Skip to content

Skip to table of contents

‘Lufwutuko Lwanu Lwaswena Afwaafwi’!

‘Lufwutuko Lwanu Lwaswena Afwaafwi’!

‘Amwiimikile akulanga mujulu, nkaambo lufwutuko lwanu lwaswena afwaafwi.’—LK. 21:28.

NYIMBO: 133, 43

1. Nzintu nzi izyakacitika mu 66 C.E.? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)

AMWEEZYEEZYE kuti muli Munakristo uukkala mu Jerusalemu mumwaka wa 66 C.E. Kuli zintu zinji izyali kucitika mubusena momukkala. Cakusaanguna, Mupati wamfwulumende yabana Roma, Florus, wabweza matalenta aali 17 kuzwa munkomwe yamali aamutempele. Cakufwambaana, ba Juda bazanga akujaya basikalumamba babana Roma ibali mu Jerusalemu akwaambilizya cakusinizya kuti balilela kuzwa kubweendelezi bwabana Roma. Pele basikalumamba babana Roma babweza ntaamo cakufwambaana. Mumyezi buyo yotatwe, basikalumamba ibali 30,000 ibasololelwa amweendelezi wabana Roma waku Syria, Cestius Gallus, basika. Cakufwambaana basikalumamba banjila muminzi yamu Jerusalemu, mpoonya basikuzanga iba Juda bapiluka akuyooyuba mutempele. Pele basikalumamba bana Roma batalika kumwaya bwaanda bwatempele bwaanze! Bantu boonse ibali mumunzi batalika kuyoowa kapati. Ino mwalimvwa buti kubona zintu zyoonse eezyi kazicitika?

2. Ncinzi ncobakeelede kucita Banakristo mu 66 C.E., alimwi ino eeci cakakonzyeka buti?

2 Cakutadooneka, mulaayeeyede majwi aa Jesu aakalembwa a Luka, mulembi wa Bbuku lya Makani Mabotu, aakuti: “Mwaakubona Jerusalemu kazingulukidwe ampi, amukazyibe kuti kunyonyoonwa kwakwe kwaswena afwaafwi.” (Lk. 21:20) Pele mulakonzya kulibuzya kuti: ‘Ino inga cakonzyeka buti kwaatobela malailile aaya aakapegwa kubikkilizya akuswiilila kucenjezya ookuya?’ Jesu alimwi wakati: “Mpoonya aabo bali mu Judaya bakatalike kutijila kumalundu, aabo ibali mumunzi mwini abakazwe, abaabo bali muminzi iili anze aamunzi batakanjili mulinguwo.” (Lk. 21:21) Ino inga cakonzyeka buti kuti muzwe mu Jerusalemu kakuli basikalumamba banji baluuzingulukide munzi ooyu? Mpoonya kwacitika cintu cimwi cigambya. Kamulangilila, basikalumamba babana Roma batalika kupiluka! Kweelana a Jesu mbwaakaamba, kulwana kwabo ‘kwafwiinsyigwa.’ (Mt. 24:22) Basikalumamba nobazwa, mwaba acoolwe cakwaatobela malailile aa Jesu. Cakufwambaana mwatijila kumalundu aali mutala lya Mulonga wa Jordano antoomwe a Banakristo boonse basyomeka bamu Jerusalemu aminzi iizingulukide. * Mpoonya mu 70 C.E., impi yabasikalumamba mpya yabana Roma yapiluka ku Jerusalemu akuunyonyoona munzi. Pele nywebo mwafwutuka akaambo kakutobela malailile aa Jesu.

3. Ino Banakristo bayoolijana mubukkale buli buti lino-lino ibukozyenye abobuya ibwakacitika musyule, alimwi ncinzi ncotutiilange-lange mucibalo eeci?

