Ja Dyosi sbʼiʼil Jyoba, sok abʼxel stojol ja bʼiʼilal it wa stojolan «Keʼn oj Kʼotkon ja Jastalni wa xKʼana». Ja Jyoba yeʼn ja Dyos maʼ jel ja yipi sok yeʼn skʼulan yibʼanal ja jastik junuki. Sok ayiʼoj ja ipal bʼa skʼulajel yibʼanal ja jas wa skʼana.

Ja bʼa kʼumal hebreo, ja sbʼiʼil ja Dyosi wa stsʼijbʼaxi sok chane letraʼik, sok sutubʼal jastal YHWH ma JHVH. Ja bʼa mero kʼumal tsʼijbʼaxi ja Biblia, ja bʼa hebreo, ja sbʼiʼil ja Dyos wa xtax mojan 7,000 ekʼele. Ja kristyanoʼik bʼa yibʼanal ja luʼumi tuktukil ja jastal wa xyawe makunuk ja sbʼiʼil ja Jyoba sok ja jastal wa xyalawe ja bʼa skʼumaleʼi.

▸ Kap. 1, par. 15, kʼela ja nota

Ja Dyosi yeʼnani yajwalil ja Biblia, pe ya makunuk winike bʼa stsʼijbʼajel. Jachni jastal jun tatal bʼa wa skʼanayi ja skerem a-stsʼijbʼuk jun karta. Ama yeʼn stsʼijbʼan ja skeremi, pe ja jas tsʼijbʼaxi yeʼnani sbʼaj ja tatali. Junxtani soka it, ja tsʼijbʼumaniki jani tojiye yuja yip ja Dyos bʼa oj stsʼijbʼuke ja spensarik ja Yeʼn. Sok tojiye bʼa tuktukil modo yuja yip ja Dyosi. Jun sjejel, ayni yilawe nakʼsatik ma waychiniye, sok tsaʼan yawe och juʼun.

▸ Kap. 2, par. 5

Ja rasonik bʼa Biblia kʼotel skujlayubʼil bʼa wa sjeʼakitik jastik jel tʼilan. Jun sjejel, ja rason «mi xa mojanex ja maʼ jel piero ja smodo. Mi cʼa, huaj to ahuabyex, ti xa chʼicanex soc ja yenlei» wa sjeʼa ja matik wa xmojtaytiki wani xbʼobʼ yiʼotik bʼa jastik lek ma bʼa mi lekuk (1 Corintios 15:33). Jaxa rason «ja jas wa xtzʼunxi ojni jachʼxuka», wa sjeʼakitik ojni kiltik ja slekilal ma ja swokolil sbʼaja jastik wa xkʼulantiki (Gálatas 6:7, YD).

▸ Kap. 2, par. 12

Ja it kʼotel rasonik jakel bʼa Dyos. Bʼobʼta wa xcholo sbʼaja jas wa skʼana ja Dyosi, wa sjeʼa sbʼaja modoʼalik, mandarik ma jun kastigo. Cha bʼobʼta wa xyala ja jas oj ekʼuk ja bʼa tyempo jakumi. Jitsan ja jas yalunejkan ja Biblia kʼotani smeranil.

▸ Kap. 2, par. 13

Spetsanil ja jas yala ja Biblia sbʼaja Mesías chʼak kʼot smeranil bʼa Jesús. Kʼela ja rekwagro « Ja jastik alji sbʼaja Mesías».

▸ Kap. 2, par. 17, kʼela ja nota

Ja Jyoba wani skʼana ja Luʼumi apaxuk jun kʼachinubʼ bʼa aʼajyuk kristyanoʼik bʼa ayajtajukeyuj. Sok me xtukbʼi ja jas wa skʼana. Ojxtani xchʼaysnajel ja bʼa mi lekuki sok oj yayi sakʼanil bʼa tolabida ja matik kʼuʼabʼal aye.

