Amwiiye Lusyomo Lwabo

“Ndasyoma”

MARTA wakali kukonzya kucibona mumizeezo yakwe—cuumbwe camwanookwabo, mpangala yakajalidwe abbwe kumulyango. Wakaluuside kapati. Cakamukatazya kusyoma kuti Lazaro muyandwa wakwe wakafwa. Mazuba one aakainda kuzwa buzuba naakafwa bakali kulila, akutambula beenzu,alimwi akuumbulizyigwa.

Lino munsi lya Marta kwakaimvwi muntu ngobakali kuvwana kapati a Lazaro. Marta naakamubona Jesu wakatalika kulila alimwi nkaambo wakalizyi kuti ngomuntu alikke wakali kukonzya kumufwutula mwanookwabo kulufu. Nokuba boobo, Marta wakaumbulizyigwa kuba a Jesu mumunzi okwabo mu Betaniya. Muciindi buyo cisyoonto ncaakali a Jesu, Marta wakayumizyigwa akaambo kalubomba alweetelelo ndwaakatondezya Jesu. Wakamubuzya mibuzyo yalo yakamugwasya kulubikkila maano lusyomo lwakwe anzyaakali kusyoma kujatikizya bubuke. Mubandi ooyu wakapa kuti Marta aambe kaambo kayandika kapati nkaatakalinaambide kakuti: “Ndasyoma kuti nduwe Kilisito Mwana wa Leza, Ooyo weelede kuboola munyika.”—Johane 11:27.

Marta wakali mukaintu wakajisi lusyomo kapati. Twaambo tusyoonto Bbaibbele ntolitwaambila kujatikizya Marta tutupa ziiyo zibotu zikonzya kutugwasya kuyumya lusyomo lwesu. Kutegwa tubone mbotukonzya kugwasyigwa, atubone cibalo cakusaanguna mu Bbaibbele cijatikizya Marta.

“Ulalibilika Akunyonganizyigwa”

Kwakaindide buyo myezi misyoonto. Lazaro wakali kupona alimwi wakali kabotu. Munzi wakwe mu Betaniya wakalaafwi kutambula umwi wabeenzu balemekwa kapati, Jesu Kristo. Lazaro, Marta alimwi a Mariya bakali kukkala antoomwe nokuba kuti bakali bapati. Basikuvwuntauzya bamwi baamba kuti kuboneka kuti Marta nguwakali mupati akati kabo botatwe akaambo kakuti nguwakali kusamausya beenzu alimwi zimwi ziindi nguusaanguna kwaambwa. (Johane 11:5) Kunyina ambotukonzya kuzyiba kuti naa bantu aaba botatwe kuli nobakakwetwe  naa kukwata. Kufwumbwa naa cakali buti, bakaba balongwe ba Jesu. Ciindi naakali kukambauka mu Judaya ooko kwalo nkwakakazyigwa kapati akupenzyegwa, Jesu wakali kukkala kuŋanda yabantu aaba botatwe. Cakutadooneka, wakalumba kapati kulugwasyo aluumuno lwabo.

Marta wakajisi mulimo mupati wakubamba ŋanda yabo akusamausya beenzu. Wakali muntu similimo wakajisi zyakucita ciindi coonse. Cakali mbubonya oobo ciindi Jesu naakabaswaide. Wakamujikila zyakalya zinji zibotu mweenzu wakwe abaabo bamwi mbaakali kweenda limwi. Kaindi, kusamausya beenzu cakali cintu ciyandika kapati. Mweenzu asika, wakali kumyontwa, kusamununwa mpato zyakwe, kumusanzya zituta, alimwi akumunanika mafuta kumutwe aakatalusya aanunkilila kutondezya kuti watambulwa. (Luka 7:44-47) Cakali cilengwa kubona kuti mweenzu wapegwa aakoona acakulya cibotu.

