Bʼa snajtil ja tyempo ekʼeljani, tuktukil kristyano kʼotel snaʼe ja Biblia wa xyala ja smeranili. Ja bʼa jtyempotik, miyonik kristyano wa snochowe ja jas wa sjeʼa. Pe tuk wa skʼuʼane ja Biblia jun libro bʼa pokoxa ma toj kwentoʼik yiʼoj. ¿Jas waxa pensaran ja weʼn? ¿Oj maʼ jtatik ja smeranil ja bʼa Biblia?

¿Jastal oj bʼobʼa naʼ ta wa xbʼobʼa jipa kʼujol bʼa Biblia? Pensaraʼan bʼa juna wamigo bʼa tolabida yalunej awabʼ ja smeranili, ¿oj maʼ bʼobʼa jipa kʼujol bʼa yeʼn? Jaxa Biblia, ¿jach maʼ jastal ja amigoʼal jaw bʼa wa xbʼobʼa jipa kʼujol? ¿Tolabida maʼ yalunej ja smeranili? La kiltik jujuntik sjejel.

Tsʼijbʼanumik bʼa mi jas snakʼawe

Ja tsʼijbʼanumiki yalawe jaman lek ja jastik mi lek skʼulane. Jun sjejel, ja aluman Jonás stsʼijbʼan sbʼaja jastal mi kʼuʼabʼal ajyi (Jonás 1:1-3). Xchʼakakan ja slibro xcholjel ja jastal toji yuja Dyos, pe mi sleʼa modo skoltajel sbʼaj yaljel yaʼa sbʼaj soka jastal toji (Jonás 4:1, 4, 10, 11). Ja jastal mi jas snakʼawe ja tsʼijbʼanumik bʼa Biblia wa sjeʼa janekʼto wa xcham skʼujole ja smeranili.

Rasonik jel xkoltani

¿Tolabida maʼ wa xkoltani ja rasonik wa xtax bʼa Biblia sbʼaja jas wa xkʼulantik kada kʼakʼu? Waniʼa. Jun sjejel, kʼela jas wa xyala ja Biblia sbʼaja jastal lek oj kil jbʼajtiki. «Qʼuelahuil ja huenlexi, puro lec huaxa cʼana oj cʼulajuc ahuilex. Jachuc ja huenlexi, cʼulanic yi lec ja cristiano» (Mateo 7:12). «Jun laman sjakʼjel wa xya jitsuk ja tajkelal, pe jun yaljel bʼa wa xyajbʼesni wa snika ja tajkelal» (Proverbios 15:1). ¿Anke ja rasonik bʼa Biblia jeltoni xkoltani ja wego ja jastalni tsʼijbʼaxi?

 Wa xyala ja smeranil sbʼaja jas ekʼtaʼi

Ja janekʼxa jabʼil ekʼtajani, taxel jitsan jastik pokoxa bʼa wa sjeʼa merani ja jastik ekʼel sbʼaja kristyanoʼik, ja lugarik soka jastik junuk ekʼel wa staʼa tiʼal ja Biblia. La kiltik jun sjejel bʼa jun yal nux jasunuk. Ja Biblia wa xyala ja bʼa styempo ja Nehemías, ja tirioʼik (fenicioʼik jakele bʼa Tiro) bʼa ti ajyiye bʼa Jerusalén «wa xyiʼajejan chayik sok tuktukil jastik junuk» (Nehemías 13:16).

¿Ay maʼ prebaʼik bʼa wa sjeʼa meran ja yaljel jaw? Ay. Ja leʼa poko jastik junuki staʼuneje jastik junuk bʼa fenicioʼik ja bʼa Israel, sok wa sjeʼa ja chabʼ chonabʼ jaw bʼa najate wa xchono sbʼaje jastik junuk. Mi kechanuk ja jaw, ja bʼa Jerusalén staʼuneje sbʼakel chayik bʼa mar Mediterráneo bʼa lajansok ja chonbʼanumiki ti wa xyiʼawejan man stiʼtik mar. Yajni chʼak yil ja prebaʼik it, jun choluman kʼot yal ja it: «Bʼobʼta ja jastal wa xyala ja libro bʼa Nehemías 13:16, ja tirioʼik wa xchonowe chayik ja bʼa Jerusalén».

Ja ciencia sok ja Biblia wa slaja sbʼaj

Ama ja Biblia juni libro bʼa relijyon sok bʼa jastik ekʼeljan, pe yajni wa staʼa tiʼal bʼa ciencia, tojni lek ja jas wa xyala. La kiltik jun sjejel.

Ayxa junuk 3,500 jabʼil, ja Biblia yalaxa ja Luʼumi «mini jas yamanyuj» (Job 26:7). Ja yaljel it mi tʼun slaja sbʼaj soka kwentoʼik bʼa wa xyalawe ja Luʼumi ti kayan ekʼ bʼa sat jaʼ ma ti kajan ekʼ bʼa spatik jun niwan tortuga. Yajni chʼak tsʼijbʼaxuk ja libro bʼa Job, junuk 1,100 jabʼil tsaʼan, ja kristyano wantoni skʼuʼane ja Luʼumi ay jas yamanyuj. Manto bʼa jabʼil 1687, kechanto jun junuk 300 jabʼil ekʼeljan, ja Isaac Newton spuku ja jastik spaklay sbʼaja jun tikʼe ipal (gravedad) wa xtax ja bʼa sutsatkʼinali sok xcholo ja Luʼumi wa xkoltajiyuj jun ipal mi x-ilxi bʼa oj ajyuk ja bʼa slugar wan sututuki. Ja snajel it bʼa ciencia wa sjeʼa merani lek ja jasa yalunej ja Biblia bʼa ayxa mas ja 3,000 jabʼili.