▸ Kap. 3, par. 1

Yeʼn ja anjel bʼa kʼe yil kontra ja Dyosi. Ja Satanás wa stojolan «kontraʼanum». Wa sbʼiʼilan jachuk yujni kontra ay soka Jyoba. Jaxa Dyablo wa stojolan «abʼaltanum». Wa sbʼiʼilan jachuk yujni wa xyala abʼalik sbʼaja Dyos sok wa sloʼlay ja kristyano jumasaʼ.

▸ Kap. 3, par. 4

Ja Jyoba skʼulan ja anjelik bʼajtanto lek oj skʼuluk ja Luʼumi. Skʼulan bʼa ti oj ajyuke bʼa satkʼinal. Ayni mas ja 100 miyonik anjelik (Daniel 7:10). Naka ay sbʼiʼile sok tuktukil ja smodoʼe. Yuja chʼin wa xyaʼa sbʼaje ja anjelik toji, mini skʼanawe oj toyjuke yuja kristyanoʼiki. Ja anjeliki ayiʼoje tuktukil chaʼan xchole sok yaʼtele. Jujuntik wane aʼtel ja bʼa stsʼeʼel ja skujlayubʼ ja Jyoba, wane yajel ekʼuk rasonik bʼa Dyos, wane stalnajel sok stojel ja yaʼtijumik ja bʼa Luʼum, wane yajel kʼotuk ja skastigoʼik ja Dyosi sok wane koltanel ja bʼa xcholjel (Salmo 34:7; Apocalipsis [Revelación] 14:6; 22:8, 9). Ja bʼa tyempo jakumi, ja anjelik oj tiroʼanuke lajan soka Jesús ja bʼa guerra bʼa Armagedón (Apocalipsis 16:14, 16; 19:14, 15).

▸ Kap. 3, par. 5; kap. 10, par. 1

Chikan jas xpensaraʼantik, xkabʼtik ma wa xkʼulantik jun jasunuk bʼa kontra ay soka Jyoba sok ja jas wa skʼana juni mulal. Ja mulali wa sjomo ja jastal wala taxtik soka Dyosi. Ja yuj, yaʼunejkitik leyik sok rasonik bʼa wa skoltayotik bʼa mi gana oj kokotik mulal. Man skʼeʼulabʼil, ja Jyoba toj chʼak skʼuluk yibʼanal. Pe ja Adán sok ja Eva stsaʼawe skʼokjel ja yabʼali. Yajni jach skʼulane, sleʼa smule sok mixa toj ajyiye. Awelaxiye sok chamye. Yuja ya ekankitik ja mulal ja Adán, ja yuj wala awelaxitik sok wala chamtik.

▸ Kap. 3, par. 7; kap. 5, par. 3

Jaʼa sguerra ja Dyos bʼa oj xchʼaysnajel ja sluʼumkʼinal ja Satanás sok spetsanil ja jastik mi lekuki.

▸ Kap. 3, par. 13; kap. 8, par. 18

Jun gobyerno yeʼn yaʼunej kujlajuk ja Jyoba bʼa satkʼinal. Ja Mandaranum ja bʼa sGobyerno yeʼn ja Jesukristo. Ja bʼa tyempo jakumi, ja Jyoba oj ya makunuk ja sGobyerno bʼa oj xchʼaysnajel spetsanil ja jastik mi lekuki. Ja sGobyerno ja Dyos oj ya mandar bʼa yibʼanal ja Luʼumi.

▸ Kap. 3, par. 14

Ja Jesús, jani ja bʼajtan skʼulbʼen ja Dyosi. Ja Jyoba sjekakon ja Jesús bʼa oj chamuk yuj spetsanil ja kristyano. Yajni chami, ja Jyoba ya sakʼwuk. Jaxa wego, ja Jesús ti wan mandar bʼa satkʼinal jastal Mandaranum ja bʼa sGobyerno ja Dyos.

