1, 2. ¿Jas yuj jelni lek ke ja Jyoba skʼulanotik bʼa jun modo bʼa mas gusto oj ajyukotik yajni wa xkaʼatik ke yuja oj ajukitiki?

 JA JYOBA skʼulanotik bʼa jun modo bʼa mas gusto wala ajyitik yajni wa xkaʼatik ke yuja oj ajukitiki (Hech. 20:35). Meran, yajni ay maʼ wa xyakitik jun majtanal, jelni lek xkabʼtik. Pe masni gusto wala ajyitik yajni keʼntik ay jas wa xkʼulantikyi ja tuki. Sok wani xkatik el slekilal yuja jach skʼulanotik ja Jyoba. ¿Jas yuj?

² Yuja jach skʼulunejotik ja Jyoba masni gusto wa xbʼobʼ ajyukotik. Ta jleʼatik mas modoʼik bʼa ay jas oj kʼuluktikyi ja tuki, masni gusto oj ajyukotik. ¿Anke jelni tsamal kʼulubʼalotik? (Sal. 139:14).

3. ¿Jas yuj wa xyala ja Biblia ke ja Jyoba yeʼn ja «Dyos maʼ jel gustoʼayi»?

³ Ja Biblia wa xyala ke ja matik wa xyaʼa gustoni aye, ja yuj mini cham xkabʼtik ke ja Jyoba yeʼn ja «Dyos maʼ jel gustoʼayi» (1 Tim. 1:11). Yeʼn ja maʼ bʼajtan yaʼa, sok mini ay pilan bʼa mas wa xyaʼa. Jastalni yala ja jekabʼanum Pablo «stsʼakatal ja yeʼn sakʼanotik, wala nijkitik sok ti aytika» (Hech. 17:28). Sok tini wa xjak bʼa Jyoba «spetsanil ja lekil majtanaliki sok yibʼanal ja lekil doniki» (Sant. 1:17).

4. ¿Jasa oj skoltayotik bʼa mas gusto oj ajyukotik?

⁴ ¿Jasa oj bʼobʼ jkʼuluktik ta wa xkʼanatik mas gusto oj ajyukotik yajni wa xkaʼatiki? Jastalni oj kiltik ja bʼa artikulo it, wani xbʼobʼ jnochtik ja jastal jaman skʼujol ja Jyoba (Efes. 5:1). Cha oj paklaytik jasa oj bʼobʼ jkʼuluktik ta wa  xkabʼtik ke ja tuk mi chaʼanyabʼal wa xyilawe ja jasa wa xkʼulantikyileʼi. Spetsanil ja it oj skoltayotik bʼa mi oj katikan yajel jach mi oj chʼaykujtik ja gustoʼili sok mas gusto oj ajyukotik.

LA JNOCHTIK JA JASTAL JAMAN SKʼUJOL JA JYOBA

5. ¿Jastik wa xyakitik ja Jyoba?

⁵ La kiltik jujuntik modoʼik bʼa wa sjeʼa ja Jyoba ke jaman skʼujol. Jun sjejel, wa xyakitik jastik junuk. Bʼobʼta mey kiʼojtik lujoʼik, pe ja yeʼn wa xyila ke aʼajyukujtik ja jastik wa xmakunikujtiki, jastal ja jwaʼeltik, ja jkʼutik sok jun lugar bʼa oj ajyukotik (Sal. 4:8; Mat. 6:​31-33; 1 Tim. 6:​6-8). Sok mini obligadoʼuk wa skʼulan. Anto, ¿jas yuj wa skʼulan?

6. ¿Jasa wa sjeʼakitik ja Mateo 6:​25, 26?

⁶ Ja Jyoba wa xyakitik ja jastik wa xmakunikujtik yujni wa skʼanawotik. La jpaklaytik ja jas yala ja Jesús ja bʼa Mateo 6:​25, 26 (kʼuman). Ja bʼa bersikuloʼik it, ja Jesús ya makunuk jastal sjejel ja yal chanik bʼa satkʼinali sok yala: «Mi stsʼunbʼaniye sok mi stsomowe bʼa oj snol-e bʼa tsʼulubʼ». Pe cha snochoyi yaljel: «Wani xmakʼlajiye yuja wa Tatex bʼa satkʼinali». Anto sjobʼo: «¿Mi maʼ mas baleʼukex ja weʼnlex yuja yeʼnleʼi?». Ja jasa wa skʼana oj sjeʼi jani ke bʼa Jyoba ja yaʼtijumiki masni chaʼanyabʼalile ke yuja chanteʼiki. Ta ja Jyoba wa stalnay ja yeʼnleʼi, wani xkʼuʼantik lek ke cha ojni stalnayotik ja keʼntiki. Yuja Jyoba yeʼn ja kala Tatiki sok wa skʼanawotik, wani xyakitik ja jastik wa xmakunikujtiki (Sal. 145:16; Mat. 6:32).

