1. ¿Jasa bʼobʼta oj jobʼ jbʼajtik ja yajni wa xpensarantik ja bʼa skʼuʼajel ajyiyuj ja Abrahán?

 AMA jitsan kristyano yabʼuneje bʼa Abrahán, tʼusan mi yibʼanaluke jel tʼusan ja jas wa snaʼawe bʼa yeʼn. Pe ja keʼntiki wani xnaʼatik sbʼaj lek. Jun sjejel, wa xnaʼatik ke ja Biblia wa xya sbʼiʼiluk ja «tatal sbʼa yibʼanal ja matik ayiʼoj skʼuʼajeli» (Rom. 4:11). Pe bʼobʼta oja jobʼa bʼaj: ¿Oj maʼ bʼobʼ jnoch kʼubʼan lek ja Abrahán sok ajyelkuj jun skʼuʼajel tsats jastal ja sbʼaj? Ja sjakʼjeli ojniʼa.

2. ¿Jas yuj jel tʼilan oj paklaytik ja sjejel bʼa Abrahán? (Santiago 2:​22, 23).

² Ja jas oj skoltayotik bʼa ajyelkujtik jun skʼuʼajel jastal bʼa Abrahán jani spaklajel ja sjejel bʼa yeʼn. Tolabida skʼuʼanyi ja Dyos: waj bʼa jun lugar jel najat, tini ajyi ekʼ bʼa naʼitsik bʼa karpa bʼa jitsan jabʼil sok puesto ajyi bʼa yajel jastal majtanal ja skerem jel skʼana, ja Isaac. Soka jastik jaw sjeʼa ke ayni yiʼoj jun skʼuʼajel bʼa tsats. Yuja ajyiyuj skʼuʼajel sok ja jastik skʼulani, lekni kʼot iljuk yuja Jyoba sok yamigoʼan (kʼuman ja Santiago 2:​22, 23). Ja Jyoba wani skʼana ke jpetsaniltik, bʼa ti chʼikana ja weʼn, lek ayilotik sok oj kʼotkotik yamigo. Ja yuj yaʼakan ja Pablo sok ja Santiago a-stsʼijbʼuke sbʼaja sjejel bʼa Abrahán. Ja wego oj paklaytik jun jasunuk jel tʼilan wa staʼa tiʼal ja bʼa kapitulo 4 ja bʼa Romanos sok ja bʼa kapitulo 2 ja bʼa Santiago sbʼaja yaʼtijum Dyos it.

3. ¿Jas bersikulo staʼawe tiʼal ja Pablo sok ja Santiago?

³ Ja Pablo sok ja Santiago staʼawe tiʼal ja Génesis 15:​6,  bʼa wa xyala ke ja Abrahán «skʼuʼan bʼa Jyoba, sok ja yeʼn yilani jastal jun winik toj». ¿Jas wa stojolan ke jun kristyano oj iljuk jastal june maʼ toj yuja Jyoba? Wani stojolan ke ja Jyoba gusto ay soka yeʼn, lek wa xyila sok mey smul. Mini ay duda, jelni chamyabʼjel ke ja Jyoba wa xbʼobʼ yil mey smul jun kristyano bʼa mulanum. Seguro ke wani skʼana jach oj cha yila, sok ojni bʼobʼukawuj. Oj kiltik jas yuj ja Jyoba yala kʼotel toj ja Abrahán sok jasa tʼilan oj kʼuluktik bʼa oj cha yal junxta bʼa keʼntik.

4. ¿Jasa wa stimawotik bʼa ajyel toj?

⁴ Ja bʼa sKarta bʼa Romanos, ja Pablo yala ke yibʼanal ja kristyano mulanumotik (Rom. 3:23). Anto, ¿jas yuj wa xbʼobʼ ajyuk gusto jmoktik ja Dyos sok wa xyilawotik toj kʼotelotik? Ja Pablo ya makunuk ja sjejel bʼa Abrahán bʼa oj skoltay ja snochumanik Kristo bʼa oj staʼe sjakʼjel ja sjobʼjel it.