▸ Kap. 4, par. 2

Ja Biblia yalunejxa jas tyempo oj sjeʼ sbʼaj ja Mesías. Ja yeʼn oj sjeʼ sbʼaj bʼa xchʼakulabʼil ja 69 semana. Ja it kʼe stul bʼa jabʼil 455 bʼ.t.J. sok chʼak bʼa jabʼil 29 t.J. *

¿Jastal wa xnaʼatik ja tyempoʼik it chʼak bʼa jabʼil 29 t.J.? Ja 69 semana kʼe stul bʼa jabʼil 455 bʼ.t.J., yajni ja Nehemías kʼot bʼa Jerusalén sok kʼe stojbʼes ja chonabʼi (Daniel 9:25; Nehemías 2:1, 5-8). Jastalni ja yaljel docena wa xya jpensaraʼuktik ja número 12, ja yaljel semana cha wani xya jpensaraʼuktik ja número 7. Ja semanaʼik it mi kʼoteluk semanaʼuk bʼa 7 kʼakʼu, kʼotelni semanaʼik bʼa 7 jabʼil. Ja it kechanta jaʼ wa xkʼot sbʼaj ja jastik yalunejkan oj ekʼuk ja Biblia. Ja yuj wa syaka sbʼaj soka yaljelik «jun kʼakʼu yuj jun jabʼil» (Números 14:34; Ezequiel 4:6). Ja it wa stojolan jujune semana wa x-albʼi 7 jabʼil sok ja 69 semana wa x-albʼi 483 jabʼil (69 por 7). Ta kajtabʼantik 483 jabʼil masan bʼa jabʼil 455 bʼ.t.J., wala kʼotik bʼa jabʼil 29 t.J. Ja bʼa jabʼil 29,  ja Jesús yiʼaj jaʼ, sok kʼot najuk sbʼaj jastal Mesías (Lucas 3:1, 2, 21, 22).

Ja bʼa jas tsʼijbʼunubʼalkan it wa xcha staʼa tiʼal pilan semana smoj, wa xkʼan kaltik, pilan 7 jabʼil. Ja bʼa tyempo och jaw, ja Mesías oj miljuk. Ja it ekʼ bʼa jabʼil 33 t.J. Jaxa bʼa jabʼil 36 kʼe cholxuk ja lekil rason sbʼaja sGobyerno ja Dyos bʼa yibʼanal ja chonabʼiki sok mixa kechanuk ja judíoʼik (Daniel 9:24-27).

▸ Kap. 4, par. 7

Ja Biblia wa sjeʼa ja Jyoba yeʼnani ja Kʼuluman sok yeʼn skʼulan ja Jesús bʼajtanto yuja tuk jasunuk (Colosenses 1:15, 16, TNM). Ja Jesús mi yeʼnuk ja Dyos Maʼ jel ja yipi. Ja yeʼn mini bʼa yala ta junxta yabʼal soka Dyosi. Kechan yala: «Ja jTati [...] mas nihuan que yuj ja queni» (Juan 14:28; 1 Corintios 15:28). Pe jujuntik relijyon wa sjeʼawe aybʼi oxwane dyos sok staʼunejbʼi sbʼaje: ja Tatali, ja Uninali sok ja espíritu santo. Ja sjejel it mini wa xtax ja bʼa Biblia. Juni sjejel mi meranuk.

Ja espíritu santo jani kʼotel ja yip ja Dyosi. Ja it mini xkilatik sok wa xya makunuk bʼa skʼulajel ja jas wa skʼana. Mini jun kristyanoʼuk. Ja Biblia tikʼanxta wa staʼa tiʼal ja yip ja Dyos kʼotel jastal jun tsatsal ipal bʼa wa snika ja yaʼtijumik ja Dyos bʼa skʼulajel jun jasunuk (Hechos 2:1-4, 17).

