1. ¿Jasunkiluk ja tsamal lugar kechanta wa senyaʼani, sok jasa puesto aytik skʼulajel?

 JA BʼA jtyempotiki, ay jun tsamal lugar kechanta wa senyaʼan ja bʼa Luʼumi sok ay jitsan kristyano wane skʼulajel jastik lek. Ja tiw, ay miyonik kristyano wane yabʼjel stsamalil meran lamanil sok puesto aye bʼa mi oj sjipekan yuj chikan jasa. Chomajkil, wani skʼanawe oj mojtajukeyuj mas kristyanoʼik. ¿Jasa wantik stajel tiʼali? ¡Jani ja tsamal lugar kechanta wa senyaʼani! a

2. ¿Jas yuj jel chaʼanyabʼal yuja ay jun tsamal lugar kechanta wa senyaʼan?

² Bʼa jun modo jel chaʼanyabʼal, ja Jyoba skʼulunej ja tsamal lugar it kechanta wa senyaʼan bʼa laman ay sok tsoman ay ja xchonabʼi ama ti aye ja bʼa sluʼumkʼinal ja Satanás bʼa jel malo, jel xiwela sbʼaj sok jel ja ilkʼujolaneli (1 Juan 5:19; Apoc. 12:12). Ja yeʼn wani snaʼa ja janekʼ wa xyixtalanotik ja sluʼumkʼinal ja Satanás. Yuja jel skʼanawotiki, wa xya ajyukotik bʼa jun lugar seguro bʼa mi oj bʼobʼ katikan yaʼteltajel toj lek. Ja bʼa Yabʼali wa xchiktes ja tsamal lugar jaw kechanta wa senyaʼan jastal jun lugar bʼa wa xbʼobʼ ‹jkoltay jbʼajtik› sok «jun jardín bʼa wa xkoʼ lek yalel» (Is. 4:6; 58:11). Soka slekilal wa xyaʼa ja Jyoba, ja matik wa x-ajyiye ja bʼa tsamal lugar jaw gustoni sok seguro wa x-ajyiye man ja bʼa tsaʼanikxta kʼakʼujik it jel wokoli (Is. 54:14; 2 Tim. 3:1).

3. ¿Jas tyempo kʼot smeranil sbʼajtanil ekʼele ja yaljelik bʼa Isaías bʼa kapitulo 65?

³ Ja bʼa kapitulo 65 bʼa Isaías, ja Jyoba xchiktes jastal oj ajyuk  ja jsakʼaniltik ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani. Ja yaljelik jaw yalakan ja alumani kʼot smeranil sbʼajtanil ekʼele bʼa jabʼil 537 bʼajtanto bʼa jtyempotik. Ja bʼa tyempo jaw, ja judíoʼik bʼa sutxita skʼujole aji eluke libre ja bʼa Babilonia sok kumxiye bʼa sluʼume. Ja Jyoba ya koʼyi slekilal ja xchonabʼi, sok skoltay bʼa oj cha stojbʼese ja Jerusalén bʼa jomel ayi, sok yawe paxuk yajkʼachil ekʼele jun tsamal chonabʼ. Chomajkil, stojbʼese ja templo bʼa oj cha kʼotuk ja mero lugar bʼa stoyjel ja Dyos ja bʼa Israel (Is. 51:11; Zac. 8:3).

4. ¿Jastal kʼoteljan smeranil ja bʼa jtyempotik ja yaljelik bʼa Isaías bʼa kapitulo 65?

⁴ Ja xchabʼil ekʼele kʼot smeranil ja yaljelik bʼa Isaías wajni bʼa jtyempotik. Kʼe stulyi bʼa 1919, yajni ja yaʼtijumik ja Jyoba elye libre ja bʼa Niwan Babilonia. Man tyempo jaw, ja tsamal lugar kechanta wa senyaʼan och niwanbʼuk bʼa yibʼanal ja Luʼumi. Ja cholumanik sbʼaja sGobyerno ja Dyosi gustoxta yawe kujlajuk jitsan kongregasyonik. Jitsan winike sok ixuke bʼa wa spekʼawe chikʼ ajyi sok ayiʼoje jun kuxil sakʼanile kʼiyeta ja bʼa yaʼteltajel ja Dyosi sok ayxa yiʼoje «ja ajkʼach modoʼal bʼa kʼulaji jastalni wa skʼana ja Dyosi» (Efes. 4:24). Meran, ama jitsan ja bʼa slekilalik staʼa tiʼal ja Isaías oj kʼot smeranil ja bʼa yajkʼachil luʼumi, pe man jtyempotik wantikxani yabʼjel stsamalil bʼa jitsan slekilal. La kiltik jastal wa xkatik el slekilal ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼan sok jas yuj mok jiptikani.

