1. Jastalni yala ja David ja bʼa Salmo 18:​46, ¿jasa ya slaj kʼotel ja Jyoba?

 AYOTIK bʼa jun luʼumkʼinal bʼa wegoxta wa xtukbʼi bʼa wani xbʼobʼ ekʼ jbʼajtik jastik junuk bʼa wa stukbʼes ja jsakʼaniltiki. Janekʼto wa xyaʼa kulan jkʼujoltik snajel ke wa xbʼobʼ jkʼantikyi ja Jyoba a-skoltayotik. Ja bʼa artikulo ekʼi, kilatik ke ja Jyoba jun Dyos sakʼan sok tolabida tey bʼa oj skoltayotik. Kada wa skoltayotik wa xya jkʼuʼuktik mas ke «sakʼan ay ja Jyoba», jastalni yala ja David ja bʼa Salmo 18:46 (kʼuman). Pe yajni chʼak yal ja yaljel it ja David, ya sbʼiʼiluk ja Jyoba «ja jYijil Ton». ¿Jas yuj ja David ya slaj ja sakʼan Dyos jastal jun yijil ton bʼa mi sakʼanuk ay?

2. ¿Jasa oj kiltik ja bʼa artikulo it?

² Ja bʼa artikulo it oj cholxuk jas yuj ja Biblia wa xyala ke ja Jyoba kʼotel jastal jun yijil ton sok ja jas wa sjeʼakitik ja slajelal it. Cha oj kiltik jastal oj katik kʼotuk ja Jyoba ja jYijil Tontiki. Sok tsaʼan oj paklaytik tuktukil modo bʼa jastal oj nochtik ja smodoʼiki.

¿JAS YUJ WA X-ALXI KE JA JYOBA KʼOTEL JASTAL JUN YIJIL TON?

3. ¿Jastal wa xya makunuk ja Biblia ja yaljel yijil ton? (Kʼela ja dibujo).

³ Ja Biblia wa xya slaj ja Jyoba jastal jun yijil ton bʼa oj ya kabʼtik stojol jujuntik ja bʼa smodoʼik. Bʼa jitsan tekstoʼik, yajni ja yaʼtijumik ja Jyoba stoyowe yuja tsamalik smodoʼi, xchiktese ke kʼotel jastal jun yijil ton. Ja bʼajtan teksto tey bʼa Deuteronomio 32:4. Ja tiw wa xyala ke ja Jyoba, yeʼn «ja Yijil Toni». Bʼa jun orasyon, ja Ana yala ke «mey jun Yijil Ton jastal ja jDyostiki» (1 Sam. 2:2). Ja Habacuc yala yabʼ ja Jyoba «ja jYijil Ton» (Hab. 1:12). Ja tsʼijbʼanum bʼa Salmo 73 xcholo yajni  ya makunuk ja yaljel «ja yijil ton bʼa jkʼujoli» (Sal. 73:26). Sok yeʼn mismo ja Jyoba yala ke kʼotel «Yijil Ton» (Is. 44:8) La jpaklaytik oxe modo bʼa wa sjeʼa ke kʼotelni jun yijil ton sok la kitik jastal oj katik kʼotuk jastal jun «jYijil Tontik» (Deut. 32:31).

4. ¿Jas yuj wa xbʼobʼ kaltik ja Jyoba kʼotel jun jkoltanumtik? (Salmo 94:22).

⁴ Ja Jyoba kʼotel jun jkoltanumtik. Bʼa jun tsatsal ikʼ jaʼ, jun kristyano wani xbʼobʼ snol sbʼaj xchʼikjel sbʼaj bʼa jun kʼeʼen ma bʼa yibʼel jun niwan yijil ton. Junxtani jastal it, yajni wa x-ekʼ jbʼajtik tsatsal wokolik ja bʼa jsakʼaniltiki, wani xbʼobʼ jleʼ jkoltajeltik bʼa Jyoba (kʼuman ja Salmo 94:22). Ja yeʼn wani stalnayotik sok mini xyaʼakan oj ekʼ jbʼajtik wokolik bʼa mixa oj tojbʼuk. Sok mini kechanuk ja jaw: skʼapunejkitik ke ja bʼa tyempo ti jakumi, oj xchʼaysnajel spetsanil ja jas wa xya kitik wokoli ma wa xchʼayakitik ja lamanili (Ezeq. 34:​25, 26).

5. ¿Jasa oj bʼobʼ jkʼuluktik bʼa oj leʼ jkoltajeltik bʼa Jyoba?

