Skip to content

Skip to table of contents

mustafahacalaki/DigitalVision Vectors via Getty Images

AMULANGILE!

Maano Aakupanga​—Sena Alatugwasya naa Kutubikka Muntenda?—​Ino Bbaibbele Lyaamba Nzi?

Maano Aakupanga​—Sena Alatugwasya naa Kutubikka Muntenda?—​Ino Bbaibbele Lyaamba Nzi?

 Caino-ino, baleli bamunyika, basisayaansi, alimwi abasiluzyibo muzyakupanga-panga bakaamba kujatikizya ncaakonzya kucita makkompyuta aapangidwe munzila yakuti kaayeeya akucita zintu mbuli bantu. Nzila yalusumpuko eeyi bayiita kuti maano aakupanga [artificial intelligence] naa AI mubufwaafwi. Nokuba kuti kuli bubotu mbobajana, pele balalibilika kujatikizya zikonzya kucitika kuti taabelesyegwa kabotu.

  •   “Nzila eeyi ilaakati kanzila zisumpukide kapati mazuba aano, yalo iikonzya kusumpula maumi aabantu . . . Pele aciindi nciconya, ilakonzya kupa kuti katutalimvwi kukwabililwa, kutunyanga lwaanguluko ndotujisi alimwi akupa kuti cituyumine kusyoma mfwulumende.”​—Ba Kamala Harris, baleli babili baku United States, May 4, 2023.

  •   Kabunga kabamadokota alimwi abasyaazibwene bambi mumakani aabusilisi balo ibakali kusololelwa aba Dr. Frederik Federspiel, mucibalo cakamwaigwa mu May 9, 2023, mu BMJ Global Health a bakaamba kuti: “Nokuba kuti nzila eeyi ilakonzya kusumpula buumi bwesu caboola kumakani aabusilisi, pele alimwi ilakonzya kunyonganya mubili wesu munzila zimbi.”

  •   “Bantu batalika kale kubelesya nzila eeyi kumwaya makani aakubeja. Ino-ino, ilapa kuti bantu bamaninwe milimo. Basyaazibwene mukupanga-panga zintu balalibilika kapati kuti kumbele, nzila eeyi ilabikka buumi bwabantu muntenda.”​—The New York Times, May 1, 2023.

 Mukuya kwaciindi, ciyoolibonya naa nzila eeyi nimbotu naa kuti yaleta buyo ntenda kubantu. Ino Bbaibbele lyaamba nzi?

Kaambo nzila zyabantu ncozipa kutalimvwa kukwabililwa

 Bbaibbele lilatondezya kaambo nzila zipya zyalusumpuko nzyobaleta bantu ncozitakonzyi kubelesyegwa munzila mbotu.

  1.  1. Noliba leelyo bantu nobajisi makanze mabotu, tabajisi nguzu zyakubona kuti zintu nzyobacita zilaleta mapenzi.

    •   “Kuli nzila iilibonya kuti ililuleme mumeso aamuntu, pele kumamanino itola buyo kulufwu.”​—Tusimpi 14:12.

  2.  2. Muntu tajisi nguzu zyakwaambila bamwi mbobeelede kubelesya zintu nzyaakapanga.

    •   “[Milimo yangu] ndiyakwiisiila muntu uuboola musyule lyangu. Lino ino nguni uuzyi naa muntu ooyo unooli musongo naa mufwubafwuba? Nokuba boobo, uyakweendelezya zintu zyoonse nzyondakalijanina kwiinda mukubeleka canguzu.”​—Mukambausi 2:18, 19.

 Kubula nguzu ooku kutondezya buyo kaambo ncotuyandika busolozi kuzwa ku Mulengi wesu.

Nguni ngotweelede kusyoma?

 Mulengi wesu usyomezya kuti takazumizyi bantu naa zintu zipya zili zyoonse nzyobapanga bantu kunyonyoona nyika naa bantu.

  •   “Nyika inooliko lyoonse mane kukabe kutamani.”​—Mukambausi 1:4.

  •   “Balulami bayookona nyika, alimwi bayookkala alinjiyo lyoonse mane kukabe kutamani.”​—Intembauzyo 37:29.

 Kwiinda mu Bbaibbele, Mulengi wesu ulatupa malailile aakonzya kutusololela kuyoopona buumi bwaluumuno akuliiba kumbele. Kutegwa mwiiye zinji kujatikizya ncolyaamba Bbaibbele, amubale cibalo cakuti “Ncinzi Cikonzya Kutugwasya Kuyooba Abuumi Bubotu Kumbele?” acakuti “Bulangizi Bwini-bwini Bwabuumi Bubotu Kumbele.”

a Kuzwa mucibalo cakuti “Threats by Artificial Intelligence to Human Health and Human Existence,” cakalembwa aba Frederik Federspiel, Ruth Mitchell, Asha Asokan, Carlos Umana, alimwi aba David McCoy.