JA SLEKILALIK JA BʼA TSAMAL LUGAR KECHANTA WA SENYAʼAN

5. Jastalni wa xyala ja Isaías 65:​13, ¿jastik slekilal wa xkabʼtik stsamalil ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani?

⁵ Wa xkabʼtik lek aytik sok ajkʼachbʼelotik. Bʼa jun modo jel chaʼanyabʼal, ja Isaías wa xchiktes jastal tuk lek ja sakʼanil ja bʼa yojoli sok ja bʼa juera ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani (kʼuman ja Isaías 65:13). Ja Jyoba wa xyayi ja yaʼtijumik spetsanil ja jastik wa xmakuniyujile sbʼaja yeʼni. Tini ay kiʼojtik ja yipi, ja Yabʼali sok wa xyakitik jitsan waʼelal bʼa oj katik el slekilal sok bʼa oj gustoʼaxukotik (cha kʼela ja Apocalipsis 22:17). Tukni lek sbʼaja matik teye bʼa juera ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani. Wani x-ajyiyujile «waʼin», «takin tiʼ» sok «kʼixwel». Mini ayiʼoje ja jastik wa xmakuniyujile sbʼaja Dyosi (Amós 8:11).

6. ¿Jastik waʼelal wa staʼa tiʼal ja Joel 2:​21-24, jastik wa senyaʼan, sok jastal wa xkatik el slekilal?

⁶ June ja bʼa jas yalakan ja Joel, staʼa tiʼal ke ja Jyoba oj yayi ja xchonabʼi ja waʼelalik mas tʼilani, jastal ja trigo, ja vino sok ja aseyte bʼa olivo (Joel 2:​21-24). Ja jas mero kʼan yali jani ke ja Jyoba oj yayi spetsanil ja jastik wa xmakuniyujile ja xchonabʼi, bʼa ti chʼikan ja waʼelal wa xjak bʼa yeʼni. ¿Jastal wan skʼulajel ja bʼa jtyempotiki? Jani wan yajelkitik ja Biblia, ja juʼunik, ja jsitiotik bʼa internet, ja reunionik sok ja asambleaʼiki. Jachuk wa xbʼobʼ jmakʼlay jbʼajtik kada kʼakʼu sok wa xkabʼtik mas lek aytik sok ajkʼachbʼelotik.

7. ¿Jas yuj jel lek wa xyabʼ ja skʼujole ja yaʼtijumik ja Dyosi? (Isaías 65:14).

⁷ Wa xkabʼtik gusto aytik. Ja yaʼtijumik Dyos jelni xyaweyi tsʼakatal ja yeʼni, sok ja yuj wa x-awaniye yuj gustoʼil (kʼuman ja Isaías 65:14). ¿Jas yuj jel lek «wa xyabʼ ja skʼujoleʼi»? Pes yujni wa staʼawe ja bʼa Yabʼal ja Dyos smeranilik sok kʼapjelalik bʼa jel stsatsankʼujolajiye. Chomajkil, ayiʼoje jun meran smajlajel yuja sakʼanil yaʼa ja Jesús. ¡Jelni xgustoʼaxiye yajni wa staʼaweyi tiʼal ja yermanoʼe bʼa spetsanil ja jastik it! (Sal. 34:8; 133:​1-3).

8. ¿Jas chabʼ jasunuk jel tʼilan wa xtax ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani?

⁸ Chabʼ jasunuk jel tʼilan wa xtax ja bʼa  tsamal lugar kechanta wa senyaʼani jani ja ajyel tsoman sok ja yajalkʼujol wa xyabʼ stsamalil ja xchonabʼ ja Jyoba. Ja yajalkʼujol it, bʼa ‹wa xya ajyukotik tsoman›, wani skoltayotik spensarajel jastalxa oj ajyuk ja jsakʼaniltik ja bʼa yajkʼachil luʼumi. Ja tiw, mastoni oj kabʼtik stsamalil ja yajalkʼujol sok ja ajyel tsoman ke yuja bʼa jtyempotiki (Col.3:14). Jun hermana wa xcholo jastal yila yajni kʼot snaʼ sbʼaj ja testigoʼik bʼa Jyoba: «Ja keʼn mi xnaʼa jastal oj ajyukon gusto, cha mini soka bʼa jpamilya. Ja sbʼajtanil ekʼele kila ja kristyanoʼik bʼa wa sjeʼa sbʼaje meran yajalkʼujol jani wajye ja Testigoʼiki». Spetsanil ja matik wa skʼana oj ajyuke gusto tʼilani oj ochuke ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani. Chikan jas xyalawekabʼtik ja luʼumkʼinali, bʼa stiʼ sat ja Jyoba sok bʼa spetsanil ja yaʼtijumiki ayni kiʼojtik jun lekil jbʼiʼiltik, sok jelni chaʼanyabʼal kʼotelotik (Is. 65:15).