⁵ Jun modo bʼa oj leʼ jkoltajeltik bʼa Jyoba, jani yajelyi orasyon. Yajni wa xkʼulantik, wa xyakitik ja «slamanil ja Dyos», bʼa wa stalnay ja jpensartik sok ja jkʼujoltiki (Filip. 4:​6, 7). La kiltik ja jas ekʼ sbʼaj ja Artiom, jun hermano bʼa lutji yuja skʼuʼajel yiʼoji. Ja yeʼn tʼilani kuchyuj ja jitsan sjobʼjelik ajyiyuj jun paklanum bʼa tʼenji sok aji kʼixwuk. Ja yeʼn wa xcholo: «Kada ekʼele wa sjobʼoweki, jelni xya cham jkʼujol. […] Tolabida wa xkayi orasyon ja Jyoba bʼa skʼanjelyi lamanil sok biboʼil. Chikani jas ya makunuk ja paklanumi tolabida ajyiyon toj […]. Bʼa keʼna, kila ja Jyoba kʼotni jastal jun barda bʼa wa stalnayon».

6. ¿Jas yuj tolabida wa xbʼobʼ jipjkʼujoltik bʼa Jyoba? (Isaías 26:​3, 4).

⁶ Ja Jyoba wani xbʼobʼ jipjkʼujoltik. Jastalni mi xnijki jun niwan yijil ton ma jun wits, ja Jyoba tolabida tey bʼa oj skoltayotik. Wani xbʼobʼ jipjkʼujoltik yujni yeʼn kʼotel «ja Yijil Ton bʼa tolabida» (kʼuman ja Isaías 26:​3, 4). Tolabida sakʼan oj ajyuk bʼa yajel kʼotuk ja jas skʼapuneji, bʼa smaklajel ja korasyontiki sok bʼa oj skoltayotik ja bʼa jas wa xmakunikujtiki. Cha wani xjipa jkʼujoltik bʼa yeʼn yujni toj wa x-ajyi soka matik wa x-aʼteltajiyuji (2 Sam. 22:26). Ja yeʼn nunka oj chʼay skʼujol ja jas wa xkʼulantiki sok tolabida oj ya koʼ jlekilaltik (Heb. 6:10; 11:6).

7. ¿Jastal wa xkatik el slekila sjipjel jkʼujoltik bʼa Jyoba? (Cha kʼela ja poto).

⁷ Pilan modo bʼa yajel kʼotuk ja Jyoba ja jYijil Tontik jani sjipjel spetsanil jkʼujoltik bʼa yeʼn. Wani xnaʼatik ke wa xkatik el slekilal yajni wa xkʼuʼantik asta ja bʼa ekʼeleʼik wokoli (Is. 48:​17, 18). Sok kada ekʼele wa xkilatik wa skoltayotik, masni wa stsatsbʼi ja jastal wa xjipa jkʼujoltik bʼa yeʼn. Jachuk masni chapan oj ajyukotik bʼa oj kuchkujtik ja pruebaʼiki bʼa mini oj kuchkujtik ta mi jaʼuk soka skoltaneli. Ayni ekʼele wa xkilatik ke mi maʼ oj bʼobʼ skoltayotik, pe wani xkaʼa jbʼajtik kuenta ke ja Jyoba tolabida tey tiw sok nunka sjipawotikan. Jun hermano sbʼiʼil Vladímir yala: «Ja ekʼele ja bʼa jsakʼanil mas mojan ajyiyon soka Dyosi jani ja yajni lutjiyoni. Ja tiw yani jipjkʼujol mas bʼa Jyoba yujni jtuchʼil ajyiyon sok mini jas xbʼobʼ jkʼuluk bʼa stukbʼesel ja jas wan ekʼel jbʼaji».

8. a) ¿Jas yuj wa xbʼobʼ kaltik ke ja Jyoba mi xtukbʼi? b) ¿Jasa slekilal wa xkatik eluk yiljel ja Jyoba jastal jun jYijil Tontik? (Salmo 62:​6, 7).

