Kaʼax ja bʼa sbʼaʼal

Kaʼax ja bʼa sbʼaʼali

ARTIKULO BʼA SPAKLAJEL 41

Wantik yaʼteltajel ja Dyos «bʼa jel ja syajulal skʼujoli»

Wantik yaʼteltajel ja Dyos «bʼa jel ja syajulal skʼujoli»

«Ja Jyoba jelni lek sok spetsanile, soka syajulal skʼujol wani xchiknaji bʼa spetsanil ja jasa wa skʼulani» (SAL. 145:9).

TSʼEBʼOJ 44 Ja yorasyon ja maʼ chamkʼujol ay

JA JAS OJ PAKLAXUK *

1. ¿Jasa bʼobʼta wa x-ekʼ bʼa jpensartik ja yajni wa xkan jpensaraʼuktik bʼa june maʼ ay syajulal skʼujol?

YAJNI wa xka ekʼ bʼa jpensartik june maʼ ay syajulal skʼujol, bʼobʼta wa xpensaraʼantik bʼa june maʼ jel lek skʼujol, jel spasensya sok jel jaman skʼujol. Bʼobʼta wani x-ekʼ bʼa jpensartik ja sjejel yala ja Jesús, sbʼaja lekil samaritano. Ja winik it bʼa ti sbʼaj bʼa pilan lugar sjeʼayi syajulal skʼujol jun judío bʼa makʼjikan yuj bandidoʼik. Ja samaritano «jelni snaʼa syajulal juntiro» ja judío, sok jani nikjiyuj ja yajalkʼujol bʼa slejel ay maʼ oj yil (Luc. 10:29-37). Ja sjejel it wa xchiktes june ja bʼa tsamal smodoʼik ja kala Dyostiki, bʼa tini chʼikan ja jastal wa syajtayotiki sok wa sjeʼakitik kada kʼakʼu sok bʼa jitsan modo: ja syajulal skʼujoli.

2. ¿Bʼa jas tuk modoʼik wa xbʼobʼ jetik yajulal kʼujol?

2 Ja yajulal kʼujoli cha wani xbʼobʼ jexuk yajni mi xkʼulaxi kastigar jun kristyano yajni ay rasonik bʼa mi oj kʼulaxuk. Ja Jyoba jelni sjeʼunej syajulal skʼujol jmoktik ja bʼa modo it, pes ja tsʼijbʼanum bʼa jun salmo, yala: «Mini jachʼ wa skʼulankitik soka jas mi lek wa xkʼulantiki» (Sal. 103:10). Pe ayni ekʼele ja Jyoba jel tʼilan oj stoj tsats june maʼ koʼel mulal.

3. ¿Jastik sjobʼjelik oj jpaklaytik ja bʼa artikulo it?

3 Ja bʼa artikulo it, oj kiltik ja sjakʼjel wa xyaʼa ja Biblia sbʼaja oxe sjobʼjelik it: ¿jas yuj wa sjeʼa yajulal kʼujol ja Jyoba?, ¿jasa syakulabʼil yiʼoj ja tojelal bʼa tsats wa x-axi sok ja yajulal kʼujoli? Sok ¿jasa wa xbʼobʼ skoltayotik bʼa sjejel ja modoʼal it?

JAS YUJ WA SJEʼA YAJULAL KʼUJOL JA JYOBA

4. ¿Jas yuj wa sjeʼa yajulal kʼujol ja Jyoba?

4 Yuj yajalkʼujol. Ja jekabʼanum Pablo, soka skoltanel ja yip ja Dyosi stsʼijbʼan ke ja Dyosi «jel ja syajulal skʼujoli». Soka yaljelik it, ja Pablo jani wa xkʼan yal sbʼaja smajlajel wa xyayi ja Dyos ja yaʼtijumik mulanumik bʼa oj wajuke bʼa satkʼinal (Efes. 2:4-7). Pe ja Dyosi mini kechanuk wa sjeʼayi syajulal skʼujol ja matik stsaʼunej oj wajuk bʼa satkʼinal. Ja David yala bʼa jun salmo: «Ja Jyoba jelni lek sok spetsanile, soka syajulal skʼujol wani xchiknaji bʼa spetsanil ja jasa wa skʼulani» (Sal. 145:9). Yuja Jyoba wa syajtay ja kristyanoʼiki, ja yeʼn wa sjeʼa yajulal kʼujol yajni ay yiʼoj jun rason bʼa skʼulajel.

