Bʼajtanto oj kalawabʼyex jastal chʼak ja loʼil it, oj jcholawabʼyex jasa yiʼajon bʼa oj kaʼteltay ja Jyoba bʼa tyempo tsʼikan.

Pojkiyon bʼa 1942, ja bʼa tsamal isla caribeña bʼa Curazao. Ja jtati ti pojki bʼa Surinam, pe ti waj aʼtijuk bʼa Curazao. Chabʼ jabʼil bʼajtanto oj pojkukon, ja yeʼn yiʼaj jaʼ. Yeʼnani waj june ja bʼajtan testigoʼik bʼa Curazao. a Kada semana wa spaklay ja Biblia soka yuntikili, aytikon jowane, ama mi tolabida wala koltanitikon. Yajni ayxa kiʼoj 14 jabʼil, ja jtati yala oj wajkotikon bʼa Surinam bʼa stalnajel ja snani, bʼa awelxani.

Ja bʼa Surinam, kamigoʼan keremtik bʼa wa xyaʼteltaye gustoxta ja Jyoba. Kechani jujuntik jabʼil jbʼankile sok kʼotele precursor regular. Yajni wa staʼawe tiʼal jastal wajelyujile ja bʼa xcholjeli, jelni gusto aye wa xkilawe. Yajni wa xchʼak ja reunioni, wani xyakitikon gusto loʼilanel jastik bʼa Biblia; ay ekʼele ti wala loʼilanitikon bʼa juera, bʼa bʼutʼel kʼanal ja satkʼinali. Stsʼakatal yuja kamigoʼik it, jnaʼa ja jas wa xkʼana oj kʼuluk soka jsakʼanili: wani xkʼana oj aʼtijukon bʼa Jyoba. Ja yuj kiʼaj jaʼ yajni ayto kiʼoj 16 jabʼil, sok yajni ayxa kiʼoj 18 kʼe jtul ja aʼtel bʼa precursor regular.

Ja bʼa aʼtel bʼa precursor, jnebʼa jitsan jastik junuk bʼa jel skoltunejon snajtil ja bʼa kaʼtel bʼa tyempo tsʼikan. June ja jas bʼajtan jnebʼa, jani ja stʼilanil bʼa xchapjel ja hermanoʼiki. Yajni ochyon precursor, jun misionero sbʼiʼil Willem van Seijl sjeʼa wa xcham skʼujol bʼa keʼna. b Soka yeʼn jnebʼa jastal oj kil ja cholalik bʼa kongregasyon. Ja bʼa tyempo jaw, mini tʼun x-ekʼ bʼa jpensar janekʼto wa xmakunikuj ja chapjelali. Ja bʼa jabʼil snochoyi aji ochkon precursor especial,  sok tsaʼan tʼilani keʼn kila ja yal grupoʼik teye ja bʼa yoj yaxkʼul Surinam. ¡Jelni chaʼanyabʼal kila ja chapjelal bʼa mero styempoʼil yaweki ja hermanoʼiki! Man tyempo jaw, jkʼujolanunej snochjel ja lekil sjejel yaweki bʼa yajel ekʼ tyempo xchapjel ja tuki.

Ja xchabʼil jas jnebʼa, jani yijel jun jsakʼanil bʼa chʼin sok chapan lek. Ja bʼa skʼeʼulabʼil ja ixawi, ja pilan precursor especial soka keʼn wa xchapatikon jasa oj makunukujtikon ja bʼa semanaʼik nochani. Anto june bʼa keʼntikon wa skʼulan biajar ja bʼa kapitali sok wa smana ja jastik wa xmakunikujtikoni. Tʼilani oj talnatikon lek ja yal jtakʼintikoni sok wa xkʼepa jbʼajtikon ja jastik wa xmakuni bʼa jachuk oj albʼuk snajtil ja ixawi. Ta ay jas chʼakujtikon ja bʼa yaxkʼuli, mini pasiluk bʼa ay maʼ oj skoltayotikon. Yuja jnebʼunej man yal jchʼinil yijel jun jsakʼanil mi jel chaʼanyabʼaliluk sok chapan lek, tolabida skoltunejon bʼa oj waj jkʼujol yaʼteltajel ja Jyoba.

