Skip to content

Skip to table of contents

Amuzumanane Kuzinzibala Kuyeeya Zintu Zyakumuuya

Amuzumanane Kuzinzibala Kuyeeya Zintu Zyakumuuya

“Kozinzibala kuziyeeya zintu eezyi; litakate kulinzizyo amoyo wako woonse, kutegwa kuyaambele kwako kubonwe abantu boonse.”—1 TIMOTEYO 4:15.

NYIMBO: 57, 52

1, 2. Ino ncinzi cipa bantu kwiindana abanyama?

BONGO bwamuntu bulilibedelede. Mucikozyanyo, bantu balakonzya kwiiya mwaambo. Alimwi mwaambo upa kuti katucikonzya kubala, kulemba, kwaambaula, akumvwisya zintu nzyotumvwa. Mwaambo alimwi upa kuti tucikonzye kupaila alimwi akwiimbila Jehova ntembauzyo. Zyoonse eezyi zipa kuti katwiindene abanyama. Basayaansi tabamvwisyi cakumaninina icipa kuti bongo kabukonzya kucita zintu zyoonse eezyi zigambya.

2 Ikucikonzya kubelesya mwaambo ncipego ncotwakapegwa a Jehova. (Intembauzyo 139:14; Ciyubunuzyo 4:11) Leza alimwi wakatupa cipego acimbi icitupa kuti twiindane abanyama. Bantu bakalengwa “mucinkozya ca Leza.” Tulijisi lwaanguluko lwakulisalila zintu nzyotuyanda. Tulakonzya kusala kubelesya mwaambo kutegwa tumubelekele Jehova alimwi akumutembaula.—Matalikilo 1:27.

3. Ncinzi ncaakatupa Jehova kutegwa tube basongo?

3 Jehova wakatutondezya mbotweelede kumubelekela alimwi akumutembaula kwiinda mukutupa Bbaibbele. Ibbaibbele lyoonse mbolizulwa naa zibeela zyandilyo lilajanika mumyaambo iinda ku 2,800. Ciindi notuzinzibala kuyeeya ncolyaamba Bbaibbele, tulakonzya kutalika kuyeeya mbwayeeya Leza. (Intembauzyo 40:5; 92:5; 139:17) Alimwi mizeezo ya Jehova itupa kuba basongo akutusololela kubuumi butamani.—Amubale 2 Timoteyo 3:14-17.

4. Ino caamba nzi kuzinzibala kuyeeya, alimwi mibuzyo nzi njotutiilange-lange?

4 Kuzinzibala kuyeeya caamba kubikkila maano kuyeeya cintu cimwi alimwi akuyeeyesya cakusitikila kujatikizya cintu eeco. (Intembauzyo 77:12; Tusimpi 24:1, 2) Tulagwasyigwa kapati ciindi notuzinzibala kuyeeya nzyotwiiya kujatikizya Jehova alimwi a Jesu. (Johane 17:3) Mucibalo eeci tulaingula mibuzyo eeyi: Mbuti mbotukonzya kubala munzila iikonzya kupa kuti cuube-ube kuzinzibala kuyeeya? Nzintu nzi nzyotukonzya kuzinzibala kuyeeya? Alimwi ncinzi cikonzya kutugwasya kutegwa katuzinzibala kuyeeya lyoonse akukkomana kucita boobo?

AMUSINIZYE KUTI MULAGWASYIGWA CIINDI NOMUBALA

5, 6. Ncinzi cikonzya kumugwasya kuziyeeya alimwi akuzimvwisya nzyomubala?

5 Sena mwakabona kale kuti kuli zintu zimwi nzyomukonzya kucita kakunyina akuyeeya buya kujatikizya nzizyo, mbuli kuyoya, kweenda, naa kuccovwa ncinga? Pele zimwi ziindi mulakonzya kubala kakunyina akuyeeya buya nzyomubala. Ambweni buya mulakonzya kutalika kuyeeya zintu zimbi ciindi nomubala. Ino ncinzi ncomukonzya kucita kutegwa eeci citacitiki? Cilayandika kapati kubikkila maano kuzintu nzyomubala alimwi akuyeeyesya ncozyaamba. Mpoonya, mwasika kumamanino aamuncali naa katwe, amwiime akuzinzibala kuyeeya ncomwazwa akubala. Amuyeeyesye ncomwaiya akusinizya kuti mwacimvwisya ncobeni.

