1. ¿Jas kʼelsat wa xbʼobʼ ajyukujtik yajni wanotikxa awelaxel?

YAJNI wanotikxa awelaxel, bʼobʼta wala xiwtik spensarajel mixani jel oj makunukotikyuj ja Jyoba jastalni ajyi. Bʼobʼta mixani ay lek kiptik, pe wani xbʼobʼ katik makunuk ja jas wa xnaʼatiki sok ja experiencia ajyelkujtik ja bʼa jabʼilik ekʼeljani bʼa oj jkoltaytik ja matik mito ay skʼujoli bʼa oj makunuke mas ja bʼa xchonabʼil ja Jyoba sok bʼa oj staʼe yajkʼachil xchole. Jastalni yala jun hermano bʼa jitsanxa jabʼil wan aʼtel jastal ansyano: «Yajni kʼe kabʼ mixa jel xbʼobʼ jkʼuluk yuja jabʼili, kaʼa tsʼakatal yuja ay hermanoʼik mito ay skʼujole bʼa chapane sok puesto aye bʼa skʼulajel ja aʼteli».

2. ¿Jasa oj kiltik ja bʼa artikulo it?

² Ja bʼa artikulo ekʼi, kilatik ja matik mito ay skʼujoli wa xyawe el slekilal yamigoʼajel ja matik awelexa. Ja bʼa artikulo it, oj kiltik ke ja modoʼalik jastal ja chʼin yajel jbʼajtik, snajel ja janekʼ wa xlajxikujtik, yajel tsʼakatal sok skʼepjelyi ja tuk wani xbʼobʼ skoltay ja matik awelexa bʼa oj aʼtijuke lajan soka matik mito ay skʼujole, bʼa jelni oj yaʼ el slekilal ja kongregasyoni.

3. a) Jastalni wa xyala ja Filipenses 2:3, 4, ¿jasa ti chʼikan ja yajel jbʼajtik chʼin? b) ¿Jastal wa xkoltaji jun snochuman Kristo yajel sbʼaj chʼin?

³ Ta ja matik awelexa wa skʼana oj skoltaye ja matik mito ay skʼujoli, tʼilani chʼin oj ya sbʼaje. Ja kristyano bʼa chʼin wa xyaʼa sbʼaj wani spensaran ke masto ekʼxel ja tuk yuja yeʼn (kʼuman ja Filipenses 2:3, 4). Ja matik awelexa bʼa ay yiʼoje ja modoʼal it wani snaʼawe lek ke ay tuktukil modo bʼa skʼulajel ja jastalni wa xyala ja Biblia sok bʼa lek oj chʼak elkʼote. Ja yuj mini wa smajlaye ke ja tuk jachni oj skʼuluke  ja jastalni wa skʼulane ajyi ja yeʼnleʼi (Ecl. 7:10). Ama ayiʼoje jitsan experiencia bʼa oj sjeʼeyi ja tuk, wani snaʼawe ke «wan tukbʼel ja jastik wan ekʼel ja bʼa luʼumkʼinali» sok bʼobʼta tʼilani oj kʼajyuke ja jastal wa xkʼulaxi ja wego (1 Cor. 7:31).

4. ¿Jastal wa sjeʼawe ja biajanteʼik ja smodoʼe jastal bʼa levitaʼik?

⁴ Ja hermanoʼik bʼa awelexa bʼa chʼin wa xyaʼa sbʼaje wani xyabʼye stojol yajni wan ekʼel ja jabʼiliki mixani xbʼobʼ skʼuluke mas jastal ajyi. Jun sjejel, la jpensaraʼuktik ja jas wa x-ekʼ sbʼaje ja biajanteʼiki. Yajni wa staʼawe 70 jabʼil, wa x-ajiyile jun yajkʼachil cholal. Bʼobʼta jelni wokol bʼa yeʼnle ja jaw, pes jachni wa skʼana oj skoltaye ja hermanoʼiki. Jelni skʼulane gusto ja cholal jaw sok mantoni wego. Pe wani xyabʼye stojol ke masni lek oj skʼuluke ja cholal jaw hermanoʼik bʼa mito ay skʼujole. Ja smodoʼe jachni jastal bʼa levitaʼik ja bʼa poko Israel, bʼa yajni wa staʼawe ja 50 jabʼil tixani wa xyawekan aʼtel ja bʼa tabernáculo. Ja sgustoʼileʼi mini jaʼuk yuja ayiʼoje jun cholal. Kongana wa skʼulane ja janekʼ wa xbʼobʼ yujile sok wa skoltaye ja matik mito ay skʼujole (Núm. 8:25, 26). Ja bʼa jtyempotiki, ama ja hermanoʼik bʼa wajye biajante mixa tey bʼa skʼabʼe jitsan kongregasyonik, jelni skoltaye sok wa stsatsankʼujolane ja kongregasyon bʼayeʼi.