7. ¿Bʼa jas modo oj bʼobʼ jnochtik ja jastal jaman skʼujol ja Jyoba? (Cha kʼela ja potoʼik).

⁷ Jastalni ja Jyoba, wani xyajtaytik ja tuk sok ja yuj wa xkatikyile ja jas wa xmakuniyujile ja bʼa janekʼ wa xbʼobʼkujtiki. Jun sjejel, ¿wan maʼ xa naʼa sbʼaj jun hermano bʼa wa xmakuniyuj waʼelal ma kʼuʼal? Ja Jyoba wani xbʼobʼ ya makunan bʼa oja wayi ja jas wa xmakuniyuji. Ja yaʼtijumik ja Jyoba wani xnaji jbʼajtik yuja jaman ja jkʼujoltik yajni wa x-ekʼ jun emergencia. La jpensaraʼuktik ja jasa ekʼ ja bʼa chamel wa spuku sbʼaj ja COVID-19. Ajyi hermanoʼik bʼa skʼepawe waʼelal, kʼuʼal sok tuk jasunuk soka matik wa xmakuniyujileʼi. Chomajkil, jitsan yaʼa jaman ja skʼujole sok yaʼawe donasyonik ja bʼa kaʼteltik bʼa yibʼanal ja luʼumi bʼa jachuk oj bʼobʼ chapxuk aʼtelik bʼa koltanel bʼa spetsanil ja  luʼumi. Spetsanil ja yeʼnle skʼulane ja jasa wa xyala ja Hebreos 13:16: «Mok chʼayuka kʼujolex skʼulajel ja bʼa leki sok skʼepjelyi ja tuk ja jasa wiʼojexi, yujni ja majtanalik it jelni lek xyila ja Dyosi».

8. ¿Jasa wa xbʼobʼ jkʼuluktik stsʼakatal yuja wa xyaʼa kiptik ja Jyoba? (Filipenses 2:13).

⁸ Ja Jyoba wa xyaʼa kiptik. Ja yeʼn mini ay stikʼanil ja yipi sok jelni xyiʼaj gusto skʼepjel soka tojik yaʼtijumi (kʼuman ja Filipenses 2:13). ¿Ay maʼ bʼa jun ekʼele akʼanunejyi ja ipal bʼa oj kuchukawuj bʼa mi oj koʼan bʼa jun mulal, bʼa oj kuchukawuj jun tsatsal prueba ma bʼa skʼulajel ja jastik junuk ja bʼa kʼakʼuji? Yajni ja Jyoba sjakʼawi yajelawi ja ipali, seguro ke awabʼ jastal ja jekabʼanum Pablo, bʼa stsʼijbʼan: «Ayni kip sbʼa yibʼanal stsʼakatal ja maʼ wa xyaki ja kipi» (Filip. 4:13).

9. ¿Jastal oj bʼobʼ jnochtik ja jastal jaman skʼujol ja Jyoba? (Cha kʼela ja poto).

⁹ Jas tukil yuja Jyoba, ja keʼntiki mini ay kiʼojtik ja ipal bʼa yajelyi yip ja tuki jastalni wa skʼulan ja yeʼn. Ama jachuk, wani xbʼobʼ jnochtik ja jastal jaman ja skʼujoli yajel makunuk ja kiptik bʼa skoltajel ja tuki. Jun sjejel, ta jun hermano jelxa skʼujol ma maloʼay, wani xbʼobʼ jkʼuluktikyi jun mandado ma skoltajel soka aʼtelik bʼa snaji. Ta wa xbʼobʼkujtik, wani xbʼobʼ jkʼap jbʼajtik bʼa koltanel bʼa yajel ajyuk sak sok stalnajel ja Naʼits bʼa Tsomjelal. Yajni wa xkatik makunuk ja kiptik bʼa skʼulajel ja jastik jaw, wani xbʼobʼ kʼotkotik jun niwan koltanel sbʼaja hermanoʼiki.

10. ¿Jastal oj bʼobʼ katik makunuk ja yaljeliki bʼa oj ajyuk yip ja tuki?

