PENSARAʼAN teya bʼa jun museo bʼutʼel jastik pokoxa bʼa tyempo najate. Tʼusan mi yibʼanaluk jotelxa, jelxa poko sok chʼakta eluk ja yelawi. Jujuntik mixa tsʼikanuk. Pe ay june bʼa mini tʼun jomeluk. Ja jastal jel tsamal kʼulubʼal wego wa xchiknaji ja bʼa jastal wa xtaxi. Sok waxa jobʼoyi ja maʼ wan sjejeli, «¿mas maʼ ajkʼachto yuja tuki?», sok ja yeʼn wa xyala «miyuk, jaʼ june bʼa mas pokoxa sok mini jun syaj yiʼoj». Sok cha waxa jobʼo, «¿tolabida maʼ nolan bʼa jun lugar?», sok wa xyala ja maʼ wan sjejeli «miyuk, ja it kuchelyuj ja tsatsalik ikʼ sok jaʼ, sok leʼubʼal jitsan modo bʼa oj chʼayjuk snajel». Anto ja weʼn bʼobʼta waxa pensaraʼan: «¿Pe jas kʼulubʼalsok?».

Wa xbʼobʼ kaltik ja Biblia jach jastal ja poko jasunuk jaw. Jun libro mas jelxa poko yuja tuki. Ama ayni tuk juʼunik bʼa jelxa poko, pe jitsan chʼakta jomuk yuja tyempo. Ja jas tsʼijbʼunubʼal ja bʼa juʼunik it sbʼaja ciencia, kʼotel naʼubʼal mi stojoluk yuja ajkʼach prebaʼik taxeli. Tʼusan mi spetsaniluk ja srasonik sbʼaja aʼaniki lajansok masni xiwela sbʼaj. Sok jitsan ja bʼa jastik poko tsʼijbʼubʼali mixa tsʼikanuk, pes ayni mixa chikanuk sok jelxa jomel.

Pe ja Biblia tukni leka. Ayxa mas ja 3,500 jabʼil ja spokoʼili, pe mini jas ekʼel sbʼaj. Sok ama tikʼanxta ilubʼal kontra ja bʼa jabʼilik ekʼeljani, ayni tsikubʼal, timubʼal sok mi lek ilubʼal, ja jastik wa xyala mini chʼayeluka. Jaʼukto maʼ oj kan poko yuja yajkʼachil snajeliki, jitsan ja bʼa jas wa xyala ja Biblia wa sjeʼa bʼajtanxani ay lek yuja styempo (kʼela ja rekwagro «¿Ekʼta maʼ, ma bʼajtanxaʼay ja bʼa styempo?»).

Ama jachuk, bʼobʼta oja jobʼabʼaj: «¿Meran maʼ ja wanto xkoltani ja rasonik bʼa Biblia?». Bʼa stajel ja sjakʼjeli, pensaraʼan ja bʼa niwak wokol wa x-ekʼ sbʼaje ja ixuk winiki. ¿Bʼaya mas jel xiwela sbʼaji? Bʼobʼta oj jak bʼa wa pensar ja guerra, ja jastal jelxa jomel ja tyempo, ja spekʼjel chikʼi ma ja wa xchono sbʼaje bʼa mi sbʼejuki. Ja wego pensaraʼan jujuntik sjejel jel tʼilan bʼa Biblia, sok jobʼo abʼaj: «¿Mas maʼ lek oj ajyuk ja luʼumkʼinal ja lek wanukto xkiʼajtik ja lekil modoʼalik it?».

SYAJTAJEL JA LAMANIL

«Jel lec huax ecʼ yujile ja matic huax ya lamxuc ja pleito. Oj ni naajuque que yunin Diose nia» (Mateo 5:9). «Cʼulanic ja janecʼ oj bob ahuujilex ja huenlexi ba oj bob laman oj ajyanic apetzanilex» (Romanos 12:18).

YAJULALKʼUJOL SOK JA PERDON

«Jel lec huax ecʼ yujile ja matic huas stalna syaujulal ja smoji. Oj ni cho talnajuc syaujulal yuj ja Diosa» (Mateo 5:7). «Sbej oj caa jbajtic pasensia. Ta ay cʼa maʼ ay jas huas scʼulan quitic, sbej oj cʼul perdonar jbajtic. Ja jastal scʼulanotic perdonar ja Diosi, jach sbej oj cʼultic perdonar jbajtic ja quentiqui» (Colosenses 3:13).

JUNXTA YILJEL JBʼAJTIK

«Spetzanil ja cristiano ba sutanal ja satqʼuinali, chican jas tiqʼue cʼumal huax cʼumani, porque jun ita ni yaahuotic ja Diosi» (Hechos 17:26). «Ja Diosi, mi ni jun maʼ menos huax yilaa. Chican jastic razailotica, ja maʼ huax xiu yuj ja Diosi, ja maʼ huas scʼulan yi lec ja smoji, lec ni huax yila ja Diosa» (Hechos 10:34, 35).

STALNAJEL JA JLUʼUMTIKI

«Sok ja Jyoba Dyos ti yiʼajan ja winiki sok ti yaʼa bʼa kʼachinubʼ bʼa Edén bʼa oj stsʼun sbʼaʼal sok oj stalnay» (Génesis 2:15). Ja Dyos oj xchʼaysnajel «ja ma‘tik wa sjomowe‘ ja lu‘umkʼinali» (Ja swayichi [Apocalipsis] 11:18, Ja yajkʼachil sju‘unil ja dyosi).

