1. Ja syajal skʼujol ja Dyosi, ¿jastal waxa wabʼ wa xya ajyan?

JA JEKABʼANUM Juan stsʼijbʼan jun yaljel bʼa lajansok mi jel chaʼanyabʼaluk pe ja jas wa stojolani jelni chaʼanyabʼalil: «Ja dyosi ja‘ni ja yajtaneli» (1 Juan 4:8, Ja yajkʼachil sju‘unil ja dyosi). Pe ja Dyos, bʼa yeʼnani yechalil ja sakʼanili, cha yeʼnani yechalil ja yajalkʼujoli. Ja Jyoba wa syajtayotik, sok ja syajal kʼujoli mi jas wa xya xiwkotik, wa xya ajyukotik gusto sok tsʼikan.

2. a) Jastalni wa xyala ja Mateo 22:37-40, ¿jasunkiluk ja chabʼ mandar jel tʼilan? b) ¿Jas yuj bʼobʼta masni wokol wa xkabʼtik skʼuʼajel ja bʼa xchabʼil mandari?

² Ja kʼuʼumanotik Dyos, ja bʼa sjejel yajalkʼujoli mini jun jasunuk wa xbʼobʼ jtsatik skʼulajel; juni mandar (kʼuman ja Mateo 22:37-40). Yajni mas wa xnaʼatik sbʼaj ja Jyoba, masni pasil wa xbʼobʼ kabʼtik skʼuʼajel ja bʼajtan mandari, pes ja Jyoba tojni sok tolabida wa syajtayotik sok wa sjeʼa wa xcham skʼujol bʼa keʼntik. Pe bʼobʼta masni wokol wa xkabʼtik skʼuʼajel ja bʼa xchabʼil mandari. ¿Jas yuj? Yujni ja kermanotik, bʼa cha kʼoteleni jmojtike, mulanume sok ayni ekʼele oj bʼobʼ skʼuluke ma oj yal-e jastik bʼa wa xyajbʼesni. Yajel tʼabʼan jkʼujoltik ja jaw, ja Jyoba yaʼakan jujuntik tsʼijbʼumanik ja bʼa Biblia bʼa oj staʼe tiʼal sbʼaja jastal sok jas yuj oj jetik yajtanel bʼa kada jujuneʼotik. June bʼa yeʼnle jani waj ja Juan (1 Juan 3:11, 12).

3. ¿Bʼa jasa xchiktes ja Juan?

³ Ja libroʼik bʼa Biblia stsʼijbʼani, ja Juan xchiktes lek ja stʼilanil oj jetik yajalkʼujol ja kʼuʼumanotik Dyosi. Pes ja bʼa Evangelio stsʼijbʼani, ja yajalkʼujoli masni wa staʼa tiʼal jitsan  ekʼele yuja oxe Evangelioʼik. Ja yeʼn ayni yiʼoj junuk 100 jabʼil ja yajni aji ekʼyi yuja Dyos oj stsʼijbʼuk ja s-Evangelio sok ja oxe skarta. Ja jas stsʼijbʼani wani xchiktes lek ke ja yajalkʼujoli jani oj nikjuk ja kʼuʼumanik Dyos bʼa spetsanil ja jas wa skʼulani (1 Juan 4:10, 11). Ja jaw juni jasunuk ja Juan yiʼaj yuj tyempo snebʼjel.

4. Cholo bʼa jun jasunuk skʼulan ja Juan mi sjeʼa yajtanel.

⁴ Yajni keremto, ja Juan mini tolabida sjeʼa yajalkʼujol. Jun sjejel, bʼa jun ekʼele, yajni ja Jesús soka snebʼumaniki ekʼume bʼa Samaria bʼa ti wajume bʼa Jerusalén, bʼa jun chonabʼ ja bʼa Samaria mi sjamawe ja snaje. ¿Jasa skʼulan ja Juan? Skʼana akoʼuk kʼakʼ ja bʼa satkʼinal sok a-xchʼak yibʼanal ja kristyano ja bʼa lugar jaw (Luc. 9:52-56). Bʼa pilan ekʼele, mini sjeʼa wa syajtay ja tuk jekabʼanumiki. Jastalni wa xkilatik, ja yeʼn soka smoj-alijel Santiago yawe kʼokxuk ja snane bʼa oj skʼan-eyi jun lugar chaʼanyabʼalil ja bʼa stsʼeʼel ja Jesús ja bʼa sGobyerno. Yajni ja tuk yabʼye, tajkiye (Mat. 20:20, 21, 24). Anima ja Juan skʼulan jastik bʼa mi tojuk, ja Jesús wani syajtay (Juan 21:7).

