1. ¿Jasa wa xkʼulantik kada kʼakʼu, sok jas yuj mi tolabida pasiluk?

 KADA kʼakʼu wa stsaʼatik jastik oj kʼuluktik. Jujuntik jelni pasil. Jun sjejel, ja jas oj kʼultik desayunar ma jas ora oj waykotik. Pe ay jujuntik mi pasiluk stsajel. Tey ja jastik bʼa ti chʼikansok ja bʼa jastal wala taxtik, ja gustoʼil, ja jpamilyatik ma ja yajelyi stoyjel ja Dyosi. Wani xkʼanatik ke ja jas oj tsatik lekni oj kʼotuk bʼa keʼntik sok ja bʼa jpamilyatiki, pe ja jas mas wa xkʼanatiki jani ke lek ayil ja Jyoba (Rom. 12:​1, 2).

2. ¿Jastik junuk oj skoltayotik bʼa lek oj tsatik ja jas oj kʼuluktiki?

² Ja bʼa artikulo it oj kiltik oxe jasunuk oj skoltayotik bʼa lek oj tsatik ja jas oj kʼuluktiki: 1) yiljel ja jas ti chʼikan, 2) yajel tʼabʼan jkʼujoltik ja jas wa spensaran ja Jyoba, sok 3) spensarajel ja tuk jastik oj kʼulaxuki. Cha oj kiltik jas oj kʼuluktik bʼa oj chaptik lek ja jastal wa xpensarantik leki (Prov. 2:11).

LA KILTIK JA JAS TI CHʼIKAN

3. Aʼa jun sjejel jas yuj jel tʼilan oj kiltik bʼajtan ja jas ti chʼikan yajni ay jas oj tsatik skʼulajel.

³ Ja jas bʼajtan oj kʼuluktik bʼa lek oj tsatik ja jas oj kʼuluktik jani yiljel ja jas ti chʼikan. ¿Jas yuj? La jpensaraʼuktik bʼa jun kristyano bʼa jel maloʼay sok wa xwaj bʼa loktor. Ja jas bʼajtan wa skʼulan ja loktor, jani skʼulajel chekar ja kristyano ma wa xyayi sjobʼjelik bʼajtanto oj yayi ja stratamiento. Junxtani  jastal it, ja keʼntik lekni oj tsatik ja jas oj kʼuluktik ta bʼajtan wa xkilatik ja jas ti chʼikan ja bʼa jas wan ekʼel jbʼajtiki. ¿Jastal oj bʼobʼ jkʼuluktik?

4. Jastalni wa xyala ja Proverbios 18:​13, ¿jastal oj bʼobʼ kiltik yibʼanal ja jas ti chʼikani? (Cha kʼela ja potoʼik).

⁴ Yajel jbʼajtik sjobʼjelik ojni skoltayotik yiljel ja jas ti chʼikani. Jun sjejel, la jpensaraʼuktik ke wala lokjitik bʼa jun kombibyo. ¿Oj maʼ wajtik? Ta mi xnaʼatik sbʼaj ja maʼ xchapa ma ja jasa xchapuneji, ojni bʼobʼ jobʼ jbʼajtik: «¿Bʼa oj ajyuka sok jas ora? ¿Janekʼ ti oj ajyuke? ¿Maʼ oj skʼele? ¿Matik oj wajuke? ¿Jastik oj kʼulaxuk? ¿Oj maʼ ajyuk trago?». Ja sjakʼjel ja bʼa sjobʼjelik it ojni skoltayotik bʼa lek oj tsatik ja jas oj kʼuluktiki (kʼuman ja Proverbios 18:13).

5. ¿Jasa tʼilan oj kʼuluktik yajni kilatikta ja jas ti chʼikani?

⁵ Yajni kilatikta ja jas ti chʼikani, la jleʼtik modo spensarajel ja jas oj bʼobʼ ekʼuki. Jun sjejel, ¿jaxa ta awabʼ ke ja bʼa kombibyo jaw oj ajyuk kristyanoʼik bʼa mi skisawe ja rasonik bʼa Biblia sok mi maʼ oj ajyuk altanto sbʼaja trago? ¿Oj maʼ bʼobʼ kʼot jun kʼin bʼa ojxa jelxuk sok mixa bʼobʼ komxuk? (1 Ped. 4:3). ¿Jasa oj kʼuluktik ta ja bʼa ekʼele jaw tʼilan oj chʼaytik ja reunioni ma ja xcholjeli? Ta jpensarantik ja jas oj bʼobʼ ekʼuki masni pasil oj tsatik lek ja jas oj kʼuluktiki. Pe aytoni jas mas oj kʼuluktik. Ja wego  kilatikta ja jas ti chʼikani; pe ¿jas wa spensaran ja Jyoba? (Prov. 2:6).