5. ¿Jastal snebʼa ja Jesús ke ja Jyoba ayni syajulal skʼujol?

5 Ja Jesús kechani yeʼn wa snaʼa lek ke ja Jyoba jel skʼana oj sjeʼ yajulal kʼujol. Bʼa jitsanxa mil jabʼil, ja yeʼn ti ajyi soka sTat bʼa satkʼinal bʼajtanto oj jakuk bʼa Luʼum (Prov. 8:30, 31). Bʼa jitsan ekʼele, yilani jastal wa sjeʼayi yajulal kʼujol ja kristyanoʼik mulanume (Sal. 78:37-42). Yajni sjeʼayi ja tuk, ja Jesús tolabida sjeʼa ja tsamal smodo ja sTati.

Ja tatali mi ya kʼixwuk ja yunin chʼayeli; jaʼuktoma, gustoxta ya ochuk ja bʼa snaji. (Kʼela ja parrapo 6). *

6. ¿Jas sjejel yaʼa ja Jesús bʼa oj skoltayotik yiljel ke ja sTati ay syajulal skʼujol?

6 Jastalni kilatik ja bʼa artikulo ekʼta, ja Jesús xcholo ja sjejel jel xnikwani bʼa uninal chʼayeli bʼa sjejel ke ja Jyoba jelni skʼana oj sjeʼ yajulal kʼujolal. Ja bʼa sjejel it, ja uninali wa x-el ja bʼa naʼitsi sok «xchʼaka lom ja sdote yijel jun kistal sakʼanil» (Luc. 15:13). Soka tyempo, sutxi skʼujol sbʼaja kistal sakʼanil yiʼunej ajyi, yaʼa sbʼaj chʼinil sok kumxi bʼa snaj. ¿Jastal yila ja tatali? Ja keremi mini smajlay jitsan tyempo bʼa oj yil. Ja Jesús yala: «Yajni ja yeʼn najato ay, ja stati kʼot sat sok jel nikji juntiro ja skʼujoli. Ajnelxta waj staʼe, stela sok yajxta yujtsʼan». Jaʼuktoma oj ya kʼixwuk, ja tatali sjeʼayi syajulal skʼujol, yaʼa perdon sok cha ya ochuk ja bʼa spamilya. Ja uninali skʼulunej jitsan mulalik, pe ja tatali yaʼa perdon yujni sutxi skʼujol ja uninali. Ja tatal bʼa jel syajulal skʼujol ja bʼa sjejeli jani wa senyaʼan ja Jyoba. Soka sjejel it bʼa jel xnikwani, ja Jesús sjeʼa ke ja sTati wani skʼana oj ya perdon ja mulanumik bʼa meran wa sutxi skʼujole (Luc. 15:17-24).

7. ¿Jasa syakulabʼil yiʼoj ja sbiboʼil ja Jyoba sok ja syajulal skʼujoli?

7 Jani yuja jel bibo juntiro. Ja sbiboʼil ja Jyoba mi kʼoteluk jun modoʼal bʼa mi xkiswani ma jaxta oj waj skʼujol ja jas wa skʼulani. Ja Biblia wa xyala ke «ja biboʼil bʼa satkʼinali» bʼutʼel «yajulal kʼujol sok lekil sat» (Sant. 3:17). Jastalni jun tatal bʼa jel xyajtani, ja Jyoba wa snaʼa ke ja syajulal skʼujoli wani xya el slekilal ja yuntikili (Sal. 103:13; Is. 49:15). Ja it wa x-ajiyileyuj smajlajel ama mulanume. Yuja jel bibo juntiro, wa sjeʼayile yajulal kʼujol ta ayni jun rason bʼa oj skʼuluk. Pe mini xjelxi ja jastal wa xya makunuk ja modoʼal it. Yuja jelni bibo, mi wa xjelxi ele sok mi wa xyaʼakan bʼa oj ekʼ chikan jasa.