5. ¿Jasa oj jpaklaytik ja bʼa artikulo it?

⁵ Ja bʼa artikulo it, oj jpaklaytik ja sjejel bʼa Juan sok jujuntik jasunuk stsʼijbʼan sbʼaja yajalkʼujoli. Oj jnebʼtik jastal oj jetik wa xyajtaytik ja kermanotik sok cha oj kiltik jun jasunuk tʼilan oj skʼuluk ja olomalik bʼa pamilya bʼa o-sjeʼ wa syajtay ja spamilya.

6. ¿Jastal sjeʼunejkitik ja Jyoba wa syajtayotik?

⁶ Ta jun kristyano wa syajtay pilan kristyano, mini malanuk kechan oj yalyabʼ. Ay jun refrán wa xyala: «Ja aʼteliki yajalkʼujolik sok mi lekil yaljelik». Pes ja yajalkʼujoli tʼilani oj jexuk soka jastik wa xkʼulantiki (cha kʼela ja Santiago 2:17). Jun sjejel, ja Jyoba wa syajtayotik (1 Juan 2:19). Sok wa sjeʼakitik ja syajtanel soka tsamal yaljelik ja bʼa Biblia (Sal. 25:10; Rom. 8:38, 39). Pe mini kechan wa xnaʼatik wa syajtayotik yuja jas wa xyala, cha wani sjeʼa soka jas wa skʼulani. Ja Juan stsʼijbʼan: «Jayuj seca ba mundo ja mero yunini ba oj yaa quitic jun vida yajcʼachil. Soc ja jastal seca ja Cajualtiqui, jayuj huax naatic que jel ja syajal scʼujol ja Diosi» (1 Juan 4:9). Ja Jyoba yaʼa ja Yunin bʼa oj yi wokol sok oj cham yuj bʼa keʼntik (Juan 3:16). Ja yuj wani xkʼuʼantik wa syajtayotik.

7. ¿Jastal sjeʼa wa syajtayotik ja Jesús?

 ⁷ ¿Sok jaxa bʼa Jesús? Ja yeʼn yalani yabʼ ja snebʼumaniki wani syajtay (Juan 13:1; 15:15). Pe sjeʼani yile ja niwan yajalkʼujol wa xyabʼ bʼa yeʼnle, soka bʼa keʼntik mini jaʼukta yuja jas yala, cha jani yuja jas skʼulani. Yala: «Ta ay cʼa maʼ huax yaa ja svida yuj ja yamigo, yuj ni jel yaj huax yaba. ¡Jas mas oj bob scʼul yi!» (Juan 15:13). Spensarajel ja jas skʼulunej bʼa keʼntik ja Jyoba sok ja Jesús, ¿jasa tʼilan oj jkʼuluktik?

8. Jastalni wa xyala ja 1 Juan 3:18, ¿jasa tʼilan oj jkʼuluktik?

⁸ Wa xjeʼatik wa xyajtaytik ja Jyoba sok ja Jesús ta wa xkʼuʼantik ja smandar (Juan 14:15; 1 Juan 5:3). Ja Jesús yaʼakitik ja mandar bʼa oj jyajtay jbʼajtik kada jujune (Juan 13:34, 35). Ja yajalkʼujol jaw mini kechan oj kaltik yabʼye ja kermanotiki, cha tʼilani oj jetik yile soka jas wa xkʼulantiki (kʼuman ja 1 Juan 3:18). Pe ¿jastik junuk oj bʼobʼ jkʼuluktik yile?

