Wokolni stajel jun tsamal majtanal. Pe anima jachuk, ja maʼ chaʼanyabʼalil oj yil jani ja maʼ oj ajukyiʼi: bʼobʼta june chaʼanyabʼal oj yil, pe ja jun miyuk.

Jun sjejel, bʼobʼta jun kerem oj spensaraʼuk jun lekil majtanal jani ja aparato mas ajkʼach eleli. Pe june maʼ ayxa skʼujol, bʼobʼta jani jun majtanal akʼubʼalyi yuj june maʼ jel syajtay, jastal jun jasunuk jel chaʼanyabʼal bʼa pamilya. Bʼa jujuntik lugarik ja keremtik sok ja matik ayxa skʼujole mas lek wa xyilawe ja oj ajukyile takʼin, pes ojni yawe makunuk jastal wa skʼanawe.

Pe ama jachuk, jitsan wa skʼujolane slejelyi jun tsamal majtanal sbʼaja maʼ jel chaʼanyabʼal wa xyilawe. Ama mi tolabidaʼuk wa xbʼobʼi, pe ayni jas oj bʼobʼ jkʼuluktik bʼa stsajel jun lekil majtanal. La kiltik chane jasunuk oj skoltayotik bʼa oj jtsatik jun lekil majtanal.

Ja jastik wa skʼana ja maʼ oj ajukyiʼi. Jun winik bʼa Belfast (Irlanda del Norte), ja bicicleta bʼa ajnel ajiyi ja yajni ayto yiʼoj junuk 10 ma 11 jabʼil jani ja majtanal mas jel tsamal akʼubʼalyiʼi. ¿Jas yuj? Wa xyala: «Yujni wa xkʼana june ajyi». Ja it wa sjeʼa bʼa tsamal oj iljuk jun majtanal, jani ti chʼikan soka jas wa skʼana oj ajyukyuj ja maʼ wa x-ajiyiʼi. Pensaraʼan sbʼaja maʼ waxa kʼana oja wayi jun majtanal. Bʼa chaʼanyabʼalil oj yil, tʼilani spensarajel sbʼaja jas wa skʼana. Jun sjejel, ja tataweloʼiki jel tsamal xyilawe yajel ekʼ tyempo soka pamilya. Bʼobʼta wa skʼanawe yiljel tikʼan ja yuntikileʼi soka yijeʼi. Ta ja pamilya wa slokowe waʼel, ja yeʼnleʼi jelni tsamal oj yil-e yuj chikan jas majtanal.

Bʼa snajel ja jas wa skʼana, jel tʼilan oj jnatik smaklajel. Ja Biblia wa xlokwani: «Sbej huax maclatic, pero mi sbejuc que oj cʼumanucotic huego  huego» (Santiago 1:19). Yajni wana loʼil soka wa wamigoʼik ma wa pamilya, maklay chikan jas senya sbʼaja sgusto. Jachuk oja waʼ jun lekil majtanal bʼa lek oj yile.

Ja jas wa xmakuniyuj. Yajni wa x-aji jun majtanal bʼa wa xmakuniyuj ja maʼ wa x-ajiyiʼi, jelni chaʼanyabʼal x-ilji, ama ala yal koʼel stsʼakol. ¿Jastal oj bʼobʼ jnatik ja jas wa xmakuniyuj june?

Ja mas leki jani sjobʼjelyi ja jas wa xmakuniyuji. Pe bʼa jitsan, mixa jel tsamaluk yabʼjel skʼulajel ja jaw, pes mas lek xyilawe yajel jach mi wanuke smajlajel. Ayni jujuntik wa xyalawe jaman lek ja jas tsamal xyilawe sok ja bʼa miyuki, pe bʼobʼta ojni kʼixwuke yaljel jaman lek ja jas meran wa xmakuniyujileʼi.

Ja yuj, kʼelaxta sok ila ja jastal mero wa xtax ja ixuk winiki. ¿Jun maʼ soltero, awelxa, nupanelxa, skʼutsunej ja snupaneli ma jun bigudo? ¿Wanto maʼ aʼtel ma kʼulubʼalxa jubilar? Pensaraʼan jas tikʼe majtanal yajelyile bʼa oj makunuk yujile ja bʼa jastal wa xtaxyeʼi.

