1. ¿Jastal waxa pensaraʼan kʼotel ja Jyoba?

 ¿AY MAʼ bʼa wa leʼunej modo yajel ekʼ bʼa wa pensar jastal ja Jyoba? Yajni waxa wayi orasyon, ¿jasa wa xjak ja bʼa wa pensar? Anima ja yeʼn mi xbʼobʼ kiltik, ja Biblia wa xcholo jastal kʼotel bʼa tuktukil modo. Jun sjejel, wa xya sbʼiʼiluk ‹kʼaʼuj sok makulabʼil› sok «jun kʼakʼ wa xchʼakwani» (Sal. 84:11; Heb. 12:29). Bʼa jun nakʼsatal, ja aluman Ezequiel yala ke ja Jyoba jach jastal ja ton bʼa zafiro, jun metal bʼa wa xlijpi sok jastal slijpelal jun kʼintum (Ezeq. 1:​26-28). Spensarajel jachuk bʼa yeʼna bʼobʼta jelni cham xkabʼtik ma asta wa xyakitik xiwel.

2. ¿Jas yuj bʼa jujuntik jelni wokol xyabʼye mojxel soka Dyos?

² Yuja mi xkilatik ja Jyoba bʼobʼta wokolni oj kabʼtik skʼuʼajel ke wa syajtayotik. Ma yuja jastik ekʼel ja bʼa jsakʼaniltiki, ja jastal mi ajyi jun jtatik bʼa wa skʼanawotik, ojni ya jpensaraʼuktik ke nunka oj syajtayotik ja Dyos. Pe ja slekili ja Jyoba wani xyabʼ stojol jastal wa xkabʼ ayotik sok jastal wa xyixtalanotik ja jastik ekʼel jbʼajtik. Bʼa oj skoltayotik bʼa yabʼjel stojol ke wa skʼanawotik, ja yeʼn wa xchiktes ja bʼa Yabʼal ja tsamalik smodo.

3. ¿Jas yuj oj paklaytik lek sbʼaja Jyoba sok ja syajal skʼujol?

³ Ja yaljel bʼa wa xchiktes lek jastal kʼotel ja Jyoba jani ja yajalkʼujol (1 Juan 4:8). Ja modoʼal it wa xchiktes jastal; wa skʼulan spetsanil ja jastik yuja yajalkʼujol. Jelni niwan ja syajal skʼujoli sok tsats bʼa wani xya el slekilal ja matik mi xyajtajiyuji (Mat. 5:​44, 45). Ja bʼa artikulo it, oj paklaytik lek sbʼaja Jyoba sok ja syajal skʼujoli. Yajni mas wa xnaʼatik sbʼaj masni oj yajtaytik.

 JA JYOBA JEL SKʼANAWOTIK

4. ¿Jastal waxa wabʼ yuja Jyoba yajxta wa x-ilwani? (Cha kʼela ja poto).

⁴ «Ja Jyoba yajxta wa x-ilwani» (Sant. 5:11). Ja bʼa Biblia ja yeʼn wa xya slaj jastal jun nanal bʼa yajxta wa x-ilwani (Is. 66:​12, 13). Pensaraʼan bʼa jun nanal bʼa yajxta wa stalnay ja yal skeremi. Ja yeʼn takalxtani wa xya koʼuk ja bʼa sat yechmal sok tsamalxta sok kʼunxta wa skʼuman. Yajni ja yal alatsi wa x-okʼi ma ay bʼa yaj xyabʼi, ja nanali wegoxtani wa xwaj yayi ja jas wa xmakuniyuji. Junxta jastal jaw, ja Jyoba tini oj ajyuk jmoktik ja yajni triste aytik. Jakʼayuj ja salmista stsʼijbʼan: «Yajni jel chamkʼujol ayon juntiro, ja weʼn awaki kulan jkʼujol sok wa lamxukon» (Sal. 94:19).

5. ¿Bʼa weʼna jas wa stojolan ja yajalkʼujol mey stikʼanil bʼa Jyoba?

