Skip to content

Skip to table of contents

Sena Bakamboni Ba Jehova Balacisyoma Cizuminano Cakale?

Sena Bakamboni Ba Jehova Balacisyoma Cizuminano Cakale?

Basikubala Balabuzya

Sena Bakamboni Ba Jehova Balacisyoma Cizuminano Cakale?

Bakamboni ba Jehova basyoma kuti Ibbaibbele ndi Jwi lya Leza alimwi akuti Cizuminano Cakale a Cizuminano Cipya zilayandika kapati. Nokuba boobo, bayandisya kubelesya mazyina aayelela aakuti “Magwalo aa Chihebrayo” alimwi a “Magwalo aa Banakristo aa Cigiliki” nkaambo kakuti Cizuminano Cakale a Cizuminano Cipya zyakasaanguna kulembwa mumyaambo ya Chihebrayo a Cigiliki.

Kulubazu lumwi, bamwi balyaamba kuti Mbanakristo balawayawaya kusyoma Cizuminano Cakale. Baamba kuti Leza waambwa mu Cizuminano Cakale mukali, ngusinkondo alimwi mujayi, pele Leza waambwa mu Cizuminano Cipya ngusiluyando alimwi mubotu. Alimwi baamba kuti, mbwaanga makani manji aali mu Cizuminano Cakale ajatikizya bukombi bwaba Juda, nkokuti tacibagwasyi Banakristo. Pele kweelena amulawo wa Leza uuli kulugwalo lwa Deuteronomo 12:32 wakuti tutayungizyi naa kugwisya cintu cili coonse kujwi lyakwe, sena ootu ntotwaambo tukonzya kutupa kutasyoma cibeela eeci cipati ca Bbaibbele?

Imwaapostolo Paulo Munakristo naakaswaya bana Tesalonika mucisi ca Greece mumwaka wa 50 C.E., “wakabandika abo makani aa-Magwalo, ulapandulula akutondezya kuti Kristo wakeelede kupenga akubuka kubafu.” (Incito 17:1-3) Bamwi akati kabaabo bakali kumuswiilila bakaba Banakristo alimwi kumbele Paulo wakabalumbaizya. Wakaamba kuti: “Ciindi ncimwakatambula makani aa-Leza ngomwakamvwa kulindiswe, tamukwe mwakaatambula mbuli makani aabantu, mwakaatambula mbuli mbwaabede ncobeni, nkukuti mbuli makani aa-Leza.” (1 Ba-Tesalonika 2:13) Ciindi Paulo naakabaswaya, kulibonya kuti akati ka Magwalo aa Banakristo aa Cigiliki aali 27, ibbuku lya Makani Mabotu lya Matayo lelikke ndilyakalembedwe. Aboobo, kweelede kuti “Magwalo” ngaakabelesya Paulo ‘kupandulula’ twaambo akali Magwalo aa Chihebrayo.

Mubwini basikulemba Magwalo aa Banakristo aa Cigiliki bakazubulula twaambo tuli 320 mbubonya mbotulembedwe mu Magwalo aa Cihebrayo alimwi twaambo tumwi twiindaawo tiibakatwaamba cacigaminina. Nkaambo nzi? “Nkaambo makani aali boobo aakalembwa kalekale, nkukwiiya kwesu nkwaakalembelwa, kuti kubukakatilo akubukombelezyo bwamalembe tujane bulangizi bwakutontozya moyo.” (Ba-Roma 15:4) Eeci citondezya kuti aabo balisyoma Bbaibbele lyoonse balagwasyigwa kapati.

Imagwalo aa Banakristo aa Cigiliki ncibeela ca Jwi lya Leza icijisi bupanduluzi buyungizyidwe bwamakanze aa Leza aalembedwe mu Magwalo aa Chihebrayo aakali kuya buyubununwa asyoonto-syoonto. Magwalo aa Cigiliki kunyina naakanjila mubusena bwa Magwalo aa Cihebrayo pe. Haazibwene mumakani aabukombi Herbert H. Farmer uuli kucikolo cipati ca Cambridge wakaamba kuti kutegwa Makani Mabotu “twaamvwisye tweelede kusaanguna kulanga-langa zyintu zyakabacitikila bantu bakali kutobela [Mulawo wa Musa] izilembedwe mu Cizuminano Cakale.”

Ijwi lya Leza taliyandiki kucincwa pe. Nokuba boobo, “inzila yabaluleme ili mbuli mumuni uumweka, uuya bungwengwemuka mane bwaca buzuba.” (Tusimpi 4:18) Kwiinda mukuyungizya Magwalo aa Banakristo aa Cigiliki kumulongo wamabbuku aamu Bbaibbele, Leza wakamwesya mumuni naa kuyungizya bupanduluzi bujatikizya mbwaakali kuyakuzuzikizyigwa makanze aakwe kakunyina kunjila mubusena bwa Magwalo aa Chihebrayo. Magwalo aa Chihebrayo ali akati “[ka]makani aa-Jehova [aa]kalilila lyoonse.”—1 Petro 1:24, 25