5. ¿Jas yuj ja Jyoba yala ke kʼotel toj ja Abrahán? (Romanos 4:​2, 4).

⁵ Ja Jyoba yala ke kʼotel toj ja Abrahán ja yajni ti ajyi bʼa Canaán. ¿Jas yuj yala ke kʼotel toj? Mini jaʼuk yuja Abrahán wa skʼuʼan toj lek ja Ley bʼa Moisés (Rom. 4:13). ¿Jastal wa xnaʼatik? Yujni ja chonabʼ bʼa Israel ajiyi ja ley jaw mas ja 400 jabʼil tsaʼan. Anto, ¿jas yuj ja Jyoba yala ke kʼotel toj ja Abrahán? Yujni ja Jyoba sjeʼayi ja lekil skʼujol mi xbʼajintik sok yala ke kʼotel toj yuja ajyiyuj skʼuʼajel (kʼuman ja Romanos 4:​2-4).

6. ¿Jas yuj ja Jyoba wa xbʼobʼ yal kʼotel toj jun mulanum?

⁶ Tʼusan tsaʼan, ja Pablo xcholo ke yajni june wa x-ajyiyuj skʼuʼajel bʼa Dyos, «wani xkʼot iljuk kʼotel toj yuja skʼuʼajel yiʼoji» (Rom. 4:5). Sok cha yala: «Ja David cha yala sbʼaja sgustoʼil ja winik bʼa wa x-ilji kʼotel toj yuja Dyosi pe mi jaʼuk yuja jas wa skʼulani: ‹Jel gusto wa x-ajyiye ja matik ajita perdon ja jastik malo skʼulaneʼi sok ja matik ajita perdon ja smuleʼi; jel gusto wa x-ajyi ja winik bʼa mixani tʼun oj ajuk kuenta ja smul yuja Jyoba›» (Rom. 4:​6-8; Sal. 32:​1, 2). Ja Dyos wa xyaʼa perdon ja smulik ja kristyano bʼa wa x-ajyiyujile skʼuʼajel bʼa yeʼn; mixani ja wa xyaʼa tʼabʼan skʼujol ja smuleʼi. Ja Jyoba wa xyila ja kristyanoʼik jaw jastal toje sok bʼa mixa ay smule yuja ayiʼoje skʼuʼajel.

7. ¿Jas yuj wa xbʼobʼ kaltik ke ja yaʼtijumik Dyos bʼa najate kʼot aljuk kʼotele toj?

⁷ Anima ja Abrahán, ja David sok tuk yaʼtijumik toj ja Dyos kʼot aljuk kʼotele toj, pe mulanumetoni. Yuja ajyiyujile skʼuʼajel bʼa Dyos kʼot iljuk mixa ay smule ja yajni wa x-aji slaje ja kristyanoʼik bʼa mi xyaʼteltaye Dyos (Efes. 2:12). Ja bʼa sKarta bʼa Romanos, ja Pablo xchiktes lek ke bʼa oj kamigoʼuktik ja Jyoba jelni tʼilan oj ajyukujtik skʼuʼajel. Sok jachni skʼulane ja Abrahán sok ja David, sok jachni wa xcha bʼobʼ jkʼuluktik ja keʼntik.

8, 9. ¿Jasa mi stojoluk skʼuʼuneje jujuntik, sok jas yuj?