⁵ Ja Jyoba jelni toj (Sal. 103:8). Ama wa xkʼulantik jastik mi lekuk ja yeʼn wantoni syajtayotik. Ja israʼelenyoʼik tikʼanxtani yawe och stristeʼil ja Jyoba; pe yajni wa snaʼawe malaya wani xjejiyile ke wanto xyajtajiyeyuj ja Jyoba. Bʼa jun ekʼele yala yabʼ ja xchonabʼi: «Yujni ja weʼn jel tsamala ajyi ja bʼa jsati, ja weʼn kisubʼala sok ja keʼn jkʼanuneja» (Is. 43:​4, 5). Sok ja Jyoba mini xtukbʼi. Wani xbʼobʼ ajyukotik seguro ke cha ayni yiʼoj jmoktik ja junxta yajtanel jaw. Asta ta koʼtik bʼa jun chaʼanil mulal ja yeʼn mi wa sjipawotikani. Ta wa xnaʼatik malaya sok wa xleʼatik ojni kiltik ke wanto syajtayotik. Ja yeʼn wa skʼapa ke ‹oj yaʼotik lek perdon› (Is. 55:7). Ja Biblia wa xyala ke yajni ja Jyoba wa xyaʼawotik perdon, wa xyiʼajankitik «tyempoʼik bʼa likikel» (Hech. 3:19).

6. ¿Jasa wa sjeʼakitik ja Zacarías 2:8 sbʼaja Jyoba?

⁶ (Kʼuman ja Zacarías 2:8). Ja Jyoba wa xyaʼ slajotik jastal ja sniñaʼil ja sati. Ja jsatiki juni jasunuk jel delikado sok jel tʼilan ja bʼa jkuerpotik. Ja yuj lajansok ja Jyoba wan yaljel jachuk: «Yajni ay maʼ wa xyixtalanex, jani wane yixtalajel jun jasunuk jel tʼilan bʼa keʼna». Yuja Jyoba wa syajtayotik wani xyajbʼesji yuja jastal wa xkabʼ ayotik sok wani skʼana oj stalnayotik. Yajni wa xkiʼajtik wokol ja yeʼn wani xcha yiʼaj wokol. Ja yuj wani xbʼobʼ kaltikyabʼ: «Talnayon jastalni ja sniñaʼil jawa sati» (Sal. 17:8).

7. ¿Jas yuj tʼilan oj kʼuʼuktik ke ja Jyoba wa syajtayotik?

⁷ Ja Jyoba wani skʼana ke oja kʼuʼuk ke wa syajtaya. Ja yeʼn wani xyabʼ stojolil ke yuja  jastik ekʼel ja bʼa wa sakʼanil ma yuja wokolik bʼobʼta ojni akʼul dudar ta wa syajtaya. Ja yuj jelni tʼilan ke oja kʼuʼuk ke wani syajtaya. ¿Jasa oj bʼobʼ skoltaya? Jani spaklajel jastal wa sjeʼa ke wa syajtay ja Jesús, ja matik tsaʼubʼal oj wajuk bʼa satkʼinal sok kada jujune bʼa keʼntik. Jani jaw ja jas oj paklaytik ja wego.

JA JYOBA WA SJEʼA WA XYAJTANI

8. ¿Jas yuj ja Jesús skʼuʼunejni lek ke wa xyajtajiyuj ja sTati?

⁸ Ja Jyoba sok ja yala unin ajyelexani lajan bʼa jitsan jabʼil. Ja yuj jelni tsoman aye sok jel skʼana sbʼaje. Ayxani jitsan tyempo jel lek xyila sbʼaje. Ja bʼa Mateo 17:​5, ja Jyoba jaman lek yala ke wa syajtay ja Jesús. Mini kechan yala «Ja it ja maʼ lek wa xkila», pes yuja wa skʼana oj natik janekʼto wa syajtay sok ja jel gusto ay yuja Jesús sok ja jas ojxta skʼuluki, yala: «Jaʼ it ja Kunin jel xkʼana» (Efes. 1:7). Ja Jesús skʼuʼunejni lek ke ja Jyoba wani xyajtajiyuj. Yuja skʼuʼunejni lek tikʼanxtani yala sbʼaja it (Juan 3:35; 10:17; 17:24).

9. ¿Jas yaljelil wa xcholo ja yajtanel yiʼoj ja Jyoba sbʼaja matik tsaʼubʼal oj wajuke bʼa satkʼinal? (Romanos 5:5).

⁹ Ja Jyoba cha wani sjeʼayi ke wa syajtay ja matik tsaʼubʼale oj wajuke bʼa satkʼinal (kʼuman ja Romanos 5:5). Jun diccionario bʼa Biblia wa xyala ke ja yaljel «wa xyakitik» wa xya ekʼ bʼa jpensartik jastal jun yok jaʼ bʼa ti jakum bʼa keʼntik. ¡Jelni chamyabʼjel ja janekʼto wa syajtay ja Jyoba ja matik tsaʼubʼal oj wajuke bʼa satkʼinal! Ja yeʼnle wani snaʼawe ke «yajtanubʼale yuja Tatal Dyosi» (Jud. 1). Spetsanile jachni wa xyabʼye jastalni yala ja jekabʼanum Juan: «¡Kʼelawik janekʼto wa syajtayotik ja Tatali yuja wa x-aljikabʼtik yuninotik Dyosi!» (1 Juan 3:1). ¿Kechanta maʼ ja wa syajtay ja Jyoba ja matik tsaʼubʼal oj wajuke bʼa satkʼinal? Miyuk, jastalni oj kiltik, sjeʼunejni ke wa syajtay spetsanil ja yaʼtijumik.