8. ¿Jasunkiluk bʼobʼta tʼilan oj kʼulaxuk, sok jas yuj?

8 Pe ja wego la jpensaraʼuktik ke jun yaʼtijum Dyos gana wa xyiʼaj jun sakʼanil bʼa koʼel mulal. Anto, ¿jasa oj bʼobʼ kʼulaxuki? Soka stojelal ja yip ja Dyosi, ja jekabʼanum Pablo stsʼijbʼan: «Bʼa oja waʼexkan smojtajel [...] [ja] kristyano jawi» (1 Cor. 5:11). Ja mulanumik bʼa mi sutxi skʼujole wani xkʼulajiye expulsar ja bʼa kongregasyon. Jelni tʼilan skʼulajel, bʼa jachuk oj talnaxuk ja hermanoʼik bʼa toj aye sok bʼa xchiktesel ja jastal jel sak ja Jyoba. Pe jujuntik wa spensaraʼane ke yajni ay maʼ wa xkʼulaji expulsar mini wa sjeʼa ja syajulal skʼujol ja Dyosi. La kiltik ta meran ja it.

¿KʼOTEL MAʼ JA EXPULSION JUN SJEJEL BʼA YAJULAL KʼUJOL?

Ama wa xpilji jun chej bʼa maloʼay, pe mini xjipjikan yuja talnanumi. (Kʼela ja parrapo 9 man 11).

9, 10. a) Jastalni wa xyala ja Hebreos 12:5, 6, ¿jas yuj wa xbʼobʼ kaltik ke ja expulsión juni sjejel bʼa yajulal kʼujol? b) ¿Jas sjejel wa skoltayotik bʼa yabʼjel stojol?

9 Yajni wa x-ekʼ anunsyo bʼa jun reunión ke june maʼ jel xyajtaytik «mixa taʼumantiʼuk bʼa Jyoba», jelni xya tristeʼaxukotik juntiro. Bʼobʼta wa xjobʼo jbʼajtik ta tʼilan oj skʼuluke expulsar ajyi. ¿Kʼotelni maʼ meran ja expulsion jun sjejel bʼa yajulal kʼujol? Jachni kʼotela. Ta wa xkomo jbʼajtik bʼa stojel june maʼ tʼilan oj tojxuk, mini stojoliluk, mini wa xjeʼatik yajulal kʼujol sok mini la yajtanitik (Prov. 13:24). ¿Wan maʼ xbʼobʼyuj ja expulsión skoltajel jun mulanum bʼa mi sutxi skʼujol bʼa oj stukbʼes ja smodo? Waniʼa. Jitsan ja bʼa matik koʼele chaʼan mulalik yaʼunej sbʼaje kuenta ke ja jastal tsats tojiye yuja ansyanoʼiki jani nikjiyeyuj bʼa oj snaʼe kʼinal, bʼa oj stukbʼes ja smodoʼeʼi sok kumxel soka Jyoba (kʼuman ja Hebreos 12:5, 6).

10 La jpensaraʼuktik ja bʼa sjejel it. Ja talnacheji wa xyaʼa sbʼaj kuenta ke maloʼay june ja bʼa xchejiki. Ja yeʼn wani snaʼa ke bʼa oj yajnay ja chamel it tʼilani oj spil ja yal chej sbʼaja tuki. Pe ja yal chejiki wani skʼanawe oj ajyuke tsoman. Wani skʼanawe oj ajyuke soka tuki sok wani xjom yolome jawa xpiljiyeʼi. Anto, ta ja talna chej wa spila ja chej bʼa yajnajel, ¿wan maʼ stojolan ja it ke jel malo? Miyuk. Sok pensaraʼan, ta awaʼakan ke ja chej ti oj ajyuk soka tuki, ja chameli ojni spuk sbʼaj. Ja yuj ta wa pila ja bʼa maloʼayi wani xa talnay ja tuki (cha kʼela ja Levítico 13:3, 4).