 ⁸ Ja Jyoba mi xtukbʼi. Jastalni jun niwan yijil ton ma jun wits, ja Jyoba mi xnijki sok mi xtukbʼi. Ja smodo sok ja jas wa skʼana oj skʼuluki mi xtukbʼi (Mal. 3:6). Yajni ja Adán sok ja Eva skʼokowe abʼal, ja Jyoba mi stukbʼes ja jas wa skʼana oj skʼuluk sbʼaja kristyano. Ja jekabʼanum Pablo yala ke ja Jyoba «mi xbʼobʼ sjom sbʼaj ja jastal mero kʼoteli» (2 Tim. 2:13). Ja it wa stojolan ke chikan jas x-ekʼi ma skʼulan ja tuk, ja yeʼn nunka oj stukbʼes sbʼaj. Cha mini stukbʼes ja jas wa skʼana oj skʼuluki sok ja jastik yaʼunejkan kulani. Snajel ja jastik it wa xya jipjkʼujoltik ke tolabida oj skoltayotik ja yajni x-ekʼ jbʼajtiki. Cha ojni ya kʼot spetsanil ja jastik skʼapuneji (kʼuman ja Salmo 62:​6, 7).

9. ¿Jas waxa nebʼa ja bʼa yexperiensya ja Tatiana?

⁹ Pilan jas oj skoltayotik bʼa yiljel ja Jyoba jastal jun yijil ton bʼa wa xbʼobʼ jipjkʼujoltik jani yajel tʼabʼan jkʼujoltik ja smodoʼiki sok ja jas wa skʼana oj skʼuluk soka Luʼumi sok ja kristyano. Ja it ojni bʼobʼ skoltayotik ajyel laman sok ja jastal wa xkabʼ ayotik ja yajni wa x-ekʼ jbʼajtik jastik jel wokol (Sal. 16:8). Jani jaw ja jas ekʼ sbʼaj ja Tatiana, jun hermana ke lutji bʼa snaj yuja skʼuʼajeli. Ja yeʼn yala: «Tʼenjiyon bʼa jtuchʼil oj kankon juntiro. [ ...] Ja bʼa skʼeʼulabʼili jelni wokol kabʼi, sok jitsan ekʼele jkʼulan jbʼaj desanimar». Pe ja jas koltajiyuj bʼa oj kuchyuj ja jas wan ekʼel sbʼaji sok bʼa mi oj ixtalajuk ja jastal wa xyabʼ ayi, jani spensarajel ke spetsanil ja jas wan ekʼel sbʼaji tini chʼikan ja jastal wa xyila sbʼaj soka Jyoba sok ja jas wa skʼana oj skʼuluki. Ja yeʼn yala: «Jachuk juljkʼujol ke wani ekʼel jbʼaj ja wokol jaw yuja wa xyajtay ja Jyoba, sok wa xkʼana oj kʼuluk ja jas wa skʼana. Ja jaw skoltunejon bʼa mi kechanta jel oj waj jkʼujol bʼa keʼna».

10. ¿Jas oj bʼobʼa kʼuluk bʼa oj kʼot man wego ja Jyoba jastal jun Yijila Ton?

¹⁰ Jelxani mojan oj jak tyempoʼik jel wokol sok wani xkʼana oj jip lek jkʼujoltik bʼa Jyoba. Tʼilani oj kʼuʼuktik ke tolabida oj skoltayotik bʼa oj kuchkujtik sok ajyel toj. ¿Jastal oj bʼobʼ lajxukawuj? Kʼuman loʼilik bʼa Biblia sok ja yexperiencia ja kermanotik ja bʼa jtyempotiki. Pensaraʼan ja bʼa jaw sok ila jastal ja Jyoba tolabida kʼotel jun yijil ton sbʼaja yaʼtijumiki. Ja it oj skoltaya bʼa oja wil ja Jyoba jastal jun Yijila Ton.

LA JNOCHTIK JA SMODOʼIK JA JYOBA

11. ¿Jas yuj lekni oj nochtik ja smodoʼik ja Jyoba? (Cha kʼela ja recuadro « Kʼelsatik oj yawe ajyuk ja keremtiki»).

¹¹ Jpaklaytiktani jujuntik modoʼal ke wa xya kʼotuk ja Jyoba jastal jun yijil ton. Ja wego la jtatik tiʼal sbʼaja jastal oj bʼobʼ jnochtik. Yajni mas wa xkʼujolantik mas wa xnochotik bʼa oj kʼotkotik jastal yeʼna, masni wa xbʼobʼ jkoltaytik ja hermanoʼiki. Jun sjejel, ja Jesús ya sbʼiʼiluk ja Simón, Cefas (ke ja bʼa sutubʼali jaʼa Pedro sok wa stojolan «xetʼan ton») (Juan 1:42). Jachni xchiktes ke ja Pedro oj kʼot june maʼ wa xyaʼa kulan kʼujolal sok bʼa oj ya ajyuk tsats ja kongregasyon. Ja Biblia cha wa xyala ke ja ansyanoʼiki  jachuke jastal «ja yaxubʼil jun niwan patakʼ ton» bʼa wa skoltay ja hermanoʼik ja bʼa kongregasyon (Is. 32:2). Pe jpetsaniltik ojni bʼobʼ jnochtik ja smodoʼik ja Jyoba sok kʼotel yijil tonik bʼa koltanel yajel ajyuk yij ja kongregasyoni (Efes. 5:1).