⁸ Bʼa jitsanxa jabʼil, ja olomalik bʼa tuktukil iglesya ajyelyujile jun kʼumal sbʼaja jastal wa syaka sbʼaj ja skʼuʼajel sok ja jastik wa xkʼulaxi. Jujuntik wa xyalawe ke bʼa oj taʼ jkoltajeltik malanta oj ajyukujtik skʼuʼajel bʼa Kajwaltik Jesukristo. Bʼobʼta ay bʼa awabʼunej ja yaljel «Kʼulan aseptar ja Jesús sok oja taʼ akoltajel». Bʼobʼta ja olomalik bʼa relijyonik jaw jani wane stajel  tiʼal ja bʼa Romanos 4:​6, ja tiw ja Pablo staʼa tiʼal «ja winik bʼa wa x-ilji kʼotel toj yuja Dyosi pe mi jaʼuk yuja jas wa skʼulani». Pe jaxa tuki wa sjeʼawe ke bʼa oj taʼ jkoltajeltik tʼilani wajel bʼa lugarik bʼa sak wa x-ilji sok skʼulajel jastik bʼa lek. Bʼobʼta jani wa skoltay sbʼaje soka jas wa xyala ja Santiago 2:24: «Ja winiki wani xkʼot aljuk kʼotel toj yuja jastik wa skʼulani sok mi kechan yuja skʼuʼajel yiʼoji».

⁹ Yuja skʼuʼajelik jaw tuktukilxta, jujuntik paklanumik bʼa Biblia kʼotel skʼuʼuke ke ja Pablo sok ja Santiago tuktukilni ja jas wa spensarane sbʼaja skʼuʼajel sok ja bʼa jastik skʼulajel. Wa xyalawe ke ja Pablo wa spensaran ke malanta oj ajyukujtik skʼuʼajel bʼa lek oj yilotik ja Dyos, jaxa Santiago wa skʼuʼan ke tʼilani ay jas oj kʼulaxuk. June maʼ jel chapan wa xcholo: «Ja Santiago mini xyabʼ stojol jas yuj ja Pablo jel xchiktes ke wani xbʼobʼ aljuk kʼotel toj june yuja skʼuʼajel yiʼoj sok mini jaʼuk yuja jastik wa xkʼulaxi». Pe ja Pablo sok ja Santiago jani wane stsʼijbʼajel ja jas wa x-aljiyabʼye yuja Jyoba (2 Tim. 3:16). Ja smeranili, ayni jun xcholjel bʼa pasilxta yabʼjel stojol ja jas yalawe kada jujune. Bʼa yiljel jasa, la jpaklaytik ja yaljelik yalawe.

10. ¿Bʼa jastik ‹oj kʼulaxuk› wan stajel tiʼal ja Pablo? (Romanos 3:​21, 28; cha kʼela ja dibujoʼik).

¹⁰ ¿Bʼa ‹jastik wa xkʼulaxi› wan stajel tiʼal ja Pablo ja bʼa Romanos 3 sok 4? Jani mero wan stajel tiʼal ‹ja jastik wa xkʼulaxi wa xyala ja leyi›. ¿Jas leyil? Jani ja Ley ajiyile ja israʼelenyoʼik yuja Dyosi bʼa ja ya ekʼyi ja Moisés (kʼuman ja Romanos 3:​21, 28). Lajansok jujuntik snochumanik Kristo bʼa judíoʼe, wokolni xyabʼye skʼuʼajel ke ja Leyi mixa xmakuni sok mixani tʼilanuk oj kʼulaxuk ja jas wa xyala ja Ley jaw.  Ja yuj, ja Pablo ya makunuk ja sjejel bʼa Abrahán bʼa sjejel ke bʼa lek oj yilotik ja Dyosi mini jaʼuk ta wa xkʼulantik ‹ja jastik wa xyala oj kʼulaxuk ja leyi›, jani ja ajyel skʼuʼajel. Ja jas yala jelni stsatsankʼujolanotik yujni wa sjeʼakitik ke wani xbʼobʼ yilotik lek ja Dyos ta wa x-ajyikujtik skʼuʼajel bʼa yeʼn sok bʼa Kristo.

11. ¿Bʼa jastik ‹oj kʼulaxuk› wan stajel tiʼal ja Santiago?