Marta a Mariya bakajisi zyintu zinji zyakucita kubambila mweenzu wabo uulibedelede. Mariya, walo zimwi ziindi iwaambwa kuti nguwakali kubikkila maano kapati, wakamugwasya kubeleka kumatalikilo mwanookwabo. Pele Jesu naakasika, zyintu zyakacinca. Jesu wakacibona kuti eeci nceciindi cakuyiisya, aboobo wakabayiisya. Jesu wakaliindene abasololi bazikombelo bamuciindi eeco nkaambo wakali kubalemeka bamakaintu alimwi wakali kubayiisya kujatikizya Bwami bwa Leza, walo iwakali mutwe wamakani wamulimo wakwe. Mariya wakacikkomanina ciindi eeci aboobo wakakkala ansi akuswiilila zyoonse nzyaakali kwaamba Jesu.

Amuciyeeyele buyo mbwaakanyema Marta mumoyo. Akaambo kakuti kwakali zyakulya zinji nzyakeelede kujikila beenzu bakwe, cakamupa kulibilika akunyonganizyigwa kapati. Naakali kukutauka milimo yakwe akubona mwanookwabo kaile kukkede buyo, sena wakalitondezya kuti ulinyemede? Tacikonzyi kugambya kuti naa wakanyema. Taakali kukonzya kuucita mulimo ooyu woonse alikke!

Marta cakamwaalila kulijata kunyema. Wakamutyokezya Jesu akwaamba kuti: “Mwami, sena tokwe makani kuti mwanaakwesu wandilekelezya endikke kucita zyintu? Aboobo komwaambila andigwasye.” (Luka 10:40) Majwi aaya akali aabukali. Kumane wakaambila Jesu kuti amwaambile Mariya kuti apiluke kumulimo.

Bwiinguzi bwa Jesu bweelede kuti bwakamugambya Marta mbuli mbobubagambya basikubala Bbaibbele banji. Jesu wakaingula kuti: “Maata, Maata, ulalibilika akunyonganizyigwa azyintu zinji. Pele nzyintu buyo zisyoonto ziyandika naa comwe buyo. Maliya walo wasala cibeela cibotu, alimwi takanyangwi ncico pe.” (Luka 10:41, 42) Ino Jesu wakali kwaamba nzi? Sena wakali kwaamba kuti Marta wakali kubikkila maano kapati zyintu zyakumubili? Sena taakali kuuyanda mulimo ngwaakali kucita wakujika zyakulya zibotu?

Peepe. Jesu wakabona kuti makanze aa Marta akali mabotu alimwi aaluyando. Jesu kunyina naakalimvwa kuti kusamausya ooku kwakali lubide. Cimwi ciindi musyule, wakajanika ku “pobwe pati lyakumutambula” ndyaakamubambilide Matayo. (Luka 5:29) Cakulya ncaakabamba Marta taali ngaakali makani mapati pe, pele makani akali kuzyintu nzyakeelede kusaanguna kubikkila maano. Akaambo kakubikkila kapati maano kukubamba cakulya cibotu, eeci cakapa kuti atabikkili maano kucintu ciyandika kapati. Ino ncintu nzi?

Jesu Mwana wa Jehova Leza simuzyalwaalikke, wakali muŋanda ya Marta kuyiisya kasimpe. Kunyina cintu cakali kuyandika kapati—kubikkilizya akubamba cakulya cibotu—kwiinda kuswiilila kasimpe. Cakutadooneka, Jesu wakausa kuti Marta tanaakacibikkila maano coolwe cilibedelede kutegwa ayumye lusyomo lwakwe, nokuba boobo wakamuleka kuti alisalile. Pele Marta tanaakeelede kumusalila Mariya kuti awalo cimwiinde coolwe eeci.