Kubala Bbaibbele cakupozya kuyoomugwasya kubikkila maano kapati alimwi akuziyeeya zintu zinji nzyomubala

6 Basayaansi bakajana kuti ncuuba-uba kuyeeya cimwi cintu ciindi nomucibala cakupozya. Mulengi wesu ulizyi oobo, nkakaambo kaako wakaambila Joshua kubala bbuku lya Mulawo “caansaansi,” nkokuti, kulibalila lwakwe mwini caansaansi. (Amubale Joshua 1:8.) Kubala Bbaibbele cakupozya alimwi kuyoomugwasya kubikkila maano kapati akuziyeeya zintu zinji nzyomubala.

7. Nciindi nzi cibotu cakuzinzibala kuyeeya nzyotubala mu Bbaibbele? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)

7 Kuyandika kusolekesya canguzu kuzinzibala kuyeeya alimwi akubikkila maano kuzintu nzyotubala. Nkakaambo kaako cilagwasya kapati kuzinzibala kuyeeya ciindi nomutakatede alimwi akuba mubusena buumwine, imunyina zintu zinji zikonzya kumunyonganya. Sintembauzyo Davida wakali kuzinzibala kuyeeya ciindi naakali kulanga kali abulo masiku. (Intembauzyo 63:6) Jesu, iwakalondokede, wakasala masena aawumwine kutegwa azinzibale kuyeeya alimwi akupaila.—Luka 6:12.

ZINTU ZIBOTU NZYOTUKONZYA KUZINZIBALA KUYEEYA

8. (a) Nzintu nzi nzyotukonzya kuzinzibala kuyeeya? (b) Ino Jehova ulimvwa buti ciindi notwaambila bamwi makani aajatikizya nguwe?

8 Kunze aazintu nzyomubala mu Bbaibbele, kuli zintu azimbi nzyomukonzya kuzinzibala kuyeeya. Mucikozyanyo, ciindi nomwabona cintu cimwi cibotu ncaakalenga Jehova, amwiime akulibuzya kuti, ‘Ino eeci cindiyiisya nzi kujatikizya Jehova?’ Kuyeeya kuli boobu masimpe kuyoomukulwaizya kulumba Jehova mumupailo. Alimwi ikuti naa kamuli antoomwe abantu bambi, muyooyanda kubaambila mbomulimvwa. (Intembauzyo 104:24; Milimo 14:17) Jehova ulabikkila maano alimwi ulakkomana ciindi notuzinzibala kuyeeya, notupaila, alimwi anotwaambaula makani aajatikizya nguwe kuli umwi amweenzinyina. Ibbaibbele litusyomezya kuti: “Ibbuku lyakwiibalusya lyakalembwa kumbele lyakwe kujatikizya baabo bamuyoowa Jehova alimwi abaabo bazinzibala kuyeeya zina lyakwe.”—Malaki 3:16.

Sena mulazinzibala kuyeeya mbomukonzya kubagwasya bantu mbomwiiya limwi Bbaibbele? (Amubone muncali 9)

9. (a) Nzintu nzi Paulo nzyaakaambila Timoteyo kuzinzibala kuyeeya? (b) Nzintu nzi nzyotukonzya kuzinzibala kuyeeya ciindi notulibambila mulimo wesu wamumuunda?

