MAKANI AAYEEME AMUTWE UULI ACIVWUMBYO | JESU ULAFWUTULA—KUZWA KUNZI?
Lufwu lwa Jesu Alimwi Abubuke Bwakwe —Mbozikonzya Kumugwasya
“Kosyoma Mwami Jesu, eelyo ulafwutulwa.”—Milimo 16:31.
Majwi aaya aatalubiki akaambwa amwaapostolo Paulo alimwi a Sila ciindi nobakaambila mulindizi wantolongo mudolopo lya Filipi. Ino majwi aaya aamba nzi? Kutegwa tumvwisye kusyoma muli Jesu mbokuswaangene akufwutulwa kulufwu, cakusaanguna tweelede kuzyiba kaambo ncotufwida. Atulange-lange Bbaibbele ncoliyiisya.
Bantu tiibakalengelwa kuti kabafwa
“Jehova Leza wakabweza muntu akumubikka mumuunda wa Edeni kutegwa kaulima akuulanganya. Alimwi Jehova Leza wakalailila muntu ooyu kuti: ‘Kuzisamu zyoonse izili mumuunda ulakonzya kulya akukkuta. Pele cisamu cakuzyiba bubotu abubi, toyelede kulya kulincico pe, nkaambo mubuzuba mboyoolya kulincico, ncobeni uyoofwa.’”—Matalikilo 2:15-17.
Leza wakabikka muntu wakusaanguna Adamu mumuunda wa Edeni, nkokuti muparadaiso yaanyika yalo iyakazwide banyama bamusyokwe alimwi azisyango zibotu loko. Kwakali azisamu izyakali kuzyala micelo yalo Adamu njaakali kukonzya kulya cakwaanguluka. Nokuba boobo, Jehova wakaambila Adamu kuti taakeelede kulya kucisamu comwe, alimwi wakamucenjezya Adamu kuti, ikuti naa walya inga wafwa.
Sena Adamu wakacimvwisya ncaakaambilwa? Wakalizyi mbolubede lufwu; nkaambo wakali kubabona banyama kabafwa. Ikuti Adamu naakalengelwa kuti uyoofwa mukuya kwaciindi, nkokuti kucenjezya kwa Leza nokwatakagwasya. Pesi bwini mbwakuti, Adamu wakalizyi kuti, naa wamumvwida Leza alimwi akutalya mucelo wacisamu eeco, wakali kuyoopona kukabe kutamani—naatakafwa pe.
Pesi bamwi basyoma kuti cisamu cakali kwiiminina koonana, pele aayo taali masimpe pe. Kayi Jehova wakali kuyanda kuti Adamu amukaintu wakwe Eva ‘bazyalane bavwule bazuzye nyika akuyeendelezya.’ (Matalikilo 1:28) Mulawo ooyu wakali kwaamba cisamu cini kucigama. Cisamu eeci Jehova wakaciita kuti “cisamu cakuzyiba bubotu abubi” nkaambo cakali kwiiminina nguzu nzyajisi zyakusala cibotu naa cibi kujatikizya bantu. Naatakalya mucelo wacisamu eeco, Adamu naakatondezya kuti ulamumvwida Leza, alimwi naakatondezya kuti ulamulumba ooyo wakamulenga akumupa zileleko zinji kapati.
Adamu wakafwa nkaambo tanaakamvwida Leza
“Kuli Adamu [Leza] wakati: ‘Akaambo kakuti . . . walya kucisamu ncindakakulailila kuti, toyelede kulya kulincico, . . . uyoozwa nkasaalo kutegwa ujane cakulya kusikila ukajokele kubulongo, nkaambo ooko nkookazwa. Nkaambo uli bulongo, aboobo uyoojokela kubulongo.’”—Matalikilo 3:17, 19.
Adamu wakalya mucelo wacisamu ncaakakasyigwa. Kutamvwida ooku akali makani mapati. Ooku kwakali kuzanga, kunyansya alimwi akutabikkila maano kububotu boonse Jehova mbwaakamucitila. Kwiinda mukulya mucelo ooyo, Adamu wakamukaka Jehova, wakasala kulyeendelezya, calo cakasololela kumapenzi aataambiki.