11. a) ¿Jas yuj wa xbʼobʼ slaj ja maʼ expulsado ay jastal jun yal chej bʼa maloʼay? b) ¿Jastik koltajel yiʼoje ja matik expulsado aye?

11 Wani xbʼobʼ kaltik ke june maʼ expulsado ay jachni jastal ja yal chej jaw, pes maloni ay ja jastal wa xtax soka Dyos (Sant. 5:14). Jastalni ja chamelik wa staʼawotiki, yajni mi lek wa xtax ja jastal wa xkila jbʼajtik soka Dyosi cha wani xbʼobʼ ekʼ sbʼaj ja tuk. Ja yuj, bʼa jujuntik ekʼele tʼilani oj pilxuk ja kristyano ja bʼa kongregasyon. Ja tojelal it wani xchiktes janekʼto wa syajtay ja Jyoba ja tuk yal chejiki sok wani xbʼobʼ snikyi skʼujol ja mulanumi sok yajelkan bʼa oj sutxuk skʼujol. Yajni expulsado ay, wani xbʼobʼ ochuk ja bʼa tsomjelik, bʼa wani xbʼobʼ smakʼlay ja jastal wa xyila sbʼaj soka Dyosi sok yajel tsatsbʼuk yajkʼachil ekʼele ja skʼuʼajel yiʼoji. Cha wani xbʼobʼ ajyukyuj juʼunik bʼa oj ya makunuk sok skʼeljel ja JW Broadcasting®. Sok yajni ja ansyanoʼik wa xyilawe ke wan stukbʼesel ja sakʼanili, ojni bʼobʼ yaweyi rason jujuntik ekʼele sok skoltajel bʼa jachuk oj tojbʼuk sok oj cha kumxuk yajkʼachil ekʼele jastal taʼumantiʼ bʼa Jyoba. *

12. ¿Jasa mas lek sok yajulal kʼujol wa xbʼobʼ skʼuluke ja ansyanoʼik yajni jun mulanum mi sutxi skʼujol?

12 Jel tʼilan oj jul jkʼujoltik ke kechan wa xkʼulaji expulsar ja mulanumik mi sutxi skʼujoleʼi. Ja ansyanoʼiki wa snaʼawe ke ja it juni jasunuk jel chaʼanyabʼal, bʼa mi ajnel jomolukxta wa xbʼobʼ kʼulaxuk. Sok wani snaʼawe ke ja Jyoba wani xtojwani «ja jastalni stojolili» (Jer. 30:11). Jelni syajtaye ja yermanoʼeʼi sok mini skʼana oj skʼuluke jun jasunuk bʼa oj sjom ja jastal wa xyila sbʼaje soka Jyoba. Pe ayni ekʼele, ja mas leki sok bʼa sjejel yajulal kʼujol jani yajel eluk ja bʼa kongregasyon ja mulanumi.

13. ¿Jas yuj tʼilan kʼulaxi expulsar june ja bʼa kongregasyon bʼa Corinto?

13 La kiltik jasa skʼulan ja jekabʼanum Pablo ja bʼa bʼajtan siglo sok jun mulanum bʼa mi sutxeluk skʼujol. Ja winik it bʼa Corinto ajyiyuj jun sakʼanil bʼa kux, pes yiʼojni ja xcheʼum ja stati. ¡Jelni kistal! Ja Jyoba yalunejxa yabʼ ja chonabʼ Israel: «Ja winik bʼa wa xway soka xcheʼum ja stati yiʼunejanyi kʼixwelal ja stati. Tʼilani oj chamuke xchawanile» (Lev. 20:11). Pe ja Pablo mini xbʼobʼ yalyabʼ ja kongregasyon bʼa Corinto bʼa a-smile el ja winik jaw; pe yalani yabʼ bʼa a-skʼuluke expulsar. Ja skuxil sakʼanil ja winik it wani sjomjel jun parte ja bʼa kongregasyon. Asta ajyi jujuntik wa spensaraʼane ke mini jun chaʼan mulaluk (1 Cor. 5:1, 2, 13).