5. ¿Jas wa sjeʼawi ja sjejel bʼa Dan sok bʼa Katie?

⁵ La kiltik ja sjejel bʼa Dan, bʼa aʼtiji 23 jabʼil jastal biajante. Yajni staʼa 70 jabʼil, ja  yeʼn soka xcheʼum Katie, aji ochuke precursorik especial. ¿Jastal wan wajel yujile ja bʼa yajkʼachil xchole? Ja Dan wa xyala ke masni latsanxa ay xyabʼ ja bʼa aʼtelik bʼa kongregasyon, skoltajel ja hermanoʼik bʼa oj kʼotuke skoltuman ansyanoʼik, xchapjel ja tuk bʼa xcholjel bʼa calleʼik bʼa niwak chonabʼik sok bʼa presoʼik. Hermanoʼik bʼa awelexa, ama teyex bʼa aʼtel bʼa tyempo tsʼikan ma miyuk, jelni jas wa xbʼobʼa kʼulukex bʼa skoltajel ja tuk. ¿Jastal? Kʼajyel ja bʼa jastal wala taxyexi, ajyela kʼelsatex sok wajela kʼujolex ja bʼa jas wa xbʼobʼa kʼulukexi.

6. ¿Jas yuj masni lek snajel ja janekʼ wa xlajxikujtiki? Aʼa jun sjejel.

⁶ Ja kristyano bʼa wa snaʼa ja janekʼ wa xlajxiyuji mini xjelxi (Prov. 11:2). Mini stʼena sbʼaj bʼa oj ya mas ja bʼa janekʼ wa xlajxiyuji sok ja it wa xkoltaji bʼa gusto oj ajyuk sok oj koltanuk. Ja maʼ wa snaʼa ja janekʼ wa xlajxiyuji ojni slajtik jastal ja maʼ wan syamjel jun karro jach bʼa wits kʼeʼe sok bʼa oj kajpujuk tʼilani oj stukbʼes ja velocidad ama masni takal oj kʼeʼuk. Cha junxtani wa x-ekʼ sok ja maʼ wa snaʼa ja janekʼ wa xlajxiyuji wani snaʼa «stukbʼesel ja svelocidadi» bʼa jachuk mi oj yakan yaʼteltajel ja Jyoba sok skoltajel ja tuki (Filip. 4:5).

7. ¿Jastal sjeʼa ja Barzilái ke wani snaʼa ja janekʼ wa xlajxiyuji?

⁷ La kiltik ja sjejel bʼa Barzilái, ja yeʼn ayxa yiʼoj 80 jabʼil yajni lokjiyuj ja rey David bʼa ti oj ajyuk bʼa spalacio. Ja winik it snaʼa ja janekʼ wa xlajxiyuji sok mini yala oj wajuk soka reyi. Wani snaʼa ke yuja awelxa mixa jeluk xlajxiyuj sok ja yuj yala ke mas lek yeʼn oj wajuk bʼa sparte ja Kimham, june bʼa mito ay skʼujol (2 Sam. 19:35-37). Jastalni Barzilái, ja hermanoʼik bʼa awelexa jelni x-ajiyile gusto yajelyi jujuntik cholalik ja matik masto kereme.

8. ¿Jastal sjeʼa ja rey David wani snaʼa ja janekʼ wa xlajxiyuj yajni skʼana oj skʼuluk ja templo?