LA KA TʼABʼAN JKʼUJOLTIK JA JAS WA SPENSARAN JA JYOBA

6. Jastalni wa xyala ja Santiago 1:​5, ¿jas yuj tʼilan oj kʼantikyi ja Jyoba ayakitik biboʼil?

⁶ La jkʼantikyi ja Jyoba bʼa a-skoltayotik yabʼjel stojol ja jastal wa xyila ja jastik junuki. Ja yeʼn wa skʼapa oj yakitik ja biboʼil sok «spetsanil skʼujol sok mi sjata» (kʼuman ja Santiago 1:5). Ja biboʼil jaw oj skoltayotik yabʼjel stojol ta lek oj yil ja jas oj tsatiki.

7. ¿Jastal oj natik ja jas wa spensaran ja Jyoba? Aʼa jun sjejel.

⁷ Yajni jkʼanatiktayi ja skoltanel ja Jyoba, la ajyukotik altanto soka sjakʼjeli. La kiltik jun sjejel. Yajni wajumotik bʼa jun biaje sok la chʼaytik, bʼobʼta ojni jkʼantikyi ja skoltanel june maʼ ti sbʼaj tiw. ¿Anke mi wego oj wajtik? Miniʼa, ojni jmaklaytik lek ja jas oj yali. Junxtani jastal it, yajni jkʼanatiktayi ja sbiboʼil ja Jyoba la jleʼtik modo «smaklajel» ja sjakʼjel yajni wa xleʼatik ja rasonik bʼa Biblia sok ja jastik yaʼunejkan kulan bʼa wa slaja sbʼaj soka jas wan ekʼel jbʼajtiki. La cha jpensaraʼuktik sbʼaja lokjelal ja bʼa kombibyo. Yajni oj tsatik ta oj wajtik, ojni bʼobʼ ka tʼabʼan jkʼujoltik ja jas wa xyala ja Biblia sbʼaja kʼinik bʼa jelxelxa, ja matik mi lek smojtajel sok ja yajel bʼajtan bʼej ja sGobyerno ja Dyos yuja jastik wa xkʼanatiki (Mat. 6:33; Rom. 13:13; 1 Cor. 15:33).

8. ¿Jas oj bʼobʼ jkʼuluktik ta wa xkʼana jkoltajeltik bʼa oj tatik ja impormasyon wantik slejeli? (Cha kʼela ja poto).

 ⁸ Bʼobʼta ay ekʼeleʼik oj kʼan jkoltajeltik bʼa oj tatik ja impormasyon wantik slejeli. Jun hermano ma jun hermana bʼa ayxa yiʼoj experiensya ojni bʼobʼ yakitik jun rason. Pe jelni lek ja keʼn oj letiki. Ay jitsan impormasyon ja bʼa yamkʼabʼalik bʼa spaklajel, jastal ja bʼa Juʼun bʼa koltanel spaklajel sok ja libro Tekstoʼik jel xkoltani ja bʼa jsakʼaniltiki. La ka juljkʼujoltik ke ja jas wa xkʼanatiki jani stsajel ja jas lek xyila ja Jyoba.

9. ¿Jastal oj bʼobʼ ajyukotik seguro ke ja jas oj tsatiki lek oj yil ja Jyoba? (Efesios 5:17).

⁹ ¿Jastal oj bʼobʼ ajyukotik seguro ke ja jas oj tsatiki lek oj yil ja Jyoba? Bʼajtan, tʼilani oj natik sbʼaj lek. Ja Proverbios 9:10 wa xyala ke ja «snajel sbʼaj ja maʼ Jel Saki jani yabʼjel stojol». Ja it wa stojolan ke bʼa oj ajyukujtik lek snajel tʼilani oj natik ja tsamalik smodo yiʼoj ja Jyoba, ja jas wa skʼana, ja jas wa syajtayi sok ja jas wa xyilkʼujolani. La jobʼ jbʼajtik: «Yuja jastik wa xnaʼatik bʼa Jyoba, ¿lek maʼ oj yil ja jas oj tsatiki?» (kʼuman ja Efesios 5:17).