Ja yoxil jasunuk jnebʼa, ja masni lek sjejelyi ja smeranil ja kristyano ja bʼa skʼumale. Man jnuxil wala kʼumaniyon holandés, inglés, papiamento sok surinamés (cha wa xnaji sbʼaj jastal sranan), sok jani ja kʼumal wa xkʼumaniye ja bʼa Surinam. Pe ja bʼa lugar jaw, kila ke ja kristyanoʼik masni wa sjakʼawe ja lekil rason yajni wa xcholxi yabʼye ja bʼa skʼumale. Pe wokolni wa xkabʼ kʼumanel jujuntik ja kʼumalik it, jastal ja saramacano, bʼa mi junukxta ja snujkʼalili. Pe mini lomuk ja janekʼ jkʼujolani. Skʼulajel ja it skoltunejon bʼa oj jkoltay jitsan kristyano snajtil ja bʼa jabʼil ekʼeljani bʼa oj snaʼe sbʼaj ja smeranili.

Jastalni kʼajyel wa x-ekʼi, jitsan ekʼele mi stojoluk ja jas kala sok kʼixwiyon. Jun sjejel, bʼa jun ekʼele jkʼana oj jobʼyil jun ixuk wa xkʼulansok estudiar ja Biblia bʼa wa xkʼumani saramacano, jkʼana oj jobʼyi jastal ay xyabʼi, pes ja ajyi jelni yaj ay xyabʼ ja slukumi. Pe mini stojoluk ja jastal jobʼoyi, ja jas jobʼoyi jani ta embarazada ay. Ja yuj mini tʼun skʼulan gusto. Ama kalani tuk jasunuk bʼa mi stojoluk jastal it, pe tolabida jkʼujolan bʼa oj nebʼ ja jastal wa xkʼumaniye ja kristyanoʼiki.

Ja bʼa 1970 aji ochkon biajante. Ja jabʼil jaw koʼ jbʼaj yajel ekʼuk ja loʼil sok potoʼik bʼa wa xyoloman «Visitando la central mundial de los testigos de Jehová» bʼa jitsan grupo najat lek aye ja bʼa yaxkʼul. Bʼa skʼulajel ja jaw, ja keʼn soka tuk hermanoʼik, wa xkʼulantikon biajar bʼa yoj jaʼ sok jun kayuko tojbʼel sok teʼ. Wa xkiʼajtikon jun motor, jun tanke bʼa gasolina, jun lámpara bʼa gasolina sok ja equipo bʼa sjejel ja yal potoʼiki. Yajni wala kʼotikon ja bʼa lugari, wa xchʼak jkuchtikon yibʼanal ja jastik it masan ja bʼa lugar oj katikon ekʼuk ja programa. Ja jas mas wa xjul jkʼujol ja bʼa biajeʼik it, jani ja jastal wa xyaʼawe tsʼakatal ja kristyanoʼik yuja jas wa xjexiyile. Jelni ya gustoʼaxukon yuja bʼobʼel jkoltaye bʼa snajel sbʼaja Jyoba sok ja xchonabʼ yiʼoj ja bʼa luʼumi. Chikan jas aʼtel wa xkʼulan bʼa wa xchʼaka jbʼaj, mini slaja sbʼaj soka slekilalik wa xyaʼa ja Dyos yajni june wa x-aʼtiji bʼa yeʼna.

Ja keʼn wani xnaʼa ay jun stukil ajyel soltero ja bʼa aʼtel bʼa biajanteʼil, pe ama jachuk wani xkʼana jun jmoj bʼa tolabida. Ja yuj kʼe jkʼanyi ja Jyoba a-skoltayon bʼa oj taʼ jun jcheʼum oj aʼtijuk jmok ja bʼa yoj yaxkʼuli sok bʼa cha ayabʼ stsamalil ja tsatsal cholal it. Jun jabʼil tsaʼan, kʼe jnaʼ sbʼaj ja Ethel, jun precursora especial bʼa wa sjeʼa ayiʼoj jun sakʼanil bʼa wa xchʼaka sbʼaj. Man yal xchʼinil, ja Ethel jelni chaʼanyabʼal xyila ja jekabʼanum Pablo sok wani skʼana oj aʼtijuk tsats lek jastal yeʼn ja bʼa xcholjeli. Nupanitikon bʼa septiembre bʼa 1971 sok lajan aʼtijitikon ja bʼa biajanteʼili.