▸ Kap. 4, par. 12; kap. 15, par. 17

¿Jas yuj ja meran nebʼumanik bʼa Kristo mi xyawe makunuk ja krus bʼa stoyjel ja Dyosi?

1. Ja relijyonik mi meranuk ayxa lek tyempo wane yajel makunuk ja krus. Bʼajtanto oj jakuk ja Jesús ja bʼa Luʼumi, ja kristyanoʼiki wanxa xyawe makunuk ja krus bʼa skʼintajel ja jastik ay ja bʼa Luʼumi sok bʼa koʼel mulal sok ixuk winik. Pe ja 300 jabʼil ekʼ yajni chamta ja Jesús, ja snochumane ja Kristo mini yawe makunuk ja krus bʼa stoyjel ja Dyosi. Jitsan tyempo tsaʼan, yajni ja mandaranum Constantino wan yajel mandar ja bʼa Roma, yala ja matik wa xyalawe snochumane Kristo tʼilan oj yawe makunuk ja krus. Ja krus yawe makunuk bʼa smonjel ja kristyanoʼik mi xyaʼteltaye ja Dyos bʼa oj wajuke ja bʼa iglesyaʼik. Pe ja Jesús mini ti cham bʼa jun krus. Jun juʼun jel naʼubʼal sbʼaj wa xcholo  ja kristyanoʼik wanxani xyawe makunuk ja krus bʼajtanto oj jakuk ja Jesús ja bʼa Luʼumi sok cha jachuk ja matik mi skʼuʼane bʼa Kristo.

2. Jastalni kilatikta, ja Jesús mi ti cham bʼa jun krus. Ja yaljelik bʼa griego bʼa sutubʼal jastal «krus» wa stojolan «poste» ma «xijan teʼ». Jun juʼun jel naʼubʼal sbʼaj wa xcholo ja bʼa Yajkʼachil Testamento mini xtax ja yaljel krus. Ja Jesús tini aji kʼe lokan bʼa jun poste, sok mi tiʼuk bʼa jun krus.

3. Ja Jyoba mi skʼana oj katik makunuk kʼulubʼal dyosik ma pilan jasunuk bʼa oj jtoytik (Éxodo 20:4, 5; 1 Corintios 10:14).

▸ Kap. 5, par. 12

Ja Jesús yayi ja mandar ja snebʼumanik bʼa oj ya julskʼujole ja xchamelali. Ja yeʼnle wa skʼulane kada jabʼil, bʼa 14 bʼa nisán bʼa ixaw judío. Ja bʼa junxta kʼakʼu jaw, ja israʼelenyoʼik wa skʼulane ja kʼin bʼa Pascua. Ja bʼa yajel juljkʼujoltik ja xchamelal ja Jesús ma Conmemoración, wa x-axi ekʼyi pan sok vino ja matik tsomane, bʼa jani wa senyaʼan ja skwerpo sok ja xchikʼel ja Jesús. Yibʼanal ja matik oj yaʼe mandar soka Jesús ja bʼa satkʼinal wa sloʼowe ja pan sok wa xyuʼaje ja vino. Jaxa matik ti oj ajyuke sakʼan tolabida ja bʼa Luʼum mini sloʼowe ja pan sok mini xyuʼaje ja vino. Pe wani xwajye bʼa sjejel chaʼanyabʼalil wa xyilawe ja ekʼele jaw sok wa skisawe.

▸ Kap. 5, par. 21

Ja yaljelik bʼa hebreo sok griego bʼa sutubʼal jastal «espíritu» sok «alma» ja bʼa kastiya, tuktukil ja jastal sutubʼal ja bʼa Bibliaʼik bʼa tojol-abʼali sok ay ekʼele akʼubʼalkan «ja yaltzil» ma «ja caltziltic». Ja yaljelik it wa stojolan tuktukil jasunuk. Wani x-axi makunuk bʼa stajel tiʼal ja yipalil ja sakʼanil jun kristyano (Lucas 8:55, YD; Santiago 2:26).

