1. Ja Jesús, ¿jasa yalyabʼ ja snebʼumanik ja bʼa jas tyempo oj jakuk ja chʼakelal, sok jas rason yayile?

 JUJUNTIK kʼakʼu bʼajtanto oj chamuk ja Jesús, chanwane ja snebʼuman sjobʼoweyi jasa senya oj ajyuk «ja bʼa xchʼakulabʼil ja jastal wa xtax ja tyempo» (Mat. 24:3). Bʼobʼta ja yeʼnle wa sjobʼo sbʼaje jastal oj snaʼe ta wanxa mojxel ja xchʼakelal ja styempo ja judíoʼik. Ja jastal sjakʼa ja Jesús mini kechan staʼa tiʼal sbʼaja xchʼakelal ja styempo ja judíoʼik, cha staʼa tiʼal «ja bʼa xchʼakulabʼil ja jastal wa xtax ja tyempo» ke ayotik sakʼan. Stajel tiʼal › oj jakuk ja chʼakelal, yala: «Sbʼaja kʼakʼu jaw sok ja ora jawi, mini maʼ snaʼa, mini ja anjelik bʼa satkʼinali, cha mini ja Uninali; kechani ja Tatali». Tixa yayile ja rasonik it: «Mok ochuka wayelex» sok «Ajyanik tolabida kʼelan jakan» (Mar. 13:32-37).

2. ¿Jas yuj tʼilan oj ajyuke kʼelan jakan ja snochumanik Kristo ja styempo ja judíoʼik?

² Ja snochumanik Kristo bʼa judíoʼe bʼa bʼajtan siglo tʼilani tolabida kʼelan jakan oj ajyuke. Yujni ta skʼulane oj kanuke sakʼan. Ja Jesús xcholo yabʼ ja snochumanik ja jastik oj yil-e bʼa oj snaʼe ke ja xchʼakelal ja styempo ja judíoʼik jelxa mojan. Ja yeʼn yala yabʼye: «Yajni xa wilawex ja Jerusalén joybʼubʼal yuj soldadoʼik, anto naʼawik mojxita ja xchʼakelali». Ja bʼa jutsʼin jaw tʼilani oj spake ajnel bʼa witsaltik, jastalni yala ja Jesús (Luc. 21:20, 21). Ja maʼ skʼuʼan ja tojelalik yaʼa ja Jesús bʼa oj spake ajnel bʼajtanto ja romanoʼik oj xchʼaye snajel ja Jerusalén, kanyeni sakʼan.

3. ¿Jas oj jpaklaytik ja bʼa artikulo it?

 ³ Ja keʼntiki ayotik sakʼan ja bʼa styempoʼil ja xchʼakelal ja luʼumkʼinal it jel malo. Ja yuj, jastalni ja bʼajtan snochumanik Kristo, tʼilani la katik ajyuk tsʼikan ja jpensartik sok la ajyukotik kʼelan jakan. Ja bʼa artikulo it oj jpaklaytik jastal mi oj jelxukotik soka jastik wa xkilatik wan ekʼel. Cha oj kiltik jastal oj bʼobʼ jtalnay jbʼajtik sok yajel makunuk lek ja tyempo wanto xkanyuj ja luʼumkʼinal.

4. ¿Jas yuj wa xkatikyi stʼilanil snajel ja jastik wan ekʼel?

⁴ Ay kiʼojtik lekil rason bʼa yiljel stʼilanil ke ja jastik wan ekʼel jani wan kʼotel smeranil ja jastik alubʼalkan bʼa Biblia. Jun sjejel, ja Jesús staʼa tiʼal jitsan jastik oj ekʼuk bʼa wa skoltayotik snajel ke ja xchʼakelal ja sluʼumkʼinal ja Satanás jelxa mojan (Mat. 24:3-14). Ja jekabʼanum Pedro cha stsatsankʼujolanotik oj waj jkʼujoltik mas ja jastal wan kʼotel smeranil ja jastik alubʼalkan bʼa Biblia bʼa jachuk oj tsatsbʼuk ja skʼuʼajel kiʼojtik (2 Ped. 1:19-21). Sok ja tsaʼanxta libro bʼa Biblia wa xkʼe soka yaljelik it: «Ja jas aji ekʼyi ja Jesukristo yuja Dyosi, bʼa sjejelyi ja smosoʼik ja jastik tʼilan ojxta ekʼuki» (Apoc. 1:1). Ja yuj wani xkatikyi stʼilanil snajel ja jastik wan ekʼel ja bʼa luʼumkʼinal sok jastal wan kʼotel smeranil ja jastik alubʼalkan ja bʼa Biblia. Sok asta bʼobʼta oj kitik gusto loʼilanel ja bʼa temaʼik it soka kermanotik.