Bʼa oja naʼ ja jas meran wa xmakuniyuj ja maʼ waxa kʼana oja wayi jun majtanal, jobʼoyi ja matik ekʼelyujile jun jasunuk jastal bʼa yeʼna. Bʼobʼta oj aljukawabʼ ja jasa mero wa xmakuniyuji, bʼa bʼobʼta mi snaʼawe ja tuk. Soka jaw, oj bʼobʼa wa jun lekil majtanal bʼa meran wa xmakuniyuj bʼa bʼobʼta mi snaʼawe ja tuk.

Ja styempoʼil. Ja Biblia wa xyala: «Ja maʼ wa xkʼumani ja bʼa mero sjutsʼinil wa xmakuniʼi, ¡ah, janekʼto slekilal wa xyaʼa!» (Proverbios 15:23). Ja teksto it wa sjeʼa jel xkoltani snajel jas tyempoʼil kʼumanel. Cha junxta wa x-ekʼ sok ja jmodotiki: Yajel jun majtanal ja bʼa mero styempoʼili jelni wa x-aji gustoʼaxuk ja maʼ wa x-ajiyi ja majtanali.

Jun kamigotik bʼa wa xnupani, jun kerem oj elkan eskwela, jun nupanum bʼa ojxta pojkuk yalatse... Ja it kechanta jujuntik sjejel ja bʼa ekʼeleʼik wa x-axi majtanaliki. Ayni matik wa stsʼijbʼane bʼa jun juʼun ja jastik oj kʼulaxuk ja bʼa jabʼili. Jachuk wanxa xkʼe xchap-e ja jas oj skʼebʼ-e ja bʼa ekʼeleʼik jaw. *

Mini ay smaloʼil oj katik majtanalik chikan jas tyempo, sok mi kechanta bʼa ekʼeleʼik jel tʼilan. Pe tʼilani oj ka jkwidadotik. Jun sjejel, ta jun winik xyayi jun majtanal jun ixuk jach lomta, bʼobʼta ja yeʼn oj spensaraʼuk wa skʼana oj najuk sbʼaj. Sok ta mi jaʼuk ja jaw ja jas wa skʼana ja winiki, oj bʼobʼ spensaraʼuke tuk sok oj ajyuk kʼumal. Ja jaw wa sjeʼakitik ja stʼilanil bʼa oj ajyuk tʼabʼan jkʼujoltik ja it: jas yuj wa xkaʼatik.

Jas yuj waxa waʼa. Jastalni wa sjeʼa ja sjejel it, jelni tʼilan spaklajel ta mi oj spensaraʼuk tuk ja maʼ wa xkatikyi jun majtanali. Pe chomajkil, tʼilan oj kiltik jas yuj wantik yajeli. Jun sjejel, jujuntik wa xyaʼawe majtanalik bʼa ekʼeleʼik jel tʼilan, pe tʼenubʼal wa skʼulane, mi yuj spetsaniluk skʼujol wa xyaʼawe. Sok tuk wa skʼulane bʼa oj cha ajuk kumxukyile ma bʼa lek aʼiljuke.

¿Jastal oj bʼobʼ jnatik ta mi yuj tuk jpensartik wantik yajel jun majtanal? Ja Biblia wa xyala: «Spetzanil ja jas huaxa cʼulanexi, cʼulanic yuj ja syajal ja hua cʼujolexi» (1 Corintios 16:14). Ta wa sjutbʼina yajel jun majtanal yuj meran yajtanel, jelni gusto oj yil-e ja majtanali. Sok ja weʼn oja wabʼ stsamalil sjejel ja meran lekilkʼujol. Yajni wa xkaʼatik majtanalik yuja yajalkʼujol, wani xkatik gustoʼaxuk ja jTatik bʼa satkʼinali. Ja jekabʼanum Pablo stoyo ja nebʼumanik bʼa Corinto yuja sjekawe gusto lek sok jaman skʼujole jastik junuk bʼa skoltajel ja smoj-aljele bʼa Judea. Ja Pablo yala:  «Ja Diosi huas scʼana oj caatic ja jlimosnatiqui, pero soc spetzanil ja jcʼujoltic» (2 Corintios 9:7).

Ta ja weʼn waxa waʼa tʼabʼan akʼujol spetsanil ja rasonik it kilatikta, oja wa lekil majtanalik bʼa oj ya gustoʼaxuk ja tuki. Ja Dyos yaʼa tʼabʼan skʼujol ja jastik it sok tuk bʼa yajelyi jun tsamal majtanal ja ixuk winiki. Ja bʼa artikulo jakumi oj kiltik jasa waj ja majtanal jaw jel chaʼanyabʼali.