3 Lino-lino umwi aumwi wesu uyooba mubukkale bukozyenye aboobu ibwakacitika musyule. Jesu taakwe naakacenjezya buyo Banakristo kujatikizya kunyonyoonwa kwa Jerusalemu, pele alimwi wakeezyanisya zintu eezyo izyakacitika mumwaanda wamyaka wakusaanguna kuzintu iziyoocitika ciindi “mapenzi mapati” aakutalika cakutayeeyelwa. (Mt. 24:3, 21, 29) Pele makani mabotu ngakuti “nkamu mpati” yabantu iyoofwutuka lunyonyooko oolo iluyoocitika nyika yoonse mbwiizulwa. (Amubale Ciyubunuzyo 7:9, 13, 14.) Ino ncinzi Bbaibbele ncolyaamba kujatikizya zintu eezyi izilangilwa kumbele? Tweelede kuyandisya kuzyiba bwiinguzi, nkaambo lufwutuko lwesu lulijatikizyidwe. Lino atulange-lange mbotuyoojatikizyigwa umwi aumwi wesu kumugama azintu eezyi iziyoocitika kumbele.

MATALIKILO AAMAPENZI MAPATI

4. Ncinzi ciyootondezya kuti mapenzi mapati atalika, alimwi ino eeci ciyoocitika buti?

4 Ino mapenzi mapati ayootalika buti? Bbuku lya Ciyubunuzyo lilaingula kwiinda mukupandulula kunyonyoonwa kwa “Babuloni Mupati.” (Ciy. 17:5-7) Eelo kaka cileelela kweezyanisya bukombi bwakubeja boonse kumukaintu muvwuule! Basololi bazikombelo bali kuvwuula abaleli banyika eeyi mbyaabi. Muciindi cakugwasyilizya Jesu cakusyomeka antoomwe a Bwami bwakwe, bali kugwasyilizya baleli bantunsi alimwi bali kuzisotoka njiisyo zya Leza kutegwa babe buyo anguzu mutwaambo twacisi. Baliindene kapati abananike ba Leza ibasalala ibali mbuli nakalindu. (2Kor. 11:2; Jak. 1:27; Ciy. 14:4) Pele ino mbaani ibayoonyonyoona Babuloni Mupati? Jehova Leza uyoobikka “muzeezo wakwe” mumyoyo ‘yameja aali kkumi’ “aamunyama uusalala pyu.” Meja aaya aiminina mbunga zyoonse zyatwaambo twacisi izigwasyilizya Lukamantano Lwazisi (United Nations), imbunga iimininwa ‘amunyama uusalala pyu.’—Amubale Ciyubunuzyo 17:3, 16-18.

5, 6. Nkaambo nzi ncotwaambila kuti kunyonyoonwa kwa Babuloni Mupati takwaambi kunyonyoonwa kwabantu boonse ibazulilwa mumo?

5 Pele sena tweelede kuyeeya kuti Babuloni Mupati aakunyonyoonwa bantu boonse ibakali kuzulilwa muzikombelo zyakubeja bayoonyonyoonwa? Takulangilwi boobo pe. Musinsimi Zekariya wakasololelwa amuuya wa Leza kulemba kujatikizya ciindi ncotupona. Kaamba kujatikizya muntu umwi iwakali kuzulilwa mubukombi bwakubeja, cibalo caamba kuti: “Uyakwaamba kuti, ‘Mebo tandili musinsimi pe. Ndili muntu buyo uulima nyika, nkaambo muntu umwi wakanduula kandicili mwana kuti kandimubelekela.’ Mpoonya ikuti muntu umwi akamubuzye kuti, ‘Ino zilonda eezyi nzyojisi amubili wako zyakaboola buti?’ Uyoovwiila kuti, ‘Zilonda eezyi nzyuumo nzyondakaumwa nindakali muŋanda yabeenzuma.’” (Zek. 13:4-6) Aboobo, kulibonya kuti nobaba basololi bazikombelo bayakwiileka milimo yabo yabukombi akukaka kuti tiibakali kuzulilwa muzikombelo eezyo zyakubeja.

6 Ino zintu zinooli buti kubantu ba Leza aciindi eeco? Jesu wakati: “Mubwini, kuti mazuba aayo atakafwiinsyigwi, kunyina muntu uuyookonzya kufwutuka; pele akaambo kabasale imazuba aayo ayoofwiinsyigwa.” (Mt. 24:22) Mbubwenya mbotwalanga-langa, mu 66 C.E. mapenzi ‘akafwiinsyigwa.’ Eeci cakapa kuti ‘basale,’ Banakristo bananike, bacikonzye kutija kuzwa mumunzi amumasena aakazingulukide. Mbubwenya buyo, cibeela cakusaanguna camapenzi mapati aayoocitika kumbele ‘ciyoofwiinsyigwa’ akaambo “kabasale.” “Meja aali kkumi” aayiminina mfwulumende zyamapolitikisi taakalekelwi kuti anyonyoone bantu ba Leza. Muciindi caboobo, kuyooba ciindi cifwaafwi citakwe manyongwe aakumana kunyonyoonwa Babuloni Mupati.