12. ¿Jas oj bʼobʼ jkʼuluktik bʼa oj kʼotkotik jun koltanum?

¹² Kʼotan jun koltanum. Yajni ja kermanotik sok ja kermanatik wa xchʼay ja snaje ma tʼilan wa spakawe ajnel ma yuj guerra, ojni bʼobʼ katikyile jun lugar bʼa oj ajyuke ja bʼa jnajtiki. Ja bʼa «tsaʼanikxta kʼakʼu», mastoni oj ipaxuk ja wokoli. Ja yuj kada ekʼele masni oj bʼobʼ jkoltay jbʼajtik (2 Tim. 3:1). Pilan modo sjejel ke kʼotelotik jun koltanum, jani yajel kulan skʼujole sok skoltajele ja bʼa jastal wa xyila sbʼaje soka Dyosi. Jun sjejel, ojni bʼobʼ jkʼuluktike resibir ja kermanotik ja bʼa Naʼits bʼa Tsomjelal. Ta wa xkʼulantik wanotikni koltanel bʼa gusto oj ajyuke sok bʼa oj ajyuk yajtanel ja bʼa kongregasyoni. Ayotik bʼa jun luʼumkʼinal ke ja kristyano ixta wa x-iljiye sok mi xyajtajiye. Ja yuj, yajni ja kermanotik sok ja kermanatik wa xwajye ja bʼa reunioni wani xkʼanatik oj yabʼye ke seguro aye sok wa xyajtajiye.

13. ¿Jastal oj bʼobʼ kʼotuke ja ansyanoʼik jun koltanum? (Cha kʼela ja poto).

¹³ Ja ansyanoʼik oj bʼobʼ kʼotuke jun koltanum sbʼaja hermanoʼik wan ekʼel sbʼaje wokoliki. Jun sjejel yajni wa x-ekʼ sbʼaje jun desgrasya ma wa xwajye bʼa loktor yuj jun emergencia, wego wa xchapawe jas oj kʼulaxuk bʼa koltanel. Cha wani skoltaye ja hermanoʼik ja bʼa jastal wa xyila sbʼaje soka Dyosi. Ta jun ansyano wa sjeʼa lekil modoʼal, wa xyabʼ stojol ja hermanoʼik sok puesto ay bʼa maklanel, masni pasil oj skʼan skoltajele. Ja modoʼalik jaw wani x-aji yabʼye ja hermanoʼik ke wa xyajtajiye sok masni pasil wa xyabʼye yajel makunuk chikan jas rason wa x-ajiyile yuja ansyanoʼik bʼa tini elel bʼa Biblia (1 Tes. 2:​7, 8, 11).

14. ¿Jastal oj bʼobʼ jetik ke wa xbʼobʼ jipjuk jkʼujoltik?

 ¹⁴ Jeʼa ke wa xbʼobʼ jipjuka kʼujol. Wani xkʼanatik a-snaʼe ja tuk ke ojni bʼobʼ sjip skʼujole jmoktik, pe masto ja bʼa ekʼeleʼik wokoli (Prov. 17:17). ¿Jastal oj bʼobʼ lajxukujtik oj sjip skʼujole jmoktik? Ojni bʼobʼ jkʼujoluktik snochjel ja smodoʼik ja Jyoba kada kʼakʼu. Jun sjejel, jani yajel kʼotuk ja jas wa xkʼapatiki sok kʼotel ja ora wa xkalatiki (Mat. 5:37). Cha ojni bʼobʼ jkʼap jbʼajtik oj koltaytik ja matik wa xmakuniyuji. Chomajkil, ta ajikitik jun cholal, la jkʼuluktik pe jani snochjel ja tojelal ajikitiki.