9. Yuja yajalkʼujol yiʼoj ja Juan, ¿jasa skʼulan?

⁹ Ja Juan ojni bʼobʼ kan sok ajyi ja stat sok skʼulajel ganar takʼin ja bʼa snegosyo ja spamilya bʼa yajel el chay. Pe jaʼukto maʼ oj skʼuluk ja jaw, ja bʼa sakʼanili, jani waj skʼujol skoltajel ja kristyano bʼa oj snebʼ-e ja smeranil sbʼaja Jyoba soka Jesús. Ja tikʼe sakʼanil stsaʼa yijeli mini pasiluk. Iji spatik sok bʼa xchʼakulabʼil ja bʼa bʼajtan siglo, yajni jelxa awel iji bʼa jun lugar bʼa lutji (Hech. 3:1; 4:1-3; 5:18; Apoc. 1:9). Ama lutubʼal yuja wa xcholo ja bʼa Jesús, sjeʼa wani spensaraʼan sbʼaja tuk. Jun sjejel, yajni tey bʼa isla bʼa Patmos, stsʼijbʼan ja nakʼsat aji ekʼyi sok sjekayi ja kongregasyonik bʼa oj snaʼe ja jastik jelxa mojan «oj to ni ecʼuqui» (Apoc. 1:1). Mas tsaʼan, seguro ja yajni aji el libre ja bʼa isla ajiʼi, stsʼijbʼan ja jas ekʼ ja bʼa sakʼanil ja Jesús sok ja bʼa yaʼteli. Cha stsʼijbʼanyi oxe karta ja yermanoʼik bʼa oj stsatsankʼujoluk sok oj snik skʼujole. ¿Jastal oj bʼobʼ jnochtik ja jastal pwesto ajyi bʼa xchʼakjel sbʼaj ja Juan?

10. ¿Jastal oj bʼobʼ jetik wa xyajtaytik ja kristyanoʼik?

¹⁰ Ojni bʼobʼ jetik wa xyajtaytik ja kristyanoʼik yuja jas wa stsaʼatik skʼulajel ja bʼa jsakʼaniltiki. Ja sluʼumkʼinal ja Satanás wa skʼana oj jchʼaktik ja jtyempotik sok ja kiptik bʼa slejel rikesaʼil ma bʼa oj kʼotkotik june maʼ jel oj najuk sbʼaj. Pe ama jachuk, bʼa sutanal ja luʼumi ayni kʼuʼumanik Dyos bʼa wa spilawe jitsan tyempo bʼa xcholjel ja lekil yaljelik sok skoltajel ja kristyanoʼik bʼa amojxuke soka Jyoba. Jujuntik wani xbʼobʼ skʼuluke bʼa tyempo tsʼikan.

11. Jitsan tojil kʼuʼumanik Dyos, ¿jastal wa sjeʼawe wa syajtaye ja Jyoba sok ja yermanoʼe?

¹¹ Jitsan tojil kʼuʼumanik Dyos tʼilani oj aʼtijuke bʼa tyempo tsʼikan bʼa oj staʼe ja jas wa xmakuniyujile sok cha jachuk ja bʼa spamilyaʼe. Ama jachuk, wa skoltaye ja xchonabʼ ja Dyos ja janekʼ wa xbʼobʼyujile. Jun sjejel, jujuntik wa xkoltaniye ja bʼa lugar wa x-ekʼ desgrasyaʼik, tuk wa x-aʼtijiye ja bʼa yajel kʼe naʼitsik sok jpetsaniltik ojni bʼobʼ katik donasyon ja bʼa aʼtel wan kʼulaxel ja bʼa yibʼanal ja luʼumi. Jachuk wa sjeʼa wa syajtaye ja Dyos sok ja smoje. Chomajkil, spetsanil ja semana wa xjeʼa wa xyajtaytik ja kermanotik ja yajni wala wajtik ja bʼa reunionik ama yajtik aytik. Wa xjeʼatik ja yajni wa xkaʼa jkomentariotik ama wala xiwtik. Cha jachuk ja yajni wa xkʼujolantik  bʼa stsatsankʼujolajel ja tuk tsaʼan ma bʼajtanto ja bʼa tsomjeli ama cha wani ekʼel jbʼajtik wokolik ja keʼntik (Heb. 10:24, 25). ¡Janekʼto wa xkaʼatik tsʼakatal spetsanil ja jastik wa skʼulane ja kala kermanotiki!

12. ¿Jas pilan modo sjeʼa ja Juan wa syajtay ja yermanoʼiki?

¹² Ja Juan stoyo ja yermanoʼik bʼa sjejel wa syajtaye, pe chomajkil yajel yile rasonik. Jun sjejel, ja bʼa skartaʼiki stoyo yuja skʼuʼajel yiʼoje sok ja lekil aʼtel wa skʼulane, pe cha yaʼa yile tsatsal rasonik sbʼaja mulali (1 Juan 1:8–2:1, 13, 14). Bʼa juntikxta, lekni jawa stsatsankʼujolantik ja kermanotik yuja jastik lek wa skʼulane. Pe ta kilatik june wan yajel ajyuk modoʼik bʼa mi lekuk ma jun mal kostumbre, ojni bʼobʼ jetik wa xyajtaytik yaljel yabʼ bʼa jun modo tsamal ja jas tʼilan oj yabʼi. Wani skʼana mila xiwtik skʼulajel, pe ja Biblia wa xyala ja meran amigoʼiki wani stojo sbʼaje bʼa kada jujune (Prov. 27:17).