¹¹ Pe ‹ja jastik wa kʼulaxi› wa staʼa tiʼal ja bʼa kapitulo 2 ja bʼa Santiago mini jaʼuk ja jas wa skʼana ‹oj kʼulaxuk ja ley› staʼa tiʼal ja Pablo. Ja Santiago jani wan stajel tiʼal ja aʼtelik wa skʼulane ja snochumanik Kristo ja bʼa sakʼanile. Ja jastik jaw wani xchiktes ta jun snochuman Kristo ayiʼoj meran skʼuʼajel bʼa Dyos ma miyuk. La jpaklaytik chabʼe ja bʼa sjejel ya makunuk ja Santiago.

12. ¿Jastal xcholo ja Santiago ja jastal wa syaka sbʼaj ja skʼuʼajel sok ja jastik skʼulajel? (Cha kʼela ja dibujoʼik).

¹² Ja bʼa bʼajtan sjejel, ja Santiago yala ke ja snochumanik Kristo tʼilani mi maʼ menos oj yil-e sok junxtani oj yil-e spetsanil ja kristyano. Sjeʼayile ke ta yajxta wa xyilawe jun riko pe mi skisawe june maʼ pobre, anima xyalawe ke ayiʼoje skʼuʼajel, ja smeranil soka jas wa skʼulane wani sjeʼawe ke me yiʼoje skʼuʼajel (Sant. 2:​1-5, 9). Ja bʼa xchabʼil sjejel, staʼa tiʼal bʼa june ke wa xyila ja yermano ma ja yermana ke wa xmakuniyuj skʼuʼ ma swaʼel pe mini jas skʼulan bʼa oj skoltay. Anima ja kristyano jaw xyala ke ayiʼoj skʼuʼajel, pe yuja mi jas wa skʼulan, mini xmakuni ja skʼuʼajel jaw. Ja Santiago stsʼijbʼan: «Ta mi jas xkʼulaxi soka skʼuʼajeli, chamelni ay» (Sant. 2:​14-17).

13. ¿Jas sjejel staʼa tiʼal ja Santiago bʼa xchiktes ke tʼilan ay jas oj kʼuluktik bʼa sjejel ke ay kiʼojtik skʼuʼajel? (Santiago 2:​25, 26).

 ¹³ Ja Santiago staʼa tiʼal ja Rahab jastal jun sjejel bʼa ayni jas skʼulan bʼa sjeʼa ke ayiʼoj skʼuʼajel (kʼuman ja Santiago 2:​25, 26). Ja ixuk it yabʼunejni bʼa Jyoba sok wani snaʼa yeʼnani wan skoltajel ja israʼelenyoʼik (Jos. 2:​9-11). ¿Jasa skʼulan bʼa sjeʼa ke ayiʼoj skʼuʼajel bʼa Jyoba? Skoltayni chabʼ tsʼelsatinumik israʼelenyo bʼa mi oj miljuke. Yuja jaw, jastalni ja Abrahán, ja ixuk it kʼot aljuk kʼotel toj ama mulanum sok mi israʼelenyaʼuk. Ja sjejel yaʼa wa sjeʼakitik ke jelni tʼilan ay jas oj kʼuluktik bʼa sjejel ayni kiʼojtik skʼuʼajel.

14. ¿Jastal wa xcholxi ja stukil ja jas stsʼijbʼane ja Pablo sok ja Santiago?

¹⁴ Jastalni kilunejtik, ja Pablo sok ja Santiago staʼawe tiʼal sbʼaja skʼuʼajel sok ja ay jas oj kʼulaxuk bʼa tuktukil modo. Ja Pablo yala ke ja snochumanik Kristo bʼa judíoʼe mini oj kʼot iljuke lek yuja Jyoba kechanta skʼulajel ja jas wa xyala ja Leyi. Jaxa ja Santiago xcholo ke spetsanil ja snochumanik Kristo tʼilan oj sjeʼe ayiʼoje skʼuʼajel, skʼulajel jastik bʼa lek.