15. Yajni ja ansyanoʼik wa xbʼobʼ jip jkʼujoltik, ¿jastal wa xyawe el slekilal ja kongregasyoni?

¹⁵ Ja ansyanoʼik bʼa wa xbʼobʼ jip jkʼujoltik wani xya el jitsan slekilal ja kongregasyoni. Jun sjejel, yajni jun ansyano wa xlajxiyuj ke ja cholumanik bʼa sgrupo wa xbʼobʼ sjip skʼujole bʼa yeʼna, wani xyabʼye ke mi stuchʼil ayuke. Yajni ja ansyanoʼik tolabida puesto aye bʼa oj koltanuke, ja hermanoʼiki wani xyabʼye ke wa xyajtajiye. Sok yajni ja rasonik wa xyaʼawe ti wa xyaʼawe eluk bʼa Biblia sok ja bʼa juʼunik yaʼunej eluk ja moso jel toji sok mi tiʼuk bʼa spensar, wani xlajxiyujile oj jipjuk  skʼujole yuja hermanoʼiki. Sok cha jachni wa x-ekʼi yajni mi x-el stiʼe ja jas mi xbʼobʼ alxuki sok wa skʼulane ja jas wa xyalaweʼi.

16. ¿Jastal wa xkatik el slekilal ja mi la tukbʼitiki, sok jastal wa xyawe el slekilal ja tuki?

¹⁶ Mok tukbʼan. Wani xbʼobʼ kʼotkotik lekil sjejel yajni mi la tukbʼitik sok ajyel yij ta wa xkʼuʼantikyi ja Jyoba bʼa yibʼanal sok ta wa xkatik makunuk ja rasonik bʼa Biblia ja yajni ay jas wa stsaʼatik skʼulajeli. Ta wa xpaklaytik ja Biblia sok wa xkatik tsatsbʼuk ja skʼuʼajel kiʼojtiki, kada kʼakʼu yij sok tsʼunan oj ajyukotik ja bʼa smeranili. Mini oj wokolanukotik stsajel sok mi wawantoxta ay jas oj tukbʼestik. Cha mini oj katikan ke ja pensarik sok ja jastik wa sjeʼa ja bʼa luʼumkʼinal it oj yiʼotik ekʼ bʼa tuktukil lado (Efes. 4:14; Sant. 1:​6-8). Chomajkil, ja skʼuʼajel kiʼojtik bʼa Jyoba sok ja bʼa jastik skʼapuneji wa xya ajyukotik yij yajni wa x-ajikitik jun notisyaʼik bʼa mi lekuk (Sal. 112:​7, 8). Sok wani xbʼobʼ jkoltaytik ja matik wan ekʼele sbʼaje wokoliki (1 Tes. 3:​2, 3).

17. ¿Jasa wa xkoltajiye ja ansyanoʼik bʼa yij oj ajyuk ja kongregasyoni?

¹⁷ Ja ansyanoʼiki tʼilan mi oj jelxuke ja bʼa jastik wa skʼulaneʼi, tsʼikan oj ajyuk ja spensareʼi, wa x-ochye rason sok toj oj skʼuluke ja jastik junuki. Yajni mi sijpane «ja tojil yabʼal ja Dyosi», wani xyawe ajyuk yij ja kongregasyoni sok wa xyawe tsatsbʼuk (Tito 1:9; 1 Tim. 3:​1-3). Yajni wa xyaʼawe jun lekil sjejel sok wa stalnaye ja cholumaniki, wani skoltaye bʼa mi oj yawekan wajel ja bʼa reunioniki, ja bʼa xcholjeli sok ja bʼa spaklajel jach stuchʼile. Sok yajni ja hermanoʼik wa stʼaspune wokolik bʼa wa xyaʼa chamkʼujol, wani stsatsankʼujolane bʼa tolabida aya tʼabʼan skʼujole ja Jyoba sok ja jastik wa skʼana oj skʼuluki.

18. ¿Jas yuj wa xkʼana oj katikyi stoyjel ja Jyoba sok mojxelsok mas? (Cha kʼela ja recuadro « Modoʼalik bʼa mojxel soka Jyoba»).

¹⁸ Yajni chʼakta jpaklaytik ja tsamalik smodoʼik ja Jyoba, jachni wa xkabʼtik jastal ja David, bʼa yala: «Aʼaxukyi stoyjel ja Jyoba, ja jYijil Toni» (Sal. 144:1). Ja Jyoba juni Dyos bʼa tolabida wa xbʼobʼ jipjkʼujoltik. Bʼa snajtil ja jsakʼaniltiki sok cha jachuk ja yajni awelotikxa, tolabida oj skoltayotik bʼa oj ajyukotiksok mojan. Ja yuj wani xbʼobʼ kaltik sok spetsanil jkʼujoltik: «Yeʼnani ja jYijil Toni» (Sal. 92:​14, 15).