Makani Aakubeja Aamasimpe—Makani Aamasimpe Kujatikizya Jesu
Makani Aakubeja Aamasimpe—Makani Aamasimpe Kujatikizya Jesu
INO MUYEEYA BUTI? SENA MAKANI AATOBELA NGAMASIMPE NAA NGAKUBEJA?
Jesu wakazyalwa mu December 25.
Basankwa botatwe bakamuswaya Jesu naakazyalwa.
Jesu nguwakali mwana alikke.
Jesu wakali Leza pesi kali muntu.
Jesu tanaakali buyo muntu uuli kabotu.
BANTU banji balakonzya kwaamba kuti makani aaya oonse ngamasimpe. Ibamwi balakonzya kwaamba kuti cilakatazya naa kuti tacikonzyeki kuzyiba naa makani aaya ngamasimpe. Ambweni bayeeya kuti ikuti kabamusyoma Jesu, tacigwasyi kuzyiba bwiinguzi.
Nokuba boobo, Ibbaibbele talyaambi boobo. Lilatukulwaizya “kuzibisya Mwami wesu Jesu Kristo.” (2 Petro 1:8) Tulakonzya kumuzyiba ikuti twalanga-langa Makani Mabotu. Alatwaambila kasimpe kajatikizya Jesu akupa kuti tuzyibe makani aakubeja aamasimpe. Aboobo, atulange-lange Makani Mabotu ncaamba kujatikizya makani aambwa atala aawa.
NZYOBASYOMA: Jesu wakazyalwa mu December 25.
NGAMASIMPE NAA NGAKUBEJA: NGAKUBEJA.
Kunyina alembedwe mu Bbaibbele kujatikizya mwezi naa buzuba mbwaakazyalwa Jesu. Aboobo, ino buzuba bwa December 25 bwakaboola buti? Kweelana abbuku lya The Encyclopædia Britannica lyaamba kuti bantu ibakali kulyaamba kuti Mbanakristo “bakasala buzuba oobu kutegwa kabweendelana apobwe lyabantu batakombi Leza bana Roma ilyakali . . . kucitwa lyamupeyo, eelyo zuba nolitalika kubala kapati.” Bbuku ndimunya eeli lyakaamba kuti zilengwa zinji zicitika lya Kilisimasi zyakazwa “kumapobwe aakusekelela bulimi alimwi aciindi camupeyo aakali kucitwa abantu batakombi.”
Sena Jesu naakabazumizya bantu kuti kabasekelela kuzyalwa kwakwe mu December 25? Amweezyeezye: Buzuba mbwaakazyalwa Jesu tabuzyibidwe. Magwalo taatwaambili kuti katusekelela kuzyalwa kwakwe alimwi kunyina bumboni butondezya kuti Banakristo bakusaanguna bakali kusekelela kuzyalwa kwakwe. Mukwiimpana, Ibbaibbele lilatwaambila buzuba bwini mbwaakafwa Jesu alimwi wakaambila basikumutobela kuti kababuyeeya buzuba oobu. * (Luka 22:19) Aboobo, Jesu wakali kuyanda kuti katulemeka buzuba mbwaakafwa ikutali buzuba mbwaakazyalwa.—Matayo 20:28.
NZYOBASYOMA: Basankwa basongo botatwe (naa bami kweelana ambobakali kusyoma bamwi) bakamuswaya Jesu naakazyalwa.
NGAMASIMPE NAA NGAKUBEJA: NGAKUBEJA.
Ambweni mwakazibona kale zyakuzekaula naa zisobano nzyobacita bantu lya Kkilisimasi izitondezya Jesu naakali muvwanda kalede mucilido caŋombe kazingulukidwe abasankwa basongo botatwe bakajisi zipego. Nokuba boobo, makani aaya ngakubeja.
Makani aakuti kwakali bantu bakazwa kujwe bakamuswaya Jesu naakali mwana, ngamasimpe. Nokuba boobo, beenzu aaba bakali basikulingula nyenyezi. (Matayo 2:1) Alimwi sena bakajana kuti Jesu ulazikidwe mucilido caŋombe? Peepe, bakamujana muŋanda. Kulibonya kuti bakasika nokwakainda myezi iili mboibede Jesu kazyedwe kale.—Matayo 2:9-11.