Ja Ethel mini kʼajyeluk ajyelyuj jitsan jastik sbʼaj, ja yuj wegoni kʼajyi ja bʼa circuito ja bʼa yaxkʼuli. Jun sjejel, yajni wantikon xchapjel jbʼajtikon oj waj kulataytikon ja kongregasyonik bʼa mas najat ja bʼa yaxkʼuli, mini xkiʼajtikon jitsan jastik jbʼajtikon. Wa xchukʼutikon ja jkʼutikoni sok ti wala atnitikon bʼa yok jaʼ. Kʼajyitikon yabʼjel ja jas wa xyaʼawe ja hermanoʼiki, ama iguanaʼuk, pirañaʼuk ma chikan jasunuk wa smilawe ma chayik. Yajni meyuk ja sekʼi, ti wala waʼtikon bʼa spowil lobʼal. Sok yajni mey kucharaʼik jani wa xyamatikon soka jkʼabʼtikoni. Ja Ethel soka keʼn wa xpensaraʼantikon ke xchʼakjel jbʼajtikon lajan ja bʼa yaʼteltajel ja Jyoba, skoltunejotikon bʼa mas tsats oj ajyuk ja laso bʼa staʼunej sbʼaj oxe akʼi (Ecl. 4:12). ¡Mini oj jtukbʼestikon ja jastik junuk it yuj tuk jastik junuk ja bʼa luʼumkʼinali!

Ja jas jcholo ja bʼa skʼeʼulabʼili, tini ekʼ ja bʼa biaje yajni wanon kumxel june ja bʼa najtik lugarik. Yajni ja kayuko koʼ ja bʼa stinanili mukxi koʼe pe cha wegoxta elkʼen. Stsʼakatal yuja kiʼunejtikon chalekoʼik salvavida, jachuk mini eltikon ja bʼa kayuko. Pe bʼutʼelni jaʼ. Ja yuj tʼilani chʼak jiptikonkan bʼa yoj jaʼ ja jwaʼeltikoni bʼa jachuk oj katikon makunuk ja yeʼtalik bʼa yajel eluk ja jaʼ bʼa kayukoʼi.

 Yuja mi jas kiʼajtikonkan bʼa oj kabʼtikon, jleʼatikon modo syamjel chay ja yajni wajumotikon ja bʼa jaʼi. Pe mini jas jtaʼatikon. Ja yuj katikonyi orasyon ja Jyoba sok jkʼanatikonyi ayakitikon jwaʼeltikon ja bʼa kʼakʼu jaw. Yajni chʼaktikon ja orasyoni, june ja bʼa hermanoʼik sjipa ja hilo bʼa yajel el chay sok ya el june, bʼa jani jkʼulantikon cenar jowaniltikon sok bʼutʼel lek kantikon.

Joʼexa jabʼil teytikon ja bʼa aʼtel bʼa biajante yajni ja Ethel sok ja keʼn ajyikujtikon jun majtanal bʼa mi jaʼ wantikon smajlajel: oj ajyuk jun yal kalatstikon. Ja keʼn jelni gusto ayon soka jas kabʼi, pe mini seguro ayukon jas oj ekʼ jbʼajtikon soka jas tukbʼi ja bʼa jsakʼaniltikoni. Ja Ethel soka keʼn wani xkʼanatikon sok spetsanil jkʼujoltikon ajyel ja bʼa aʼtel bʼa tyempo tsʼikan ta wa xbʼobʼi. Ja bʼa 1976, pojki ja bʼajtan yal jkeremtikoni, ja Ethniël, sok chabʼ jabʼil sok snalan tsaʼan cha pojki ja Giovanni.

Ja bʼa tyempo jaw, yuja jel xkʼanxi koltanel ja bʼa Surinam, ja betel skʼanaki oj nochyi ja kaʼtel bʼa biajante. Ja yajni chʼineto ja yal kuntikili, wa xkulataytikon ja bʼa circuito ja bʼa mey yiʼoj mas kongregasyon. Ja it wa skoltayon bʼa oj ajyukon ja bʼa circuito chabʼ semana ja ixawi, jaxa pilan chabʼe ti wala ajyiyon ja bʼa jkongregasyon jastal precursor. Ja Ethel soka yal untiki wa smojtayone yajni wa xkulatay ja kongregasyonik mas mojani. Pe yajni ay kiʼoj asamblea ma wa xkulatay ja bʼa yaxkʼuli, jtuchʼil wala wajyon.

