¿Wan maʼ xa naʼa ajyi?
Ja bʼa najate, ¿jasa wa skʼulan ja maʼ wa skʼana oj skʼul biajar bʼa barko?
JA BʼA styempo ja Pablo, bʼa jitsan ekʼele mini ay barkoʼik bʼa pasajeroʼik. Ja maʼ oj skʼul biajar tʼilani oj sjobʼ ta ay elum jun barko bʼa ijkatsal bʼa ti wajum ja bʼa lugar wa skʼana sok ta wa xbʼobʼ yiʼ pasajeroʼik (Hech. 21:2, 3). Anima mi ti mero wajumuk ja bʼa lugar wa skʼana wani xbʼobʼ kʼeʼuk ja bʼa barko. Jaxa bʼa lugarik oj kʼot tekʼani, ja pasajero wanxa xbʼobʼ syam pilan barko bʼa oj ajukan mas mojan ja bʼa wajumi (Hech. 27:1-6).
Aytani styempoʼil wa xbʼobʼ kʼulaxuk biajar ja bʼa jabʼil sok ja barkoʼiki mey jun mero yoraʼil wa x-elye. Mini kechanta mi skʼulane biajar ta ay mal tyempo, ja matik ayiʼoje skʼuʼajel bʼa mi meranuki mini xcha yawe eluk ja barko ta ay jas yabʼ xchikʼele bʼa mi lekuk, jastal ta yilawe jun joj luchan ekʼ bʼa barko wan okʼel ma ta yilawe spedasoʼil barko bʼa ekʼel sbʼaj desgrasya. Jatani wa xwajye ta yilawe ja ikʼ ti wajum ja bʼa wajume ja yeʼnle, pes yujni wa xkoltajiye. Ja yuj, yajni ja pasajero wa staʼa jun barko bʼa oj bʼobʼ ijuk, tʼilani oj yi ja jastik sbʼaj ja bʼa wa xjijli ja barkoʼik sok oj smajlay masanto wa x-alji jas ora oj eluk.
Ja choluman Lionel Casson wa xcholo: «Ja bʼa chonabʼ Roma ayni yiʼoj lugarik bʼa pasil oj staʼe barkoʼik ja ixuk winiki bʼa jachuk mini jel wa xyiʼaje wokol slejel ekʼ. Pes tini wa xjijli ja barkoʼik ja bʼa wa x-elkʼot ja yok jaʼ Tíber. Ja bʼa chonabʼ mojan wa xkanyuj ja Ostia ajyini jun niwan lugar bʼa ayiʼoj jitsan opisina. Jitsan ja bʼa opisinaʼik jaw jani sbʼaj ja barkoʼik bʼa ijkatsal wa xjak bʼa tuktukil lugar: ja bʼa Narbona [ja wego jaxa ja Francia], ja bʼa Cartago [ja wego jaxa ja Túnez], [...] sok tuk lugarik. Ja pasajero kechan oj wajuk ja bʼa opisina sok sjobʼjel ja bʼa chonabʼik wa xkan ja bʼa wajumi».
Skʼulajel biajar bʼa yoj mar mas wego wa xkʼotye, pe jelni xiwela sbʼaj. Ja jekabʼanum Pablo jitsani ekʼele mukxi ja barko bʼa kʼeʼeli yajni wajum bʼa sbiaje bʼa misionero (2 Cor. 11:25).