Mukuya kwaciindi, Adamu wakafwa mbubonya Jehova mbwaakaamba. Leza wakalenga Adamu kuzwa “kubulongo bwaanyika” alimwi wakamwaambila kuti wakali ‘kuyoojokela kubulongo.’ Naakafwa Adamu, kunyina naakapona kubusena bumbi naa kupona kali muciimo cimwi pe. Wakanyina buumi mbubonya mbobubede bulongo ooko nkwaakazwa.—Matalikilo 2:7; Mukambausi 9:5, 10.
Tulafwa nkaambo tuzwa kuli Adamu
“Mbubonya cibi mbocakanjila munyika kwiinda mumuntu omwe alufwu kwiinda mucibi, eelyo lufwu lwakasikila bantu boonse nkaambo boonse bakabisya.”
—Baroma 5:12.
Kutamvwida kwa Adamu—naa cibi cakwe—zyakaleta mapenzi manji kapati. Akaambo kakuti Adamu wakabisya, wakasweekelwa ikutali buyo buumi bwakupona myaka iili 70 naa 80, pele coolwe cakupona buumi butamani. Kuyungizya waawo, Adamu naakabisya, wakaba muntu uutalondokede alimwi bana bakwe boonse bakayambukilwa kutalondoka kwakwe.
Toonse tuli lunyungu lwa Adamu. Aboobo twakakona kutalondoka ikutupa kubisya alimwi akufwa, pele tiitwakaliyandila buya. Mboobu Paulo mbwaakaapandulula mapenzi eesu. Wakalemba kuti: “Mebo ndili wanyama, iwakasambalwa kuba muzike wacibi. Maawe ndemucaangu! Ino nguni utiindivwune kumubili ooyu uunditola kulufwu oolu?” Mpoonya Paulo wakawiingula boobu mubuzyo wakwe: “Aalumbwe kaka Leza iwandivwuna kwiinda muli Jesu Kristo Mwami wesu!”—Baroma 7:14, 24, 25.
Jesu wakaaba buumi bwakwe kutegwa tukapone kukabe kutamani
“Taata watuma Mwanaakwe kuti abe Mufwutuli wanyika.”—1 Johane 4:14.
Jehova Leza wakabamba bubambe bwakumana mapenzi aaboola akaambo kacibi alimwi akupa kuti tutafwidilili. Munzila nzi? Wakatuma mwanaakwe uuyandwa kuzwa kujulu akuzoozyalwa kalondokede mbubonya mbwaakabede Adamu. Pele mukwiindana a Adamu, walo Jesu “tanaakacita cibi.” (1 Petro 2:22) Mbwaanga wakalilondokede, tanaakajatikizyidwe kulusinganyo lwalufwu alimwi naakazumanana kupona buumi butamani kali muntu uulondokede.
Muciindi caboobo, Jehova wakazumizya kuti Jesu ajaigwe abasinkondonyina. Nokwakainda mazuba otatwe, Jehova wakamubusya kali cilenge camuuya kutegwa apiluke kujulu kwainda mazuba aali mbwaabede. Kali kujulu, Jesu wakapa Leza imuulo wabuumi bwakwe bwabuntunsi bulondokede kutegwa anunune buumi mbwaakasowa Adamu alimwi abwabana bakwe. Jehova wakacizumina cituuzyo eeco, akupa kuti cikonzyeke kuli baabo bamusyoma Jesu kuti bakatambule buumi butamani.—Baroma 3:23, 24; 1 Johane 2:2.
Kwiinda mukucita boobo, Jesu wakacipilusya eeco Adamu ncaakasowa. Wakapenga kusikila kulufwu kutegwa swebo tupone kukabe kutamani. Bbaibbele lyaamba kuti: “Jesu . . . [waka]penga kusikila kulufwu, kutegwa kwiinda muluzyalo lwa Leza afwide muntu uuli woonse.”—Bahebrayo 2:9.