10. ¿Jasa preba mas niwan kiʼojtik ke ja Jyoba wa syajtayotik?

¹⁰ ¿Jas preba mas niwan kiʼojtik ke wa syajtayotik ja Jyoba? Jani slokʼoli. Ja jaw wa sjeʼa ke mini ay pilan bʼa wa syajtayotik jastal yeʼn (Juan 3:16; Rom. 5:8). Ja Jyoba yaʼa ja yala unin sok yaʼakan bʼa oj cham yuj jpetsaniltik bʼa oj bʼobʼ yaʼotik perdon yuja jmultik sok oj kʼot kamigoʼuktik (1 Juan 4:10). Yajni mas wa xpensarantik ja bʼa janekʼto stupuwe ja Jyoba sok ja Jesús, masni wa xkabʼtik stojol janekʼto wa syajtayotike (Gál. 2:20). Ja Jyoba mini yaʼa ja koltanel kechanta bʼa yajel kʼot jun ley, yaʼani yujni wa syajtayotik. Sjeʼanikitik ja syajal skʼujol ja yaʼa jastal majtanal ja yunin ja jas mas chaʼanyabʼal yiʼoj sok yaʼanikan bʼa oj yiʼ wokol sok bʼa acham yuj keʼntik.

11. ¿Jasa wa xnebʼatik ja bʼa Jeremías 31:3?

¹¹ Jastalni kilunejtik ja Jyoba mini kechan wa syajtayotik cha wani sjeʼakitik (kʼuman ja Jeremías 31:3). Yiʼunejotikjani yujni wa skʼanawotik (cha kʼela ja Deuteronomio 7:​7, 8). Mini jasa sok mini machʼa oj bʼobʼ spilotik ja bʼa yajtanel yiʼoj jmoktik (Rom. 8:​38, 39). ¿Jastal waxa wabʼ ja it ja weʼn? Ja wego oj kʼumuktik ja Salmo 23. Malan wantik skʼumajel ila jastal ya el slekilal ja syajal skʼujol ja Jyoba ja David sok jastal oj bʼobʼ wa el slekilal ja weʼn.

¿JASTAL WAXA WABʼ JA JANEKʼTO JEL SYAJTAYA JA JYOBA?

12. ¿Jastal oja chol ja Salmo 23?

¹² (Kʼuman ja Salmo 23:​1-6). Ja bʼa Salmo 23, ja David xcholo ja jastal skʼuʼunejni lek ke wa xyajtajiyuj ja Jyoba sok yajxta wa xtalnaji. Ja tiw yala ke ja Jyoba kʼotelni ja stalnanum sok xcholo ja jastal jel lek xyila sbʼajsok. Ja David seguroni ay yujni wa snaʼa ke yeʼnani wa xtoji yuja Jyoba. Sok tini wa sleʼa skoltajel bʼa yeʼn. Wani snaʼa ke ja jastal wa xyajtajiyuj ja Jyoba tini oj ajyuksok  kada kʼakʼu ja bʼa sakʼanil. La kiltik jas yuj wani sjipa lek skʼujol bʼa Dyos.

13. ¿Jas yuj ja David wani snaʼa ke wa xtalnajiyuj ja Jyoba?

¹³ «Mini jas oj skʼulki palta». Ja David wani xyabʼ ke wa xtalnaji lek yuja Jyoba yujni tolabida akʼubʼalyi ja jas wa xmakuniyuj. Cha wani snaʼa ke yamigoni sok lekni wa x-ilji. Ja yuj ja David seguroni ay ke chikan jas x-ekʼi ja Jyoba yeʼnani oj yil bʼa mi jas oj skʼulyuj palta. Wani sjipa skʼujol lek ke ja jastal wa xyajtajiyuj ja Jyoba masni niwan yuja chamkʼujolik yiʼoj sok ja jaw jelni x-aji gustoʼaxuk (Sal. 16:11).

14. ¿Jastal wa sjeʼa yajxta wa xyilawotik ja Jyoba?