13. ¿Jasa tʼilan mi oj jkʼuluktik?

¹³ Cha ojni bʼobʼ jetik wa xyajtaytike ja kermanotik ja yajni mi xkʼulantik tuk jastik junuk. Jun sjejel, tʼilani mi wego oj chʼinajbʼukotik yuja jas oj yal-e ja tuk. La jpensaraʼuktik ja jas ekʼ bʼajtanto ja yajni oj chamuk ja Jesús. Ja yeʼn yala yabʼye ja snebʼumaniki ke bʼa oj staʼe ja sakʼanil bʼa tolabida, tʼilan bʼi oj yabʼye ja sbʼakʼteli sok oj yuʼe ja xchikʼeli (Juan 6:53-57). Jitsani tuk yabʼye sok sjipawekan. Pe ja meran yamigoʼik, bʼa tini ay ja Juan, toj ajyiye sok mini sjipawekan. Mini yabʼye stojol ja jas kʼan yali sok jelni maʼ tuk yabʼye, pe mini tajkiye cha mini yalawe ta mi stojoluk ay ja Jesús. Ja jas skʼulane, sjipa skʼujole bʼa yeʼn yujni wa snaʼawe tolabida wa xyala ja smeranili (Juan 6:60, 66-69). Jelni tʼilani ja mi wego oj chʼinajbʼukotik yuja jas oj yal-e ja kermanotiki, bʼobʼta mini ganaʼuk yalawe (Prov. 18:13; Ecl. 7:9).

14. ¿Jas yuj tʼilan mok kilkʼujoluktik ja kermanotik?

¹⁴ Ja Juan cha yaʼakitik ja rason bʼa tʼilani mok kilkʼujoluktik ja kermanotik. Ta mi xkisatik ja jaw, wanotikni yajelyi libre ja Satanás oj ya makunukotik (1 Juan 2:11; 3:15). Ja jaw, ekʼni sbʼaje jujuntik ja bʼa xchʼakulabʼil ja bʼa bʼajtan siglo. Ja Satanás skʼulani ja janekʼ bʼobʼyuj bʼa spukjel ja ilkʼujol sok bʼa oj spil  sbʼaje ja yaʼtijumik ja Dyosi. Yajni ja Juan stsʼijbʼanyi ja yermanoʼik, ja bʼa kongregasyoni ochyetani jujuntik bʼa ayni yiʼoje ja tikʼe modoʼal jaw bʼa Satanás. June bʼa yeʼnle jaʼa Diótrefes, bʼa jelni wan spiljel ja bʼa kongregasyoni. Mini tʼun wa skisa ja biajanteʼik wa sjeka ja tsome tojwanumi. Jelni niwan xyaʼa sbʼaj bʼa sleʼa modo oj snuts-el ja bʼa kongregasyon ja matik wa skʼana oj sjam-eyi ja snaje ja hermanoʼik mi lekuk xyila ja yeʼn (3 Juan 9, 10). Ja bʼa jtyempotiki, ja Satanás wantoni slejel tuktukil modo bʼa yajel makunuk ja trampa bʼa «pila sok oja kʼul ganar». Mokni tʼun la katikan ja ilkʼujoli oj spil-otik.

15. ¿Jasa tʼilan mok chʼay skʼujole ja olomalik bʼa pamilya?

¹⁵ Meran, bʼa jun modo jel tʼilan oj sjeʼ ja olomal bʼa pamilya wa syajtay ja spamilya, jani yajelyi ja jas wa xmakuniyujile ja bʼa sakʼanile (1 Tim. 5:8). Pe tʼilani mok chʼay skʼujol ke ja jas mas tʼilani jani oj skoltay ja bʼa jastal wa xyila sbʼaje soka Dyosi (Mat. 5:3). La kiltik ja sjejel bʼa Jesús. Jastalni wa xyala ja Evangelio bʼa Juan, yajni ja Jesús ti lokan ekʼ bʼa teʼ, wantoni spensarajel ja bʼa spamilya. Ja Juan sok ja snan ja Jesús, ja María, tini ajyiye ja bʼa lugar milji. Ja Jesús ama jel wan yijel wokol, skʼanayi ja Juan a-atalnajukyi ja snani (Juan 19:26, 27). Ja María ayni tuk yuntikil bʼa oj ajukyi ja jas oj makunuk yuji, pe lajansok mitoni june bʼa yeʼnle x-ochye nebʼumanik bʼa Jesús. Ja yuj ja yeʼn skʼulani sbʼaj asegurar bʼa mini jas oj skʼuluk yuj palta ja bʼa sakʼanil ja snani cha jachuk ja bʼa jastal wa xyila sbʼaj soka Dyosi.