Cipego eeci ciyubununa zinji kujatikizya Jehova. Akaambo kazyeelelo zyakwe zisumpukide, bantu batalondokede tiibakali kukonzya kulinununa balikke. Nokuba boobo, luyando alimwi aluse lwakwe lwakamupa kuti acite kweelana azyeelelo zyakwe kwiinda mukwaaba Mwanaakwe kutegwa ape cinunuzyo icakajisi muulo mupati kapati.—Baroma 5:6-8.
Jesu wakabusyigwa kuzwa kubafwu, mbubwenya buyo abamwi bayoobusyigwa
“Kristo wakabusyigwa kubafwu, walo uuli ngomicelo mitaanzi yabaabo bakoona mulufwu. Nkaambo mbwaanga lufwu lwakaboola kwiinda mumuntu omwe, abwalo bubuke bwabafwu bulaboola kwiinda mumuntu omwe. Nkaambo mbubonya muli Adamu boonse balafwa, mbubonya buyo muli Kristo boonse bayoopegwa buumi.”—1 Bakorinto 15:20-22.
Tacidoonekwi kuti Jesu wakapona, alimwi wakafwa, pele ino mbumboni nzi buliko butondezya kuti wakabusyigwa kuzwa kubafwu? Akati kabumboni buliko, bumwi mbwakuti Jesu iwakabusyigwa wakalibonya kubantu banji muziindi zisiyene-siyene alimwi amumasena aaindene-indene. Aciindi cimwi wakalibonya kubantu bainda ku 500. Mwaapostolo Paulo wakacaamba eeci naakalemba lugwalo kubana Korinto, kaamba kuti bamwi akati kabakamboni aabo bakacili kupona, icaamba kuti bakali kukonzya kwaamba nzyobakabona alimwi anzyobakamvwa.—1 Bakorinto 15:3-8.
Ciindi Paulo naakalemba kuti Kristo “ngomicelo mitaanzi” kuli baabo babusyigwa, wakali kupandulula kuti abamwi bakali kuyoobusyigwa. Jesu lwakwe wakaamba kuti ciindi ciyoosika “aabo boonse ibali muzyuumbwe nobayoomvwa ijwi lyakwe akuzwa mulinzizyo.”—Johane 5:28, 29.
Kutegwa tukapone buumi butamani, tweelede kuba alusyomo muli Jesu
“Leza wakaiyanda kapati nyika cakuti wakapa Mwanaakwe simuzyalwaalikke, kutegwa muntu uuli woonse uumusyoma atanyonyoonwi, pele abe abuumi butamani.”—Johane 3:16.
Zibalo zyakusaanguna zyamu Bbaibbele zyaamba lufwu mbolwakatalika alimwi amboyakasweeka Paradaiso. Zibalo zyamamanino zyaamba ciindi lufwu nolutakabi limbi alimwi a Leza mbwayoobambulula nyika kuti ibe Paradaiso. Aciindi eeco, bantu bayoocikonzya kupona buumi bukkomanisya mane kukabe kutamani. Lugwalo lwa Ciyubunuzyo 21:4 lwaamba kuti: “Lufwu talukabi limbi.” Kutegwa tube masimpe kuti cisyomezyo eeco ciyoozuzikizyigwa ncobeni, kapango 5 kaamba kuti: “Majwi aaya alasyomeka alimwi ngamasimpe.” Eeco Leza ncaasyomezya, uyoocizuzikizya ncobeni.
Sena mulasyoma kuti “majwi aaya alasyomeka alimwi ngamasimpe”? Kuti naa mboobo, amwiiye zinji kujatikizya Jesu Kristo alimwi amube alusyomo mulinguwe. Kuti mwacita oobo, Jehova uyoomukkomanina. Tamukabi buyo azilongezyo lino, pele alimwi muyooba abulangizi bwakupona buumi butamani mu Paradaiso anyika oomo ‘lufwu molutakabi limbi akwalo koomoka, kulila nokuba kucisa nokutakabi limbi pe.’