Man 1988, ja Jack soka Marie-Line wane aʼtel lajan bʼa tyempo tsʼikan. Jel wego xkʼajyiye sok koltanele bʼa tuktukil lugar ja bʼa Guadalupe soka ja bʼa Guayana Francesa, ja bʼa territorioʼik wa skʼela ja yan ja naʼits Betel bʼa Francia. Oj jobʼtik yile jujuntik jasunuk.

¿Jasa snikawex aʼtel bʼa tyempo tsʼikan?

Marie-Line: Ti kʼiyon bʼa Guadalupe, sok kʼajyelon xcholjel ajyi snajtil ja kʼakʼu soka jnani, bʼa wajni jun Taʼumantiʼ jel skʼulan gusto xcholjel. Yuja jel xyajtay ja kristyano, ja yuj yajni tsʼikwikuj ja eskwela ja bʼa 1985, tixta ochyon precursora.

Jack: Yajni junto keremon, jel xmojtaye ja hermanoʼik wane aʼtel bʼa tyempo tsʼikan sok jel skʼulane gusto ja xcholjeli. Ja bʼa bakasyon wala ochyon precursor auxiliar. Jujuntik xchʼakulabʼil ja semana, wala kʼetikon bʼa jun autobús bʼa wajel xcholjel snajtil ja kʼakʼu soka precursoriki. Tsaʼan, tixa wala wajtikon bʼa stiʼ mar. ¡Jelni tsamal wa x-ekʼ kujtikon!

Nupanitikon bʼa 1988. Tʼusan tsaʼan, jpensaran: «¿Jas mi la koltanitikon mas ja bʼa xcholjeli? Mi jas wa stimawotikon». Ja yuj ochyon ja aʼtel bʼa tyempo tsʼikan, jastalni ja Marie-Line. Jun jabʼil tsaʼan, yajni tsʼikwikujtikon ja bʼa eskwela bʼa precursorik, jekjitikon jastal precursor especial. Ajyitikon bʼa tuktukil lugarik ja bʼa Guadalupe bʼa jelni kabʼtikon stsamalil ja tiw, sok tsaʼan jekjitikon bʼa Guayana Francesa.

Ja bʼa jabʼilik ekʼel koltanelex bʼa tuktukil lugar. ¿Jasa skoltunejex bʼa oj kʼajyanik?

Marie-Line: Ja hermanoʼik ja bʼa Betel bʼa Guayana Francesa wa snaʼawe ja jtekstotikon bʼa jel xkʼulantikon gusto jani ja Isaías 6:8. Ja yuj, ja yajni wa skʼumanotikone bʼa telepono, jitsan ekʼeleʼik wa x-aljikabʼtikon jach tajnel loʼil: «¿Wan maʼ xjul akʼujolex jawa tekstoʼex jelxa kʼulanex gusto?». Ja jaw wa stojolan oj jekjukotikon bʼa pilan lugar bʼa koltanel. Sok wa xkalatikon: «¡It bʼayotikona! ¡Jekawotikon!».

Mi xkʼulantikon gusto yajel slaj ja bʼa ekʼelotikon koltanel soka bʼa wego, yujni mixa tsamal oj kabʼtikon ja bʼaytikoni. Chomajkil, keʼn wa xkʼujolantikon  bʼa snajel sbʼaje ja hermanoʼik ja bʼa lugar bʼa kʼotelotikoni.

Jack: Ja bʼa tyempo ekʼeljani, jujuntik kamigotikon mi skʼanawe oj kaʼetikonkani. Pe yajni wajtikon ja bʼa Guadalupe, jun hermano yala kabʼtikon ja yaljelik bʼa Jesús wa xtax bʼa Mateo 13:38: «Jaxa yalajil [...], jaʼ ni spetzanil ja cristiano ja ba luumi». Ja yuj, yajni wala wajtikon bʼa pilan lugar, wa xjul jkʼujoltikon wantikon aʼtel bʼa junxta alaj, chikan bʼaytikon ekʼ. Pe ja mas tʼilani jani ja Kristyanoʼik ja bʼa territorio.

Yajni wala kʼotikon bʼa jun yajkʼachil lugar, wani xkilatikon ja kristyano gustoʼaye. Jachni wa xcha kʼana oj jkʼuluktikon ja keʼntikon. Ja waʼelalik ayni tuktukil, pe wani xkabʼtikon ja jas wa xyabʼye soka jas wa xyuʼaje, kechanta wa xtalnay jbʼajtikon bʼa mok syam-otikon chamel. Jani wa xwaj jkʼujoltikon stajel tiʼal lek ja bʼa kada lugar bʼa wala jekjitikon.