Chomajkil, yajni waxa kʼulan jun jasunuk sok «spetzanil ja hua hualtzili», wa stojolan waxa kʼulan ja janekʼ wa xbʼobʼawuji sok spetsanil akʼujol (Mateo 22:37). Pe ja bʼa Biblia, ja yaljel «ja yaltzil» ma «ja caltziltic» mini wa stojolan wa xkan sakʼan ja yajni wala chamtiki sok mi xwaj bʼa pilan lugar.

▸ Kap. 6, par. 5, kʼela ja nota; kap. 15, par. 17

Bʼa jujuntik Biblia, ja yaljel Gehena ja bʼa kʼumal griego sutubʼal jastal «inpierno». Pe ja Gehena jani ja sbʼiʼil jun loman kʼinal mojan ja bʼa Jerusalén bʼa wa xchʼayji snajel sok wa stsikxi ja tsʼileli. Mini ay preba bʼa wa sjeʼa ja bʼa lugar jaw wa x-ixtalajiye ma wa stsikjiye sakʼan chanteʼik sok kristyanoʼik ja bʼa styempo ja Jesús. Ja yuj ja Gehena mi kʼoteluk jun lugar bʼa mi x-ilxi bʼa wane ixtalajel sok wane tsikel ja matik chamta. Yajni ja Jesús yala jujuntik kristyano oj wajuke ja bʼa Gehena, ja yeʼn kʼan yal ojni chʼayjuk snajele bʼa tolabida (Mateo 5:22; 10:28).

▸ Kap. 7, par. 20

Jani ja orasyon yayi ja Jesús yajni sjeʼayi ja snebʼumanik jastal oj yaweyi orasyon. Ja Jesús sjeʼakitik jach oj katik ja korasyontiki:

• «Ja hua biili, [...] jel nihuan juntiro»

  Yuja abʼalik alubʼal sbʼaja Jyoba, wa xkʼanatikyi aya sakbʼuk ja sbʼiʼili ma ja jastal wa xnaji sbʼaji. Jachuk, yibʼanal ja matik tey bʼa satkʼinal sok ja bʼa Luʼum oj skis-e sok oj stoy-e ja sbʼiʼil ja Dyosi.

• «A jacuc ja tiempo oj ni acʼul mandari»

  Wa xkʼanatikyi ja sGobyerno ja Dyos a-xchʼaysnajel ja sluʼumkʼinal jel malo ja Satanás, aya mandar ja bʼa Luʼum sok aya paxuk jun kʼachinubʼ.

• «A cʼulajuc ja jastal huaxa cʼana [...] ja ba luum»

  Wa xkʼanatikyi ja Dyos akʼotuk ja jas wa skʼana sbʼaja Luʼumi: bʼa mixa oj ajyuke mulanume ja matik kʼuʼabʼali sok oj ajyuke sakʼan tolabida bʼa jun kʼachinubʼ. Jani jaw ja jas wa skʼana ja Jyoba yajni skʼulan ja ixuk winik.

▸ Kap. 8, par. 2

Ja Jyoba yaʼa jun koltanum bʼa ya elkotik libre ja bʼa mulal sok ja bʼa chamelal. Ja koltanel it jani ja stsʼakol tʼilan tupxi bʼa jachuk oj lokʼolaxuk ja sakʼanil mey yiʼoj mulal xchʼaya ja Adán. Sok makuni bʼa oj cha bʼobʼ kamigoʼuktik ja Dyosi. Ja Jyoba sjekakon ja Yunini bʼa cham yuj yibʼanal ja mulanumiki. Stsʼakatal yuja sakʼanil yaʼa ja Jesús, kibʼanaltik ojni bʼobʼ jtatik jun jsakʼaniltik bʼa tolabida sok mixa mulanum oj ajyukotik.