Aboobo, caluzyalo Jesu wakamululamika Marta kwiinda mukubelesya zyina lyakwe cakwiinduluka-induluka kutegwa amukkazike moyo, mpoonya wakamusyomezya kuti  taakeelede ‘kulibilika akunyonganizyigwa azyintu zinji.’ Cakulya buyo cisyoonto ncecakali kuyandika nkaambo kwakali pobwe lyakumuuya. Aboobo Jesu taakali kulangilwa kumunyanga Mariya “cibeela cibotu” ncaakasala cakwiiya kuli Jesu.

Eeci cibalo icipandulula cakacitika kuŋanda ya Marta cilijisi ziiyo zibotu kuli basikutobela Kristo mazuba aano. Tatweelede kuzumizya cintu cili coonse kutulesya kucita “zyintu zyakumuuya.” (Matayo 5:3) Nokuba kuti tuyanda kwiiya muuya wabwaabi akubeleka canguzu mbuli Marta, tatweelede ‘kulibilika akunyonganizyigwa’ kapati azyintu zyakusamausya beenzu cakuti twaindwa kuzyintu ziyandika kapati. Tulayanzana abasyomima kutegwa tuyumizyanye alimwi akupedana zipego zyakumuuya, kutali kuyanda kubapa naa kutambula zyakulya zibotu. (Baloma 1:11, 12) Muziindi zyakuyumizyanya zili boobu, inga kwayandika buyo cakulya cisyoonto.

Mwanookwabo Wafwa—Akubusyigwa

Sena Marta wakaluzumina lulayo ndwaakapegwa kuli Jesu akwiiya ciiyo? Tatweelede kukopana. Mwaapostolo Johane naakatalika kwaamba cibalo cikkomanisya kujatikizya mwanookwabo a Marta, wakaamba kuti: “Lino Jesu wakali kumuyanda Maata amwanaakwabo musimbi a Lazalo.” (Johane 11:5) Kwakaliindide myezi kuzwa ciindi Jesu naakaswaide ku Betaniya mbuli mbokwaambwa atala aawa. Marta kunyina naakanyema naa kubikkilila Jesu akaambo kalulayo ndwaakamupa caluyando. Wakamvwa kulayigwa. Mukaambo aaka alimwi, utupa cikozyanyo cibotu calusyomo nkaambo toonse tuyandika kululamikwa zimwi ziindi.

Ciindi mwanookwabo naakaciswa, Marta wakajisi bubi kumulanganya. Wakasolekesya kucita ncaakali kukonzya kucita kutegwa mwanookwabo apone. Nokuba boobo, Lazaro wakali kuyaabwiindila buya kuciswa. Bacizyi bakwe bakali munsi lyakwe ciindi coonse kutegwa kabamulanganya. Marta wakali kumulanga mwanookwabo mbwaakali kweetezya akuyeeya myaka minji njibakali kukkomana antoomwe alimwi amapenzi ngobakali kupenga limwi.

Ciindi Marta a Mariya nobakabona kuti Lazaro wakacinyina buumi buyaambele, bakatuma  mulumbe kuli Jesu. Wakali kukambaukila kubusena bwakali kutola lweendo lwamazuba obilo kuzwa kwakali kukkala Lazaro. Majwi aabo taakali manji: “Mwami, bona! Ooyo ngoyandisya ulaciswa.” (Johane 11:1, 3) Bakalizyi kuti Jesu wakali kumuyanda mwanookwabo alimwi bakali alusyomo kuti wakali kukonzya kucita kufumbwa ncakonzya kugwasya mweenzinyina. Sena bakajisi lusyomo lwakuti Jesu ulasika cakufwaambana? Kuti naa cakali boobo, bakatyompwa kapati nkaambo Lazaro wakafwa.