Marie-Line: Cha jelni xnebʼatikon sbʼaja hermanoʼik ja bʼa lugari. Wanto xjul jkʼujol ja yajni kʼotikon ja bʼa Guayana Francesa. Jelni tsats wan yajel jaʼi, ja yuj pensaraʼan oj jmajlaytikon oj ekʼuk ja jaʼi bʼa jach oj wajkotikon ja bʼa xcholjeli. Pe jun hermana yalakabʼ: «¿Wajtik?». Chamto kabʼ sok jobʼoyi: «Pe ¿jastal oj wajtik?». Yalakabʼ jama jawa paragua sok wajtik soka jbicicletaʼik. Jach kʼe jnebʼ syamjel ja bicicleta sok jun jkʼabʼ sok jaxa juni syamjel ja paragua. Lek mi jkʼulan ja it, bʼobʼta mi oj elkon xcholjel ajyi ja bʼa styempoʼil jaʼi.

Ja weʼnlexi ayxa junuk 15 ekʼele waxa jeltes abʼajex naʼits. ¿Oj maʼ awal-ex jujuntik jas oj bʼobʼ kʼulaxuk?

Marie-Line: Sjeltesel abʼaj pilan naʼits wokolniʼa. Pe ja mas tʼilan jani ajyelawuj jun lugar bʼa waxa wabʼ lajansok teya bʼa wa naj ja yajni wala kumxi xcholjeli.

Jack: Yajni wa xjeltes jbʼajtikon naʼits, kʼajyel wa xkʼulan pintar ja bʼa yojol ja naʼitsi. Ja hermanoʼik bʼa naʼits Betel ay ekʼele wa snaʼawe bʼobʼta mi jel oj albʼukotikon ja bʼa lugar, ja yuj wa xyalawe kabʼ: «Jack, moka kʼul pintar ja ekʼele it».

Ja Marie-Line jelni snaʼa spakjel ja jastik junuki. Wani xchʼika spetsanil bʼa kajaʼik sok wa xya ochyi sbʼiʼil, jun sjejel, «Letrina», «Kwarto bʼa wayel» ma «Kosina». Jachuk, ja yajni wala kʼotikon ja bʼa yajkʼachil jnatikon, wani xnaʼatikon bʼa oj katikon ja jastik junuki. Bʼa wego oj jtatikon ja jastik wa xmakunikujtikoni, ja yeʼn wa skʼulan jun lista ja jastik yiʼoj kada kajaʼik.

 Marie-Line: Yuja wanxta xnaʼatikon bʼa wa xchʼak katikon ja jasunuki, mi xchʼayatikon tyempo bʼa elel xcholjel.

¿Jastal waxa kʼulanex bʼa oja kʼulukex tsʼikan lek ja aʼtel akʼubʼalawilexi? (2 Tim. 4:5).

Marie-Line: Ja bʼa lunesiki wala jijlitikon sok wa xchap jbʼajtikon ja bʼa tsomjeli. Jaxa snajtil ja bʼa semana wala eltikon xcholjel.

Jack: Ja stsʼiktesel ja oraʼiki jelni tʼilan, pe mini ja wa jkʼujoltikon ja jaw. Ja mas tʼilan bʼa jsakʼaniltikon jani xcholjeli. Man wala eltikon ja bʼa jnajtikon man wala kumxitikon, wani xleʼatikon modo bʼa stajel loʼil ja kristyano wa xtaʼatikoni.

Marie-Line: Jun sjejel, yajni wala wajtikon paxyal bʼa yajel ekʼ jutsʼin gusto, wani xkiʼaj och jujuntik tratadoʼik. Ayni kristyano wa xmojxiye jmoktikon sok wa skʼanawe jun juʼun, ama mi kalunejtikon ta taʼumantiʼotikon bʼa Jyoba. Ja yuj, wa xkaʼa jkwidadotikon soka jastal wa xkʼutes jbʼajtikoni soka jastal wa xjeʼa ja jmodotikoni. Ja kristyano jaʼita wa xyilawe ja jastalotiki.

Jack: Cha wa xjeʼatikon lekil jmodotikon soka jbesinotikoni. Kʼajyelon wa stsomo ja juʼunik jipubʼali, yajel eluk ja tsʼilel sok stalnajel ja parkeʼik ay ja bʼa komoni. Ja jbesinoʼik wa xyilawe sok ayni ekʼele wa sjobʼoweki: «¿Mixa maʼ aya wiʼoj jun Biblia bʼa oja waki?».

