Jitsan kristyano wa spensaraʼane ke ja matik jel skʼuluneje estudiar sok jel yiʼoje takʼin masxani lek oj ekʼyujile. Wa skʼuʼane ta ja kristyano wa xwajye bʼa universidad, ojni kʼotuke lekil aʼtijumik, mas leke ja bʼa pamilya sok ja bʼa slugareʼi. Cha wani skʼuʼane, ke sok jun lekil chapjelal, wani xbʼobʼ staʼe jun lekil yaʼtele bʼa oj tupjuke lek, sok yajni mas takʼin wa skʼulan ganar jun kristyano, masni gusto oj ajyuk.

Jun winik bʼa China sbʼiʼil Zhang Chen wa xyala: «Ja keʼn wa xkʼuʼan ajyi, ta mey jun jtítulo bʼa universidad, nunka oj kakan ja pobreʼili sok ta mey jun kaʼtel bʼa lek wala tupjiyon mini oj ajyuk jun lekil jsakʼanil sok gusto».

Bʼa jachuk oj bʼobʼ staʼe jun lekil yaʼtele, jitsan wa skʼanawe oj skʼuluke estudiar bʼa universidadik chapan lek ama tʼilan oj wajuke bʼa pilan país. Ja it kʼajyelni wa xkʼulaxi ajyi, pe man kʼe ajyuk ja COVID-19, masxani wokol skʼulajel biajar. Jun imporme ja bʼa jabʼil 2012 ja bʼa Organización para la Cooperación y el Desarrollo Económicos yala: «Ja estudianteʼik bʼa tuk país sok wa xwajye bʼa tuk eskuelaʼik bʼa sutanal ja luʼumi, ja 52% kʼotele asiaticoʼik».

Jitsan nantatalik wa xchʼaka sbʼaje bʼa jachuk ja yuntikile oj waj skʼuluke estudiar bʼa universidadik bʼa tuk país. Ja Qixiang, jun winik bʼa Taiwán, wa xjul skʼujol: «Ja jnantati mi jel yiʼoje takʼin. Pe ama jachuk sjekawe ja chane yuntikile bʼa skʼulajel estudiar bʼa Estados Unidos». Bʼa stupjel ja estudioʼik it, ja spamilya, jastalni bʼa tuk, tʼilani spaka sbʼaje jelal.

Ama ja estudioʼik wani xbʼobʼ ya tojbʼuk jujuntik jasunuk ja bʼa jsakʼaniltik, pe jitsan estudianteʼik yaʼunej sbʼaje kuenta ke mini jach wa x-elkʼot jastal wa skʼanawe ajyi. Jun sjejel, yajni jitsanxa jabʼil xchʼakunej sbʼaje sok niwak jelal yiʼoje, jitsan mini xbʼobʼ staʼe ja aʼtel wa skʼanaweʼi. Jun ixuk bʼa wa xya ekʼ notisya bʼa Rachel Mui sbʼaja Business Times bʼa Singapur wa xyala: «Ja mey yaʼtele ja matik wajele bʼa universidad lajansok juni wokol bʼa wanxta jitsanbʼel». Ja Jianjie, bʼa ayiʼoj sjuʼunik bʼa doctor sok ti sbʼaj bʼa Taiwán, wa xyala: «Jitsan bʼa yeʼnle tixani wa x-ochye bʼa jun aʼtel mi jaʼuk chapjiye ja bʼa yestudioʼe».

Jujuntik wani staʼa yaʼtele ja bʼa jas skʼulane estudiar, pe bʼobʼta mini jachukuk ja sakʼanile jastal wa spensarane ajyi. Ja Niran, jun winik bʼa Tailandia sok waj skʼul estudiar bʼa universidad bʼa Reino Unido. Yajni kumxi ja bʼa spais, staʼani jun yaʼtel sbʼaja jas skʼulan estudiar. Ja yeʼn wa xyala: «Stsʼakatal ja kestudioʼiki jtaʼa jun kaʼtel bʼa jel lek wala tupjiyon, jastalni wa xmajlay ajyi. Pe bʼa oj jkʼul ganar jitsan takʼin, tʼilani oj jkʼujoluk mas sok aʼtel mas oraʼik. Mas tsaʼan, ja empresa ya eluk tʼusan mi yibʼanaluk ja aʼtijumiki, sok tini ajyiyon ja keʼn. Ti kaʼa jbʼaj kuenta mini ay juna waʼtel bʼa tolabida».

Ja matik rikoʼe ma ja matik ayiʼoje ja jas wa xyawe sbʼiʼiluk «jun lekil sakʼanil» cha wani stʼaspune wokolik ja bʼa spamilyaʼe sok ja bʼa sakʼanile, ma jelni xcham skʼujole sbʼaja stakʼine. Ja Katsutoshi, jun winik bʼa Japón, wa xyala: «Anima ay kiʼoj jitsan takʼin, mini gusto ayukon yujni ja tuki wa xyaʼawe competencia jmok, ayiʼoje imbidia sok jel xyawe kiʼ wokol». Ja Lam, jun ixuk ti sbʼaj bʼa Vietnam, wa xyala: «Kilunej jitsan kristyano bʼa wa skʼujolane stajel jun lekil yaʼtele sok mi oj wokolanukeyuj takʼin. Pe spakaxil wa x-elyekʼote: mixa snaʼa jas oj skʼuluke sok jel xchamskʼujole, cha ayiʼoje pilan wokol ja bʼa sakʼanile sok xiwelxta wa x-ajyiye».

Jastalni ja Franklin, jitsan kʼotel spensaraʼuke jachuk: ke ja estudioʼik bʼa jel chapani sok ja rikesaʼik mini jaʼuk ja mas tʼilan ja bʼa jsakʼaniltiki. Jaxa tuki mini xwaj skʼujole slejel jastik junuk, pes wa sleʼawe jun sakʼanile mas lek sok wani skʼujolane kʼotel lekil kristyanoʼik sok skʼulajelyi jastik lek ja tuk. ¿Ja maʼ it ja rason bʼa ajyelkujtik jun lekil sakʼanil ja bʼa tyempo jakumi? Ja bʼa artikulo ti jakumi oj yakitik ja sjakʼjeli.