Sena beenzu bakali bobilo, botatwe naa 30? Ibbaibbele talitwaambili. Ambweni bakatalika kusyoma kuti beenzu aaba bakali botatwe akaambo kakuti zipego nzyobakamupa zyakali mumisyobo yotatwe. * (Matayo 2:11) Mane bamwi baamba kuti aumwi wabasankwa basongo aaba wakali kwiiminina musyobo wabantu wiindene. Pele kaambo aaka takajaniki mu Magwalo. Muciindi caboobo, ibbuku limwi lipandulula Makani Mabotu lyaamba kuti makani aakubeja aaya akatalisyigwa “mumwaanda wamyaka walusele asikwiiya zyaciindi.”
NZYOBASYOMA: Jesu nguwakali mwana alikke.
NGAMASIMPE NAA NGAKUBEJA: NGAKUBEJA.
Mabbuku aa Makani Mabotu aamba kuti Jesu wakalijisi basyoonto bakwe. Makani Mabotu aa Luka aamba kuti Jesu wakali mwana “mutaanzi” wa Mariya ikutondezya kuti wakalijisi basyoonto bakwe. * (Luka 2:7) Makani Mabotu aa Marko aluula kuti bantu bamwi baku Nazareta bakali kwaamba kuti Jesu muntu buyo uuli mbuli basyoonto bakwe. Bakabuzya kuti: “Sa oyu engwe . . . mwanaakwabo Jakobo a-Jose a-Juda a-Simoni? Abalo bacizi bakwe sa tabako okuno akati kesu?”—Marko 6:3; Matayo 12:46; Johane 7:5.
Basikwiiya Bbaibbele baamba kuti Jesu nguwakali mwana alikke nokuba kuti magwalo aa Makani Mabotu aamba kuti wakalijisi basyoonto bakwe. Bamwi baamba kuti ibanyina abacizyi baambwa bakali beeninyina Jesu. * Bamwi baamba kuti bana aaba bakali bakujana. Pele amulange-lange kaambo aaka: Ikuti naa Jesu nguwakali mwana alikke wa Mariya, sena bantu baku Nazareta nobakaamba makani ngobakaamba? Mukwiimpana, kweelede kuti bantu bamwi bakali kumubona Mariya naakali kuba ada. Bakalizyi kuti Jesu wakali akati kabana banji mbaakazyala Mariya.
NZYOBASYOMA: Jesu wakali Leza pesi kali muntu.
NGAMASIMPE NAA NGAKUBEJA: NGAKUBEJA.
Injiisyo yakuti Leza naakaboola anyika nguwakaba Jesu, ninjiisyo mpati kuli baabo bayiisya kuti kuli baleza botatwe alimwi njiisyo eeyi bali kwiisyoma bantu kwaciindi cilamfwu—pele tiiyakaliko Jesu naakali anyika. Muciindi caboobo, ibbuku lyakuti The Encyclopædia Britannica lyaamba kuti: “Ibbala lyakuti baleza botatwe naa njiisyo eeyi taijaniki Mucizuminano Cipya . . . Injiisyo eeyi yakatalisyigwa aniini-niini mukati kamyaanda yamyaka iili mbwiibede nokuba kuti bantu bakali kukazyanya kapati.”
Mubwini, ibacikombelo basampaula Jesu nobayiisya kuti wakali Leza naakali anyika. Munzila nzi? Mucikozyanyo, babelesi balakonzya kulomba cintu cimwi kumupati wamulimo, pele walo waamba kuti tajisi nguzu zyakubapa cintu eeco. Ikuti naa waamba masimpe, nkokuti mupati wamulimo ulizyi nguzu zyakwe mpozyigolela. Ikuti naa wabeja—ikuti kakonzya kubapa ncobamulomba pele wayanda buyo kubaambila kuti takonzyi kucita boobo nkokuti ngusilweeno.
Ino Jesu wakabaingula buti baapostolo bakwe bobilo ibakali kuyanda zyuuno zyaatala? Wakabaambila kuti: “Mulanywida mukanywido kangu ncobeni, pele kukala kululyo lwangu akucimwensi cangu, teensi ndime uukonzya kupa pe, nkukwabo abo bakabambilwa kwa-Taata.” (Matayo 20:23) Ikuti naa Jesu wakali Leza, sena kwaamba boobo nikwatakali kubeja? Muciindi caboobo, kwiinda mukwaamba yooyo wakajisi nguzu, Jesu wakatupa cikozyanyo cibotu cakulibombya alimwi wakatondezya kuti teelene a Leza. *
NZYOBASYOMA: Jesu tanaakali buyo muntu uuli kabotu.