¹⁴ Ja Jyoba yajxta wa stalnayotik, mastoni ja yajni wa x-ekʼ jbʼajtik jastik mi lekuk. La kiltik ja jas ekʼ sbʼaj ja Claire, a bʼa ayxa mas ja 20 jabʼil tey bʼa Betel. Ja yeʼn wa xcholo ke mini snaʼa jas oj skʼuluk yajni ja spamilya tikʼanxta kʼe ekʼ sbʼaj wokolik: ja stati ajiyi jun infarto ja bʼa xchijnakʼi, kʼulaji expulsar june ja bʼa yermanaʼik, ja spamilya chʼayujile ja snegosyoʼe sok ja snaje. ¿Jastal chiknaji ke waneni talnajel yuja Jyoba? Ja Claire wa xyala: «Ja Jyoba yeʼnani yayi spetsanil ja jas wa xmakuniyujile bʼa kada kʼakʼu ja jpamilya. Bʼa jitsan ekʼele mastoni yayi yuja jastal wa xpensaran. Tʼabʼani lek jkʼujol ja ekʼeleʼik bʼa sjeʼaki wa syajtayon ja Jyoba sok tikʼani wa xpensaraʼan ja bʼa jaw. Wani skoltayon bʼa mi oj el jgana ja yajni wa xtʼaspun pruebaʼik».

15. ¿Jastal cha ajyi yip yajkʼachil ekʼele ja David? (Cha kʼela ja dibujo).

¹⁵ «Wa xya ajkʼachbʼuk ja kipi». Ja David wani ekʼel sbʼaj jitsan wokolik bʼa ayni ekʼele yabʼ jel chamkʼujol ay (Sal. 18:​4-6). Pe yuja wa xyila jastal wa xyajtajiyuj sok yajxta wa x-ilji yuja Jyoba koltajiyuj bʼa oj cha ajyuk yip. Yabʼ ke iji och yuja yamigo Jyoba bʼa  «jobʼik putsan kʼul» sok bʼa «lugarik bʼa jijlel bʼa jel ja jaʼi». Jachuk bʼobʼ ajyukyuj yip sok mini yaʼakan yaʼteltajel gusto lek (Sal. 18:​28-32).

16. ¿Jastal awabʼunej ke cha yaʼunejawi yajkʼachil ekʼele awip ja Jyoba?

¹⁶ Yajni wa xtʼaspuntik wokolik, ja keʼntik cha ojni bʼobʼ kaltik: «Jani stsʼakatal ja syajal skʼujol mey stikʼanil ja Jyoba ja mito xjak ja jchʼakelaltiki» (Lam. 3:22; Col. 1:11). La kiltik ja jas ekʼ sbʼaj ja Rachel. Jelni yajbʼesjikani yajni ja statami ajikanyuj sok cha yaʼanikan ja Jyoba ja yajni wan ekʼel ja chamel wa spuku sbʼaj ja COVID-19. ¿Jasa skʼulan ja Jyoba bʼa oj skoltay? Ja yeʼn wa xcholo: «Yani kabʼ ke wala kʼanjiyon. Yaki jitsan kamigoʼik bʼa wa xyawe ekʼ tyempo jmok, wa xyiʼaje ochki jwaʼel, wa sjekaweki tsamal mensajeʼik sok bʼa wa stsatsankʼujolanone, wa stseniye jmok sok wa xyawe juljkʼujol ke ja Jyoba wa stalnayon. Jelni xkayi tsʼakatal ja Jyoba yuja yaʼunejki ja niwan jpamilya it sok bʼa jel xyajtani».

17. ¿Jas yuj ja David bʼobʼni yal «Mini jas malo oj ya xiwkon»?

¹⁷ «Mini jas malo oj ya xiwkon, yujni ja weʼn teya jmok». Ja David ajyiyuj skontraʼik bʼa jel xiwela sbʼaj sok bʼa jitsan ekʼele ja sakʼanili xiwela sbʼaj ajyi. Pe ja syajal skʼujol ja Jyoba wani x-aji ajyuk seguro sok talnubʼal. Ja David yabʼni ke ja Jyoba tolabida tey bʼa stsʼeʼel. Ja yuj bʼobʼni stsʼebʼantay: «Ja yeʼn ya elkon libre bʼa yibʼanal ja jxiwelik» (Sal. 34:4). Ja jastik wa xiwyuj ja David merani kʼotel pe ja syajal skʼujol ja Jyoba mastoni tsats yuja xiwelik jaw.

