1. Ino lusyomo luyandika kapati buti? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)

SENA kuli nomwakalibuzyide mubuzyo wakuti: ‘Sena Jehova uyooyanda kundifwutula lyamapenzi mapati?’ Mwaapostolo Paulo wakaamba kuti bube ibuyandika kapati mbotweelede kuba ambubo kutegwa tukafwutuke ndusyomo. Wakati: “Ikuti kakunyina lusyomo tacikonzyeki pe kumukkomanisya Leza.” (Bahebrayo 11:6) Eeci inga calimvwisya kuba cintu cuuba-uba, pele bwini mbwakuti “tabali bantu boonse ibajisi lusyomo pe.” (2 Batesalonika 3:2) Magwalo aaya obilo atugwasya kumvwisya mbociyandika kuyumya lusyomo lwesu.

2, 3. (a) Ino lusyomo lwesu luyandika kapati buti? (b) Ntwaambo nzi ntotutiilange-lange lino?

² Mwaapostolo Petro wakaamba kujatikizya lusyomo “lusunkidwe.” (Amubale 1 Petro 1:7.) Mapenzi mapati aswena afwaafwi kapati, alimwi tuyanda kuti katuli “baabo ibajisi lusyomo oolo lutola kulufwutuko lwabuumi bwesu.” (Bahebrayo 10:39) Aboobo, tweelede kubeleka canguzu kutegwa tuyumye lusyomo lwesu. Tuyanda kuti tukabe akati kabaabo ibayoolumbulwa a Jesu Kristo, Mwami wesu, ciindi aakuyubununwa. Aboobo, mbubwenya mbuli mwaalumi iwakakombelezya Jesu kuti apegwe lusyomo luyumu, andiswe tulakonzya kwaamba kuti: “Kondigwasya kuba alusyomo luyumu!” (Marko 9:24) Naa, mbuli baapostolo, andiswe  tulakonzya kwaamba kuti: “Kotuyungizyila lusyomo.”—Luka 17:5.

³ Mucibalo eeci, tulalanga-langa twaambo ootu tutobela: mbotukonzya kuyumya lusyomo lwesu, mbotukonzya kutondezya kuti lusyomo lwesu nduyumu, alimwi akaambo ncotukonzya kuba masimpe kuti Leza uyootwiingula ciindi notumulomba kuti atuyungizyile lusyomo.

4. Nzikozyanyo zyabani izikonzya kutukulwaizya kuyumya lusyomo lwesu?

⁴ Akaambo kakuti lusyomo lulayandika kapati, Jehova watupa zikozyanyo zinji mu Bbaibbele zyabantu bakajisi lusyomo. Zikozyanyo eezyi “zyakalembelwa kutuyiisya.” (Baroma 15:4) Zikozyanyo zyabantu mbuli Abrahamu, Sara, Izaka, Jakobo, Musa, Rahabu, Gideoni, Baraki, alimwi abamwi banji zilakonzya kutukulwaizya kuti tuyumye lusyomo lwesu. (Bahebrayo 11:32-35) Kuyungizya azikozyanyo zyamusyule, tulijisi alimwi azikozyanyo zibotu mazuba aano izyabakwesu abacizyi ibakatondezya lusyomo luyumu. * (Amubone bupanduluzi buyungizyidwe.)

5. Ino Elija wakatondezya buti kuti wakajisi lusyomo luyumu muli Jehova, alimwi ino mubuzyo nzi ngotweelede kulibuzya?

⁵ Cikozyanyo camu Bbaibbele cimwi ncikozyanyo camusinsimi Elija. Ciindi nomuzinzibala kuyeeya cikozyanyo cakwe, amubikkile maano kubukkale bosanwe mwaakatondezya lusyomo luyumu muli Jehova. (1) Ciindi Elija naakaambila Mwami Ahabu kuti Jehova wakali kuyooleta ciyumayuma, wakaamba cakusinizya kuti: “Mbubonya Jehova Leza wa Israyeli ngondikomba mbwali muumi, mumyaka eeyo takukooyooba mume noiba mvwula.” (1 Bami 17:1) (2) Elija wakali kusyoma kuti Jehova wakali kuyoomupa antoomwe abamwi zintu nzyobakali kuyandika nokwakali ciyumayuma. (1 Bami 17:4, 5, 13, 14) (3) Elija awalo wakalisinizyide kuti Jehova wakali kukonzya kumubusya mwana wamukamufwu. (1 Bami 17:21) (4) Taakwe naakali kudooneka kuti mulilo wa Jehova wakali kuyoocuumpa cakumaninina cipaizyo cakwe a Cilundu ca Karameli. (1 Bami 18:24, 37) (5) Nociba ciindi kakutanawa mvwula iili yoonse, Elija wakaambila Ahabu cakusinizya kuti: “Koya ukalye akunywa, nkaambo kumvwika kuvwuuma kwamvwula mpati.” (1 Bami 18:41) Aboobo, notwalanga-langa zintu eezyi zyakacitika, tulakonzya kulibuzya kuti: ‘Sena lusyomo lwangu nduyumu mbuli mbolwakabede lusyomo lwa Elija?’