CIINDI CAKUSUNKWA AKUBETEKWA

7, 8. Ncoolwe nzi ncotunoojisi zyaakunyonyoonwa mbunga zyabukombi bwakubeja, alimwi ino mbuti bantu ba Leza basyomeka mbobayakwiindana abantu bambi aciindi eeco?

7 Ncinzi ciyoocitika zyaakumana kunyonyoonwa mbunga zyabukombi bwakubeja? Eeci cinooli ciindi cakuyubununa zini zili mumyoyo yesu. Bantu banji bayooyanda kukwabililwa ambunga zyabantu izili mbuli ‘myala yamumalundu.’ (Ciy. 6:15-17) Nokuba boobo, munzila yacikozyanyo, bantu ba Leza bayootijila kumayubilo ngapa Jehova. Mumwaanda wamyaka wakusaanguna, ciindi cifwaafwi icakanyina manyongwe tiicakali ciindi cakusandula bama Juda banji kuti babe Banakristo. Kuli baabo ibakali Banakristo kale, cakali ciindi cakubweza ntaamo alimwi akumvwida. Mbubwenya buyo, tatukonzyi kulangila kuti ciindi cifwaafwi icinoonyina manyongwe aakutalika mapenzi mapati cinooli ciindi bantu banji nobayooba basyomi. Muciindi caboobo, cinooli coolwe ku Banakristo bakasimpe boonse cakuti basinizye luyando lwabo kuli Jehova alimwi akugwasyilizya banabokwabo Kristo.—Mt. 25:34-40.

8 Nokuba kuti tatumvwisyi zyoonse iziyoocitika muciindi eeco cakusunkwa, inga twalangila kuti kuyooyandika kulyaaba munzila imwi. Mumwaanda wamyaka wakusaanguna, Banakristo bakeelede kusiya zintu zyabo zyakumubili akuliyumya mumasunko kutegwa bafwutuke. (Mk. 13:15-18) Sena tuyoosala kusweekelwa zintu zyakumubili kutegwa tuzumanane kuliyumya? Sena tunoolibambilide kucita kufwumbwa nzyotuyandika kucita kutegwa tusinizye kuti tulasyomeka kuli Jehova? Amuyeeye buyo! Aciindi eeco, tunooli buyo ndiswe tolikke tunootobela cikozyanyo camusinsimi wansiku, Daniele, kwiinda mukuzumanana kukomba Leza wesu ziyume zitete.—Dan. 6:10, 11.

9, 10. (a) Mulumbe nzi bantu ba Leza ngobayakwaambilizya aciindi eeco? (b) Ino basinkondo babantu ba Leza bayoocita buti?

9 Eeci tacikabi ciindi cakukambauka “makani mabotu aa Bwami.” Ciindi eeco cinooli cakainda kale. Ciindi ‘camamanino’ cinooli casika! (Mt. 24:14) Cakutadooneka, bantu ba Leza bayakwaambilizya mulumbe mukali. Mulumbe ooyu inga waakubikkilizya akwaambilizya kuti nyika mbyaabi ya Saatani iyanda kunyonyoonwa. Bbaibbele likozyanisya mulumbe ooyu kucivwulamabwe ciindi nolyaamba kuti: “Civwulamabwe cipati cakalokela bantu kuzwa kujulu, ikulema kwabbwe limwi alimwi kwakali kutandila kutalenta lyomwe, mpoonya bantu bakasampaula Leza akaambo kapenzi lyacivwulamabwe, nkaambo penzi eelyo lyakali lipati citaambiki.”—Ciy. 16:21.