14. ¿Jastal sjeʼayi ja Pablo syajulal skʼujol ja winik kʼulaji expulsar bʼa Corinto, sok jas yuj? (2 Corintios 2:5-8, 11).

14 Tyempo tsaʼan, ja Pablo yabʼ yabʼalil ke ja mulanumi stukbʼesta ja sakʼanili sok sutxita skʼujol meran. Ama ja winik it yaʼunej kuxbʼuk ajyi ja sbʼiʼil ja kongregasyon, ja Pablo yala yabʼ ja ansyanoʼik ke mini skʼana «jel yajuk» ja jas oj skʼuluki. Yayile ja tojelal it: «Tʼilani oja waʼex perdon sok spetsanila kʼujolex sok oja waʼex kulan skʼujol». Sok xcholo yabʼye jas yuj: «Bʼa jachuk mixa jel tʼenan oj yabʼ yuja jel triste ayi». Ja Pablo snaʼayi syajulal ja winik it bʼa sutxita skʼujol. Ja yuj ja Pablo mini skʼana jel tʼenan oj yabʼ oj ajyuk ja winiki sok jel triste oj ajyuk yuja jas skʼuluneji sok oj ijuk bʼa mixa oj skʼan perdon (kʼuman ja 2 Corintios 2:5-8, 11).

15. ¿Jastal wa sjeʼawe mi xjelxiye ja ansyanoʼik soka yajulal kʼujol sok ja yajni wa xtojwaniye tsatsi?

15 Jastalni ja Jyoba, ja ansyanoʼiki jel skʼana oj sjeʼe yajulal kʼujol. Tʼilani oj tojwanuke tsats ja yajni ay stʼilanili, pe wani sjeʼawe yajulal kʼujol ja yajni wa xbʼobʼi ta ay jun meran rason bʼa skʼulajel. Ta mi stojowe ja mulanumi, mini wanuke sjejel yajulal kʼujol, waneni yajelkan bʼa oj ekʼ chikan jasa. Pe ¿kechan maʼ yeʼnle ja ansyanoʼik oj sjeʼe yajulal kʼujol?

JASA WA XBʼOBʼ SKOLTAYOTIK BʼA SJEJEL YAJULAL KʼUJOL

16. Jastalni wa xyala ja Proverbios 21:13, ¿jasa wa skʼulan ja Jyoba soka matik mi sjeʼa yajulal kʼujol?

16 Jpetsaniltik ja snochumanotik Kristo wani xkʼanatik oj ajyuk syajulal jkʼujoltik jastal ja Jyoba. ¿Jas yuj? Jun rason jani yuja mi smaklay ja matik mi sjeʼaweyi yajulal kʼujol ja tuki (kʼuman ja Proverbios 21:13). Yuja wa xkʼanatik ke ja Jyoba oj smaklay ja korasyontiki, wani xkaʼa jkuidadotik bʼa mi oj jelxukotik soka tuki. Jaʼuktoma oj jmak ja jchikintik «sbʼaja maʼ wan awanel skʼanjel skoltajel», tolabida puesto aytik bʼa smaklajel ja maʼ wan yijel wokol. Chomajkil, wani xkilatik chaʼanyabʼal ja rason it wa xyakitik ja Biblia: «Ja maʼ mi sjeʼa yajulal kʼujoli mini oj najuk syajulal ja yajni xkʼulaji jusgari» (Sant. 2:13). Ta chʼin wa xkaʼa jbʼajtik sok wa xkaʼa tʼabʼan jkʼujoltik janekʼto wa xkʼanatik oj jejukitik yajulal kʼujol, masni puesto oj ajyukotik bʼa sjejelyi ja tuki. Pe masni jel tʼilan oj jkʼuluktik yajni jun mulanum bʼa sutxel skʼujol wa xkumxi ja bʼa kongregasyon.