⁸ Ja rey David cha yaʼani jun lekil sjejel bʼa snajel janekʼ wa xlajxiyuj. Wani skʼana sok spetsanil ja skʼujol oj yayi kʼeʼuk jun naʼits ja Jyoba. Pe yajni ja Jyoba yala ke jaʼ spensaraʼunej yeʼn oj ya kʼeʼuk ja Salomón, ja David skolta ja janekʼ bʼobʼyuj ja bʼa aʼteli (1 Crón. 17:4; 22:5). Mini spensaraʼan yeʼnani ja maʼ chapan ay bʼa skʼulajel ja aʼtel yuja Salomón, pes junto kerem sok mito ayiʼoj snajel (1 Crón. 29:1). Ja David wani snaʼa ke oj elkʼot lek soka skoltanel ja Jyoba, mini jaʼuk ja sjabʼil ma ja experiencia yiʼoje ja matik wa stojowe ja aʼteli. Jastalni ja David, ja bʼa jtyempotiki, ja snochumanik Kristo bʼa awelexa kongana wane aʼtel, ama wa xtukbʼi ja xchole. Sok wani snaʼawe ke ja Jyoba oj ya koʼuk slekilal ja matik mito ay skʼujole bʼa wane skʼulajel ja aʼtel bʼa yeʼn wa skʼulane ajyi.

9. ¿Jastal sjeʼa ja janekʼ wa xlajxiyuj june ja Olomalik bʼa Naʼits Betel?

⁹ Jun sjejel bʼa snajel ja janekʼ wa xlajxikujtik ja bʼa jtyempotiki jani ja hermano Shigeo. Ja bʼa 1976, yajni ayiʼoj 30 jabʼil, aji ochuk jastal june ja bʼa Olomalik bʼa Naʼits Betel. Ja bʼa jabʼil 2004, yeʼnani kʼot ja maʼ wa xkoltani skʼeljel ja yaʼtel ja Olomalik bʼa Naʼits Betel. Soka tyempo yaʼa sbʼaj kuenta mixani junukxta ja yip jastal ajyi sok mixa jel wego skʼulan ja yaʼteli. Ja yuj yalayabʼ ja Jyoba ja jas wan ekʼeli sok spensaraʼan ja slekilal ja yeʼn oj yi och jun hermano bʼa mito ay skʼujol ja aʼtel wa skʼulan ajyi. Ja wego, mixa yeʼn wa xkoltani skʼeljel ja yaʼtel ja Olomalik bʼa Naʼits Betel, pe titoni ay ja bʼa tsome jawi sok  wani aʼtel lajan soka smojiki. Ja sjejel bʼa Barzilái, ja rey David sok ja Shigeo wa sjeʼakitik ke june maʼ chʼin wa xyaʼa sbʼaj sok wa snaʼa ja janekʼ wa xlajxiyuji mini jaʼuk wa xwaj skʼujol ta ayxa yiʼoj experiencia ma miyuk ja matik mito ay skʼujoli, jani wa xyilawe ja jas jel snaʼawe skʼulajeli. Ojni yil-e jastal smoje aʼtel, sok mi oj yil-e jastal skontraʼe (Prov. 20:29).

10. ¿Jastal wa xyilawe ja matik awelexa ja matik mito ay skʼujole ja bʼa kongregasyoni?

¹⁰ Ja hermanoʼik bʼa awelexa wani xyilawe ja matik mito ay skʼujole jastal majtanalik bʼa Jyoba sok jel xyaʼawe tsʼakatal yuja jas wa skʼulane. Yuja wanxta chʼakel ja yipeʼi, jelni chaʼanyabʼal xyilawe ke ja matik mito ay skʼujole sok ayto yipe wa skʼanawe sok wa xbʼobʼ aʼtijuke ja bʼa jas wa xmakuni ja bʼa kongregasyoni.

11. Jastalni wa xyala ja Rut 4:13-16, ¿jasa slekilal wa xyawe eluk ja matik awelexa yajni wa xyaʼawe tsʼakatal yuja skoltanel ja matik mito ay skʼujoli?

¹¹ Ja Noemí juni lekil sjejel wa staʼa tiʼal ja Biblia bʼa maʼ awelxa bʼa yaʼani tsʼakatal sok skʼanani akoltajukyuj june maʼ mito ay skʼujol. Yajni chamta ja skerem ja Noemí, ja yeʼn yalayabʼ ja yalibʼ Rut akumxuk soka spamilya. Pe yajni ja Rut yala oj smojtay man Belén, ja Noemí skʼanani oj koltajuk (Rut 1:7, 8, 18). Sok ja it yaweni el slekilal xchawanile (kʼuman ja Rut 4:13-16). Ja hermanoʼik bʼa chʼin wa xyaʼa sbʼaje wani snochowe ja sjejel bʼa Noemí.