6. Ncinzi ncotuyandika kuzwa kuli Jehova kutegwa tuyumye lusyomo lwesu?

⁶ Mbokunga tatukonzyi kuyumya lusyomo lwesu tolikke, tuyandika kulomba Leza kuti atupe muuya uusalala. Ino nkaambo nzi? Akaambo kakuti lusyomo ncibeela camucelo wamuuya uusalala. (Bagalatiya 5:22) Tunooli basongo ciindi notutobela lulayo lwa Jesu kupaila  kulomba muuya uusalala munji. Jesu wakasyomezya kuti Jehova ‘uyoobapa muuya uusalala aabo ibamulomba!’—Luka 11:13.

7. Amupandulule mbotukonzya kuzumanana kuba alusyomo luyumu.

⁷ Ciindi notwaba alusyomo luyumu muli Leza, tweelede kuzumanana kuba alusyomo luli boobo. Inga twakozyanisya lusyomo kumulilo. Ciindi notwayasya mulilo, mabangabanga inga kaayakisya. Nokuba boobo, ikuti katutayungizyi nkuni kumulilo, ulazima akuba buyo twe. Pele ikuti ciindi coonse katusosela nkuni, mulilo inga wazumanana kuyaka. Mbubonya buyo, mbolubede alusyomo lwesu. Ikuti naa twazumanana kubala akwiiya Jwi lya Leza buzuba abuzuba, luyando lwesu lwa Bbaibbele alimwi aluyando lwesu kuli Jehova luyookomena. Kwiinda mukucita boobu, tuyoozumanana kuba alusyomo alimwi akuluyumya.

8. Ino ncinzi iciyoomugwasya kuyumya lusyomo lwanu akuzumanana kuba andulo?

⁸ Tamweelede kulimvwa kukkutila azintu buyo nzyomwakaiya kamutanabbapatizyigwa. (Bahebrayo 6:1, 2) Mucikozyanyo, kwiiya businsimi bwamu Bbaibbele ibwakazuzikizyigwa kale kuyoomugwasya kuyumya lusyomo lwanu akuzumanana kuba andulo. Alimwi mulakonzya kubelesya Jwi lya Leza kutegwa mubone naa lusyomo lwanu nduyumu ncobeni.—Amubale Jakobo 1:25; 2:24, 26.

9, 10. Ino lusyomo lwesu luyumizyigwa buti kwiinda (a) mubalongwe bali kabotu? (b) mumiswaangano yambungano? (c) mukukambauka?

⁹ Mwaapostolo Paulo wakaamba kuti Banakristo balakonzya “kuyumizyanya kwiinda mulusyomo lwaumwi amweenzinyina.” (Baroma 1:12) Ino eeci caamba nzi? Ciindi notujana ciindi cakuba abakwesu abacizyi, tulakonzya kuyumya lusyomo lwaumwi amweenzyinyina. Eeci cili boobu kwaambisya ciindi notuba aciindi cakwiizya abaabo ibajisi lusyomo ‘ilwakasunkwa.’ (Jakobo 1:3) Balongwe babi banyonyoona lusyomo lwesu, pele balongwe babotu balaluyumya. (1 Bakorinto 15:33) Nkakaambo kaako tulaililwa kunoojanika kumiswaangano lyoonse. Kumiswaangano tulakonzya kuzumanana ‘kukulwaizyanya umwi amweenzinyina.’ (Amubale Bahebrayo 10:24, 25.) Kuyungizya waawo, malailile ngotutambula kumiswaangano ayumya lusyomo lwesu. Ibbaibbele lyaamba kuti “lusyomo lujanwa buyo lyamana kumvwugwa jwi.” (Baroma 10:17) Aboobo, amulibuzye kuti: “Sena miswaangano ya Bunakristo ili akati kazintu nzyondicita lyoonse mubuumi bwangu?”