¹⁰ Mokni chʼay jkʼujoltik ke ja yaljeliki ayni yiʼoj ipal sok wani xbʼobʼ katik makunuk bʼa oj ajyuk yip ja tuki. ¿Wan maʼ xa naʼa sbʼaj june bʼa wa xmakuniyuj jujuntik yaljelik bʼa jel chaʼanyabʼal ma bʼa oj ajuk kulan skʼujol? Ta jachuk, ¿jas yuj mixa kʼulan? Wani xbʼobʼa wulatay, skʼumajel bʼa telepono, sjekjelyi jun tarjeta ma jun mensaje. Mini yajnaluk jel chapan ja jas oja wali, jani ta ti oj wa eluk bʼa wa kʼujol. Jujuntik yaljelik bʼa mi jel chapanuk sok ti wa x-el bʼa kʼujolal wani xbʼobʼ kʼotuk ja jas wa xmakuniyuj ja kristyano bʼa toj oj ajyuk ma bʼa oj tsatsankʼujolajuk (Prov. 12:25; Efes. 4:29).

11. ¿Jasa wa skʼulan ja Jyoba soka sbiboʼili?

¹¹ Ja Jyoba wa xyakitik biboʼil. Ja nebʼuman Santiago stsʼijbʼan: «Ta jujuntik ja bʼa weʼnlexi ayto skʼanayuj biboʼil, a-skʼanyi tikʼanxta ja Dyosi». Sok cha yala: «Yujni ja yeʼn wa xyayi yibʼanale sok spetsanil skʼujol sok mi xkʼenani» (Sant. 1:5; nota). Jastalni wa xyala ja bersikulo it, ja Jyoba  mini wa snolokan ja sbiboʼil bʼa kechanta yeʼna, wani skʼepayi sok spetsanil skʼujol ja tuk. Chomajkil, «mi sjata» ma «mi xkʼenani», wa xkʼan kaltik, mi tuk xya kabʼtik yuja wa xkʼanatikyi ja stojelali. Jaʼuktoma, wani stsatsankʼujolanotik bʼa oj kʼantikyi (Prov. 2:​1-6).

12. ¿Bʼa jastik modoʼik kiʼojtik bʼa oj kʼeptik ja jas wa xnaʼatiki?

¹² ¿Jaxa keʼntiki? ¿Wan maʼ xbʼobʼ jnochtik ja Jyoba sok skʼepjel ja jas wa xnaʼatiki? (Sal. 32:8). ¡Ojniʼa! Ayni kiʼojtik jitsan modoʼik bʼa oj kʼuluktik. Jun sjejel, wa xjeʼatikyi ja matik ajkʼacheto bʼa a-xchole. Jaxa ansyanoʼik wani skoltaye sok pasensya ja siervo ministerialik sok ja tuk hermanoʼik bʼa yiʼunejexa jaʼ bʼa a-skʼuluke ja xchole ja bʼa kongregasyoni. Sok jitsan hermanoʼik bʼa ayxa yiʼoje experiensya ja bʼa yajel kʼeʼuk naʼitsik sok bʼa stalnajel wani xkoltaniye bʼa xchapjel ja tuk bʼa oj skʼuluke ja aʼtelik ja bʼa Naʼitsik bʼa Tsomjelal sok tuk naʼitsik.

13. ¿Jastal oj bʼobʼ nochtik ja sjejel bʼa Jyoba yajni wa xchapatik ja tuki?

¹³ Yajni wa xchapatik ja tuk, tʼilani oj nochtik ja sjejel bʼa Jyoba. Jastalni kilunejtik, ja yeʼn wa xyaʼa ja sbiboʼil sok spetsanil skʼujol. Ja keʼntiki cha wani xkʼepatik ja jas wa xnaʼatiki soka matik wane snebʼjeli. Mini xnolotik ja jas wa xnaʼatiki ma ja experiensya kiʼojtik yuja xiwel ke ja maʼ wanotik sjejelyiʼi oj sjapkitik «ja cholal kiʼojtiki», sok mi xkalatik: «A-snebʼ stuchʼil, ¡ja keʼn cha mi maʼ sjeʼaki!». Ja bʼa xchonabʼ ja Jyoba, mini xmakuni ja modoʼal it. Mi kechan wa xkʼepatik sok spetsanil jkʼujoltik ja jas wa xnaʼatiki, cha wani xkʼujolantik bʼa oj jetikyi ja tuki (1 Tes. 2:8). Wani xjipa jkʼujoltik ke «jachuk ja yeʼnleʼi chapan oj ajyuke bʼa oj sjeʼeyi ja tuki» (2 Tim. 2:​1, 2). Ta jpetsaniltik jkʼepatik sok spetsanil jkʼujoltik ja biboʼil kiʼojtiki, tanto ja keʼntiki sok ja tuki masni bibo oj kʼotkotik sok mas gusto oj ajyukotik.