17. ¿Jastal sjeʼa meran yajulal kʼujol ja David?

17 Ja bʼa Biblia, wa xtaʼatik sjejelik bʼa jastal oj jetik yile yajulal kʼujol ja tuk sok mi oj jelxukotiksoke. La jpensaraʼuktik ja bʼa rey David, june maʼ tikʼanxta sjeʼa meran syajulal skʼujol. Ama ja Saúl wa skʼana oj smil, ja David jel ajyi syajulal skʼujol soka rey it stsaʼunej ja Dyosi sok nunka sleʼa modo bʼa yajelyi stup ma syajbʼesel (1 Sam. 24:9-12, 18, 19).

18, 19. ¿Bʼa jas chabʼ ekʼele mi sjeʼa yajulal kʼujol ja David?

18 Pe ja David mini tolabida sjeʼa yajulal kʼujol. Jun sjejel, yajni ja Nabal, bʼa kʼotel jun winik jel kalax, yala jastik bʼa yaj sok mini skʼana oj yayi swaʼel ja David soka swiniki, Ja David jel tajki sok yala ke oj smil ja Nabal sok spetsanil ja winike tey bʼa snaji. Stsʼakatal ja Abigaíl, ja xcheʼum ja Nabal, bʼa wegoxta ay jas skʼulan, bʼa ajyi spasensya sok lekil skʼujol, ja David mi smulin spekʼjel chikʼ (1 Sam. 25:9-22, 32-35).

19 Bʼa pilan ekʼele, ja aluman Natán xcholoyabʼ ja David bʼa jun winik riko sok yelkʼanyi ja xchej jun winik pobre bʼa jelni yaj xyila. Ja David jel tajki sok yala: «¡Jastalni sakʼan ay meran lek ja Jyoba, ja winik maʼ skʼulan it wani sbʼajin oj chamuk!» (2 Sam. 12:1-6). Ja yeʼn wani snaʼa ke ja Ley bʼa Moisés wa xyala ta jun kristyano yelkʼan jun chej, tʼilani oj yaʼ chane chej bʼa slokʼol (Éx. 22:1). Pe yajni yala ke ja winik wa sbʼajin oj chamuk junxani tsatsal kastigo. Pes ja smeranili, ja Natán kechan yaʼa ja sjejel jaw bʼa skoltajel ja David bʼa oj yabʼ stojol ke yeʼnani mismo skʼulunej jitsan jastik bʼa masto jel malo. Jaxa Jyoba mastoni sjeʼayi yajulal kʼujol ja David ke yuja jastal oj sjeyi ajyi ja winik jaw ja David sbʼaja sjejel yaʼa ja Natán (2 Sam. 12:7-13).

Ja rey David mini sjeʼa yajulal kʼujol soka winik bʼa sjejel yaʼa ja Natán. (Kʼela ja parrapo 19 sok 20). *

20. ¿Jasa wa sjeʼakitik ja sjejel bʼa David?

20 Jastalni wa xkilatik, yajni ja David yaʼakan bʼa oj kʼulajuk ganar yuja tajkeli, yala ke ja Nabal sok spetsanil ja swinikeʼi tʼilani oj chamuke. Sok tsaʼan mixani spensaraʼan bʼa oj yal ke achamuk ja winik ja bʼa sjejel yaʼa ja Natán. Ja bʼa tsaʼanxta sjejel it, bʼobʼta wani xjobʼo jbʼajtik jas yuj jun winik bʼa jel lek jel tsats kʼulwani juzgar. Pe la jpensaraʼuktik jastal wa xtax ja David. Ja bʼa jutsʼin jaw mini lek wa xtax ja sconciencia. Ja jel tsats skʼulajel juzgar ja tuki juni senya bʼa mi lek wala taxtik soka Dyosi. Ja Jesús yaʼa ja rason it jel tʼilan: «Awikxakan skʼulajel jusgar ja tuk bʼa jachuk mi oj cha kʼulajananik jusgar. Yujni ja jastal waxa kʼulanex jusgar ja tuki jachni oj cha kʼulajananik jusgar ja weʼnlexi» (Mat. 7:1, 2). Ja yuj mok jel tsats la jkʼultik juzgar ja tuki sok la jkʼujoluktik bʼa oj ajyuk syajulal jkʼujoltik, jastalni ja kala Dyostiki.