18. Yajni wa xtʼaspuntik wokolik bʼa wa xya xiwkotik, ¿bʼa jas modo wa skoltayotik snajel ke ja Jyoba wa syajtayotik?

¹⁸ Yajni wa xtʼaspuntik wokolik bʼa wa xya xiwkotik, ¿bʼa jas modo wa skoltayotik snajel ke ja Jyoba wa syajtayotik? Jun precursora sbʼiʼil Susi wa xcholo jastal yabʼ ja yeʼn sok ja statami yajni ja skereme smila sbʼaj: «Yajni ay jas wa x-ekʼabʼaj bʼa jel xiwela sbʼaj jelni sjomowa, sok waxa wabʼ mi jas xbʼobʼa kʼuluk sok mi xbʼobʼa koltabʼaj. Pe ja jastal yajxta wa x-ilwani ja Jyoba yaʼunej kabʼtikon ke stalnunejotikon». Ja Rachel bʼa tax tiʼal ja bʼa parrapo 16, wa xcholo: «Bʼa jun akwal bʼa jel triste ayon sok jel xiwel ayon, sok wa xkabʼ mixani oj bʼobʼkuj mas kayi orasyon ja Jyoba bʼa wanoni okʼel sok jelni yaj xkabʼ ja jas ekʼeli. Wegoxtani kabʼ jastal ja Jyoba stelawon bʼa oj ya lamxukon, jastalni wa skʼulan jun nanal soka yal yalatsi. Sok tsaʼan bʼobʼxani waykon. Mini oj chʼay jkʼujol ja bʼa ekʼele jaw». Jun ansyano  sbʼiʼil Tasos ti ajyi chane jabʼil bʼa preso yuja mi x-och soldadoʼil. Ja yeʼn wa xcholo ke yajxtani talnajiyuj ja Jyoba: «Yaniki mas ja bʼa janekʼ wa xmakunikuj sok ja jaw, ya tsatsbʼuk ja jastal wa xjipa jkʼujol bʼa yeʼn. Chomajkil yaki ja yip bʼa gusto oj ajyukon ja bʼa lugar jaw bʼa jel xyaʼa tristeʼil. Ja jaw xchikteski ke yajni mas wa xjipa jkʼujol bʼa yeʼn, masni oj kabʼ jastal wa syajtayon. Ja yuj ama teyon bʼa preso jtsaʼa oj ochkon precursor regular».

LA MOJXUKOTIK SOKA KALA DYOSTIK BʼA JEL XYAJTANI

19. a) ¿Jastal oj kʼuluktik ja korasyontik ta wa xnaʼatik ke ja Jyoba wa syajtayotik? b) ¿Jastik teksto sbʼaja syajal skʼujol ja Jyoba mas wa xkʼot bʼa wa kʼujol? (Kʼela ja recuadro « Bersikuloʼik bʼa wa skoltayotik bʼa yabʼjel jastal yajxta wa xyilawotik ja Jyoba»).

¹⁹ Ja experienciaʼik tax tiʼali wa xchiktes ke ja Jyoba yeʼn ja «Dyos bʼa yajalkʼujolal» (2 Cor. 13:11). Ja yeʼn wani xcham skʼujol bʼa kada jujune bʼa keʼntik. Jkʼuʼunejtikni lek ke wa «sjoybʼanotik ja syajal skʼujol mey stikʼanil» (Sal. 32:10). Yajni mas wa xpensarantik ja bʼa jastal sjeʼunej ke wa syajtayotik, masni meran wa xkʼot bʼa keʼntik sok wala mojxitik mas soka yeʼn. Ja yuj wani xbʼobʼ katikyi orasyon sok sjamjelyi ja jkʼujoltik bʼa yaljel yabʼ ke jelni wa xmakunikujtik ja syajal skʼujoli. Ojni bʼobʼ kaltikyabʼ spetsanil ja jas wa xcham jkʼujoltik sok ajyel seguro bʼa wani xyabʼyotik stojol sok bʼa wani skʼana oj skoltayotik (Sal. 145:​18, 19).

20. ¿Jas yuj ja syajal skʼujol ja Jyoba wa xya mojxukotik soka yeʼn?

²⁰ Ja syajal skʼujol ja Jyoba jelni tsamal jastalni ja skʼixnal jun kʼakʼ bʼa jun akwal jel cheʼej. Tolabida wa xkʼana oj ajyukotiksok mojan. Ja syajal skʼujoli jelni ja yipi, pe cha yajxtani wa x-ilwani. ¡Jelni gusto aytik yuja jel skʼanawotik ja Jyoba! Jpetsaniltik wa xkʼana oj kaltik: «Wa xyajtay ja Jyoba» (Sal. 116:1).