5. ¿Jasa tʼilan oj jtalnay jbʼajtik ja yajni wa xtaʼatik tiʼal ja bʼa jastik alubʼalkan bʼa Biblia, sok jasa tʼilan oj jkʼuluktik? (Cha kʼela ja potoʼik).

⁵ Yajni wa xtaʼatik tiʼal ja jastal wan kʼotel smeranil ja jastik alubʼalkan bʼa Biblia, jelni tʼilan la jtalnay jbʼajtik. ¿Jas yuj? Yujni mi xkʼana ja oj kaltik ja jas wa xpensarantik bʼa oj bʼobʼ spil ja kongregasyon. Jun sjejel, bʼobʼta oj kabʼtik wane yaljel ja olomalik ja bʼa luʼumkʼinal ja jas oj skʼuluke bʼa oj yawe lamxuk jun guerra, yijeljan ja lamanil sok ajyel seguro. Jaʼuktoma oj jpensaraʼuktik ta ja wan kʼotel smeranil ja jastik alubʼalkan ja bʼa 1 Tesalonicenses 5:3, tʼilani la jnatik ja jas tsaʼanxta alubʼal. Ta spetsanil ja jas wa xkalatik ti wa xkatik el ja bʼa jas xcholunej ja xchonabʼ ja Jyoba, ojni koltanukotik bʼa oj ajyuk tsoman ja kongregasyon ‹sok bʼa juneʼita oj ajyuk ja jpensartik› (1 Cor. 1:10; 4:6).

6. ¿Jas wa xnebʼatik ja bʼa 2 Pedro 3:11-13?

⁶ (Kʼuman ja 2 Pedro 3:11-13). Ja jekabʼanum Pedro wa skoltayotik bʼa mi oj jelxukotik yiljel ja yajni wa xpaklaytik ja jastik alubʼalkan bʼa Biblia. Wa stsatsankʼujolanotik bʼa ‹altantoxta oj ajyukotik ja oj eljul ja skʼakʼujil ja Jyoba›. ¿Jas yuj? Mini wa stojolan wa xkʼana oj jnatik ‹jas kʼakʼu sok jas ora› ja Jyoba oj ya jakuk ja Armagedón. Pes yujni wa xkʼana oj katik makunuk ja jtyempotik ‹bʼa yijel ja jmodotik bʼa jun modo sak sok sjejel wala xiwtik yuja Dyos soka jastik wa xkʼulantik› (Mat. 24:36; Luc. 12:40). Wa xkʼan kaltik, wa xkʼana oj jetik ja jmodotik bʼa jun modo stojol sok skʼuljel jbʼajtik asegurar ke ja jas wa xkʼulantik bʼa Jyoba jani wa snikawotik ja yajalkʼujol kiʼojtiksoki. Bʼa oj lajxukujtik, tʼilan oj jtalnay jbʼajtik.

7. ¿Jasa tʼilan oj jkʼuluktik bʼa oj jtalnay jbʼajtik? (Lucas 21:34).

⁷ Ja Jesús yalyabʼ ja snebʼumanik ke mi kechan altanto oj ajyuke ja bʼa jas  wan ekʼel, cha jachni bʼa yeʼnle. Ja it wa xchiktes lek ja jas wa xyala ja bʼa Lucas 21:34 (kʼuman). La kiltik ja jas yala ja Jesús: «Talnabʼajik». ¿Jas wa stojolan ja oj jtalnay jbʼajtik? Jani ajyel altanto bʼa spetsanil ja jas oj bʼobʼ sjom ja jastal wala taxtik soka Jyoba sok skʼujolajel bʼa mok jkʼuluktik. Jach jastal jaw, oj ajyukotik ja bʼa syajal skʼujol ja Dyos (Prov. 22:3; Jud. 20, 21).

8. ¿Jas rason yayi ja Pablo ja snochumanik Kristo?

⁸ Ja jekabʼanum Pablo yalyabʼ ja snochumanik Kristo ke tʼilan a-stalnay sbʼaje. Jun sjejel, stsʼijbʼanyi ja snochumanik Kristo bʼa Éfeso: «Talnabʼajik lek bʼa mi oj ajyanik jastal matik sonso, mas lek ajyanik jastal matik bibo» (Efes. 5:15, 16). Ja Satanás wa sleʼa chikan jas modo bʼa oj bʼobʼ xchʼay ja jastal wa xkila jbʼajtik soka Dyos. Ja yuj ja Biblia wa xyakitik ja rason bʼa la kabʼtik stojol «ja jas wa skʼana ja Jyoba», sok jachuk oj kuchkujtik chikan jas prueba oj yakitik (Efes. 5:17).