15. Ala jujuntik modo bʼa sjejel ke ay kiʼojtik skʼuʼajel sok ja jas wa xkʼulantik. (Cha kʼela ja dibujoʼik).

¹⁵ Yajni ja Jyoba wa xyala ke tʼilan oj nochtik kʼubʼan lek ja skʼuʼajel ajyiyuj ja Abrahán bʼa oj yilotik tojotik, mini ja wa xkʼan yal ke jachni mero oj kʼuluktik jastal skʼulan ja yeʼn. Pes ayni jitsan modo bʼa sjejel ke ay kiʼojtik skʼuʼajel soka jas wa xkʼulantik. Ojni bʼobʼ jkʼuluktik resibir gustoxta ja matik ajkʼacheto ja bʼa kongregasyon, skoltajel ja hermanoʼik bʼa ayiʼoje snesesidaʼe sok skʼulajel jastik lek sbʼaja jpamilyatik, bʼa juni jasunuk jel lek xyila ja Jyoba (Rom. 15:7; 1 Tim. 5:​4, 8;  1 Juan 3:18). Jun modo jel tʼilan bʼa sjejel ke ay kiʼojtik skʼuʼajel jani xcholjel kongana (1 Tim. 4:16). Jpetsaniltik ojni bʼobʼ jetik soka jas wa xkʼulantik ke ay kiʼojtik skʼuʼajel bʼa ojni ya kʼot smeranil ja jastik skʼapunej ja Jyoba sok ja jastal modo wa skʼulan ja jastik junuki jani ja mas lek. Sok ta wa xkʼulantik, ojni bʼobʼ ajyukotik lek seguro ke ja Dyosi ojni yal tojotik sok oj yilotik jastal yamigoʼik.

16. ¿Jastal wa syaka sbʼaj ja smajlajel sok ja skʼuʼajel ajyiyuj ja Abrahán?

¹⁶ Ja kapitulo 4 bʼa Romanos, wa xtaʼatik pilan sjejel jel chaʼanyabʼal sbʼaja sjejel bʼa Abrahán: jelni tʼilan oj ajyukujtik smajlajel. Ja Jyoba skʼapa ke «jitsan chonabʼik» oj ajuk koʼuk slekilale stsʼakatal yuja Abrahán. ¡Juni tsamal smajlajel ajyiyuj ja Abrahán! (Gén. 12:3; 15:5; 17:4; Rom. 4:17). Pe yajni ja Abrahán ayxa yiʼoj 100 jabʼil sok ja Sara 90, mitoni ay yuntikile. Sbʼaja kristyano, bʼobʼta wegoni oj chʼayujile ja smajlajel. Anima ja jaw wajni jun tsatsal prueba sbʼaja Abrahán, «ja yeʼn skʼuʼan lek bʼa ojni kʼot tatalil bʼa jitsan chonabʼik» (Rom. 4:​18, 19). Sok yajni ekʼ ja tyempo, ja smajlajel jaw kʼotni smeranil: ja Abrahán kʼot tatalil sbʼaja Isaac, ja yunin wan smajlajeli (Rom. 4:​20-22).

17. ¿Jastal wa xnaʼatik ke wani xbʼobʼ yal tojotik ja Dyos sok ayilotik jastal yamigo?

¹⁷ Junxtani jastal Abrahán, wani xbʼobʼ lajxukujtik ke ja Jyoba ayal ke tojotik sok ayilotik jastal yamigo. Ja yuj, bʼa jani wan stajel tiʼal ja Abrahán, ja Pablo yala: «Ja yaljelik ‹ilji kʼotel› mi kechan tsʼijbʼaji bʼa yeʼna, cha jachni bʼa keʼntik, bʼa oj iljuk tojotik yuja wani xkʼuʼantik sbʼaja Maʼ ya kʼeʼuk ja bʼa chamwinik ja Kajwaltik Jesús» (Rom. 4:​23, 24). Wani xmakunikujtik ja oxe jasunuk ajyiyuj ja Abrahán: skʼuʼajel, ay jas skʼulajel sok smajlajel. Ja bʼa artikulo ti jakumi, oj paklaytik ja jas yala ja Pablo sbʼaja smajlajel ja bʼa kapitulo 5 ja bʼa Romanos.