Ja Don sok ja Margaret * jel gustoʼaye ja oj ulatajuke yuja yakʼixi soka spamilya ja yakʼixi. Ja Margaret, june maʼ yiʼoj chapjelal bʼa stojbʼesel waʼelal sok jubiladaxaʼay. Ja bʼa tsaʼanxta ekʼele oj waʼuke lajani, skʼana stojbʼesel sopa sok salsa bʼa queso, ja waʼelal jel skʼulan gusto ja yijiki.

Ja Margaret yaʼ ekʼjan ja oxomi sok ti yaʼa bʼa snalan ja mesa bʼa tixa naka kulane. Yajni sjacha ja smajkili, ¡kechan ayiʼoj salsa bʼa queso! Ja Margaret chʼay skʼujol yajelyi ochuk ja sojkil mas tʼilani: ja sopa.

Chikan janekʼ jabʼil ma janekʼ snajel kiʼojtik, jpetsaniltik wa xkʼojchin koktik, wa xkalatik jastik bʼa mi xpensarantik, wa xkʼulantik jastik junuk bʼa mi jaʼuk ja mero styempoʼili, mi xkisatik ma wa xchʼay jkʼujoltik. ¿Jas yuj wa xkʼojchin koktiki? ¿Jastal oj kiltik? ¿Wan maʼ xbʼobʼ jtimtik? Spensarajel ja jastalni sbʼeji wa skoltayotik bʼa yajelyi sjakʼjel ja sjobʼjelik kalatikta.

Yajni lek wa xkʼulantik ja jastik junuki, gustoxta wa xkabʼtik ja wala toyjitiki sok yuja wani xbʼajintik ja jas wa x-aljikabʼtiki. Pe yajni ay jas mi lek wa xkʼulantik, ama mi jganatik ma mi xyilawe ja tuki, ¿wan maʼ la kʼokxitik? Skʼulajel ja it wani skʼana chʼin oj kaʼ jbʼajtik.

Ta wa xkaʼa jbʼajtik niwan, bʼobʼta mini chaʼanuk oj kiltik ja jpaltatiki, mi oj kokotik abʼal ma oj katik smuluk pilan. Ja tikʼe modoʼal jaw mini lekuk x-elkʼota, pes ja kʼumali mini oj tojbʼuk sok oj bʼobʼ lejuk lom smul ja tuk. Ama mi jas x-ekʼ jbʼajtik ja bʼa jutsʼin jaw, pe tʼilani oj jul jkʼujoltik soka tyempo, «cada jujuneotic oj caatic yi cuenta ja Diosi» (Romanos 14:12).

Ja Dyosi mi wa xjelxi ja jastal wa xyila ja jpaltatiki. Ja libro bʼa Salmos wa xyala ja yeʼn jelni «ja syajulal skʼujoli sok jel lek ja skʼujoli». Wa xcha yala: «Mini jaxta wajel skʼujol skʼeljel ja jas mi lek wa xkʼulantiki, sok mini tolabidaʼuk oj snolkan stajkelal». Ja yeʼn wa snaʼa ja keʼntiki mulanumotik sok wa snaʼa ja jas wa xya wokolanukotiki; jaʼi, «wani snaʼa lek jastal bʼobʼelotik, sok wa snaʼa tsʼubʼil luʼumotik» (Salmo 103:8, 9, 14).

Jaʼukto ma, jastalni jun tatal jel syajulal skʼujol, ja Dyosi wa skʼana ja keʼntiki, ja yuntikilotik, la kiltik ja jpaltatik jastal wa xyila ja yeʼn (Salmo 130:3). Ja bʼa Yabʼali, tsamalxta wa xyakitik jitsan rasonik sok tojelal bʼa jastal yiljel ja jpaltatik soka bʼa tuki.

Bʼa jitsan ekʼele, ta ajyi jun palta, ayni jel xchʼayawe tyempo yajelyi smuluk ja tuk ma slejel jastal skoltajel sbʼaje yuja jas yalawe ma skʼulane. Jaʼukto ma jaw, yajni ay maʼ waxa yajbʼes, ¿jas mixa kʼana perdon sok stojbʼesel ja kʼumali bʼa mi oj jomuk ja jastal wala tax soka wa wamigo? Ma ta ay jasa kʼulan bʼa wa xya wokolanan ma wa xya  yiʼ wokol pilan, mok weʼnta kʼeʼuk awolom ma oja leyi smul pilan, leʼa modo stojbʼesel. Kongana yaljel bʼa mi weʼn amuluk kechanta wa xya ipaxuk ja kʼumali. Masni lek snebʼjel soka jas mi lek wa xkʼulaxi, stojbʼesel ja janekʼ wa xlajxiwuji sok xchʼayjel akʼujol.

