Skip to content

Skip to table of contents

Sena Mulizyi?

Sena Mulizyi?

SENA MULIZYI?

Ino ba Juda bamumwaanda wamyaka wakusaanguna bakali kubabamba buti bantu bafwide ciindi nobakali kuyanda kubazikka?

Ba Juda tiibakali kumuka kuzikka bantu bafwide, kanji-kanji bakali kuzikka mbubonya buzuba mbwaafwa. Kwakali twaambo tobilo twakali kupa kucita boobo. Kaambo kakusaanguna nkakuti, mitunta ilafwambaana kubola mumasena aaku Middle East nkaambo kulapya. Kabili nkakuti, kweelana ambobakali kuyeeya bantu ciindi eeco, kusiya mubili uutazikkidwe kwamazuba aali mbwaabede kwakali kutalemeka muntu uufwide alimwi amukwasyi wakwe.

Mumabbuku aa Makani Mabotu alimwi amubbuku lya Milimo kulilembedwe bantu bone bakazikkwa mubuzuba mbubwenya mbobakafwa. (Matayo 27:57-60; Milimo 5:5-10; 7:60–8:2) Myaanda yamyaka musyule, Rakele mukaintu wa Jakobo uuyandwa kapati wakafwa ciindi Jakobo abamukwasyi wakwe nibakali mulweendo. Muciindi cakupilusya mubili wakwe kubusena nkobakali kuzikkilwa bamukwasyi wakwe, Jakobo wakamuzikka Rakele ‘munzila yaku . . . Betelehemu.’—Matalikilo 35:19, 20, 27-29.

Zibalo zyamu Bbaibbele izijatikizya bubambe bwamalila zitondezya kuti ba Juda bakali kuubamba kabotu mutunta ciindi cakuyoozikka. Bamukwasyi alimwi abalongwe bakali kuusanzya mubili, kuunanika tununkilizyo amafwuta mabotu, mpoonya akuuvwungaila mumilembo. (Johane 19:39, 40; Milimo 9:36-41) Basimukobonyina alimwi abantu bamwi bakali kuboola kulila, alimwi akuumbulizya mukwasyi wafwidwa.—Maako 5:38, 39.

Sena Jesu wakazikkwa munzila njobakali kuzikkwa ba Juda banji?

Mumikwasyi minji yaba Juda bakali kuzikka bafwide muzyuumbwe zyamumpangala nzyobakali kuvwula kubelesya mumasena manji aamu Israyeli. Kwiinda mukucita oobo, bakali kutobela mbobakali kucita bamasyaanyinakulu. Abrahamu, Sara, Izaka, Jakobo, alimwi abamwi bakazikkilwa mumpangala yaku Makipela kufwaafwi a Hebroni.—Matalikilo 23:19; 25:8, 9; 49:29-31; 50:13.

Jesu wakazikkilwa mucuumbwe camumpangala cakasyidwe mumwala. (Maako 15:46) Cuumbwe cili boobu kanji-kanji cakajisi mulyango musyoonto. Mukati mumpangala mwakali mpako zili mbozibede mwalo mwakali kubikkwa mitunta yabanamukwasyi. Wabola mubili, mafwuwa akali kubikkwa antoomwe mukabbokesi kamwala ikakali kwiitwa kuti ossuary, kweelana azilengwa zyamuciindi ca Jesu. Kwiinda mukucita oobo, mukwasyi wakali kukonzya kubamba busena bwakuyoozikkila bantu bayoofwa kumbele.

Mulawo wa Musa uujatikizya Sabata wakali kubakasya ba Juda kuzikka mubuzuba oobo. Mbwaanga Jesu wakafwa mawoola otatwe kiitanatalika Sabata, Josefa waku Aremateya alimwi abamwi bakamuzikka kakunyina kumanizya kuubamba kabotu mubili wakwe. (Luka 23:50-56) Akaambo kaceeco, bamwi beenzinyina ba Jesu bakaunka kucuumbwe cakwe niyakamana Sabata kutegwa bakamanizye kumubamba.—Maako 16:1; Luka 24:1.

[Cifwanikiso icili apeeji 8]

[Cifwanikiso icili apeeji 8]