Jitsan miyon ixuk winik ja bʼa luʼumi wa skʼuʼane ja Navidad juni kostumbre, bʼa skʼintajel ja kʼakʼu pojki ja Jesukristo. ¿Pe ay maʼ bʼa ajobʼunejabʼaj ta skʼintaye ja Navidad ja snochumanik ja Jesús bʼa bʼajtan siglo? Chomajkil, ¿wan maʼ xa naʼa ja jas wa xyala ja Biblia sbʼaja skʼintajel ja kʼakʼu wala pojkitiki? Ja sjakʼjel ja sjobʼjelik it oj skoltayotik bʼa oj jpensaraʼuktik ta lek skʼintajel ja Navidad.

Bʼajtan, ja Biblia mi bʼa wa xyala ta kʼintaxi ja kʼakʼu pojki ja Jesús sok mini bʼa jun yaʼtijum toj bʼa Dyos. Ja Biblia kechan wa staʼa tiʼal bʼa chawane mi yaʼtijume Jyoba, ja Dyos bʼa Biblia, bʼa skʼintaye ja yajni tsʼikwi sjabʼile sok mini tʼun lek chʼaki (Génesis 40:20; Marcos 6:21). Jastalni wa xyala ja Encyclopædia Britannica, ja bʼajtan snochumanik ja Jesús mini skʼulane ja «kostumbre bʼa mi ti eleluk bʼa Biblia bʼa skʼintajel ja kʼakʼu wala pojkitiki».

Ja Biblia mi wa xyala jas mero yajtabʼil pojki ja Jesús. «Ja janekʼ tyempo ekʼeljani mey prebaʼik bʼa oj yal jas mero kʼakʼu ma ixaw pojki ja Kristo», wa xyala ja Diccionario de historia de la Iglesia. Tini wa xchiknaji lek, lekukxta ja Jesús skʼanukto oj skʼintaye ja snebʼumanik ja kʼakʼu pojki, ojni sjeʼ ajyi jas mero yajtabʼ pojki.

Xchabʼil, mini bʼa jun ekʼele ja bʼa Biblia wa xtaʼatik ta ja Jesús ma ja snebʼumaniki skʼintaye ja Navidad. Yala ja New Catholic Encyclopedia, ja sbʼajtanil ekʼele wa xtax tiʼal ja Navidad «ti bʼa Cronógrafo de Filócalo, jun calendario bʼa Roma bʼa ayiʼojan jastik ekʼ ja bʼa jabʼil 336 bʼa jtyempotik». Pe ja it tsaʼanto lek ekʼi yajni chʼakta tsʼijbʼaxuk ja Biblia, sok jitsan jabʼilik tsaʼan yajni ti ajyi ja Jesús ja bʼa Luʼum. Ja yuj ja Cyclopedia bʼa McClintock sok Strong yala ja skʼintajel ja kʼakʼu pojkitiki mini jun mandaruk bʼa Dyos sok mi ti elel ja bʼa Yajkʼachil Testamento. *

Ja Jesús, ja Niwan Jeʼuman, yalayabʼ jaman lek ja snebʼumanik ja jas wa skʼana oj skʼulukeʼi, sok ti wa xtax bʼa Biblia. Pe mini bʼa yala bʼa a-skʼintuke ja Navidad. Jastalni jun maestro wa skʼana mok jelxuke ja yalumnoʼik soka jastik sjeʼunej yile, ja Jesús wani skʼana «quechan oj [skʼuʼuke] ja jas huax yala ja yabal ja Diosi» sok mok jelxuke (1 Corintios 4:6).

Pe ay jun jasunuk jel tʼilan bʼa ajyi tʼabʼan skʼujole ja bʼajtan nebʼumaniki: ja yajel jul skʼujole ja xchamelal ja Jesús. Yeʼnani yalayabʼ ja snebʼumanik jas tyempo sok jastal oj yawe jul skʼujole ja ekʼele jaw. Ja jastik yala oj kʼulaxuki, jastalni ja kʼakʼu chami ti wa xtax bʼa Biblia (Lucas 22:7, 19; 1 Corintios 11:25).

Jastalni kilatikta, ja Navidad jani ja skʼintajel ja kʼakʼu wala pojkitiki, sok ja bʼajtan nebʼumaniki mini skʼulane ja kostumbre jaw mi ti eleluk bʼa Biblia. Chomajkil, ja Biblia mi xyala ta skʼintaye ja Navidad ja Jesús sok ja tuk ixuk winiki. Sok yibʼanal ja it, jitsan miyon kʼuʼumanik bʼa Kristo stsaʼuneje mi oj skʼintaye ja Navidad.