¹⁰ Alimwi tulayumya lusyomo lwesu ciindi notukambaukila bamwi akubayiisya makani mabotu aamu Bbaibbele. Mbubwenya mbuli Banakristo bakusaanguna, tulaiya kusyoma muli Jehova akwaambaula cabusicamba mubukkale buli boonse.—Milimo 4:17-20; 13:46.

11. Nkaambo nzi Kalebe alimwi a Joshua ncobakajisi lusyomo luyumu, alimwi mbuti mbotukonzya kuba mbuli mbabo?

¹¹ Lusyomo lwesu muli Jehova lulakomena ciindi notubona mbwatugwasya alimwi ambwaingula mipailo yesu. Eeci ncecakabacitikila ba Kalebe alimwi a Joshua. Bakajisi lusyomo muli Jehova ciindi nobakatwela Nyika Yakasyomezyegwa. Mukuya kwaciindi, lusyomo lwabo lwakali kuyumizyigwa kapati  kufwumbwa ciindi nobakali kubona Jehova mbwaakali kubagwasya. Cakusinizya Joshua wakali kukonzya kwaambila bana Israyeli kuti: “Kunyina cisyomezyo nociba comwe catazuzikizyigwa akati kazisyomezyo zibotu zyoonse Jehova Leza wanu nzyaakamusyomezya.” Kumbele wakazikwaamba kuti: “Aboobo amuyoowe Jehova akumubelekela cakusyomeka acakusinizya.” Mpoonya wakayungizya kuti: “Pele mebo amukwasyi wangu tunoobelekela Jehova.” (Joshua 23:14; 24:14, 15) Ciindi notumusyoma Jehova akubona mbwatugwasya lwesu kutugama, lusyomo lwesu lulayuma kapati.—Intembauzyo 34:8.

12. Mbuti mbotutondezya kuti tujisi lusyomo luyumu?

¹² Mbuti mbotukonzya kutondezya kuti tujisi lusyomo luyumu? Sikwiiya Jakobo wakati: “Mebo ndilakutondezya lusyomo lwangu kwiinda mumilimo yangu.” (Jakobo 2:18) Zintu nzyotucita zitondezya kuti tujisi lusyomo luyumu. Atubone mbozikonzya kutondezya oobo.

13. Mbuti mbotutondezya lusyomo lwesu ciindi notukambauka?

¹³ Kukambauka ninzila mbotu kapati mbotukonzya kutondezya lusyomo lwesu. Ino nkaambo nzi? Nkaambo ciindi notukambauka, tutondezya kuti tulasyoma kuti mamanino ali afwaafwi akuti ‘taakamuki pe!’ (Habakuku 2:3) Kutegwa tubone naa lusyomo lwesu nduyumu, tulakonzya kulibuzya kuti: ‘Ino mulimo wakukambauka uyandika kapati buti kulindime? Sena ndilabaambila bantu kujatikizya Leza kusikila mpondigolela? Sena ndilabikkila maano kubona nzila azimbi nzyondikonzya kubelesya kubelekela Jehova? (2 Bakorinto 13:5) Atutondezye mboluli luyumu lusyomo lwesu kwiinda ‘mukwaambilizya antangalala kutegwa tujane lufwutuko,’ nkokuti, kwiinda mukukambauka makani mabotu.—Amubale Baroma 10:10.

14, 15. (a) Mbuti mbotukonzya kutondezya kuti tulijisi lusyomo mubuumi bwesu bwabuzuba abuzuba? (b) Amwaambe cakuluula icitondezya lusyomo luyumu mbolubeleka.

 ¹⁴ Alimwi tulatondezya lusyomo lwesu muli Jehova ciindi notuliyumya mumapenzi aali munyika eeyi. Ciindi notucisidwe, notutyompedwe notuli bacete, naa notujisi mapenzi aambi buyo, tweelede kuba alusyomo lwakuti Jehova alimwi a Jesu ‘bayootugwasya aciindi ceelede.’ (Bahebrayo 4:16) Tulatondezya kuti tulijisi lusyomo muli Jehova ciindi notumulomba kuti atugwasye. Jesu wakaamba kuti tulakonzya kumulomba Jehova kuti atupe “cakulya cesu kweelana anzyotuyandika buzuba abuzuba.” (Luka 11:3) Zibalo zyamu Bbaibbele zilasinizya kuti Jehova ulakonzya kutupa kufwumbwa ncotuyandika. Mucikozyanyo, ciindi nokwakali ciyumayuma citaambiki mu Israyeli, Jehova wakapa Elija cakulya alimwi amaanzi. Bbaibbele lyaamba kuti “bacikwangala bakali kumuletela cinkwa anyama mafwumofwumo akumangolezya, alimwi wakali kunywa maanzi mukalonga.” (1 Bami 17:3-6) Tulijisi lusyomo lwakuti Jehova alimwi ulakonzya kutupa nzyotuyandika.