Tikʼan wala wajyex xcholjel bʼa najatik lugar. ¿Wan maʼ xjula kʼujolex junuk ja bʼa biaje wajelexi?

Jack: Ja bʼa Guayana Francesa, ayni lugarik jel wokol kʼotel. Jitsan ekʼeleʼik wa xkʼulantikon biajar bʼa jun semana bʼa 600 kilometroʼik bʼa bʼejik jel jomelik. Wa xjul jkʼujol ja yajni waj jkulataytikon ja lugar Saint Élie, ja bʼa Amazonia. Kʼotel ja tiw, jitsan ora jkʼulantikon viajar bʼa jun karro bʼa wa xbʼobʼ ekʼuk bʼa bʼejik jel jomel sok tsaʼan bʼa jun kayuko. Tʼusan mi yibʼanaluk ja maʼ tey ja bʼa lugar jaw ja yaʼtele jani slejel oro. Jelni skʼulane gusto ja juʼunik wa xkatikonkanyile, ja yuj jujuntik bʼa yeʼnle wa skʼanawe oj koltanuke sok wa xyawekitikon xen yamanik bʼa oro wa staʼawe. Yajni wa x-och ja akwali, wa xjeʼatikon june ja bʼa bideoʼik yaʼelunej eluk ja xchonabʼ ja Dyos sok jakye jitsan kristyano bʼa skʼeljel.

Marie-Line: Ekʼ tʼusan tyempo, ja Jack lokji yajel ekʼuk ja loʼil bʼa Conmemoración ja bʼa Camopi. Jkʼulantikon viajar chane ora bʼa kayuko ja bʼa yok jaʼ Oyapock man kʼotel ja tiw. ¡Jelni lek wajkujtikon!

Jack: Ja bʼa mi jel chaʼanik ja yok jaʼi, mas xiwela sbʼaj ekʼel yuja jel tsats ja yip ja jaʼi. Wani xbʼobʼ kal jel chamyiljel ja yajni wanon mojxel och ja bʼa tsatsal yok jaʼi. Ja winik maʼ wan syamjel och ja kayuko tʼilan oj snaʼa lek ja jasa wan skʼulajeli. Pe jel tsamal wajkujtikon ja bʼa biaje jaw. Ama kechan wake Taʼumantiʼ ajyiye ja bʼa Conmemoración, pe cha ajyiye junuk 50 kristyano sok kʼotye tuk kristyano bʼa wa xkʼumaniye tuk kʼumal ja bʼa lugarik jaw.

Marie-Line: Ja keremtik akʼixuk ojni ekʼ sbʼaje ja bʼa sakʼanile junxtani jastal it ja maʼ wa skʼana oj yaʼteltay mas ja Jyoba. Ja bʼa ekʼeleʼik jastal it, jel tʼilan oj jipjkʼujoltik bʼa Jyoba, sok ja slekilal wa x-ilxi wa xyijbʼi mas ja skʼuʼajeli. Tikʼanxta wa xkilatikon jastal wa skoltayotikon ja Jyoba.

Ja weʼnlex anebʼunejex tuktukil kʼumal. ¿Yuj maʼ mi wokoluk xa wabʼyex snebʼjel?

Jack: Miyuk. Jnebʼa ja kʼumalik it yujni tʼilan. Jun sjejel, keʼnani oj ka ekʼuk ja spaklajel Ja Juʼun Cholumani bʼa sranangtongo * ama mito ekʼelukon skʼumajel jun ekʼele ja Biblia. Jobʼoyi jun hermano ta yabʼyone stojol, sok yalakabʼ: «Ay jujuntik yaljelik mi kabʼtikon stojol, pe jel lek akʼulan». Masni jel skoltayone ja yal untiki. Ja stukil soka matik ayxa skʼujole, ja yal untik wa stojowone ja bʼa mi lek xkala. Pe masni jnebʼa soka yal untiki.

Marie-Line: Bʼa jujuntik lugar, keʼn wa xkʼulan ja estudio Biblia bʼa francés, portugués sok sranangtongo. Jun hermana yalakabʼ mas lek ja oj kʼekon yajel estudio soka kʼumal mas jel wokol xkabʼi, ja portugués, sok xchʼakjelkan soka bʼa mas mi wokoluki. Kaʼa jbʼaj kwenta jelni skoltayon ja jas yalakabʼ ja hermana.