▸ Kap. 8, par. 21; kap. 9, par. 13

Ja jas alxikan ja bʼa kapitulo 4 bʼa Daniel wa sjeʼakitik ja sGobyerno ja Dyos oj kʼe ya mandar bʼa 1914.

Ja jas alxikani. Ja Jyoba ya waychinuk ja mandaranum Nabucodonosor sok ayni stojolil ja swayichi. Ja yeʼn yila jastal xutʼji jun niwan teʼ. Tsaʼan aji ochkan ja bʼa stop jun sincho bʼa fierro sok kobre bʼa jachuk mi oj kʼiʼuk bʼa junuk «juke tyempo». Yajni xchʼak ja tyempoʼik jaw, ja teʼi ojni cha kʼiʼuk (Daniel 4:1, 10-16).

Ja jas wa stojolan. Ja teʼi jani wa senyaʼan ja smandaranel ja Dyos. Bʼa jitsan jabʼil, ja Jyoba ya makunuk mandaranumik ja bʼa Jerusalén bʼa stojel ja chonabʼ Israel (1 Crónicas 29:23). Pe ja mandaranumik jaw mi kʼuʼabʼal ajyiye, jaxa smandaranele chʼaki. Ja Jerusalén chʼayji snajel bʼa jabʼil 607 bʼajtanto bʼa styempo Jesús (bʼ.t.J.). Ja bʼa jabʼil jaw kʼe stul ja «juke tyempo» (2 Reyes 25:1, 8-10; Ezequiel 21:25-27). Ja Jesús yala ja Jerusalén ojni bʼatjuk yuja chonabʼik «masan to oj cʼot ticʼan ja tiempo oj scʼuluque mandar». Ja Jesús jani wan stajel tiʼal sbʼaja «juke tyempo» (Lucas 21:24). Ja yuj ja «juke tyempo» mini chʼak yajni ja Jesús ti ajyi ja bʼa Luʼumi. Ja Jyoba skʼapa oj ya och jun Mandaranum yajni ojxta chʼakuk ja «juke tyempo». Ja Mandaranum jaw yeʼni ja Jesús. Ja yeʼn oj yijanyi jitsan slekilal ja yaʼtijumik ja Dyos ja bʼa Luʼumi (Lucas 1:30-33).

Ja janekʼ albʼi. Ja «juke tyempo» albʼi 2,520 jabʼil. Ta kajtabʼantik 2,520 jabʼil masan bʼa jabʼil 607 bʼ.t.J., wala kʼotik bʼa jabʼil 1914. Ja bʼa 1914, ja Jyoba ya och mandaranum ja bʼa satkʼinal ja Jesukristo, ja Mesías.

 ¿Jastal wa xnaʼatik ja «juke tyempo» ayiʼoj 2,520 jabʼil? Ja Biblia wa xyala ja oxe tyempo sok snalan ayiʼoj 1,260 kʼakʼu (Revelación 12:6, 14, TNM). Ja yuj ja «juke tyempo» ayiʼoj 2,520 kʼakʼu. Sok ta katik syak sbʼaj soka yaljelik bʼa Biblia «jun kʼakʼu yuj jun jabʼil», ja 2,520 kʼakʼu wa xpax 2,520 jabʼil (Números 14:34; Ezequiel 4:6).

▸ Kap. 8, par. 23

Ja yaljel arcángel wa stojolan «olomal bʼa anjelik». Ja bʼa Biblia, kechan wa staʼa tiʼal jun arcángel, sok sbʼiʼil Miguel (Daniel 12:1; Judas 9).

Ja Miguel yeʼnani ja olomal ja bʼa yanjelik toj ja Dyosi. Ja Biblia wa xyala: «Jun ángel sbiil Miguel soc ja smoj jumasa, [...] huane pleito soc ja tan chan dragoni soc ja smoj jumasa» (Apocalipsis 12:7). Cha wa xyala ja olomal ja bʼa skʼakʼanumik ja Dyosi yeʼnani ja Jesús. Ja yuj ja Miguel jani cha pilan sbʼiʼil ja Jesús (Apocalipsis 19:14-16).