TA WA XKABʼTIK MI CHAʼANYABʼAL WA X-ILJI JA JAS WA XKʼULANTIKI

14. ¿Jasa wa x-ekʼ yajni ay jas wa xkʼulantikyi ja tuki?

¹⁴ Bʼa jitsan ekʼele, yajni ay jas wa xkʼulantikyi ja tuki, mas sbʼaja hermanoʼiki, wani sjeʼawe ke chaʼanyabʼal wa xyilawe yajni wa xyaʼawekitik tsʼakatal. Bʼobʼta wa sjeʼawe yajni wa stsʼijbʼanekitik jun yal nota ma bʼa pilan modo (Col. 3:15). Ja sjejelik jaw wani xyaʼakan bʼa mas gusto oj ajyukotik.

15. ¿Jasa tʼilan oj katik juljkʼujoltik yajni ja tuk mi xyaʼawekitik tsʼakatal yuja jas wa xkʼulantiki?

¹⁵ Pe tʼilani oj natik ke mi yibʼanaluk ja kristyanoʼik oj yawekitik tsʼakatal yuja jas wa xkʼulantiki. Bʼobʼta wa xkaʼatik ja jtyempotik, ja kiptik ma ja jastik kiʼojtik bʼa skoltajel june sok tsaʼan wa xkilatik ke mi chaʼanyabʼal xyila. Ta jachuk, ¿jasa oj skoltayotik bʼa mi oj chʼaykujtik ja gustoʼil sok mi oj tajkukotik? La juljkʼujoltik ja jas wa xyala ja teksto bʼa yolomajel, ja Hechos 20:35. Ja gustoʼil wa xkabʼtik ja yajni wa xkaʼatiki mini jaʼuk ja jastal oj sjeʼe ja smodoʼe ja tuki; tini ay bʼa jkʼabʼtik bʼa mi oj katikan yajel gusto lek ama wa xkilatik mi chaʼanyabʼal x-ilji ja jas wa xkʼulantiki. La kiltik jujuntik modoʼik bʼa oj skoltayotik.

16. ¿Bʼa jasa tʼilan oj waj jkʼujoltik?

¹⁶ Awajuka kʼujol ke yajni waxa waʼa, jani wana snochjel ja Jyoba. Ja yeʼn wa xyayi jastik lek ja kristyano sea ta chaʼanyabʼal wa xyilawe ma miyuk (Mat. 5:​43-48). Ja Jyoba wa skʼapayi ja yaʼtijumiki ke ta wa xyaʼawe ‹sok mi smajlaye bʼa oj ajuk  kumxukyile›, ‹jelni niwan oj ajukyile ja stsʼakoleʼi› (Luc. 6:35). Ja yuj, mok ochuka tristeʼil ta mi tolabida xyaʼawe tsʼakatal ja tuki. Ajuluka kʼujol ke ja Jyoba tolabida oj yawi atsʼakol yuja jastik lek waxa kʼulanyi ja tuki sok yuja ‹gusto waxa waʼa› (2 Cor. 9:7; Prov. 19:17).

17. ¿Jasa oj skoltayotik bʼa oj waj jkʼujoltik snochjel ja Jyoba? (Lucas 14:​12-14).

¹⁷ Pilan jasunuk oj skoltaya bʼa oj wajuka kʼujol snochjel ja Jyoba jani yajel makunuk ja rason wa xtaʼatik bʼa Lucas 14:​12-14 (kʼuman). Mini ay smaloʼil sjejelyi jaman jkʼujoltik soka matik wa xbʼobʼ yawe kumxukitiki. Pe ¿jaxa ta kaʼa jbʼajtik kuenta ke wanotik yajel yuj wa xmajlaytik oj ajuk kumxukitik? Ta jachuk, la jletik modo yajel makunuk ja rason yaʼa ja Jesús: la jetik jaman jkʼujoltik sok june bʼa wa xnaʼatik bʼa mi oj bʼobʼ ya kumxukitik. Ta jach jkʼulantik, masni gusto oj ajyukotik yujni ja wantik snochjel ja Jyoba. Chomajkil, ta mi xmajlaytik oj ajuk kumxukitik, tolabida gustoxta oj katik ama mi x-ajikitik tsʼakatal.

18. ¿Jasa oj skoltayotik bʼa mi oj pensaraʼuktik mi lekuk sbʼaja tuki?