10 Mulumbe ooyu wanguzu bayakuumvwa basinkondoma. Kwiinda mukusololelwa amuuya wa Leza, musinsimi Ezekieli wakapandulula ncayoocita Gogo waku Magogo, walo wiiminina nkamu yazisi: “Mboobu mbwaamba Mwami Singuzuzyoonse Jehova: ‘Mubuzuba oobo, mizeezo iyooboola mumoyo wako, eelyo uyooyeeya kucita cintu cibi. Yebo uyakwaamba kuti: “Ndilalwana cisi cijisi minzi iitakwabilidwe. Ndilaunka kuyoolwana baabo bakkede muluumuno, kakunyina kunyonganizyigwa, aabo boonse ibakkala muminzi iitakwabilidwe abwaanda, iitajisi mpingizyo naa zijazyo zyamilyango.” Unoojisi makanze aakusaala akubweza zintu zinji, makanze aakulwana masena aakanyonyookede aayo lino aakkedwe bantu akulwana bantu ibakayobololwa kuzwa kuzisi zimbi, aabo ibaliyungizyila lubono abuvwubi, inzya aabo ibakkala akati eeni aanyika.’” (Ezk. 38:10-12) Munzila yakumuuya, bantu ba Leza bayakwiindana abantu bambi munzila iilibedelede, banooli mbuli kuti bali “akati eeni aanyika.” Ciyoobakatazya kapati bamasi kulijata. Inzya, banooyandide kubalwana bananike ba Jehova antoomwe abeenzyinyina.

11. (a) Ncinzi ncotweelede kuyeeya kujatikizya mboziyootobelana zintu iziyoocitika lyamapenzi mapati? (b) Ino bantu bayoocita buti kujatikizya zitondezyo iziyoolibonya kujulu?

11 Lino notulanga-langa ziyootobela, tweelede kuzyiba kuti Ijwi lya Leza talyaambi mboziyootobelana kucitika zintu eezyi. Kulibonya kuti zintu zimwi iziyoocitika ziyoonjilana. Mubusinsimi bwakwe, Jesu wakaamba kujatikizya mamanino aabweende bwazintu oobu kuti: “Kuyooba zitondezyo kuzuba, kumwezi akunyenyeezi, eelyo anyika aano zisi ziyoopenga, ziyoobula cakucita akaambo kakuvwuuma kwalwizi akuvwundauka kwandulo. Bantu bayoonetuka akaambo kakuyoowa akulibilika zintu zilangilwa kucitika anyika, nkaambo nguzu zyakujulu ziyoozungaanizyigwa. Mpoonya bayoobona Mwanaamuntu kaboola mukkumbi kajisi nguzu abulemu bupati.” (Lk. 21:25-27; amubale Marko 13:24-26.) Sena kuzuzikizyigwa kwabusinsimi oobu kuyoobikkilizya azitondezyo ziyoosya alimwi akucitika kwazintu ziyoolibonya ameso kujulu? Tulalindila kutegwa tukabone ziyoocitika. Pele kufwumbwa mbociyooba, basinkondo ba Leza bayakuyoowa akunetuka akaambo kazitondezyo eezyo iziyoocitika.

Tuyoozilanga kabotu zintu, katujisi lusyomo lwakuti tuyoofwutuka! (Amubone muncali 12 a 13)

12, 13. (a) Ncinzi ciyoocitika ciindi Jesu aakuboola “kajisi nguzu abulemu bupati”? (b) Ino babelesi ba Leza bayoocita buti aciindi eeco?

12 Ncinzi ciyoocitika ciindi Jesu aakuboola “kajisi nguzu abulemu bupati”? Eeco cinooli ciindi cakulumbula bantu basyomeka acakusubula bantu batasyomeki. (Mt. 24:46, 47, 50, 51; 25:19, 28-30) Kweelana ambwaakalemba Matayo, Jesu wakamanizya citondezyo kwiinda mukwaamba cikozyanyo cambelele ampongo, kati: “Mwanaamuntu aakuboola mubulemu bwakwe, antoomwe abangelo boonse, uyookkala acuuno cakwe cabwami cabulemu. Masi oonse ayoobunganizyigwa kumbele lyakwe, mpoonya uyoobaandaanya bantu mbubonya mweembezi mbwaandaanya mbelele ampongo. Uyoobikka mbelele kujanza lyakwe lyalulyo, pele mpongo uyoozibikka kujanza lyakwe lyalumwensyi.” (Mt. 25:31-33) Ino lubeta lwambelele ampongo lunooli buti? Jesu wakamanizya kwaamba cikozyanyo eeci kwiinda mukwaamba kuti: “Mpoonya aaba bayoonyonyoonwa kukabe kutamani, pele baluleme bayootambula buumi butamani.”—Mt. 25:46.