NGAMASIMPE NAA NGAKUBEJA: NGAMASIMPE.
Jesu wakaamba cakusalazya kuti tanaakali buyo muntu uuli kabotu. Wakaamba kuti: “Ndi Mwana a-Leza.” (Johane 10:36) Masimpe ngakuti, muntu uuli woonse wakali kukonzya kulyaamba kuti Mwana wa Leza. Pele ikuti naa kaambo nkakaamba Jesu nkakubeja, ino bantu nibakamubona buti? Nibakamubona kuti mumpelenge.
Ibumboni bwiinda boonse bwakazwa kuli Leza. Kujatikizya Jesu wakaamba ziindi zyobilo kuti: “Ngooyu mwanaangu.” (Matayo 3:17; 17:5) Amuyeeye kaambo aaka: Magwalo aamba kuti ijwi lya Leza lyakalimvwisya ziindi zisyoonto munyika—pele ziindi zyobilo wakaamba kuti Jesu Mwanaakwe! Oobu mbobumboni bupati butondezya kuti mubwini Jesu wakali Mwana wa Leza kweelana ambwaakaamba.
Sena cibalo eeci capa kuti muzyibe twaambo tumwi ntomwatazyi tujatikizya Jesu? Ikuti naa mboobo, amuzumanane kubala Makani Mabotu. Ikucita boobo kulakonzya kupa kuti mukkomane akujana mpindu. Jesu wakaamba kuti ikwiiya kasimpe kajatikizya nguwe a Bausyi “mbobuumi ubutamani.”—Johane 17:3.
Bupanduluzi buyungizidwe
^ munc. 13 Jesu wakafwa mu Buzuba Bwakwiindilila naa mu Nisani 14 kweelana akkalenda yaci Juda.—Matayo 26:2.
^ munc. 18 Matayo waamba kuti bamuzwakule ‘bakavwununa ziyobwedo zyabo’ akupa Jesu zipego zyangolida, tununkilizyo tutegwa libano amura. Cikkomanisya ncakuti zipego eezyo zyakasika aciindi ceelede mbwaanga bamukwasyi wa Jesu—balangilwa kuti bakali bacete—bakalaafwaafwi kuccijila kucisi cimbi.—Matayo 2:11-15.
^ munc. 21 Nokuba kuti Jesu wakazyalwa munzila yamaleele, bana bamwi ba Mariya wakabazyala amulumi wakwe Josefa.—Matayo 1:25.
^ munc. 22 Eeyi njiisyo iyakatalisyigwa a Jerome mu 383 C.E. ilidumide akati kabaabo basyoma kuti Mariya wakali nakalindu mubuumi bwakwe boonse. Mukuya kwaciindi, Jerome wakaamba kuti tanaakali kwiisyoma njiisyo eeyi, pele bantu banji kubikkilizya abacikombelo ca Katolika bakazumanana kwiisyoma njiisyo eeyi.
^ munc. 27 Kutegwa mujane makani manji kujatikizya njiisyo ya Butatu, amubone broshuwa yakuti Kodi Muyenera Kukhulupirira Utatu? yakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.
Kabbokesi/[Cifwanikiso icili apeeji 14]
Makani Aambi Aamasimpe Aakonzya Kupa Kuti mulamwe
Ino Jesu wakali kupona buti naakali anyika? Sena wakali mukali, uutayandi kulikkomanisya alimwi uuliyanda cakuti tanaakali kumvwana abantu? Bamwi balakonzya kwiingula kuti inzya. Ambweni nkakaambo ikapa kuti bamwi balamwe nobayiya kuti Jesu . . .
• wakajanika kumapobwe.—Johane 2:1-11.
• wakali kubalumbaizya bantu.—Marko 14:6-9.
• wakali kwiizya abana.—Marko 10:13, 14.
• wakalila.—Johane 11:35.
• wakalaaluse.—Marko 1:40, 41.