Fooni ili mbuli naifi, ilakonzya kumugwasya naa kumucisa, ciya buyo ambomwiibelesya. Mbuti mbomukonzya kuyiisya bana banu kusala cabusongo ciindi nobabelesya cibelesyo eeci cilaanguzu kapati? Mucikozyanyo, nciindi cinji buti ncomweelede kubazumizya kubelesya fooni abuzuba? a

•  Ncomweelede kuzyiba

•  Ncomweelede kucita

•  “Muzyali siluyando ulabikka milawo”

•   Fooni ilakonzya kubikka sikwiibelesya muntenda. Kweelana ambokutondezyedwe mucibalo cakuti “Bana Amafooni Mapati—Cibeela 1: Sena Mwanaangu Weelede Kuba Afooni Mpati?” fooni ilakonzya kumugwasya mwanaanu kujana makani aali a Intaneti, tacikwe makani akuti mabi naa mabotu.

   “Ncuuba-uba kuluba kuti fooni ilakonzya kubikka bana besu muntenda yabantu babi alimwi amizeezo mibi.”—Ba Brenda.

•   Bana bayandika busolozi. Bana bamazuba aano bazyalilwa mutekkinoloji, kakuli bapati banji baizyibila kubupati. Nokuba boobo, eeci tacaambi kuti bazyali taakwe ncobazyi mumakani aatekkinoloji alimwi akuti bana mbabeelede kusala mwakwiibelesyela fooni alimwi aciindi nobeelede kwiibelesya.

   Masimpe kuti, bana banu balakonzya kuti kabajisi luzyibo lwakubelesya fooni kwiinda ndinywe, pele eeci tacaambi kuti balisimide kumwiinda. Nobaba bana bajisi luzyibo lunji kujatikizya tekkinoloji bayandika kuyiisyigwa abazyali babo mbobakonzya kwiibelesya kabotu fooni.

   “Kupa mwana fooni kakunyina kumuyiisya, cili mbuli kumupa makki aamoota, kumukkazika acuuno canamutekenya, kumulizyila moota akumwaambila kuti, ‘Kweenzya pele ndakomba ucenjele’ kakunyina kusaanguna kumuyiisya mboyeenzyegwa.”—Ba Seth.

•   Amwiizyibe kabotu fooni yamwanaanu. Amuzizyibe kabotu zibeela zili mufooni zyalo izikonzya kumugwasya mwanaanu kwiibelesya kabotu. Mucikozyanyo:

   Ino masetiŋi nzi aali mufooni aakonzya kubagwasya bazyali kumubikkila bulamfwu bwaciindi ncayelede kwiibelesya mwanaabo alimwi amawebbusaiti nkwayelede kuunka?

   Sena mulizyi kuti masetiŋi aakasya zintu zitali kabotu talili lyoonse naabeleka kabotu?

   Kwiizyiba kabotu fooni yamwanaanu kuyoopa kuti mulibambile kunoomugwasya kwiibelesya kabotu.

   Njiisyo yamu Bbaibbele: “Basongo balayobola luzyibo.”—Tusimpi 10:14.

•   Amumubikkile minyinza. Amusale ncomukonzya kumuzumizya kucita alimwi ancomutakonzyi kumuzumizya. Mucikozyanyo:

   Sena muyoomuzumizya mwanaanu kwiibelesya fooni aciindi cakulya naa ciindi nomuswaya banamukwasyi naa balongwe?

   Sena bana banu beelede koona afooni?

   Ino ma aapu nzi ngomuyoomuzumizya?

   Nciindi cinji buti ncomweelede kubazumizya kubelesya fooni abuzuba?

   Sena muyoomubikkila ciindi cigaminide cakwiibelesya abuzuba?

   Amube masimpe kuti milawo njomwabikka waizyiba alimwi akumusubula naa waityola.

   Njiisyo yamu Bbaibbele: “Utaleki pe kumulaya mwana.”—Tusimpi 23:13.

•   Amwiilange-lange fooni yamwanaanu. Amwiizyibe pasiwedi yafooni yamwanaanu akulanga-langa zili mufooni yakwe kubikkilizya amameseji, ma aapu, mafwoto alimwi ama webbusaiti ngaaswaide.

   “Twakamwaambila mwaneesu kuti ciindi aciindi tunakwiilanga-langa fooni yakwe kakunyina kumucenjezya. Ikuti twajana kuti taibelesyi cabusongo, tuyoomubikkila munyinza kujatikizya mbwaelede kwiibelesya.”—Ba Lorraine.

   Mbomuli muzyali, mulijisi nguzu zyakuzyiba mwanaanu mbwaibelesya fooni yakwe.

   Njiisyo yamu Bbaibbele: “Mwana musyoonto ulazyibwa kumicito yakwe, kuti naa ulasalala alimwi uliluleme mukulilemeka kwakwe.”—Tusimpi 20:11.

•   Amumuyiisye zyeelelo. Amumugwasye mwanaanu kuyanda kucita ciluzi. Nkaambo nzi eeci ncociyandika? Akaambo kakuti, ikuti mwana kayanda kusisa cintu kubazyali, lyoonse unoojana nzila, tacikwe makani ancobakonzya kucita bazyali. b

   Aboobo, amumuyiisye mwanaanu kuba abube bubotu mbuli kusyomeka, kulilesya, alimwi akulimvwa kuti uyootebula ncasyanga. Mwana wakayiisyigwa zyeelelo zyakulilemeka unooibelesya kabotu fooni yakwe.

   Njiisyo yamu Bbaibbele: “Bantu basimide, . . . balaamaano aayiisyidwe kwaandaanya ciluzi acitaluzi kwiinda mukwaabelesya.”—Bahebrayo 5:14.