9 Mwaapostolo Paulo wakaambila Timoteyo kuzinzibala kuyeeya mbobakali kujatikizyigwa bamwi aŋambawido yakwe, kulilemeka kwakwe, alimwi akuyiisya kwakwe. (Amubale 1 Timoteyo 4:12-16.) Andinywe mulakonzya kuzinzibala kuyeeya zintu eezyi. Mucikozyanyo, muyandika ciindi cakuzinzibala kuyeeya ciindi nomulibambila ciiyo ca Bbaibbele. Amumuyeeye muntu ngomuyiisya akusola kujana mubuzyo naa cikozyanyo ncomukonzya kubelesya kutegwa mumugwasye kuyaambele. Ciindi nomulibambila ziiyo zya Bbaibbele munzila eeyi, lusyomo lwanu lulayumizyigwa alimwi mulaba mwiiyi wa Bbaibbele uucibwene alimwi uusangalizya. Alimwi mulagwasyigwa ciindi nomuzinzibala kuyeeya kamutanaunka mumulimo wamumuunda. (Amubale Ezara 7:10.) Ambweni mulakonzya kubala cibalo mubbuku lya Milimo kutegwa cimugwasye kuba basungu kapati mumulimo wamumuunda. Alimwi mulakonzya kuzinzibala kuyeeya tupango twamu Bbaibbele ntomukanza kubelesya buzuba oobo alimwi amabbuku ngomuyanda kwaabila. (2 Timoteyo 1:6) Amuyeeye kujatikizya bantu bali mucilawo canu alimwi ancomukonzya kwaamba icikonzya kubakkomanisya. Ciindi nomulibambila munzila eeyi, muyoocikonzya kulibelesya Bbaibbele kabotu kupa bumboni kuli bamwi.—1 Bakorinto 2:4.

Amulekele nzyomubala kuti zimusike amoyo alimwi amumulumbe Jehova akaambo kazintu zibotu nzyomwiiya

10. Nzintu nzi zimwi zibotu nzyomukonzya kuzinzibala kuyeeya?

10 Nzintu nzi zimwi nzyomukonzya kuzinzibala kuyeeya? Ikuti naa kamulemba twaambo ciindi makani aabuleya naakananwa, nomuli kumiswaangano yabbazu, alimwi amiswaangano yacooko, amujane ciindi cakutwiinduluka twaambo ooto. Ciindi nomucita boobo, amulibuzye kuti, ‘Ncinzi ncondayiiya mu Jwi lya Leza alimwi ambunga yakwe?’ Alimwi mulakonzya kuzinzibala kuyeeya twaambo tujanika mumamagazini aamwezi amwezi aa Ngazi Yamulindizi alimwi a Sinsimuka! alimwi amabbuku mapya aakazwa amuswaangano wacooko. Ciindi nomubala Yearbook, amwiime mwamana kubala cakuluula, amuciyeeyesye, alimwi amubone kuti camusika amoyo. Nomubala mabbuku eesu, mulakonzya kweenga twaambo tupati-pati naa kulemba twaambo mumbali aabbuku. Eeci ciyoomugwasya ciindi nomulibambila kucita nyendo yakupilukila, nyendo yabweembezi, naa nomulibambila makani. Iciyandika kapati ncakuti, ciindi nomwiima akuzinzibala kuyeeya nzyomubala, cimupa kuba aciindi cakuti makani amusike amoyo alimwi aciindi cakupaila kutegwa mumulumbe Jehova akaambo kazintu zibotu nzyomuli mukwiiya.

AMUZINZIBALE KUYEEYA JWI LYA LEZA BUZUBA ABUZUBA

11. Ndibbuku nzi liyandika kapati ndyotweelede kuzinzibala kuyeeya, alimwi mbuti kucita boobo mbociyootugwasya? (Amubone bupanduluzi buyungizyidwe.)

11 Mubwini, Bbaibbele ndebbuku liyandika kapati ndyotweelede kuzinzibala kuyeeya. Pele mbuti kuti bumwi buzuba mwaakulijana mubukkale momutazumizyidwe kuba a Bbaibbele? * (Amubone bupanduluzi buyungizyidwe.) Kunyina uukonzya kumulesya kuzinzibala kuyeeya zintu nzyomwakapeta, zintu mbuli magwalo ngomuyandisya naa nyimbo zya Bwami. (Milimo 16:25) Alimwi muuya wa Leza uyoomugwasya kuziyeeya zintu nzyomwakaiya, calo ciyakumugwasya kuzumanana kusyomeka.—Johane 14:26.