▸ Kap. 9, par. 4, kʼela ja nota

Ja yaljel it wa stojolan jun tyempo bʼa oj ekʼ jastik jel tʼilan ja bʼa Luʼumi. Ja it oj ekʼuk yajni ja sGobyerno ja Dyos ojxta xchʼaysnajel ja sluʼumkʼinal ja Satanás. Ja yaljelik «cuando oj xa cʼot ticʼan ja tiempo jumasa» sok yajni ja Yunin ja winiki ‹oj cha kojan ja bʼa satkʼinali›, wa x-axi makunuk ja bʼa jastik yalunejkan oj ekʼuk ja Biblia sok jani wan stajel tiʼal ja bʼa tsaʼanikxta kʼakʼu (Mateo 24:3, 27, 37). Ja tsaʼanikxta kʼakʼu kʼe stul yajni ja sGobyerno ja Dyos kʼe ya mandar bʼa satkʼinal bʼa 1914, sok oj kʼot tikʼan yajni ja sluʼumkʼinal ja Satanás xchʼayji snajel ja bʼa guerra bʼa Armagedón (2 Timoteo 3:1; 2 Pedro 3:3).

▸ Kap. 9, par. 5

Yajni ja Dyos wa xya kumxukyi ja sakʼanil jun kristyano bʼa chamelxa, wa sbʼiʼilan sakʼwelal. Ja Biblia wa staʼa tiʼal bʼalune sakʼwelal. Ja Dyos yayi ipal ja Elías, ja Eliseo, ja Jesús, ja Pedro sok ja Pablo bʼa yajel sakʼwuk ja kristyanoʼik. Ja Jyoba wa skʼapa oj ya sakʼwuk ja matik ‹lek sok ja matik malo› bʼa oj ajyuke sakʼan ja bʼa Luʼumi (Hechos 24:15). Ja Biblia cha wa staʼa tiʼal bʼa jun sakʼwelal bʼa satkʼinal. Ja ixuk winike it tsaʼubʼale yuja Dyos bʼa oj ajyuke sakʼan bʼa satkʼinal soka Jesús (Juan 5:28, 29; 11:25; Filipenses 3:11; Apocalipsis 20:5, 6).

▸ Kap. 9, par. 13

Ja aʼtel sok pukuj jani kʼotel ja slejel modo skʼumajel ja chamwinik ma smajel pilan kristyano, jastal jun kʼintanum, jun brujo, jun ajnanum ma jun espiritista. Ja it mini lekuk. Ja matik wa x-aʼtijiye sok pukuj wa skʼuʼane aybʼi jas wa xkan sakʼan bʼa keʼntik yajni wala chamtik sok wa xpax altsilal. Pe ja skʼuʼajel jawi mini meranuk. Ja pukujiki wa sleʼawe modo bʼa a-skʼok-e ja yabʼal ja Dyos ja kristyanoʼiki. Ja kʼintanel, ja ajnanel, ja magia sok ja maʼ wa spita chikʼi kʼotel jujuntik modo bʼa jastal wa xloʼlaniye ja pukujiki. Cha ti chʼikan ja jastik wa slapawe ma wa xchupuwe bʼa stalnajel sbʼaje ja bʼa mi lekuki. Chomajkil, ay jitsan libroʼik, rebistaʼik, pelikulaʼik, kʼin, tajnelik, ma jastik junuk bʼa wa xchiktes ja magia sok ja pukujik bʼa lajansok wa xpaywani ma lek skʼeljel. Jitsan kostumbre sbʼaja yajni ay maʼ wa xchami, jastal yajelyi skʼijnal, skʼintajel jabʼil jabʼil, yajelyi swaʼele sok skʼulajel jujuntik kostumbreʼik yajni wa xtalnaxi ja skwerpo ja chamwiniki, cha tini chʼikan soka pukuji. Bʼa yajel makunuk ja yip ja pukujiki, jitsan kristyano wa xyabʼye droga, may sok wa xyuʼaje trago (Gálatas 5:20, 21; Apocalipsis 21:8).