Marta a Mariya bakamulila mwanookwabo akutalika kulibambila mbokali kukonzya kumuzikka alimwi akutambula beenzu bamu Betaniya abakali kuzwa muminzi yamunsi-munsi. Nokuba boobo, Jesu taakalinasika. Masimpe, Marta wakanyongana mbocakali kuyaabuya ciindi. Nokwakainda mazuba one Lazaro kafwide, Marta wakamvwa kuti Jesu wakali afwaafwi amunzi wabo. Akaambo kakuti lyoonse wakali mukaintu similimo, nokuba ciindi naakali mubuumba, Marta wakanyamuka kakunyina kumwaambila Mariya kuyoocinga Jesu.—Johane 11:20.

Naakamubona Simalelo wakwe, wakamwaambila cakali kubapenzya mumizeezo a Mariya kwamazuba aali mbwaabede naakati: “Mwami, ikuti nowakaliko kuno, mukwesu naatakafwa.” Pele, Marta wakacili kujisi bulangizi alusyomo. Wakayungizya akuti: “Nokuba boobo, ndilizyi noliba lino kuti nozivwula buti zyintu nzyolomba Leza, Leza ulakupa.” Jesu mpoonya-mpona wakaamba cintu cimwi cakali kukonzya kuyumya bulangizi bwakwe naakati: “Imunyoko ulabuka.”—Johane 11:21-23.

Marta wakali kuyeeya kuti Jesu wakali kwaamba bubuke bwakumbele, aboobo wakati: “Ndilizyi kuti uyoobuka mububuke mubuzuba bwamamanino.” (Johane 11:24) Lusyomo lwakwe munjiisyo eeyi lwakali luyumu. Basololi bazikombelo bamwi bama Juda, bakali kwiitwa kuti Saduki, bakali kukazya kuti kuyooba bubuke nokuba kuti njiisyo eeyi yakalisalazyidwe Mumagwalo akasololelwa amuuya. (Daniele 12:13; Maako 12:18) Pele Marta wakalizyi kuti Jesu wakali kuyiisya bulangizi bwabubuke alimwi wakababusya bakafwide—nokuba kuti taakwe wakafwide ciindi cilamfwu mbuli Lazaro. Tanaakazyi cakali kuyoocitika kumbele.

Mpoonya Jesu wakaamba kaambo katalubiki naakati: “Mebo ndendime bubuke alimwi abuumi.” Masimpe, Jehova Leza wakapa Mwanaakwe nguzu zyakubusya bantu kumbele munyika yoonse. Jesu wakabuzya Marta kuti: “Sena ulaasyoma makani aaya?” Mpoonya wakapa bwiinguzi ibwaambwa kale kumatalikilo aacibalo eeci. Wakalijisi lusyomo kuti Jesu ngu Kristo naa Mesiya akuti wakali Mwana wa Jehova Leza alimwi akuti basinsimi bakalaambide kuti uyooboola munyika.—Johane 5:28, 29; 11:25-27.

Sena Jehova Leza a Mwanaakwe Jesu Kristo balalukkomanina lusyomo luli boobu? Izyakacitika Marta kalangilila zipa bwiinguzi bulimvwisya. Cakubinda wakaunka kuyooita Mariya mwanookwabo. Marta wakabona kuti Jesu wakaluuside ciindi naakali kwaambaula a Mariya abasidilwe. Wakaibona misozi kayeenda kubusyu bwa Jesu kutondezya mbocicisa kufwidwa. Wakamumvwa Jesu kaamba kuti baligusye bbwe acuumbwe campangala mwakabikkidwe.—Johane 11:28-39.

Marta wakakasya kayeeya kuti mubili wakali kununka nkaambo kwakaindide mazuba one kafwide. Jesu wakamuyeezya kuti: “Sena tiindakwaambila kuti, ikuti naa wasyoma ulabona bulemu bwa Leza?” Wakasyoma alimwi wakabubona bulemu bwa Jehova Leza. Mpoonya aawo wakamupa nguzu mwanaakwe zyakubusya Lazaro. Amuyeeye buyo cakali mumizeezo ya Marta mubuumi bwakwe boonse: Jesu naakoompolola ajwi ipati kuti, “Lazalo, kozwa oomo!”; wakalimvwisya Lazaro kuputauka mumpangala oomo mwaakabede naakali kubuka kacizambaidwe muzisani nzyobakali kubelesya kuzambaila mibili, wakaboola kumulyango wampangala kumane Jesu wakaamba kuti “amumuzambulule mumuleke ayende”; alimwi kuti basinizye, Marta a Mariya bakamulundukila mwanookwabo akumukumbatila. (Johane 11:40-44) Ipenzi ndyaakajisi Marta mumoyo lyakamana.