12. Ninzila nzi imwi mbomukonzya kulibambila kubala kwanu kwa Bbaibbele kwabuzuba abuzuba?

12 Ino ninzila nzi imwi mbomukonzya kulibambila kubala Bbaibbele buzuba abuzuba? Ambweni mazuba amwi mumvwiki mulakonzya kubala akuzinzibala kuyeeya twaambo tuzwa mukubala Bbaibbele kwansondo ansondo kwamu Cikolo Camulimo Weendelezyegwa a Leza. Mazuba aambi mulakonzya kubala Makani Mabotu aakaluulwa a Matayo, Marko, Luka a Johane alimwi akuzinzibala kuyeeya makani ngaakaamba Jesu alimwi anzyaakali kucita. (Baroma 10:17; Bahebrayo 12:2; 1 Petro 2:21) Alimwi tulijisi bbuku lipandulula makani aabuumi bwa Jesu aapandulwidwe cakutobelana kweelana ambozyakali kucitika zintu. Bbuku eeli liyoomugwasya kutegwa mugwasyigwe kapati ciindi nomubala Mabbuku aa Makani Mabotu.—Johane 14:6.

NKAAMBO NZI KUZINZIBALA KUYEEYA NCOKUYANDIKA KAPATI?

13, 14. Nkaambo nzi ncociyandika kapati kulindiswe kuzumanana kuzinzibala kuyeeya makani aajatikizya Jehova a Jesu, alimwi ino eeci cilakonzya kutukulwaizya kucita nzi?

13 Kuzinzibala kuyeeya makani aajatikizya Jehova alimwi a Jesu kulakonzya kumugwasya muntu kuba Munakristo uusimide alimwi uujisi lusyomo luyumu. (Bahebrayo 5:14; 6:1) Muntu uujana ciindi cisyoonto buyo cakuzinzibala kuyeeya kujatikizya Leza mukuya kwaciindi uyoosweekelwa cilongwe cakwe a Jehova naa kumukaka buya. (Bahebrayo 2:1; 3:12) Jesu wakacenjezya kuti, ikuti katutaswiilili naa kulitambula Jwi lya Leza ‘amyoyo iiluleme alimwi mibotu,’ tatukacikonzyi ‘kulijatisya.’ Muciindi caboobo, cilakonzya kuuba-uba ‘kunyonganizyigwa akulibilika, lubono alimwi azyakulikondelezya zyamubukkale oobu.’—Luka 8:14, 15.

14 Aboobo atuzumanane kuzinzibala kuyeeya nzyotubala mu Bbaibbele alimwi akumuzyiba kabotu Jehova. Eeci ciyootukulwaizya kubwiiya kapati bukkale bwakwe alimwi abube bwakwe. (2 Bakorinto 3:18) Tulakonzya kuzumanana kwiiya zinji kujatikizya Taateesu uuli kujulu alimwi akumwiiya mane kukabe kutamani. Kunyina coolwe cimbi ciinda ceeci!—Mukambausi 3:11.

Kuzinzibala kuyeeya makani aajatikizya Jehova a Jesu kulamugwasya kuzumanana kusungwaalila kasimpe

15, 16. (a) Ino mwagwasyigwa buti kwiinda mukuzinzibala kuyeeya makani aajatikizya Jehova a Jesu? (b) Nkaambo nzi zimwi ziindi ncocikonzya kukatazya kuzinzibala kuyeeya, pele nkaambo nzi ncotweelede kuzumanana kusolekesya?

15 Kuzinzibala kuyeeya makani aajatikizya Jehova alimwi a Jesu kulamugwasya kuzumanana kamuli basungu kukasimpe. Busungu bwanu buyoobakulwaizya Banakristonyoko alimwi abantu bambi mbomuyaanya mumulimo wamumuunda. Alimwi ciindi nomuzinzibala kuyeeya nzyaakamucitila Jehova kwiinda mukupa cituuzyo cacinunuzyo ca Jesu, muyoozumanana kulumba akaambo kacilongwe cibotu ncomujisi a Leza. (Baroma 3:24; Jakobo 4:8) Ba Mark, imukwesu waku South Africa iwakakkala myaka yotatwe muntolongo akaambo kalusyomo lwakwe wakati: “Kuzinzibala kuyeeya kulakonzya kukozyanisyigwa kulweendo lukkomanisya. Ikuti naa twazumanana kuzinzibala kuyeeya zintu zyakumuuya, tuyoojana zintu zinji zipya zijatikizya Leza wesu, Jehova. Ziindi zimwi ikuti naa ndatyompwa naa kulibilika zyakumbele, ndibweza Bbaibbele akuzinzibala kuyeeya cibalo cimwi camu Magwalo. Ndacita boobo ndilimvwa kukkalwa moyo.”