16. ¿Jas cholalik ajyiyuj ja Juan?

¹⁶ Ja Juan ayni yiʼoj jitsan cholalik. Yuja juni jekabʼanum, tʼilani oj ya jun lekil sjejel ja bʼa xcholjeli. Chomajkil, bʼobʼta cha nupanelxa. Ta jach kʼa, tʼilani oj yayi ja spamilya ja jas wa xmakuniyuj ja bʼa sakʼanile pe cha jachuk ja bʼa jastal wa xyila sbʼaje soka Dyosi (1 Cor. 9:5). Ja bʼa Juan, ¿jasa wa xbʼobʼ snebʼ-e ja olomalik bʼa pamilya?

17. Ja olomalik bʼa pamilya, ¿jas yuj jel tʼilan oj yayi ja jas xmakuniyujile ja spamilyaʼe ja bʼa jastal xyila sbʼaje soka Dyosi?

¹⁷ Ja olomalik bʼa pamilya cha ojni bʼobʼ ajyukyujile tuktukil cholalik bʼa tʼilan. Jun sjejel, tʼilani oj kʼotuke lekil aʼtijumik  bʼa jachuk ja bʼa smodoʼe ojni tajuk tiʼal lek ja Jyoba (Efes. 6:5, 6; Tito 2:9, 10). Sok bʼobʼta ayni yiʼoje cholalik ja bʼa kongregasyon, jastal stalnajel ja hermanoʼik sok jun lekil sjejele ja bʼa xcholjeli. Pe cha yeʼnani xchol spaklajel tikʼan ja Biblia lajan soka xcheʼumi sok ja yuntikili. Ja spamilyaʼe ojni yaʼe tsʼakatal sok spetsanil skʼujole ja jas oj skʼuluke bʼa oj ajukyile ja jas wa xmakuniyujile ja bʼa sakʼanile, ja jastal wa xyabʼ aye sok ja jastal wa xyila sbʼaje soka Dyosi (Efes. 5:28, 29; 6:4).

18. ¿Jasa skʼuʼan lek ja Juan?

¹⁸ Ja Juan albʼini ja sakʼanili sok jelni ya el slekil. Stʼaspun tuktukil tikʼe prebaʼik bʼa tsats bʼa ojni bʼobʼ ajuk yopijuk ja skʼuʼajel yiʼoji. Pe tolabida skʼulan ja janekʼ bʼobʼyuji bʼa skʼuʼajel ja smandarik ja Jesús, bʼa tini chʼikan ja syajtajel ja yermanoʼik. Ja yuj, ja Juan skʼuʼani lek ke wani xyajtajiyuj ja Jyoba sok ja Jesús sok cha ojni ajukyi ja yip bʼa oj kuchyuj chikan jas prebaʼik (Juan 14:15-17; 15:10; 1 Juan 4:16, TNM). Ja Satanás, cha jachuk ja sluʼumkʼinali mini jas bʼobʼyujile bʼa stimjel bʼa mi oj sjeʼ soka yaljelik sok ja jas wa skʼulani ja yajtanel yiʼoj ja bʼa yermanoʼiki.

19. Ja bʼa 1 Juan 4:7, ¿jasa wa snikawotik skʼulajel, sok jas yuj?

¹⁹ Jastalni ja Juan, ayotik sakʼan bʼa jun luʼumkʼinal bʼa jani yamanyuj ja Satanás, bʼa jelni ja ilkʼujol (1 Juan 3:1, 10). Ja yeʼn wani skʼana oj katikan syajtajel ja kermanotik, pe mini oj bʼobʼyuj ta mi xkatikyi lugar ja keʼntiki. Ja yuj pwesto la ajyukotik bʼa syajtajel ja kermanotiki, yaljel yabʼye sok sjejelyile soka jas wa xkʼulantiki. Anto, ojni kabʼtik ja jastal jel xyaʼa gustoʼil teyotik ja bʼa spamilya ja Jyoba sok oj ajyukujtik jun jsakʼaniltik bʼa meran gusto (kʼuman ja 1 Juan 4:7).