Skip to content

Skip to table of contents

Mbomukonzya Kuba Usyi Bana Mubotu

Mbomukonzya Kuba Usyi Bana Mubotu

Mbomukonzya Kuba Usyi Bana Mubotu

“Anywebo nomawisi, mutanoobanyemyi caali bana banu kuti bata[ni] kutyompokelwi.”—Ba-Kolose 3:21, BT.

INO ncinzi ncibakozya kucita bausyi kutegwa batabanyemyi bana babo? Bayandika kuzyiba mbouyandika mulimo ngobajisi. Imagazini iimwi yaamba mbobayeeya bantu yakati: “Nzyacita usyi bana zilakonzya kupa kuti mbobaya bukomena bana bakwe kabakkomana akuba amaano naa pe.”

Ino bausyi bajisi mulimo nzi mumukwasyi? Mumikwasyi minji bausyi babonwa kuti mbabajisi mukuli wakusubula bana. Ziindi zinji kuti mwana walubizya banyina balaakumwaambila kuti, ‘Baboola baswaanu ulabona mbobati kucite!’ Imasimpe ngakuti, kutegwa bana bakomene kabotu bayandika kulaigwa. Nokuba boobo, kuli zyintu zinji nzyayandika kucita usyi bana mubotu.

Icuusisya ncakuti, tabali boonse bamausyi ibakakomezyegwa kabotu. Bamwi basankwa bakakomezyegwa buyo abanyina. Pele zimwi ziindi basankwa ibakakomezyegwa abausyi bakali alimwi batabikkili maano balakonzya kulela bana babo mbubwenya mbobakakomezyegwa balo. Ino mbuti muzyali wakakomezyegwa boobu mbwakonzya kucileka cilengwa eeci akubakomezya kabotu bana bakwe?

Kuli malailile mabotu ngomukonzya kutobela kutegwa mube bausyi bana bali kabotu. Ibbaibbele lilijisi malailile mabotu aakonzya kumugwasya mumukwasyi alimwi alabeleka lyoonse. Alimwi atondezya busongo bwa Jehova Leza Mukamwini Bbaibbele Iwakatalisya mukwasyi. (Ba-Efeso 3:14, 15) Ikuti kamuli bausyi bana inga cainda kugwasya kuti mwabala ncilyaamba Bbaibbele kujatikizya mbomukonzya kubakomenzya bana. *

Ikuba usyi bana mubotu kulayandika kapati kutegwa mubakomezye kabotu bana akubagwasya kumuyanda Leza. Imwana uumvwana abausyi tacikonzyi kumukatazya kumvwana a Leza. Alimwi Bbaibbele lilaamba kuti Jehova, Imulengi wesu, ngo Tateesu. (Isaya 64:8) Atubone zyintu zili cisambomwi bana zibayanda kuli bausyi. Inzila aimwi, ilatutondezya bausyi mbobakonzya kubagwasya bana babo kuti bazitobela njiisyo zyamu Bbaibbele.

Bausyi Beelede Kubayanda Bana Babo

Jehova ulabapa cikozyanyo cibotu bausyi. Ikutondezya Leza mbwalimvwa kujatikizya Jesu Mwanaakwe wakusaanguna, Ibbaibbele lyaamba kuti: “Wisi uyanda Mwana.” (Johane 3:35; Ba-Kolose 1:15) Ziindi zili mbozibede Jehova wakatondezya kuti ulamuyanda Mwanaakwe. Jesu naakali kubbapatizyigwa, Jehova wakaambaula kuzwa kujulu, wakati: “Nduwe Mwanaangu ooyandwa, ndakondwa anduwe.” (Luka 3:22) Jesu wakalizyi kuti bausyi balamuyanda. Ino ncikozyanyo nzi bausyi ncobakonzya kwiiya kuli Leza?

Mweelede kubaambila bana benu kuti mulabayanda. Ba Kelvin, bausyi bana bosanwe bakati: “Ndilaakubatondezya bana bangu kuti ndilabayanda kwiinda mukubaambila akubacitila zyintu nzyobayanda. Ndakali kubacinca matebela akubasanzya.” Kuyungizya kuli zyeezyo nzomubacitila, ibana benu beelede kuzyiba kuti mulababikkila maano. Aboobo mutani kubanyemeni cakuzwa munzila. Muciindi cakucita boobo, kamubalumbaizya mpobacita kabotu. Ba Donizete ibali abana bakubuka bobilo bakati: “Usyi bana weelede kujana ciindi cakubalumbaizya bana bakwe.” Ikuti bana bazyiba kuti mulababikkila maano, cilakonzya kubagwasya kukomena kabotu akulimvwa kuti mbantu abalo. Ikuti mwacita oobo, cilakonzya kubagwasya bana kuba balongwe ba Leza.