16 Buumi munyika eeyi buzwide zintu zinyonganya izikonzya kupa kuti ciyume kujana ciindi cakuzinzibala kuyeeya zintu zili mu Bbaibbele. Ba Patrick, imukwesu uuzwa mu Africa bakati: “Mizeezo yangu ili mbuli kabbokesi kamagwalo ikazwide makani aaindene-indene, aayandika ayaayo aatayandiki, aayelede kusalaulwa buzuba abuzuba. Ciindi nondilanga-langa zintu zili mumizeezo yangu, kanji-kanji ndijana ‘mizeezo iilibilisya,’ aboobo ndeelede kupaila kuli Jehova kujatikizya mizeezo eeyi kanditanatalika kuzinzibala kuyeeya amizeezo iisalede. Nokuba kuti kucita boobu kulakonzya kutola ciindi cili mbocibede kanditanatalika kuzinzibala kuyeeya twaambo twakumuuya, ndilimvwa kuba acilongwe ciyumu a Jehova. Eeci cijalula mizeezo yangu kutegwa ndikamvwisye kabotu kasimpe.” (Intembauzyo 94:19, bupanduluzi buyungizyidwe) Inzya, tulagwasyigwa munzila zinji kapati ciindi notubala akuzinzibala kuyeeya zintu zili mu Bbaibbele buzuba abuzuba.—Milimo 17:11.

MBUTI MBOMUKONZYA KUJANA CIINDI?

17. Mbuti mbomujana ciindi cakuzinzibala kuyeeya?

17 Bamwi balabuka mafwumofwumo kutegwa babale, kuzinzibala kuyeeya alimwi akupaila. Ibambi balacita oobo ciindi cakulyookezya masyikati. Ambweni nywebo, ciindi canu cibotu cakubala Bbaibbele nkuumangolezya naa kamutaunka mukoona. Ibambi bayanda kubala Bbaibbele mafwumofwumo alimwi amasiku kabatanaunka mukoona. (Joshua 1:8) Icintu ciyandika kapati ‘nkucibelesya kabotu ciindi coonse ncomujisi,’ nkokuti, kujana ciindi kuzwa kuzintu zitayandiki kapati kutegwa mucibelesye kuzinzibala kuyeeya makani aali mu Jwi lya Leza buzuba abuzuba.—Baefeso 5:15, 16.

18. Ncinzi Bbaibbele ncolibasyomezya aabo ibazinzibala kuyeeya Jwi lya Leza buzuba abuzuba alimwi akucita nzyobaiya?

18 Ibbaibbele lisyomezya kuti Jehova uyoobalongezya aabo boonse ibazinzibala kuyeeya Jwi lyakwe alimwi ibasolekesya kuzitobela nzyobaiya. (Amubale Intembauzyo 1:1-3.) Jesu wakati: “Ibakkomene mbaabo baswiilila jwi lya Leza akucita ncolyaamba!” (Luka 11:28) Pele kwiinda zyoonse, kuzinzibala kuyeeya Jwi lya Jehova buzuba abuzuba kuyootugwasya swebo kuti katulilemeka munzila iiyooletela Leza bulemu. Ciindi notucita boobo, Jehova uyootulongezya kwiinda mukutupa lukkomano lino alimwi abuumi butamani munyika yakwe mpya.—Jakobo 1:25; Ciyubunuzyo 1:3.

^ par. 11 Amubone cibalo cakuti “Our Fight to Stay Spiritually Strong” mu Ngazi Yamulindizi yamu Chingisi yamu December 1, 2006.