9. ¿Jasa oj ekʼ soka jastik wa xyakitik wokoli? (Isaías 65:​16, 17).

⁹ Wa xkabʼtik lamanil sok likikel. Ja Isaías 65:14 wa xyala ke ja matik wa stsaʼawe mi oj ajyuke ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani ‹oj awanuke yuja syajal ja yaltsile sok oj okʼuke yuja tristeʼili›. ¿Sok jasa wa xbʼobʼ kaltik sbʼaja yaʼtijumik Dyosi? ¿Jasa oj ekʼuk soka bʼa jastik akʼubʼal yiʼe wokoli? Ja Jyoba wa skʼapa: «Ja wokolik ekʼta mixa oj juljkʼujoltik; mixatoni oj kile» (kʼuman ja Isaías 65:​16, 17). Ja yeʼn ojni xchʼaysnajel ja wokoliki sok yajni x-ekʼ ja tyempo mixatoni oj juljkʼujoltik ja jastal yakitik wokoli.

10. ¿Jas yuj jel xa waʼa tsʼakatal yuja teya soka wa wermanoʼiki? (Cha kʼela ja poto).

¹⁰ Man jtyempotik wani xkabʼtik lamanil sok likikel ja bʼa reunioniki. Yajni ti ayotik ja tiwi, mini xkatikan ay jas oj chamjkʼujoltik ja bʼa luʼumkʼinal it jel malo. ¿Jastal oj bʼobʼ koltanukotik bʼa tolabida oj ajyuk lamanil ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani? Jani sjejel ja modoʼalik ja bʼa satinel wa xyaʼa ja yip ja Dyosi, jastal ja yajalkʼujol, ja gustoʼil, ja lamanil, ja lekil modoʼal sok ja mansoʼili (Gál. 5:​22, 23). ¡Jelni xkaʼatik tsʼakatal yuja teyotik ja bʼa xchonabʼ ja Dyosi! Ta mi xjipatikan ja tsamal lugar kechanta wa senyaʼani, ojni kiltik jastal ja Dyos oj ya kʼot smeranil ja tsaʼanxta kʼapjelal bʼa «skʼulajel yajkʼachil satkʼinalik sok jun yajkʼachil luʼum».

11. ¿Jastal oj kabʼtik ja oj ajyukotik ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani? (Isaías 65:​18, 19).

¹¹ Wa xkabʼtik jel gusto aytik sok jel xkaʼatik tsʼakatal. Ja Isaías xcholo jas yuj ja yaʼtijumotik Dyos ay kiʼojtik jitsan rason bʼa gusto oj ajyukotik. Ja tsamal lugar kechanta wa senyaʼan bʼayotiki, jani june ja bʼa skʼulbʼen ja Jyoba (kʼuman ja Isaías 65:​18,  19). Jakʼayuj ja Dyos wa xya makunukotik bʼa stsatsankʼujolajel ja kristyanoʼik bʼa oj eluke ja bʼa organisasyonik ja bʼa luʼumkʼinal it, bʼa kʼotele jastal jun desierto, sok bʼa oj ochuke ja bʼa kongregasyoni. ¡Jelni gusto aytik yuja teyotik ja bʼa smeranili! Sok ja yuj wani xkʼanatik oj tatikyi tiʼal ja tuk ja slekilalik jawi (Jer. 31:12).

12. ¿Jastal waxa wabʼ yajni waxa kʼuman ja kʼapjelalik bʼa Isaías 65:​20-24, sok jas yuj?