Ibana Bayandika Cikozyanyo Cibotu

Ibbuku lya Johane 5:19 lyaamba kuti, Jesu ucita buyo “ncabona icicita Wisi.” Ilugwalo oolu lwaamba kuti Jesu wakabona akucita ncibakali ‘kucita’ Bausyi. Abalo bana balakonzya kucita mbumunya oobo. Mucikozyanyo, ikuti mwana musankwa wabona kuti bausyi balabayanda akubalemeka bakaintu babo, awalo mwana aakukomena unakubayanda akubalemeka bamakaintu. Tabali bana basankwa balikke bagwasyigwa acikozyanyo cabausyi, pele abalo bana basimbi balakonzya kugwasyigwa mbobababona basankwa kwiinda mukubona mbobacita zyintu bausyi.

Sena bana benu balaalilwa kulilekelela? Mumakani aaya alimwi, icikozyanyo cenu cilayandika kapati. Ba Kelvin balayeeya ciindi bana babo basankwa nibakajaya muncini wakufwotozya uudula kapati. Bakanyema kapati cakuti bakapwaya tebulu akuba muzipaanzi zyobilo. Moyo niwakakkala, ba Kelvin bakausa kapati, aboobo bakalilekelela kuli boonse kubikkilizya akubakaintu babo. Bayeeya kuti kulilekelela kwabo kwakabagwasya bana babo akaambo kakuti tacibakatazyi kulilekelela kuti naa balubizya.

Ibana Bayandika Kukkomana Ciindi Coonse

Jehova ngu “Leza uukkomene.” (1 Timoteo 1:11, NW) Aboobo, Jesu Mwana aa Leza wakali kukkomana naakali aa Bausyi. Ibbuku lya Tusimpi 8:30 lilatugwasya kubona Jesu mbwaakali kumvwana abausyi: “Ndakali ambali lyakwe [Taata] mbuli mwana wakwe, . . . Ndakali kusekelela lyoonse kubusyu bwakwe.” Eelo kaka cakali cilongwe ciyumu icakali akati ka Mwana a Bausyi!

Ibana benu bayandika kukkomana ciindi coonse. Ikujana ciindi cakusobana abana benu inga cagwasya kuti kabakkomana lyoonse. Ikuti bazyali abana kabasobana antoomwe cipa kuti kabamvwana. Ba Felix balaazumina makani aaya. Balijisi mwana musankwa wakubuka aboobo baamba kuti: “Ikujana ciindi cakulyookezya amwanaangu catugwasya kuti katumvwana. Tulaakusobana atoomwe, kwiizya abeenzuma akuswaya masena aakkomanisya. Eeci catupa kuti katumvwana mumukwasyi.”

Ibana Bayandika Kuyiisyigwa Kumuyanda Leza

Jesu wakayiisyigwa a Bausyi. Aboobo Jesu wakali kukonzya kwaamba kuti: “Ayo ngendakamvwa kulinguwe [Taata] ngangao ngeŋamba munyika.” (Johane 8:26) Kuli Leza, usyi nguuli amukuli wakuyiisya bana bakwe mbubeelede kulilemeka akumuzyiba Leza. Bausyi beelede kutalika kubayiisya bana kabacili baniini. (2 Timoteo 3:14, 15) Ba Felix bakatalika kumubalila makani anoneezya aamu Bbaibbele mwanaabo musankwa naakacili muniini akumutondezya zifwanikiso zibotu kubikkilizya azyeezyo zijanika mu Bbuku lyangu lya Makani aamu Bbibbele. * Imwana ooyu naakali kuya bukomena, ba Felix bakali kuya bucinca mabbuku aapandulula Bbaibbele kweelana aciimo camwana.

Ba Donizete baamba kuti: “Cilakatazya kucita kuti ciiyo ca Bbaibbela camukwasyi kacikkomanisya. Cilayandika kuti bazyali kabatondezya kuti balazibikkila maano zyintu zyakumuuya akaambo kakuti ibana balafwambaana kubona ikuti bazyali kabataziciti nzyobabaambila. Ba Carlos ibali abana botatwe basankwa bakati: “Tulaakuba amuswaangano wakubona ziyandika mumukwasyi ansondo. Aumwi mumukwasyi ulaakupegwa ciindi cakutwaambila ncotweelede kubandika.” Ba Kelvin lyoonse bakali kubandika abana babo imakani aa Leza, nibakali kucita zyintu zili zyoonse aabusena buli boonse. Eeci cituyeekezya ncaakaamba Musa naakati: “Aya majwi ngendamulailila buzuba obuno abe amyoyo yanu. Muleelede kwaaiyisya bana banu, akwaambaula ngawo lyoonse, ciindi cakukala muŋanda aciindi cakweenda munzila, ciindi cakoona aciindi cakubuka.”—Deuteronomo 6:6, 7.

Ibana Bayandika Kulaigwa

Ibana bayandika kulaigwa kutegwa bakomene kabotu, kabalibelekela alimwi kabasyomwa. Bamwi bamazyali bayeeya kuti ikulaya bana kubikkilizya kuuma, kubwenta naa kubelesya majwi mabi. Nokuba boobo, Ibbaibbele talitondezyi kuti ibazyali nobalaya bana babo lyoonse beelede kubabwentela buya. Muciindi cakucita boobo, bayandika kubalaya munzila yaluyando mbumunya Jehova mbwacita. (Ba-Hebrayo 12:4-11) Ibbaibbele lyaamba kuti: “Numawisi, mutanooluvukili bana banu, pele amubalele mulwiiyo lwa-Mwami amumilazyo ya [Jehova].”—Ba-Efeso 6:4.