13 Ino bantu ibali mbuli mpongo bayoocita buti baakuzyiba kuti balindila ‘kunyonyoonwa kukabe kutamani’? “Bayoolyuuma acamba akulila.” (Mt. 24:30) Pele ino banabokwabo Kristo alimwi abeenzinyina bayoocita buti aciindi eeco? Kabajisi lusyomo luyumu muli Jehova Leza a Mwanaakwe, Jesu Kristo, bayootobela malailile aa Jesu aakuti: “Zintu eezyi zyaakutalika kucitika, amukaimikile akulanga mujulu, nkaambo lufwutuko lwanu lunooswenede afwaafwi.” (Lk. 21:28) Inzya tunoojisi bulangizi alusyomo lwakuti tulafwutulwa.

KUBALA MBULI ZUBA MU BWAMI

14, 15. Mulimo nzi wakuyobolola uuyoocitika ciindi Gogo waku Magogo aakutalika kulwana bantu ba Leza, alimwi ino mulimo ooyu wakuyobolola ubikkilizya nzi?

14 Ncinzi ciyoocitika ciindi Gogo waku Magogo aakutalika kulwana bantu ba Leza? Matayo alimwi a Marko boonse bobilo bakalemba cintu comwe iciyoocitika: [“Mwanaamuntu] uyootuma bangelo alimwi bayoobunganya basale bakwe antoomwe kuzwa kumyuwo yone, kuzwa kumagolelo aanyika kusikila kumagolelo aajulu.” (Mk. 13:27; Mt. 24:31) Mulimo ooyu wakubunganya tawaambi kubunganya bananike ikwakacitwa kumatalikilo, alimwi takwaambi kugantwa kwamamanino kwabananike basyeede. (Mt. 13:37, 38) Kugantwa ooku kuyoocitika kaatanatalika mapenzi mapati. (Ciy. 7:1-4) Aboobo, ino mulimo ooyu wakubunganya ngwaakaamba Jesu ninzi? Cinooli ciindi basyeede baba 144,000 nobayootambula bulumbu bwabo bwakujulu. (1Tes. 4:15-17; Ciy. 14:1) Eeci ciyoocitika Gogo waku Magogo aakutalika kulwana bantu ba Leza. (Ezk. 38:11) Mpoonya majwi aaya ngaakaamba Jesu ayoozuzikizyigwa aakuti: “Kuciindi eeco balulami bayoobala mbubonya mbuli zuba mu Bwami bwa Usyi.—Mt. 13:43. *

15 Bantu banji ibali mu Bunakristo bwanyika basyoma kuti Banakristo bayootolwa kujulu mumubili wanyama. Alimwi bayeeya kuti bayoomubona Jesu ameso aabo ciindi aakuboola kulela nyika. Nokuba boobo, Bbaibbele lilatondezya kabotu-kabotu kuti “citondezyo ca Mwanaamuntu” ciyoolibonya kujulu akuti Jesu uyooboola “mumakumbi aakujulu.” (Mt. 24:30) Twaambo toonse ootu tobilo tutondezya kuti takalibonyi ameso. Kuyungizya waawo, “mubili wanyama abulowa taukonzyi kunjila mu Bwami bwa Leza.” Aboobo aabo ibayootolwa kujulu kusaanguna bayooyandika ‘kusandulwa, mukaindi kaniini buyo, mukulaba kwaliso, muciindi cakulila kwamweembo wamamanino.’ * (Amubale 1 Bakorinto 15:50-53.) Bananike basyomeka ibasyeede anyika bayooyobololwa mukaindi kaniini buyo.

16, 17. Ncinzi ceelede kucitika kabutanacitika bwiinga bwa Mwanaambelele kujulu?