¹² Ja matik teyotik ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani jelni gustoʼaytik sok jel xkaʼatik tsʼakatal yuja smajlajel kiʼojtiki. ¡Pensaraʼan bʼa yibʼanal ja jas oja wili sok ja jas oja kʼuluk ja bʼa yajkʼachil luʼumi! Ja Biblia wa skʼapa: «Mixa oj ajyuk jun yal kerem ja bʼa lugar jaw bʼa kechanta oj ajyuk sakʼan tʼusan tyempo, mini june maʼ awelxa bʼa mi oj ajyuk sakʼan spetsanil ja skʼakʼu». Cha wa xyala ke ja kristyanoʼiki «oj skʼuluke naʼitsik sok ti oj ajyuke tiw; oj stsʼune yalajil uvaʼik sok oj sloʼe ja sati». Chomajkil, «mini lom oj skʼujoluke» pes ja Jyoba yata koʼ slekilale. Ja Dyosi wa skʼapa ke ojxa ajyuk stojol ja sakʼanile, ojxa ajyuke seguro sok jelni gusto oj ya ajyuke. ‹Sok bʼajtanto oj spateyi skʼujol› ja Dyosi, ja yeʼn wanxani snaʼa ja jas wa xmakuniyujile sok ojni yayi «ja jasa wa skʼana spetsanil ja jastik sakʼani» (Is. 65:​20-24; Sal. 145:16).

13. ¿Jastal wa xchiktes ja Isaías 65:25 soka jastal wa xtukbʼes jbʼajtik yajni wa xkʼe kaʼteltaytik ja Jyoba?

¹³ Wa xtaʼatik lamanil sok wala ajyitik seguro. Soka skoltanel ja yip ja Dyosi, jitsan kristyano bʼa wa spekʼawe chikʼ, jel kʼakʼe ma wa x-och skʼabʼe ajyi stukbʼesetani ja sakʼanileʼi (kʼuman ja Isaías 65:25). Wani xbʼobʼ kaltik, ke jelni tsats aʼtele bʼa yajelkan ja smodoʼe mi lekuki (Rom. 12:2; Efes. 4:​22-24). Meran, ja yaʼtijumotik Dyos mulanumotikto, sok ja yuj wanto xkʼulantik jastik mi lekuk. Ama jachuk, ja Jyoba lajxelniyuj ke «spetsanil ja tuktukil tikʼe kristyano» aʼajyuke tsoman, a-sjeʼe yajalkʼujol sok aʼajyuke laman (Tito 2:11). ¡Jaʼitani ja Dyos ja maʼ kechan jel ja yipi wa xbʼobʼ lajxukyuj jastal it!

14. ¿Jastal kʼot smeranil bʼa jun hermano ja Isaías 65:25?

¹⁴ Pe ¿meran maʼ wa xbʼobʼ tukbʼuk ja jmodotiki? Ja experiencia ti nochani wa sjeʼa ke ojniʼa. Jun winik bʼa ayiʼoj 20 jabʼil ayiʼoj jun kuxil sakʼanil sok jel spekʼa chikʼ, jitsani ekʼele lutubʼal yuja chaʼanik smul wa skʼulani, jastal yelkʼajel karroʼik sok tuk jastik. Chomajkil, tolabida wa sleʼa tiro. Yajni yabʼ sbʼajtanil ekʼele ja jas meran wa sjeʼa ja Biblia sok kʼe wajuk ja bʼa sreunione ja testigoʼik bʼa Jyoba, skʼuʼani ke staʼata jun jasunuk bʼa mini lomuk ja oj ajyan sakʼani: ja tsamal lugar kechanta wa senyaʼani. Tsaʼan yajni yiʼajta jaʼi, jitsan ekʼele spensaraʼan jastal kʼotel smeranil bʼa yeʼna ja Isaías 65:25. Bʼa kʼotel jastal jun kʼakʼal choj ajyi jaxa wego jastal jun yal manso chej.

15. ¿Jas yuj wa xkʼanatik oj koltaytik ja tuk bʼa oj ajyuke ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani, sok jastal oj lajxukujtik?

¹⁵ Ja Isaías 65:13 wa xkʼe soka yaljelik it: «Ja it ja jas wa xyala ja Niwan Ajwalal Jyoba». Sok jaxa bersikulo 25 wa xchʼakakan soka it: «Jach wa xyala ja Jyoba». Ja jastik wa skʼapa tolabida wa xkʼot smeranil (Is. 55:​10, 11). Ja tsamal lugar kechanta wa senyaʼan merani kʼotel; ja jas yalakan ja Jyoba sbʼaja jaw kʼotelni smeranil. Skʼulani jun pamilya bʼa wa x-aʼteltajiyuj bʼa wa xkabʼtik seguro aytik sok laman aytik ama teyotik bʼa jun luʼumkʼinal wa spekʼa chikʼ (Sal. 72:7). Yuja jastik it, wani xkʼanatik oj koltaytik mas kristyanoʼik bʼa oj ajyuke ja bʼa jpamilyatiki. ¿Jastal oj lajxukujtik? Jani wajel jkʼujoltik ja bʼa yajel och nebʼumanili (Mat. 28:​19, 20).