9. ¿Jastal wa xkabʼtik stojol ja jas wa skʼana ja Jyoba bʼa keʼntik?

⁹ Ja Biblia mey yiʼoj jun lista bʼa yibʼanal ja jastik xiwela sbʼaj wa xbʼobʼ yixtalaʼuk ja jastal wala taxtik soka Jyoba. Tikʼanxtani ay jas oj jtsatik skʼulajel bʼa ti chʼikan soka jastik bʼa mi tojxta wa staʼa tiʼal. Bʼa oj jtsatik lek, tʼilan oj kabʼtik stojol «ja jas wa skʼana ja Jyoba». ¿Jastal wa xkʼulantik? Jani skʼulajel estudiar ja Yabʼal ja Dyos sok spensarajel tikʼan. Yajni mas wa xkabʼtik stojol ja jas wa skʼana ja Jyoba sok mas wa xkʼujolantik bʼa ajyelkujtik «ja spensar ja Kristo», masni pasil oj kabʼtik kʼotel «jastal matik bibo», asta ja yajni mey jun rason bʼa tojxta wa xyala ja jas oj jkʼuluktik (1 Cor. 2:14-16). Meran, jujuntik ja jastik xiwela sbʼaj pasil yiljel, pe ayni miyuk.

10. ¿Jas jujuntik xiwela sbʼaj tʼilan oj jtalnay jbʼajtik?

¹⁰ Jujuntik ja jastik xiwela sbʼaj bʼa tʼilan oj jtalnay jbʼajtik jani ja tsakwanel, yujel ma jelxelxa waʼel, yaljelik bʼa wa xyajbʼesni, yajel ekʼ gusto bʼa wa x-ajyi spekʼjel chikʼ ma skʼeljel ixuk winik bʼasane (Sal. 101:3). Ja jkontratik, ja Dyablo, tolabida wan slejel modo oj sjom ja jastal wala taxtik soka Jyoba (1 Ped. 5:8). Ta mi xtalnay jbʼajtik, ojni bʼobʼ kʼiʼuk ja bʼa jpensartik sok ja bʼa jkʼujoltik ja imbidia, ja oj och jkʼabʼtik, ja okʼel kʼujolal, ja ilkʼujol, ja niwan oj kaʼ jbʼajtik sok ja snoljel tajkel (Gál. 5:19-21). Bʼobʼta ja bʼajtanto mini jel tsatsuk. Pe ta mi xkatik el wego, ojni kʼiʼuk man oj kʼot jun beneno sok oj yakitik wokol (Sant. 1:14, 15).

11. ¿Jasa mi wego wa xkaʼa jbʼajtik kuenta, sok jas yuj tʼilan oj jpil jbʼajtik?

11 La jpensaraʼuktik bʼa jun jasunuk mi wego wa xkaʼa jbʼajtik kuenta: ja matik mi lek smojtajel. La jpensaraʼuktik jun jmojtik aʼtel mi Testigoʼuk. Yuja wa xkʼanatik ke lek oj spensaraʼuke sbʼaja testigoʼik bʼa Jyoba, wa xjeʼa lekil jmodotik. Bʼobʼta wa xkʼe waʼkotiksok jujuntik ekʼele, pe tsaʼan masxani tikʼan. Ay ekʼele wa xyala jastik bʼa kux. Ja sbʼajtanili mini lek xkabʼtik sok mi xnochotik. Pe yajni wa x-ekʼ ja tyempo kʼajyelotikxani bʼa mixa tuk xkabʼtik. Anto, bʼa jun kʼakʼu slokowotik bʼa ay jas oj kuʼtiksok tsaʼan ja bʼa aʼtel, sok wa xkalatik ke lek. Tsaʼan, jaxani wa xkiʼajtik ja jastal wa spensaran. ¿Janekʼ tyempo oj ekʼuk bʼa ti oj kʼotkotik jastal yeʼn? Meran ja snochumanotik Kristo wa xjeʼa lekil jmodotik sok wa xkisatik yibʼanal ja kristyano. Pe mok chʼay jkʼujoltik ja matik wa xmojtaytik ojni bʼobʼ kʼotkotik jastal yeʼn (1 Cor. 15:33). Ta wa xkʼulantik  ja jas yala ja Jesús sok wa xtalnay jbʼajtik, mini oj katik ekʼ mas tyempo bʼa mey stʼilanil soka matik mi skisawe ja jastik yaʼunej kujlajuk ja Jyoba (2 Cor. 6:15). Oj kiltik ja jas xiwela sbʼaj sok oj jpil jbʼajtik.