Jun kʼakʼu, wajumon skʼuljel chabʼ kestudio, ja  bʼajtani bʼa sranangtongo sok ja xchabʼili bʼa portugués. Yajni kʼe kʼuluk ja bʼa xchabʼil kestudio, ja hermana maʼ teyonsoki yalakabʼ: «Marie-Line, mi xyabʼya stojol ja ixuki». Kaʼa jbʼaj kwenta ja maʼ wanon loʼilsoki jun ixuk bʼa Brasil bʼa wa xkʼumani sranangtongo, mi portugués.

Ja weʼnlexi jel la yajtajiyex yuja hermanoʼik ja bʼa lugarik ajyelexi. ¿Jasa kʼulanex bʼa kʼotel lekil yamigoʼe?

Jack: Ja Proverbios 11:25 wa xyala: «Ja ixuk winik jaman skʼujoli lek wa xwajyuj». Mi xkʼulantikon dudar bʼa skoltajel ja tuk. Yajni wala koltaniyon ja bʼa stalnajel ja Naʼits bʼa Tsomjeli, jujuntik hermano yaluneje kabʼ: «Aʼakan bʼa yeʼn a-skʼuluke ja tuk cholumaniki». Pe ja keʼn wa xkala yabʼye: «Ja keʼn jun cholumanon. Ta aykʼa aʼtel oj kʼulaxuk, wani xkʼana oj koltanukon». Ama wani xkʼanatik oj ajyukotik jtuchʼiltik jutsʼin, pe ja jcheʼumi soka keʼn wani xkʼanatikon mini jas oj stim-otikon bʼa skoltajel ja tuk.

Marie-Line: Wani xkʼujolantikon oj jnatikon sbʼaj jujune ja hermanoʼik. Jachuk wa xnaʼatikon ta ay jas wa xmakuniyujile jastal stalnajel ja yal untiki ma wajel stajeljan bʼa eskwela. Anto wa xpilatikon tyempo bʼa jachuk skoltajele. Jachuk wala kʼotikon lekil amigo sok chapanotikon bʼa skoltajele ja yajni ay jas wa xmakuniyujile.

¿Jasa slekilal ataʼunejex yuja wajelex koltanel bʼa pilan lugar bʼa wa xkʼanxi mas cholumanik?

Jack: Ja aʼtel bʼa tyempo tsʼikan jel xya gustoʼaxukotikon. Tikʼanxta jel mojan wa xkabʼtikon ja stsamalil ja bʼa tuktukil skʼulbʼenik ja Jyoba. Ama wa x-ekʼ jbʼajtikon wokolik, tolabida wa xkabʼtikon laman ay ja jpensartikon, pes wani xnaʼatikon chikan bʼa wala taxtikona wani skoltayotikon ja xchonabʼ ja Dyos.

Yajni junto keremon, lutjiyon preso ja bʼa Guayana Francesa yuja mila ochyon ja bʼa soldado. Mi ekʼ ja bʼa jpensar ta oj kʼot jun kʼakʼu oj kumxukon jastal misionero sok bʼa ajiki permiso bʼa oj waj wajkon ja bʼa presoʼik jastal jun jeʼuman bʼa Biblia bʼa oj jeyi ja kristyanoʼik. Merani lek, ja Jyoba jelni xya koʼ jlekilaltik.

Marie-Line: Ja mas wa xya gustoʼaxukon jani skoltajel ja tuk. Jelni xyaki gusto yaʼteltajel ja Jyoba. Ja it yaʼunej tsatsbʼuk ja jnupaneltikoni. Ay ekʼeleʼik, ja Jack wa sjobʼoki ta oj bʼobʼ jloʼtikon waʼel jun nupanum bʼa elel sganaʼe. Sok jitsan ekʼelik ja keʼn wa xkalyabʼ cha jachni wanon spensarajel. Jach tikʼan wa x-ekʼ jbʼajtikon.

Jack: Ekʼelxa jujuntik jabʼil, syamawon cáncer bʼa próstata. Ama ja Marie-Line mini skʼana stajel tiʼal ja jaw, pe wa xkalyabʼ: «Kala xep, ta chamyon jechel, mi yuj ‹awelonxa›. Pe gusto oj chamkon snajel ka makunuk ja jsakʼanil bʼa yaʼteltajel ja Jyoba, sok ja it mini tʼun lomuk» (Gén. 25:8).

Marie-Line: Ja Jyoba yaʼunejkitikon cholalik bʼa mi xmajlaytikon sok jkʼulunejtikon jastik junuk bʼa mini ekʼeluk ja bʼa jpensartikon. Jelni kilunejtikon jitsan slekilal ja bʼa jsakʼaniltikon. Ojni wajkotikon chikan bʼa oj sjekotikon ja xchonabʼ ja Jyoba, pes wa xjipa jkʼujoltikon bʼa yeʼn.