12. ¿Jastal sjeʼa wa xyaʼa tsʼakatal ja jekabʼanum Pablo?

¹² Ja jekabʼanum Pablo jaʼa pilan sjejel bʼa yaʼa tsʼakatal yuja koltanel ajiyiʼi. Bʼa jun ekʼele, yayi tsʼakatal ja snochumanik Kristo bʼa Filipos yuja koltanel sjekaweʼi (Filip. 4:16). Chomajkil, yala wa xyaʼa  tsʼakatal yuja jas skʼulan ja Timoteo yuj yeʼna (Filip. 2:19-22). Sok yayi tsʼakatal ja Dyos yuja hermanoʼik waj tsatsankʼujolajuk yajni ikʼubʼal och jastal presoʼanum ja bʼa Roma (Hech. 28:15). Ja Pablo kʼotni jun winik jel x-aʼtiji bʼa skʼulan biajar jitsan mil kilometro bʼa xcholjel sok stsatsankʼujolajel ja kongregasyoniki. Pe mini niwan yaʼa sbʼaj bʼa jachuk mi oj skʼan ja skoltanel ja hermanoʼiki.

13. ¿Jastal oj bʼobʼ sjeʼe wa xyaʼawe tsʼakatal ja hermanoʼik awelexa yuja jas wa skʼulane ja matik mito ay skʼujole?

¹³ Hermanoʼik bʼa awelexa, ay jitsan modo bʼa jastal oja jeʼex waxa waʼawex tsʼakatal yuja jas wa skʼulane ja matik mito ay skʼujole ja bʼa wa kongregasyoni. Ta wa skʼapa sbʼaje ay bʼa oj yiʼex ekʼa, wajel manbʼanel ma skʼulajel tuk jastik bʼa tʼilan, aʼawik tsʼakatal yuja skoltaneleʼi. Ilawik jastal jun sjejel ja bʼa syajal skʼujol ja Jyoba. Bʼobʼta ja jaw jani ja skʼeʼulabʼil bʼa oja wamigoʼuk abʼajex. Tolabida pensaraʼanik ja jastal wa xtaxye soka Dyos ja matik mito ay skʼujole. Alayabʼye jelni xyawilex gusto yiljel ay matik mito ay skʼujol bʼa wa skʼujolan skʼulajel mas ja bʼa kongregasyon. Sok puesto ajyanik bʼa oja pilexyi tyempo sok xcholjel yabʼye ja jas ekʼela bʼajexi. Yajni xa kʼulanex, oja jeʼex waxa wawexyi ‹tsʼakatal› ja Jyoba yuja yiʼonejan matik mito ay skʼujole ja bʼa kongregasyoni (Col. 3:15; Juan 6:44; 1 Tes. 5:18).

14. ¿Jastal sjeʼa ja rey David wa skʼepa ja jas yiʼoji?

¹⁴ Ja rey David wajni jun sjejel bʼa pilan modoʼal jel tʼilan oj sjeʼe ja snochumanik Kristo bʼa awelexa: ja skʼepjeli. Ja yeʼn yaʼa jitsan jastik ja bʼa jas yiʼoji bʼa koltanel yajel kʼeʼuk ja templo (1 Crón. 22:11-16; 29:3, 4). Skʼulan ja it, ama ja maʼ yiʼaj mas toyjelal bʼa skʼulajel ja naʼits it jani ja skerem Salomón. Ta ja weʼn awelaxa sok mixa xbʼobʼ koltanan lek ja bʼa aʼtel bʼa yajel kʼe naʼitsik, pe ojni bʼobʼ koltanan yajel jawa donasyonik ja bʼa janekʼ wa xlajxiwuji. Sok choloyabʼ ja matik mito ay skʼujole ja experiencia ataʼunejan ja bʼa jabʼilik ekʼeljani.

15. ¿Jastik jel chaʼanyabʼal jejiyi ja Timoteo yuja Pablo?

¹⁵ Ja jekabʼanum Pablo cha wajni jun sjejel bʼa wa skʼepayi ja tuk. Sloko ja Timoteo bʼa oj mojtajukyuj ja bʼa sbiaje jastal misionero sok sjeʼayi ja jastal wa xcholo sok wa sjeʼa (Hech. 16:1-3). Ja chapjelal yayi ja Pablo koltajiyuj bʼa oj kʼot jun lekil jeʼuman ja bʼa lekil rasoni (1 Cor. 4:17). Jaxa Timoteo, ya makunuk ja jas jejiyi yuja Pablo bʼa xchapjel ja tuki.