12. ¿Jasa tʼilan oj skʼuluke ja snebʼumanik ja Jesús man xjul ja xchʼakulabʼil ja jastal wa xtax ja tyempo?

¹² ¿Kechan maʼ oj kan telan skʼabʼe ja snebʼumanik ja Jesús smajlajel man xjul ja xchʼakulabʼil ja jastal wa xtax ja tyempo? Miyuk, pes ja Jesús yayile jun aʼtel. Yayile ja mandar bʼa xcholjel ja lekil rason «ja bʼa Jerusalén, bʼa yibʼanal ja Judea sok ja Samaria, sok bʼa yibʼanal ja luʼumi» (Hech. 1:6-8). Ja aʼtel ajiyile jelni jitsan. Pe ta wa skʼulane ja janekʼ wa xbʼobʼyujile, ojni yawe makunuk lek ja styempoʼe.

13. ¿Jas yuj tʼilan oj katik makunuk lek ja tyempo? (Colosenses 4:5).

¹³ (Kʼuman ja Colosenses 4:5). Bʼa oj jtalnay jbʼajtik, tʼilan oj paklaytik jastal wantik yajel makunuk ja tyempo. Jastalni wa xyala ja Eclesiastés 9:11, jpetsaniltik wani xbʼobʼ ekʼ jbʼajtik «jastik bʼa mi wa xmajlaxi». Asta ojni bʼobʼ jchʼaytik ja jsakʼaniltik bʼa junta chʼaykʼujol.

14, 15. ¿Jas modo mas lek oj katik makunuk ja jtyempotik? (Hebreos 6:11, 12; cha kʼela ja poto).

¹⁴ Ja modo mas lek bʼa yajel makunuk ja jtyempotik jani skʼulajel ja jas wa skʼana  ja Jyoba sok yajel tsatsbʼuk ja jastal wa xkila jbʼajtiksok (Juan 14:21). Tʼilani la jnochtik ja rason it bʼa Biblia: «Ajyanik yij, mok nijkanik, sok tolabida ajyanik latsan ja bʼa yaʼtel ja Kajwaltiki» (1 Cor. 15:58). Anto, ta chamtik ma eljul ja xchʼakelal ja luʼumkʼinal jel malo, mi oj jnatik malaya jas yuj mi jkʼulantik mas bʼa Jyoba (Mat. 24:13; Rom. 14:8).

¹⁵ Jastalni skʼapa, ja bʼa jtyempotik ja Jesús wantoni stojel ja snebʼumanik bʼa xcholjel ja rason sbʼaja sGobyerno ja Dyos bʼa yibʼanal ja Luʼum. Ja bʼa jreuniontik sok ja bʼa juʼuntik, ja Jesús wan sjejelkitik jastal xcholjel ja lekil rasonik sok wan yajelkitik ja yamkʼabʼalik wa xmakunikujtik bʼa skʼulajel (Mat. 28:18-20). Ja jas oj jkʼuluktik jani xcholjel, sjejel sok ajyel kʼelan jakan malan wantik smajlajel ja Jyoba oj xchʼak ja luʼumkʼinal it. Mini oj chʼaykujtik ja smajlajel «man xchʼakulabʼil» ta wa xnochotik ja rason bʼa Hebreos 6:11, 12 (kʼuman).

16. ¿Jasa puesto aytik skʼulajel?

¹⁶ Ja Jyoba stsaʼunejxa jas tyempo oj xchʼaysnajel ja sluʼumkʼinal ja Satanás. Yajni xkʼot ja kʼakʼu jaw, ojni ya kʼot smeranil ja jastik alubʼalkan wa xtaʼatik ja bʼa Biblia. Sok ama wa xkilatik lajansok jelto wan albʼel ja chʼakelal, ja skʼakʼu ja Jyoba «mini oj albʼuk» (Hab. 2:3). Ja yuj puestoni aytik skʼulajel ja jas wa xyala ja Miqueas 7:7: «Ojni ajyukon kʼelan jakan yuja Jyoba. Meran lek ojni jeʼ jun modoʼal bʼa smajlajel yuja Dyos bʼa jkoltanumi».