▸ Kap. 10, par. 10; kap. 16, par. 4

Ja Jyoba kechan yeʼn ja Dyos jel ja yipi sok yeʼnani skʼulan ja sutsatkʼinali (Apocalipsis 15:3). Ja yuj yeʼnani ja Yajwalil bʼa spetsanil ja jastiki sok ayiʼoj ja derecho bʼa yajel mandar ja skʼulbʼeniki (Salmo 24:1; Isaías 40:21-23; Apocalipsis 4:11). Ja Jyoba yaʼunej kujlajuk leyik sbʼaja skʼulbʼeniki. Chomajkil ayiʼoj ja derecho bʼa stsajel maʼ oj ya mandar. Ta wa xyajtaytik ja Dyosi sok wa xkʼuʼantikyi, jach wa xjeʼatik wa xkoltaytik ja sderecho bʼa yajel mandar (1 Crónicas 29:11).

▸ Kap. 11, par. 10

Mini lekuk ja gana smiljel jun yal alats bʼa mito pojkeluk. Man wa xtukbʼi satkʼinal jun ixuk, wani xkʼe ajyuk jun yajkʼachil sakʼanil. Ama ja yal alatsi tito ay bʼa yojol ja snani, pe pilanxani ja sakʼanili.

▸ Kap. 13, par. 5

Jaʼa yajni wa xyawe makunuk chikʼ ja loktorik bʼa wa xchʼikaweyi jun kristyano ma junuk ja bʼa chane spilulabʼil: ja plasma, glóbulos rojos, glóbulos blancos sok plaquetas. Bʼobʼta yeʼn xchikʼel ma bʼa pilan kristyano bʼa nolubʼalxa.

▸ Kap. 13, par. 13

Ja bʼa Biblia, ja yaljel tojelal mi kechan wa xtax tiʼal bʼa yajel kastigo. Yajni wala tojitik, wa xjejikitik sok wala chapjitik. Ja Jyoba mini kalaxuk wa xtojwani sok mini xyajbʼesni (Proverbios 4:1, 2). Yuja jel lek xtojwani ja Jyoba, ja kristyano ayni wa xkʼot syajtaye ja stojelali (Proverbios 12:1). Ja Jyoba wa sjeʼayi sok wa stojo ja yaʼtijumiki yujni wa syajtay. Wa xyala yabʼ jastal stojel ja spensare bʼa mi sbʼejuk, sok jachuk wa sjeʼayi jastal oj spensaraʼuke sok skʼulajel jastal wa skʼana ja yeʼn. Yajni ja nantatalik wa stojowe ja yuntikile, jelni tʼilan oj snoche ja smodo ja Jyoba. Tʼilan a-xchole yabʼ jas yuj tʼilan oj ajyuke kʼuʼabʼal. Chomajkil tʼilan oj sjeʼeyi syajtajel ja Jyoba, ja Yabʼali sok skoltajele bʼa oj yabʼye stojol ja rasonik bʼa Biblia.

▸ Kap. 14, par. 13

Ja yeʼnle ikʼ ason aye sok jel maloʼe, pe mastoni jel yipe yuja kristyanoʼiki. Kʼotele anjelik bʼa paxye malo yajni skʼokoweyi ja yabʼal ja Dyosi sok paxye skontraʼanum (Génesis 6:2; Judas 6). Ja yeʼnle smojtaye ja Satanás bʼa skontraʼajel ja Jyoba (Deuteronomio 32:17; Lucas 8:30; Hechos 16:16; Santiago 2:19).

▸ Kap. 16, par. 4