Bʼa oj chʼak kil yibʼanal ja jcholiki, tʼilani chapan lek oj ajyukuj. Tolabida kila stʼilanil aʼajyuk ja tsomjelal bʼa pamilya yibʼanal ja semanaʼiki. Yajni teyon ja bʼa yaxkʼul bʼa yulatajel ja kongregasyoniki, ja Ethel wa skʼulan ja tsomjelal bʼa pamilya soka yal untiki. Tolabida jkʼujolan bʼa oj jkʼuluktikon jastik bʼa pamilya ja yajni wa xbʼobʼi. Cha jchapatikon yajel ekʼ jutsʼinik bʼa gustoʼil soka yal untiki, jastal tajnel ma wajel paxyal bʼa lugarik jel tsamal mojan ja bʼa naʼitsi. Tʼusan mi spetsaniluk ekʼele tardexa wala jijliyon xchapjel jbʼaj bʼa oj chʼak jkʼuluk ja cholalik kiʼoj ja bʼa xchonabʼ ja Dyosi. Ja Ethel jachni kʼotel jastal ja cheʼumal jel lista wa staʼa tiʼal ja bʼa Proverbios 31:15. Sajto wa xkʼeʼi bʼa jachuk oj jkʼumuktikon lajan ja teksto bʼa kada kʼakʼu, sok waʼel soka pamilya bʼajtanto oj wajuke ja bʼa eskuela ja kuntikiltikoni. Jelni xkaʼa tsʼakatal yuja ay jun jcheʼum wa  xchʼaka sbʼaj, bʼa tolabida skoltunejon oj bʼobʼ jkʼuluk ja kaʼtelik bʼa Dyos.

Ja Ethel soka keʼn wa xkʼujolantikon bʼa sjejelyi ja kuntikiltikon bʼa oj syajtaye ja Jyoba sok yaʼteltajel. Wani xkʼanatikon a-stsaʼe ja aʼtel bʼa tyempo tsʼikan, pe mi yuj keʼn kaltikon yabʼye, jani yuja yeʼn stsaʼawe. Tolabida wa xkalatikon yabʼye ja gustoʼil wa xyaʼa yaʼteltajel ja Jyoba bʼa tyempo tsʼikan. Anima wa xkalatikon yabʼye ja wokolik wa x-ilxi, pe wani xchiktestikon jastal ja Jyoba skoltunejotikon sok yaʼunej koʼ slekilal ja jpamilyatikoni. Pe chomajkil, wani xkatikonyi stʼilanil ke ja yal untiki ayawe ekʼ tyempo soka hermanoʼik wa xyaʼawe bʼajtan bʼej ja Jyoba ja bʼa sakʼanile.

Stsʼakatal ja Jyoba, mini skʼulankujtikon palta ja jas tʼilani. Pe tolabidani jkʼujolan bʼa skʼulajel ja jchol jastal tatal. Ja jas ekʼ jbʼaj ja bʼa yaxkʼul yajni solteroʼonto sok ja yajni precursor especialoni, sjeʼaki bʼa tolabida chapan oj ajyukon sok bʼa yajel makunuk lek ja takʼini. Pe ayni ekʼele, ama jel xkʼujolantikon, mini xbʼobʼ jtatikon yibʼanal ja jas wa xmakunikujtikoni. Wani xkʼuʼan lek ke ja bʼa ekʼeleʼik jaw, ja Jyoba skoltayotikon. Jun sjejel, ja bʼa xchʼakulabʼil ja jabʼil 1980 sok ja skʼeʼulabʼil ja 1990 ajyi jun chʼin guerra ja bʼa Surinam. Ayni ekʼele jel wokol stajel takʼin sok cha jachuk ja jastik tʼilani. Pe ja Jyoba tolabida stalnayotikon (Mat. 6:32).

Ja Jyoba yaʼunejkitikon jun jsakʼaniltikon bʼa gusto lek sok tsʼikan; mini bʼa yaʼunejotikonkana. Ja kuntikiltikon kʼotele jun majtanal bʼa keʼntikon, sok sjejelyile bʼa syajtajel ja Jyoba kʼotelni jun niwan cholal. Jelni xya gustoʼaxukotikon yiljel ke jani stsaʼawe aʼtel bʼa tyempo tsʼikan ja bʼa sakʼanile. Ja Ethniël sok ja Giovanni wajele ja bʼa eskuela bʼa cholumanik sbʼaja sGobyerno ja Dyos, sok ja wego ti wane aʼtel ja bʼa betel bʼa Surinam soka xcheʼumeʼi.

Ja Ethel soka keʼn ayxani jkʼujoltikon, pe wantikontoni aʼtel bʼa Jyoba jastal precursorik especial. Chomajkil, jelni makan ayotikon sok mini xkankuj tyempo bʼa oj nebʼ noxel. Pe mini tʼun xnaʼa malaya. Yajni wa xpensaraʼan ja jastik ekʼeli, wani xbʼobʼ kal sok spetsanil jkʼujol ke ja bʼa jkeremili, jani jtsaʼa ja jasunuk mas lek ja bʼa jsakʼanili: aʼtel bʼa tyempo tsʼikan bʼa Jyoba.