Zimwi ziindi ikuuma kulayandika. Alimwi mwana weelede kuzyiba ncauminwa. Ikulaya kwamusyobo ooyu takweelede kumupa kuti mwana alimvwe kuti tayandwi buya. Ibbaibbele talizumizyi kuuma mwana cakuti mwaakumucisa buya. (Tusimpi 16:32) Ba Kelvin bakati: “Lyoonse nindakali kubauma bana bangu ndakali kubaambila ncindakali kubaumina, akuti ndilabayanda ncindicitila boobo.”

Ibana Bayandika Kukwabililwa

Ibana bayandika kukwabililwa kuzyintu zikonzya kubanyonganya abeezyinyina batali kabotu bakonzya kubayunga. Mukubula coolwe, kuli “bantu babi” munyika ibakanzide kupenzya bana baniini. (2 Timoteo 3:1-5, 13) Ino mbuti mbomukonzya kubakwabilila bana benu? Ibbaibbele lilijisi lulayo lukonzya kumugwasya: “Muntu uucenjede, abona mapenzi, ulayuba, pele bataiyide balaindilila aboobo balapenga.” (Tusimpi 22:3) Ikutegwa mubakwabilile bana benu kumapenzi aakonzya kubacitikila, mweelede kuti kamwaazyi mapenzi akonzya kucitika. Kamuziyeeyela zyintu zikonzya kuleta mapenzi akubona mbomukozya kubakwabilila. Mucikozyanyo, ikuti naa mwabazumizya bana benu kubelesya Intaneti mweelede kubona kuti balizyi mbwiiyelede kubelesyegwa. Inga cagwasya kubikka kkompyuta abusena mpomukonzya kuzyibona zyoonse zicitwa.

Bausyi beelede kuti kabalibambide kubagwasya akubayiisya bana babo kutegwa bazyibe kuti kuli mapenzi aakonzya kubacitikila munyika aacitwa abantu bayanda kupenzya bana. Sena bana benu balicizyi cakucita ikuti kamutako naa muntu uyanda kubalya nkwela? * Bana benu beelede kuzyiba nocizumizyidwe anocitazumizyidwe kujatauka kubusankwa naa kubusimbi. Ba Kelvin bakati: “Taaku ngundakapa kuti andiyiisyile bana, kubikkilizya abamayi babo. Ndakabona kuti wakali mukuli wangu kuyiisya bana bangu kujatikizya makani akoonana amapenzi aacitika akaambo kabantu balipenda koona bana.” Boonse bana babo bakakomena kabotu alimwi lino balikkomene muzikwati zyabo.

Amumulombe Leza Kuti Amugwasye

Icintu cipati bausyi ncibakonzya kupa bana babo nkubagwasya kuba balongwe ba Leza. Icikozyanyo cabausyi cilakonzya kubagwasya kapati. Ba Donizete bakaamba kuti: “Bausyi beelede kutondezya kuti balamuyanda kapati Leza. Beelede kutondezya kuti balamuyanda Leza ikapati nobali amapenzi. Nokuli mapenzi aali boobu, bausyi beelede kutondezya kuti balamusyoma Jehova. Kupaila antoomwe amukwasyi akumulumba Leza lyoonse kuzyintu zibotu nzyacita kulakonzya kuyiisya bana kuti kabamuyanda Leza akumusyoma.”

Aboobo, ino ncinzi ciyandika kutegwa mube bausyi bali kabotu? Amutobele malailile aa Jehova Leza uuzyi mbobakonzya kukomezyegwa kabotu bana. Ikuti naa mwabayiisya bana kweelana ambolilailila Jwi lya Leza, andinywe mulakonzya kulangila caambwa kulugwalo lwa Tusimpi 22:6 kuti: “Lino akomena takooyooleya mulinjiyo.”

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 6 Nokuba kuti malailile aaya aamu Magwalo mucibalo eeci aamba mulimo ngobajisi bausyi bana, injiisyo zinji zilakonzya kubelesyegwa abamamama abalo.

^ munc. 18 Lyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.

^ munc. 25 Ikuti kamuyanda makani aambi kujatikizya mbomukonzya kukwabilila bana benu kubantu boona bana, amubone Sinsimuka! ya Chingisi yamu October 2007, apeeji 3-11, yakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.

[Cifwanikiso icili apeeji 11]

Bausyi bayandika kutondezya cikozyanyo cibotu kubana babo

[Cifwanikiso icili apeeji 12]

Bausyi beelede kuyiisya bana babo zyintu zyakumuuya

[Cifwanikiso icili apeeji 13]

Ibana bayandika kulaigwa