YIJNAJEL JA SKʼANJEL JASTIKI SOK KOʼEL MULAL SOK IXUK WINIK

«Aa tʼun acuidadoex ja japan tuchʼan ja jastic cosa jumasa. Mi jauc oj ajyuc ja hua sacʼanilex yuj ja jel ja hua jastic abajexi» (Lucas 12:15). «Mi ni sbejuc oj lee ja jm[u]ltic soc ja ixuquei. Mi sbejuc huax cʼulantic ja cosa malo jumasa. Mi sbejuc cuando huax quilatic jun cosa, lajan soc quechan quentic oj bajuctic, japan tʼuchanotic xta» (Efesios 5:3).

JA TSATSAL AʼTELI SOK JA MOK OCHUKA KʼABʼ

«Huax cʼana oj ajyucoticon toj soc spetzanil ja cristiano» (Hebreos 13:18). «Ja maʼ huax elcʼani ajyi, a xa yacta can ja yelcʼali. A slee jun atel ba oj bob smagla sbaj» (Efesios 4:28).

SKOLTAJEL JA MATIK AY SNESESIDA

«Jaxa maʼ mi tzatzuc ayuque soc ja Diosi, coltayic. Aahuic yi yip ja yaltzilei. Jach ni ja maʼ jel to yaau ay ja yaltzilei, aa hua pasensiaex soc spetzanile» (1 Tesalonicenses 5:14). Tʼilani «oj caa jsatic ja meba jumasa - oj quiltic. Jaxa viguda jumasa ja maʼ jel ja suocolei, sbej ni oj coltatica» (Santiago 1:27).

Ja Biblia mi kechanta wa xyalakabʼtik ja lekil modoʼalik it, wa sjeʼakitik bʼa oj kiltik chaʼanyabʼal sok bʼa oj katik makunuk ja bʼa jsakʼaniltiki. Lekbʼi jitsan ixuk winik yiʼoje, ¿mi maʼ jel oj koltanuk sbʼaja wokolik mas tsats wa stʼaspun ja ixuk winiki? Ja smeranili, ja rasonik bʼa Biblia ja bʼa jtyempotiki  masni jel xkoltani. Pe ¿jastal oj bʼobʼ skoltaya ja Biblia?

Ja winik mas jel bibo ajyel sakʼan ja bʼa luʼumi yala: «Ja biboʼili wa sjeʼa tojni lek yuja jastik wa skʼulani» (Mateo 11:19, TNM). ¿Mi maʼ meranuk ja it? Ja modo bʼa snajel ta lek jun rason jani skʼuʼajel sok yiljel ja slekilaliki. Ja yuj mini ay smaloʼil oja jobʼabʼaj: «Ta meran wa xmakuni ja Biblia, ¿mi maʼ ojni kil ja slekilal ja bʼa jsakʼanili? ¿Meran maʼ lek wa xbʼobʼ skoltayon bʼa stojbʼesel ja wokolik kiʼoj ja wego?». La kiltik jun sjejel.

Ja Diana * ayiʼoj ajyi jun sakʼanil jel latsan, tsamal sok xlikiki, pe junta jalon chʼak xchʼaye: cham ja yakʼixi, jom ja snupaneli sok jel yiʼaj wokol yuja mixa ay stakʼini. Ja yeʼn wa xyala: «Jom-el ja kolomi; jchʼaya ja kakʼixi, ja jtatami sok ja jnaji. Jchʼaya yibʼanal: mixa xnaʼa jastal ayon, chʼak ja kipi sok mixa jas wa xmajlay».

Ja Diana yila smeranilni lek ja yaljelik it: «Ja jsakʼaniltiki 70 ma 80 jabʼil ta jeltoni yiji. Pe bʼutʼel wokol sok chamkʼujolik; sok wego wa x-ekʼi, sok ja keʼntiki wala jujpitik» (Salmo 90:10).

Yajni ekʼ sbʼaj yibʼanal ja wokolik jaw, ja Diana  sleʼa skoltajel bʼa Biblia, sok jelni chaʼanyabʼal ja jastal koltaji. Jastalni oj kiltik ja bʼa oxe artikulo jakumi, jitsan ixuk winik yiluneje ja slekilal yajel makunuk ja rasonik bʼa Biblia ja bʼa swokole. Yiluneje ja Biblia jachuk jastal ja poko jasunuk bʼa mini tʼun jomeluk kilatik ja bʼa skʼeʼulabʼil ja artikulo it. Mini tʼun wa slaja sbʼaj soka jitsan libroʼik bʼa mixa xmakuni soka tyempo. ¿Yuj maʼ ja Biblia jun libro tuk lek? ¿Yeʼn maʼ yajwalil ja Dyosi sok mi jaʼuk ja winiki? (1 Tesalonicenses 2:13).

Bʼobʼta ja weʼn oja pensaraʼuk ja sakʼanili jel kom sok bʼutʼel wokolik. Yajni axwiyata yuja wokolik, ¿maʼ waxa kʼanayi akoltajel bʼa oj ya kulan akʼujol sok bʼa oj yawi rason?

La kiltik oxe modo bʼa jastal wa xkoltani ja Biblia ja bʼa jsakʼaniltiki. Wa sjeʼakitik bʼa:

1. Mok jchʼik jbʼajtik wokol ja janekʼwa xbʼobʼkujtiki.

2. Stojbʼesel ja yajni x-ekʼ jbʼajtik wokoli.

3. Wa xkoltani ja bʼa wokolik bʼa mi xbʼobʼ jtukbʼestiki.

Ja bʼa artikuloʼik jakumi oj paklaxuk ja oxe modo it.