Yajni pilan ja maʼ wa staʼa spalta, wegoni wa xjom ja sniʼ jsatiki. Pe masni lek skʼuʼajel ja rason it bʼa Jesús: «Qʼuelahuil ja huenlexi, puro lec huaxa cʼana oj cʼulajuc ahuilex. Jachuc ja huenlexi, cʼulanic yi lec ja cristiano» (Mateo 7:12). Yajni wa xtaʼatik palta, ama yal nux, wani xkaʼatik lek tsʼakatal yuja wa sjeʼawe lekil skʼujole jmoktik ja tuki ma wa xyawe ekʼ chaʼan. Ja yuj, ¿jas yuj mixa kʼujolan ja weʼn bʼa yiljel ja tuk sok lekilkʼujolal? (Efesios 4:32).

Jastalni wa xyala jun diccionario, yajni mi tojuk wa xpensaraxi jani yuja ay mi stojoluk wa x-abʼxi, ma yuj mi xmaklaxi lek. Tʼilani oj katik tʼabʼan jkʼujoltik ja jastik junuk it, pes jpetsaniltik wa x-ekʼ jbʼajtik. Pe masni mi jeluk oj jtaʼ jpaltatik ta tʼabʼan jkʼujoltik ja rasonik wa xtax bʼa Biblia.

June ja rasonik it ti wa xtax bʼa Proverbios 18:13: «Yajni ay maʼ wa sjakʼa sbʼaj jun loʼil bʼa mito smaklunejuk, wan skʼulajel jun jasunuk bʼa mi snaʼa sok oj yi kʼixwel». Jachukniʼa, yabʼjel lek stojolil ja jas wa x-abʼxi sok spensarajel jastal sjakʼjel oj skomotik bʼa mok kaltik jastik bʼa mi sbʼejuk sok bʼa mok wegoxta oj kʼe kaltik jasunuk. Jelni tʼilan smaklajel lek bʼa oj kabʼtik stojol bʼa mi oj jpensaraʼuktik mi tojuk sbʼa jun jasunuk.

Pilan rason bʼa Biblia wa xyala: «Cʼulanic ja janecʼ oj bob ahuujilex ja huenlexi ba [...] laman oj ajyanic apetzanilex» (Romanos 12:18). Kʼujolan bʼa yajel ajyuk ja lamanil sok bʼa ajyel tsoman. Yajni wala aʼtiji sok tuk, pensaraʼan sbʼaja wa moji sok kisa. Cha leʼa modo oja walyabʼ jel lek skʼulan sok tsatsankʼujolan. Skʼulajel jastal jaw, masni mi wokoluk oja wabʼ yajel perdon ma mi yajelyi stʼilanil ja jastik wa xyala sok ja smodoʼik wa sjeʼa bʼa mi spensaraʼani. Sok ja mulalik mas chaʼanik wa xbʼobʼ tojbʼuk jach laman.

Ayi el slekilal ja jastik mi lek waxa kʼulani bʼa jastik oj makunukawuj. Moka leʼ jastal oja koltabʼaj yuja jas awala ma akʼulani; mas lek ila jastal jun modo bʼa oj tojbʼuk jawa modo. Bʼobʼta waxa kʼana oj ajyuk mas ja pasensya, sjejel lek jawa modo ma skomjelabʼaj, ajyel laman, yajel ajyuk ja lamanil sok ja yajtanel (Gálatas 5:22, 23). Ja bʼa pilan ekʼele ojxa anaʼ jas oja kʼuluk. Mok xchʼaka jawa palta, pe mok cha akʼulabʼaj bʼa lajansok mey stʼilanil. Ta tajkel aya, ja tajnel loʼili oj ya lamxan.

Ta mi la jelxitik spensarajel sbʼaja jpaltatiki, ojni jnatik jas oj jkʼuluktik ja yajni xtaʼa jpaltatiki. Laman oj ajyukotik sok chomajkil ja tuki. Yajni wa xkatik el slekilal sbʼaja jpaltatiki, masni oj biboʼaxukotik sok oj ajyuk jun jmodotik mas tsamal. Chomajkil, mini oj el jganatik sok mini oj jpensaraʼuktik bʼa keʼntik ja mi lekukotiki. Snajel ja tuk cha wane skʼulajel luchar soka spaltaʼeʼi wa xya mojxukotik smoke. Sok ja slekilal mas chaʼanyabʼalil ojni jnebʼtik sjejel ja syajtanel ja Dyos sok ja jastal pwesto ay bʼa yajel perdon (Colosenses 3:13).

¿Jastal elkʼot ja jas mi lek skʼulan ja Margaret, ja it tax tiʼal ja bʼa skʼeʼulabʼil ja artikulo it? ¿Sjomo maʼ ja ekʼele jaw? Mini tʼusila. Spetsanile yiʼaje tajnel loʼil, sok mas ja yeʼn, sok yabʼye stsamalil ja waʼelali, ama mey yiʼoj sopa. Jabʼilik tsaʼan, ja yijiki wantoni xcholoweyabʼ ja yuntikileʼi ja jas ekʼ ja ekʼele jaw, sok wa xjul skʼujole ja ekʼeleʼik jel tsamal ekʼyujile soka stataweloʼeʼi... Pes ja jas ekʼi, juni jasunuk bʼa mey stʼilanil.