¹⁸ Moka pensaraʼuk mi lekuk sbʼaja tuki (1 Cor. 13:7). Ta ay jas wa xkʼulantikyi june sok mi jas xyalakabʼtik, bʼobʼta oj jobʼ jbʼajtik: «¿Meran maʼ mi chaʼanyabʼal xyila, ma kechanta chʼay skʼujol bʼa oj yaki tsʼakatal?». Ma bʼobʼta ay pilan rasonik yuja kristyano mi sjakʼa jastalni wa xmajlaytik. Bʼobʼta jel xyaʼa tsʼakatal pe wokol wa xyabʼ oj sjeʼ ja jastal ay xyabʼi. Bʼobʼta wani xkʼixwi ke ja tuk oj koltajukyuj, mas ta ja bʼa tyempo ekʼta ay jas wa skʼulanyi ja tuki pe ja wego mixa xbʼobʼ skʼuluk. Pe ta meran wa xyajtaytik ja kermanotiki, mini oj pensaraʼuktik mi lekuk sbʼaja yeʼnle sok mini oj katikan yajel gusto lek (Efes. 4:2).

19, 20. ¿Jas yuj jelni lek ja oj ajyuk jpasensyatik? (Cha kʼela ja potoʼik).

¹⁹ Aʼajyuka pasensya. Ja rey Salomón yala jun jasunuk jel bibo sbʼaja yajel ajyuk  jaman jkʼujoltik: «Jipa jawa pan ja bʼa jaʼiki, tsaʼan yajni ekʼta jitsan kʼakʼu ojni cha ataʼe» (Ecl. 11:1). Ja yaljelik it wa sjeʼakitik ke bʼobʼta jujuntik kristyano oj yakitik tsʼakatal «tsaʼan yajni ekʼta jitsan kʼakʼu». La kiltik jun sjejel.

²⁰ Ayxa jitsan jabʼil, ja xcheʼum jun biajante tsʼijbʼanyi jun tsamal nota jun hermana bʼa ajkʼachto yiʼunej jaʼ bʼa wani tsatsankʼujolan bʼa ajyel toj. Junuk waxake jabʼil tsaʼan, ja hermana sjakʼayi bʼa jun karta bʼa wa xyala: «Wa stsʼijbʼanawi yujni wa xkʼana oj cholawabʼ ja janekʼto akoltayon bʼa jitsan jabʼil bʼa mini xa naʼa». Cha wa xyala: «Jawa nota jelni tsamal, pe ja jasa kʼot ja bʼa jkʼujoli jani ja teksto bʼa Biblia, sok mini xchʼay jkʼujol». a Tsaʼan yajni chʼak xchol yabʼ jujuntik ja bʼa wokolik ekʼel sbʼaji, cha yala: «Ay ekʼele wa xkabʼ ke wanxa xkʼan kakan yibʼanal: ja smeranil, ja cholalik... yibʼanal. Pe ja teksto bʼa atsʼijbʼanki wani xya jpensaraʼuk bʼa keʼna sok wani skoltayon bʼa mi oj el jgana. Ja bʼa waxake jabʼil jaw, mini ay jas mas skoltayon». ¡Pensaran janekʼtoma gustoʼil yabʼ ja xcheʼum ja biajante yajni ajiyi ja karta jaw! Ta ja keʼntik ay jas jkʼulantikyi june, bʼobʼta ojni cha ajukitik tsʼakatal «tsaʼan yajni ekʼta jitsan kʼakʼu».

21. ¿Jas yuj waxa kʼuʼan ke mini lomuk ja oja kʼujoluk bʼa snochjel ja jastal jaman skʼujol ja Jyoba?

²¹ Jastalni kilunejtik, ja Jyoba skʼulunejotik bʼa jun modo jel chaʼanyabʼalil: masni gusto wala ajyitik yajni wa xkaʼatik ke yuja wa x-ajikitiki. Jelni lek xkabʼtik yajni wa xbʼobʼ jkoltaytik ja kermanotiki sok wani la gustoʼaxitik yajni wa x-ajikitik tsʼakatal. Pe sea ta skʼulane ma miyuk, wani xbʼobʼ ajyukotik gusto yujni jkʼulantik ja bʼa leki. Chikan jas xkaʼatik, tolabida la juljkʼujoltik ja jas wa xyala ja 2 Crónicas 25:9: «Ja Jyoba wani xbʼobʼ yawi mas». ¡Mini maʼ oj bʼobʼ ya mas jastal ja Jyoba! Sok mini ay jun jasunuk mas wa xya gustoʼaxukotik yajni ja yeʼn wa xyakitik ja jtsʼakoltiki. Mini ay duda, mini lomuk ja oj kʼujoluktik bʼa tolabida oj nochtik ja jastal jaman ja skʼujol ja kala Tatik bʼa satkʼinali.