21, 22. ¿Bʼa jastik modo wa xbʼobʼ jetik yajulal kʼujol?

21 Ja snajel yajulal mini kechan kʼotel jun jasunuk wa xkabʼtik; wani stojolan skʼulajel jastik junuk sbʼaja tuk. Ja yuj jpetsaniltik wani xbʼobʼ jpensaraʼuktik machtik wa xbʼobʼ jkoltaytik ja bʼa pamilya, ja bʼa kongregasyon ma ja bʼa territorio. Seguro lek ojni jtatik jitsan modo bʼa sjejelyile yajulal kʼujol. ¿Ay maʼ bʼa kabʼunejtik bʼa june maʼ wa skʼana oj axukyi kulan skʼujol? Bʼobʼta ojni bʼobʼ kitik ochyi tʼun swaʼel ma skoltajel bʼa pilan modo. ¿Ay maʼ june bʼa ajkʼachto sutxel skʼujol bʼa wa skʼana stsatsankʼujolajel ma bʼa oj ajukyi kulan skʼujol yuj jun yamigo? ¿Wan maʼ xbʼobʼ wajtik bʼa xcholjelyabʼ ja tuk ja lekil rasonik sbʼaja tsamal smajlajeli? Jani june ja bʼa modoʼalik mas lek bʼa sjejelyi yajulal kʼujol ja tuki (Job 29:12, 13; Rom. 10:14, 15; Sant. 1:27).

22 Ta altantoxta ayotik, ojni kaʼ jbʼajtik kuenta ke ja bʼa joyanaltiki ayni jitsan modo bʼa sjejel yajulal kʼujol. Ta wa xjeʼatik ja modoʼalik it, ojni katik gustoʼaxuk ja kala Tatik bʼa satkʼinal, ja Dyos «bʼa jel ja syajulal skʼujoli».

TSʼEBʼOJ 43 Jun orasyon bʼa yajel tsʼakatal

^ par. 5 Ja yajulal kʼujoli jani june ja bʼa smodoʼik jel xpaywani ja Jyoba, sok jelni tʼilan oj ajyukujtik. Ja bʼa artikulo it, oj jpaklaytik jas yuj ja Jyoba wa sjeʼa ja modoʼal it, jas yuj wa xbʼobʼ kaltik ke ja stojwaneli juni modo bʼa wa sjeʼa yajulal kʼujol sok jastal oj bʼobʼ jetik ja tsamal modoʼal it.

^ par. 11 Ja bʼa rebista it, ja bʼa artikulo «Jas oja kʼuluk bʼa oj cha awilabʼajsok lek ja Jyoba» wa xcholo ja jas wa xbʼobʼ skʼuluke ja matik kumxelexa bʼa oj cha iljuke lek yuja Dyosi sok jastal wa xbʼobʼ koltanuke ja ansyanoʼik.

^ par. 60 XCHOLJEL SBʼAJA POTOʼIK: Ja uninal chʼayel bʼa sjejeli wa xkumxi bʼa snaj. Ja tatali ti wa xyilakoʼ man olom naʼits sok ajnelxta wa xwaj stele.

^ par. 64 XCHOLJEL SBʼAJA POTO: Yuja jel mulal ay xyabʼ ja rey David, mini tʼun lek yabʼ ja sjejel yaʼa ja Natán sok kʼakʼxta yala ke ja winik riko jaw wani sbʼajin oj chamuk.