10. ¿Jas yuj mas tʼilan ja rasonik bʼa Biblia ke yuja kultura?

¹⁰ Bʼa lek oj yilotik ja Jyoba ay ekʼele tʼilan oj kʼuluktik jastik bʼa oj ya tristeʼaxuk ja jpamilyatik ma ja kamigotik. Jun sjejel, bʼobʼta yuja kultura, jujuntik nantatal wa skʼanawe lek oj wajyujile ja yakʼixe, yuja jaw wa stʼenawe bʼa oj nupanuksok jun winik bʼa ay stakʼin ma bʼa oj ajukyile jitsan majtanal yuja yakʼixe ama mi tsatsuk wa xtax soka Dyos ja keremi. Wani x-abʼxi stojol yuja wa xcham skʼujole bʼa mok jas skʼulyi palta ja yakʼixe. Pe ¿maʼ oj skoltay soka jastal wa xtax soka Dyosi? ¿Jas wa spensaran ja Jyoba sbʼaja it? Ja sjakʼjeli ti wa xtaʼatik bʼa Mateo 6:​33, bʼa wa sloko ja yaʼtijumik Dyos bʼa mok yaʼekan «yajel bʼajtan bʼej ja sGobyerno ja Dyosi». Anima wa xyajtaytik ja jnantatik sok wa xkisatik ja kristyano ja bʼa jlugartik, pe ja mas tʼilan bʼa keʼntik jani yajel gustoʼaxuk ja Jyoba.

LA JPENSARAʼUKTIK JA TUK JASTIK OJ KʼULAXUKI

11. Jastalni wa xyala ja Filipenses 1:​9, 10, ¿jasa oj skoltayotik bʼa oj pensaraʼuktik ja tuk jastik oj kʼulaxuki?

¹¹ Tsaʼan yajni jpaklaytikta ja rasonik bʼa Biblia bʼa ti chʼikan soka jas oj tsatiki, tʼilani oj pensaraʼuktik ja tuk jastik oj kʼulaxuki (kʼuman ja Filipenses 1:​9, 10). ¿Jastal oj bʼobʼuk ja jaw? Jani oj pensaraʼuktik lek ja bʼa jasa oj bʼobʼ ekʼukʼ yuja jastik oj tsatiki. Ay ekʼele pasil oj tsatik ja jas oj kʼuluktiki, pe ay ekʼele oj kabʼtik ke mi jaʼukxta ja mas leki. Pe ja spensarajel lek oj skoltayotik bʼa lek oj tsatik ja jas oj kʼuluktiki asta ja bʼa ekʼeleʼik jel wokoli.

12, 13. Ta jpensarantik lek, ¿jastal oj bʼobʼ skoltayotik bʼa lek oj tsatik ja kaʼteltiki?

¹² La jpensaraʼuktik ke wantik slejel jun kaʼteltik bʼa oj jmakʼlaytik ja jpamilyatik sok wa xtaʼatik chabʼe. La jpaklaytik lek ja jas ti chʼikan, jastal jas tikʼe aʼtel, ja ora, janekʼ snajtil sok tuk jastik. Ja aʼtelik it mini kʼoteluk jun jasunuk bʼa wa stima ja Biblia. Bʼobʼta jtsaʼatik june yuja mas wa xkiʼajtik gusto ma yuj mas lek oj tupjukotik. Pe ayni jas ti chʼikan bʼa oj ka juljkʼujoltik bʼajtanto ay jas oj tsatik skʼulajel.

¹³ Ja bʼa aʼtel oj tsatik, ¿oj maʼ stimotik ja bʼa reunionik? ¿Oj maʼ sjapkitik tyempo bʼa stalnajel ja bʼa jastal wa xyabʼ aye sok ja jastal wa xtaxye soka Dyos ja jpamilyatiki? Yajel jbʼajtik ja sjobʼjelik it ojni skoltayotik bʼa oj katik bʼajtan bʼej ja jastik mas tʼilan, wa xkʼan kaltik, ja stoyjel ja Jyoba sok ja jastik wa xmakuniyuj ja jpamilyatik ke yuja jas wa xkʼana oj tatiki. Anto, ojni bʼobʼ tsatik jun jasunuk bʼa lek oj yil ja Jyoba.