¹⁵ Tulisinizyide kuti ciindi notubelesya njiisyo zyamu Bbaibbele, tuyookonzya kuujanina nzyouyandika mukwasyi wesu. Ba Rebecca, mucizyi uukwetwe ku Asia, bakaamba mbobakaibelesya njiisyo iili mulugwalo lwa Matayo 6:33 alimwi a Tusimpi 10:4. Bakaamba kuti balumi babo bakabona kuti mulimo  ngobakali kubeleka wakali kukonzya kupa kuti cilongwe cabo a Jehova cibe muntenda. Aboobo bakauleka mulimo ooyo. Pele bakajisi bana bone mbobakeelede kulanganya, aboobo bakatalika kujika akusambala zyakulya. Akaambo kakubeleka canguzu, lyoonse bakali kujana mali ayandika aakubelesya mumukwasyi. Bakaamba kuti: “Twakalimvwa kuti Jehova taakwe naakatulekelezya pe. Taakwe buzuba notwakakkala anzala.” Sena kuli nozyakamucitikila zintu zili boobu izyakayumya lusyomo lwanu?

16. Ncinzi ciyoocitika kuti naa twamusyoma Leza?

¹⁶ Tatweelede kudooneka pe kuti naa Jehova uyootugwasya kuti twatobela busolozi bwakwe. Paulo wakazubulula majwi aa Habakuku ciindi naakati: “Mululami uyoopona akaambo kalusyomo.” (Bagalatiya 3:11; Habakuku 2:4) Nkakaambo kaako tweelede kuba alusyomo luyumu muli yooyo uukonzya kutugwasya ncobeni. Paulo ulatuyeezya kuti Leza ‘nguukonzya kucita zintu zinji kapati kwiinda aali zyeezyo nzyotumulomba naa nzyotuyeeyela, kweelana anguzu zyakwe zibeleka mulindiswe.’ (Baefeso 3:20) Babelesi ba Jehova balacita zyoonse nzyobakonzya kutegwa bacite kuyanda kwa Leza, pele alimwi balizyi kuti balalezya. Tulalumba kapati kuti Leza uli andiswe akuti ulakulongezya kusoleka koonse nkotucita.

17. (a) Mbuti Jesu mbwaakabaingula baapostolo? (b) Nkaambo nzi ncotukonzya kuba masimpe kuti Jehova uyakwiingula kulomba kwesu kwakuti tuyungizyilwe lusyomo?

¹⁷ Kweelana atwaambo ootu ntotwalanga-langa, inga twalimvwa mbuli mbobakalimvwa baapostolo ciindi nobakalomba Jesu kuti: “Kotuyungizyila lusyomo.” (Luka 17:5) Jesu wakabaingula baapostolo bakwe munzila yaalubazu lya Pentekoste mumwaka wa 33, ciindi nobakatambula muuya uusalala iwakabapa kuti bacikonzye kumvwisya makanze aa Leza. Eeci cakayumya lusyomo lwabo. Ino ncinzi cakacitika? Bakatalika mulimo wakukambauka iwakali mupati kapati aciindi eeco. (Bakolose 1:23) Sena inga twalangila kuti kulomba kwesu kwakuti tube alusyomo luyumu inga kwaingulwa? Jehova utusyomezya kuti tulakonzya kwiingulwa ikuti ‘ncotulomba kaceendelana akuyanda kwakwe.’—1 Johane 5:14.

18. Mbuti Jehova mbwabalongezya aabo ibayumya lusyomo lwabo?

¹⁸ Ciindi notusyoma Jehova cakumaninina, tuyoomukkomanisya. Uyakwiingula kulomba kwesu kwakuti atuyungizyile lusyomo, mpoonya lusyomo lwesu luyooyuma kapati, alimwi ‘tuyakweelela kunjila mu Bwami bwa Leza.’—2 Batesalonika 1:3, 5.