16. ¿Jas yuj ja Shigeo xchapa ja tuki?

¹⁶ Ja hermanoʼik awelexa ja bʼa jtyempotiki mini wa xiwye bʼa mixa oj makunuke ta wa xchapawe hermanoʼik bʼa mito ay skʼujole bʼa jachuk yeʼnxa oj skʼuluke ja jas yeʼn wa skʼulane ajyi ja bʼa kongregasyon. La jpensaraʼuktik bʼa Shigeo, ja it tax tiʼal ja bʼa parrapo 9, ja bʼa jabʼilik ekʼjani xchapa hermanoʼik bʼa mito ay skʼujole ja bʼa Olomalik bʼa Naʼits Betel. Skʼulan ja it bʼa skoltajel ja aʼtel bʼa sGobyerno ja Dyos ja bʼa país wan koltaneli. Jaxa it koltani yajni kʼot ja sjutsʼinil bʼa oj yakan ja aʼtel jastal maʼ wa xkoltani skʼeljel ja yaʼtel ja Olomalik bʼa Naʼits Betel, ayxani jun hermano chapanxa ay bʼa yeʼnxa oj yikan ja xchol yiʼoj ajyi. Ja Shigeo mini xyaʼakan sjejelyi ja hermanoʼik mito ay skʼujole ja mas ja 45 jabʼil yiʼoj bʼa experiencia jastal Olomal bʼa Naʼits Betel. Seguro lek aytik, ja hermanoʼik jastal Shigeo kʼoteleni jun majtanal ja bʼa xchonabʼil ja Dyosi.

17. ¿Jasa wa xbʼobʼ yaweyi ja tuk ja matik awelxa? (Lucas 6:38).

 ¹⁷ Hermanoʼik awelexa, weʼnlex awilunejex ke yaʼteltajel ja Jyoba sok skʼuʼajel sok ajyel toj, jani ja jas mas lek oj jkʼuluktik ja bʼa jsakʼaniltiki. Ja jas waxa jeʼawexi wa xchiktes mini lomuk skʼujolajel snajel sbʼaj ja rasonik bʼa Biblia sok yajel makunuk ja bʼa jsakʼaniltiki. Yuja experiencia awiʼojexi wani xa naʼawex jastal wa xkʼulaxi ja jastik ajyi, pe ja wego wani xa wilawex ja stʼilanil bʼa kʼajyel ja jastalxa wa xkʼulaxi. Sok ta jujuntik bʼa weʼnlex ajkʼachto awiʼojex jaʼ, cha jeltoni jas wa xbʼobʼa kʼulukex, yujni wa xbʼobʼa cholexyabʼ ja tuk jas yuj yaʼunej gustoʼaxanik snajel sbʼaj ja Jyoba ja bʼa tyempo it ayex sakʼani. Ja matik mito ay skʼujoleʼi jelni oj skʼuluke gusto smaklajel ja experiencia awiʼojexi sok ja jastik anebʼunejexi. Ta ‹kʼajyelex yajel› spetsanil ja experiencia awiʼojexi, ja Jyoba ojni ya koʼuk jitsan alekilalex (kʼuman ja Lucas 6:38).

18. ¿Jastal wa xbʼobʼ stsatsankʼujoluk sbʼaje ja matik awelexa sok ja matik mito ay skʼujole?

¹⁸ Ta ja matik awelexa wa xmojxiye soka matik mito ay skʼujole, jelni wa xbʼobʼ stsatsankʼujoluk sbʼaje (Rom. 1:12). Kada jujune ayni kiʼojtik jas chaʼanyabʼal bʼa mey yiʼoje ja tuk. Ja matik awelexa ayni yiʼoje ja snajel sok ja experiencia staʼuneje ja bʼa jabʼilik ekʼeljani. Jaxa matik mito ay skʼujoli ayni yiʼoje ja ipali. Yajni ja matik mito ay skʼujole sok ja awelik lajan wa x-aʼtijiye jastal yamigo sbʼaje, wani stoyowe ja kala Tatik bʼa satkʼinali sok juni majtanale bʼa yibʼanal ja kongregasyoni.