16 Baakumaninina boonse ba 144,000 kuunka kujulu, bubambe bwamamanino bwabwiinga bwa Mwanaambelele inga bwatalika. (Ciy. 19:9) Pele kuli cintu cimwi ciyoocitika kabutanacitika bwiinga oobu bukkomanisya. Amuyeeye kuti, kwaakucaala ciindi cisyoonto kuti basyeede baba 144,000 batolwe kujulu, Gogo uyoolwana bantu ba Leza. (Ezk. 38:16) Ino ncinzi ciyoocitika akaambo kaceeci? Anyika bantu ba Leza bayoolibonya mbuli kuti tabakwabilidwe. Bayootobela malailile aakapegwa mumazuba aa Mwami Josafati aakuti: “Tamukayandiki kwiilwana nkondo eeyi pe. Amwiime mumasena aanu, mwiime nji, akubona lufwutuko lwa Jehova ndwatiimucitile. Noba Juda abana Jerusalemu, mutayoowi nokuba kukankama.” (2Mak. 20:17) Nokuba boobo, kujulu bayoojatikizyigwa munzila iindene. Kujatikizya ciindi bananike boonse nobanooli kujulu, lugwalo lwa Ciyubunuzyo 17:14 lulatwaambila kujatikizya basinkondo babantu ba Leza kuti: “Aaba bayoolwana a Mwanaambelele, pele akaambo kakuti walo ngu Simalelo wabasimalelo alimwi Mwami wabami, Mwanaambelele uyoobazunda. Abalo aabo ibali antoomwe anguwe ibakaitwa, ibakasalwa alimwi ibasyomeka bayoocita oobo.” Kali antoomwe abalelinyina iba 144,000, Jesu uyoobakwabilila bantu ba Leza anyika.

17 Nkondo ya Amagedoni iiyootobela iyoopa kuti zina lya Jehova lisalala likasumpulwe. (Ciy. 16:16) Aciindi eeco, bantu boonse ibali mbuli mpongo “bayoonyonyoonwa kukabe kutamani.” Kumamanino, nyika yoonse iyoosalazyigwa kububi boonse, alimwi nkamu mpati iyoofwutuka cibeela camamanino camapenzi mapati. Mbwaanga zintu zyoonse eezyi zinooli zyacitika, mamanino aakkomanisya aabbuku lya Ciyubunuzyo, nkokuti bwiinga bwa Mwanaambele, ayootobela. (Ciy. 21:1-4) * Boonse aabo ibayoofwutuka anyika bayookkomaninwa a Leza alimwi akutondezyegwa luyando lwakwe. Eelo kaka bwiinga oobu buyookkomanisya, alimwi tulacilangila calukkomano ciindi eeco!—Amubale 2 Petro 3:13.

18. Mbwaanga tulangila zintu eezyi zikkomanisya, ino ncinzi ncotweelede kukanza kucita?

18 Mbwaanga tulangila zintu eezyi zikkomanisya, ino ncinzi umwi aumwi wesu ncayelede kunoocita lino? Mwaapostolo Petro wakasololelwa amuuya wa Leza kulemba kuti: “Mbwaanga zintu eezyi zyoonse ziyakweenzemuka boobu, amuyeeye buyo naa mweelede kuba bantu bali buti mubukkale busalala alimwi amilimo yakubelekela Leza cakulyaaba, nomulindila akuyeeyesya kusika kwabuzuba bwa Jehova, . . . Aboobo, nobayandwa, mbwaanga nywebo mulindila zintu eezyi, amusoleke kusikila mpomugolela kuti kumamanino akamujane kamutajisi kabala nokaba kampenda alimwi kamuli muluumuno.” (2Pet. 3:11, 12, 14) Aboobo, atukanze kuzumanana kusalala kumuuya, katugwasyilizya Mwami wa Luumuno.

^ par. 15 Mibili yanyama yabananike ibacinoopona aciindi eeco taikatolwi kujulu pe. (1Kor. 15:48, 49) Mibili yabo iyoocitwa mbubwenya mbuli mubili wa Jesu mbowakacitwa.

^ par. 17 Intembauzyo 45 alimwi itondezya mboziyootobelana zintu ziyoocitika. Cakusaanguna, Mwami uyoolwana nkondo, mpoonya bwiinga buyoocitika.