 ¿JASTAL OJ KITIKJAN JA KRISTYANOʼIK JA BʼA TSAMAL LUGAR KECHANTA WA SENYAʼAN?

16. ¿Jasa wa xpayjiye ja kristyanoʼik ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani?

¹⁶ Jpetsaniltik ayni jas oj kʼuluktik bʼa jachuk oj kitikjan mas kristyanoʼik ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani. ¿Jastal? Jani snochjel ja Jyoba. Ja yeʼn mini skʼulan obligar ja kristyanoʼik bʼa oj ajyuke ja bʼa xchonabʼi. Jaʼuktoma, wani xyiʼajan soka lekil skʼujoli (Jer. 31:3; Juan 6:44). Ja matik wa snebʼawe sbʼaja Jyoba sok ayiʼoje jun lekil skʼujole wani xpayjiye soka tsamal smodoʼi. ¿Jastik oj bʼobʼ jkʼuluktik bʼa jachuk soka jmodotik oj yijan ja kristyanoʼik ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani?

17. ¿Jasa oj kʼuluktik bʼa oj kitikjan ja kristyanoʼik ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani?

¹⁷ Jun modo bʼa oj kitikjan ja kristyanoʼik ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼan jani oj jetikyile syajal jkʼujoltik sok lekil jkʼujoltik ja hermanoʼiki. Wani xkʼanatik ke ja matik wa xwajye ja bʼa reunioni ayale jastal yalawe ja matik mito kʼuʼumanuke bʼa bʼobʼta wajye ja bʼa reunionik ja bʼa poko chonabʼ Corinto: «Meran lek, tini aya mokex ja Dyosi» (1 Cor. 14:​24, 25; Zac. 8:23). Ja yujil, jelni tʼilan mok katikan snochjel ja rason it: «Ajyanik laman soka tuki» (1 Tes. 5:13).

18. ¿Jasa oj payjukeyuj ja kristyanoʼik ja bʼa xchonabʼ ja Dyosi?

¹⁸ Cha tʼilan tolabida oj kʼujoluktik bʼa oj kiltik ja kermanotik jastal wa xyila ja Jyoba. Ja yuj, jaʼ xwaj jkʼujoltik ja tsamalik smodoʼe sok mi jaʼuk ja spaltaʼe, bʼa ojto chʼayuk ja bʼa tyempo jakumi. Ja yajalkʼujoli oj skoltayotik bʼa oj jtojbʼestik chikan jas kʼumal ta tolabida wa xkatik makunuk ja rason it: «Jeʼabʼajik slekila kʼujolex, yajxta naʼabʼajik ayajalex, sok aʼabʼajik perdon sok spetsanila kʼujolex» (Efes. 4:32). Spetsanil ja matik wa  skʼanawe jach oj kʼulajukyileʼi, oj payjukeyuj ja tsamal lugar kechanta wa senyaʼani. b

TI LA KANKOTIK JA BʼA TSAMAL LUGAR KECHANTA WA SENYAʼAN

19. a) ¿Jasa yaluneje jujuntik yajni cha kumxiye ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani? (Kʼela ja recuadro « Yawekani, pe cha kumxiye»). b) ¿Jasa puesto oj ajyukotik skʼulajel? (Cha kʼela ja poto).

¹⁹ ¡Jelni xkaʼatik tsʼakatal yuja teyotik ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani! Ja wego maxa jel tsamal ay sok ayxa mas yaʼtijumik ja Jyoba. Tolabida la katikyi tsʼakatal ja Dyos yuja skʼulunejkitik ja tsamal lugar it. Spetsanil ja matik wa skʼanawe oj ajkʼachbʼuke, oj gustoʼaxuke, laman oj ajyuke sok seguro tʼilani oj ochuke sok mok sjipekani. Pe tʼilani oj talnay jbʼajtik, yujni ja Satanás wan skʼulajel ja janekʼ wan bʼobʼelyuj bʼa oj sloʼlayotik sok bʼa oj jitskotik ja bʼa tsamal lugar it (1 Ped. 5:8; Apoc. 12:9). Mokni katikan ke oj skʼul ganar. La aʼtijukotik tsats bʼa oj talnaytik ja stsamalil, ja jastal sak ay sok ja lamanil wa xtax ja bʼa tsamal lugar kechanta wa senyaʼani.