14. ¿Jastal oj skoltayotik ja spensarajel lek sok ja yajtanel bʼa mi oj katik slok yok ja tuk?

 ¹⁴ Ja spensarajel lek cha oj skoltayotik bʼa oj ka jbʼajtik kuenta sbʼaja jastal oj yile ja tuk ja jas oj tsatiki sok bʼa mi oj katik «slok yok ja tuk» (Filip. 1:10). Ja it jelni tʼilan yajni oj tsatik jastal oj kʼutes jbʼajtik sok oj chap jbʼajtik. Jun sjejel, bʼobʼta wa xkiʼajtik gusto bʼa jun modo jastal wa xchapa jbʼajtik. Pe ¿jaxa ta jujuntik hermanoʼik sok tuk kristyanoʼik mi lek xyilawe? Ja spensarajel lek oj skoltayotik bʼa oj kistik ja jastal wa xyabʼye. Ja yajtanel oj snikotik bʼa oj letik ja slekilal «ja tuki» sok mi oj jelxukotik (1 Cor. 10:​23, 24, 32; 1 Tim. 2:​9, 10). Jachuk oj tsatik jun jasunuk bʼa wa sjeʼa ke wa xyajtaytik sok wa xkisatik ja tuki.

15. ¿Jasa bʼajtan oj pensaraʼuktik yajni stsaʼatik jun jasunuk bʼa jel tʼilan?

¹⁵ Ta kʼotel jun jasunuk jel tʼilan, la jpensaraʼuktik yibʼanal ja jas ti chʼikan bʼa oj  bʼobʼ kʼulaxuk. Ja Jesús sjeʼa ke ‹la kiltik janekʼ oj eluk› (Luc. 14:28). Ja yuj, la jpensaraʼuktik janekʼ tyempo oj yiʼ, janekʼ oj chʼaktik sok janekʼ oj kʼujoluktik bʼa oj lajxukujtik ja jas jtsaʼunejtiki. Bʼa jujuntik ekʼele masni lek ja oj loʼilanukotik soka jpamilyatik bʼa yiljel jas oj skʼuluke bʼa oj skoltaye ja jas jtsaʼatiki. ¿Jas yuj jel tʼilan? Bʼobʼta ja it oj skoltayotik yiljel jasa tʼilan oj tukbʼestik ma ay jas pilan oj kʼuluktik. Ta wa xcholotikyabʼ ja jpamilyatik sok wa xmaklaytik ja jas oj yale, masni puesto oj ajyuke koltanel sok lek oj elkʼot ja jas oj tsatiki (Prov. 15:22).

LA JTSATIK JASTIK BʼA LEK OJ ELKʼOT

16. ¿Jasa oj kʼuluktik bʼa lek oj elkʼot ja jas oj tsatiki? (Cha kʼela ja recuadro « ¿Jastal lek oj tsatik ja jas oj kʼuluktiki?»).

¹⁶ Ta jnochotik ja jastik taxita tiʼali, chapanxani ayotik bʼa lek oj tsatik ja jas oj kʼuluktiki. Wanxa xnaʼatik ja jas ti chʼikan sok jpaklunejtikxa ja rasonik ja bʼa jas oj tsatik bʼa lek oj yil ja Jyoba. Ja yuj, wanxani xbʼobʼ jkʼantikyi ja skoltanel bʼa lek oj elkʼot.

17. ¿Jasa oj ka juljkʼujoltik bʼa lek oj tsatik ja jas oj kʼuluktiki?

¹⁷ Bʼobʼta ayni jastik junuk jtsaʼunejtik bʼa lek elkʼot. Ama jachuk, la ka juljkʼujoltik ke bʼa lek oj tsatik ja jas oj kʼuluktiki, jani oj katik makunuk ja biboʼil wa xjak bʼa Jyoba sok mi jaʼuk ja jas wa xnaʼatik ma ja experiensya kiʼojtiki. Kechani yeʼn wa xbʼobʼ yakitik ja meran snajel, ja yabʼjel stojol sok ja spensarajel lek, ja it jelni tʼilan bʼa oj ajyukujtik biboʼil (Prov. 2:​1-5). Ja yuj, ja Jyoba ojni bʼobʼ skoltayotik bʼa oj tsatik ja jas lek xyila (Sal. 23:​2, 3).