Cibalo eeci citondezya kuti bubuke bwabantu  bafwide tacili cintu cakuyeeyela buyo; ninjiisyo yamu Bbaibbele iikkomanisya alimwi cakacitika muciindi camusyule. Jehova a Mwanaakwe balabalongezya aabo balaalusyomo mbuli mbobakacita kuli Marta, Mariya, and Lazaro. Izilongezyo eezyi zilamulindila andinywe kuti naa mwabaalusyomo luyumu mbuli lwa Marta. *

“Maata Wakali Kubakutaukila”

Ibbaibbele lilamwaamba alimwi Marta. Ngaakali matalikilo aansondo yamamanino yabuumi bwa Jesu anyika. Kazyi mapenzi akali kuyoomucitikila kumbele, Jesu alimwi wakasala kuyookkalila ku Betaniya. Kuzwa kooko wakali kweenda makkilomita asika ku 3 kuya ku Jerusalemu. Jesu a Lazaro bakali kulya kuŋanda ya Simoni sicisenda alimwi aawa mpotujana kaambo kamamanino kaamba Marta: “Maata wakali kubakutaukila.”—Johane 12:2.

Eelo kaka ncikozyanyo cibotu camukaintu similimo! Ciindi cakusaanguna notwakamubala mu Bbaibbele, wakali kubeleka, alimwi cibalo camamanino caamba ali nguwe citondezya kuti wakacili kubeleka, kulanganya baabo mbaakalilimwi. Mazuba aano mbungano zya basikutobela Kristo zililongezyedwe kuba abamakaintu batondezya lusyomo lwabo lyoonse kwiinda mumilimo yabo mbuli Marta—sicamba alimwi mwaabi. Kuboneka kuti Marta mbwaakali kucita oobu. Ikuti naa wakali kucita oobu, wakali kucita kabotu nkaambo kwakali mapenzi amwi aakali kuboola.

Mumazuba buyo masyoonto, Marta wakeelede kuliyumya kulufwu lubi lwa Simalelo akwe ngwaakali kuyanda, Jesu. Kuyungizya waawo, mbamunya bajayi basikupa-upa ameso bakajaya Jesu bakali kuyanda kumujaya Lazaro awalo nkaambo bubuke bwakwe bwakapa kuti banji babe alusyomo. (Johane 12:9-11) Masimpe ngakuti, mukuya kwaciindi ilufwu lwakandaanya Marta abanabokwabo. Tatuzyi naa cakacitika buti alimwi naa ndilili, pele ncotukonzya kwaamba ncakuti: Lusyomo ndwaakajisi Marta lwakamugwasya kuliyumya kusikila kumamanino. Nkakaambo kaako Banakristo mazuba aano beleede kwiiya cikozyanyo ca Marta.

[Bupanduluzi buyungizidwe]

[Cifwanikiso icili apeeji 28]

Nokuba kuti wakali mubuumba, Marta wakazumina kubandika a Jesu twaambo twakali kuyumya lusyomo

[Cifwanikiso icili apeeji 30]

Nokuba kuti wakali “kulibilika akunyonganizyigwa,” Marta wakaluzumina lulayo

[Cifwanikiso icili apeeji 32]

Marta wakalongezyegwa akaambo kalusyomo lwakwe muli Jesu ciindi mwanookwabo naakabusyigwa