¿WAN maʼ xa kʼana oj koltanan bʼa jun aʼtel ja bʼa kongregasyon bʼa mi xlajxiʼawuj ja wego? Bʼobʼta jun cholal bʼa ayiʼoj jun jmoj-aljeltik ma jun aʼtel bʼa jkʼulantikta. Bʼobʼta ja jabʼiltiki, ja chameliki, ja wokolik yuja mey takʼin ma ja jastik bʼa pamilya mi xbʼobʼ ya jkʼuluktik ja jas wa xkʼanatiki. Ma bʼobʼta, yuja ja jas stukbʼes ja xchonabʼ ja Dyos, kaʼatikan jun aʼtel wanotik skʼulajel jitsanxa jabʼil. Chikan jastal, bʼobʼta oj kabʼtik mi wantik skʼulajel ja aʼtel bʼa Jyoba ja jastal wa xkʼanatik. Sok bʼobʼta yuja jaw mixa xnaʼatik jas oj jkʼuluktik. ¿Jas oj jkʼuluktik bʼa mok el jganatik, bʼa mok kʼajbʼuk ja jsakʼaniltik ma tajkel? ¿Jas oj skoltayotik bʼa ajyel gusto?

Ja Juan Bautista wa xyakitik jun sjejel. Ja yaʼtijum Dyos it ajiyi cholalik jel chaʼanyabʼal. Pe bʼobʼta mi ekʼ bʼa spensar jastal oj tukbʼuk ja sakʼanil, bʼa masni jitsan tyempo oj ajyuk preso yuja bʼa xcholjeli. Ama jach, ajyini gusto ja janekʼ ajyi sakʼani. ¿Jasa koltaji? ¿Jastal oj bʼobʼ ajyukotik gusto yajni mi x-elkʼot ja jastal wanotik smajlajel?

Mojan abril bʼa jabʼil 29 bʼa jtyempotik, ja Juan kʼe xchap ja kristyano sbʼaja sjulelal ja Mesías, jastal akʼubʼalyi mandar yuja Jyoba. Wa xyala: «Tukbʼesxa abʼajik yuj ja mojanxa ay ja schonabʼil ja dyosi» (Mat. 3:2, Ja yajkʼachil sju‘unil ja dyosi [YD]; Luc. 1:12-17). Jitsan skʼuʼane. Cha jakye jitsan bʼa tuktukil najtik lugarik bʼa smaklajel ja lekil rasoni, sok jitsan ja kristyano stukbʼes sbʼaje sok yiʼaje jaʼ. Ja Juan cha yayi ja rason it sok mini tʼun xiwel ja olomalik bʼa relijyon bʼa chabʼ kara aye ja kastigo oj ajukyile ta mi stukbʼes ja smodoʼe (Mat. 3:5-12). Ja bʼa jutsʼin mas jel chaʼanyabʼal ja bʼa yaʼteli ekʼni mojan bʼa octubre bʼa jabʼil 29, yajni yayi jaʼ ja Jesús. Man tiw, stsatsankʼujolan ja kristyano bʼa a-snoch-e ja Jesús, ja Mesías kʼapubʼali (Juan 1:32-37).

Yuja aʼtel jel tʼilan skʼulan ja Juan, ja Jesús yala sbʼaja yeʼn: «Ja ma‘tik pojkel sbʼaj ja ixuke‘i mini june mas niwan yuj ja jwani ja ma‘ wa xya‘a yi‘jel ja‘i. ja mas chʼini ja bʼa schonabʼil ja dyosi mas niwan ja ye‘ni yuj ja jwani» (Mat. 11:11, YD). Jel maʼ chaʼanyabʼal yila  spetsanil ja janekʼ yaʼteltay ja Dyos sok jel gustoʼaxi ja janekʼ aji koʼ slekilal. Jastalni yeʼn, ja yaʼtijumik Dyos bʼa jtyempotik bʼa wane yaʼteltajel ja Jyoba wane yabʼjel stsamalil. Jani it ja jas ekʼ sbʼaj ja jmoj-aljeltik Terry, bʼa ayxa mas ja 50 jabʼil tey ja bʼa aʼtel bʼa tyempo tsʼikan lajan soka xcheʼum, ja Sandra. Ja yeʼn wa xcholo: «Ajyelkuj cholalik jel tsamal. Ochelon precursor regular, betelita, precursor especial, biajante sok distrito, sok ja wego yajkʼachil ekʼele ayon precursor especial». Ajyelkujtik cholalik jastal it jel xyaʼa gusto. Pe ja sjejel bʼa Juan wa sjeʼakitik bʼa ajyel gusto mini ja wa xyakitik ja cholalik sok bʼa mi oj chʼaykujtik jelni tʼilan skʼujolajel.

Yuja mi chʼayuj ja gustoʼil ja Juan Bautista jani yuja tolabida yaʼa tsʼakatal yuja cholalik ajiyi. Jun sjejel, yajni yiʼajta jaʼ ja Jesús, ja Juan kʼe tʼusanbʼuk ja snebʼumani, pe jaxa bʼa Jesús kʼe jitsanbʼuk. Ja it jel chamskʼujol ja snebʼumanik ja Juan, sok yalawe: «Ja maʼ jel huaxa taa tiʼ, [...] huan xa bi yaajel yi jaʼ ja cristiano, jaxa cristiano, lom xta bix nololi ecʼ sbaj ja yeni» (Juan 3:26). Ja Juan sjakʼa ja makbʼenal winiki «ti huax ajyi ba stzʼeel ja aqʼuix ja maʼ huan nupanel soqui pero ja yamigo ja nupanum jahui, ti ni huan maclajel yuj ja maʼ jel gusto huax ilji yuji. Jaxa queni jaʼ mero jmoj ja amigoal jahui. Jel alegre huala huajyon huax cabi» (Juan 3:29). Ja Juan mi yila ja Jesús jastal jun kontraʼanum cha mi spensaran ja yaʼteli mi xmakuni yuja mas tʼilan ja yaʼtel ja Jesús. Jaʼukto maʼ jaw, gustoni ajyi yujni jel chaʼanyabʼalil yila yuja yeʼn kʼotel «ja yamigo ja nupanum».

Ja modo ajyiyuj ja Juan koltaji bʼa ajyi gusto ama ja yaʼtel mi pasiluk waji. Jun sjejel, ja yeʼn ajyi nazareo man pojki, ja yuj mi xbʼobʼ yuʼ vino (Luc. 1:15). Ja Jesús yala ja tikʼe sakʼanil yiʼaj ja Juan mi chaʼanyabʼaliluk: «Ja Juani, jel ni scomo ja suaela soc mi ni tʼusan yuaj ja yaalel tzʼusubi». Pe ja Jesús soka snebʼumanik mi yiʼaje jun sakʼanile ja jastal bʼa nazareoʼik sok ajyi jun sakʼanile jastal keʼntik (Mat. 11:18, 19). Ama mi skʼulan milagroʼik, ja Juan snaʼa ojni skʼuluke milagroʼik ja snebʼumanik ja Jesús, bʼa ti cha chʼikan jujuntik ja matik ti ajyi smoki (Mat. 10:1; Juan 10:41). Pe ja Juan mi waj skʼujol ja jastik it, ajyi latsan ja bʼa aʼtel ajiyi yuja Jyoba.

Ta ja keʼntik chaʼanyabʼalil wa xkilatik ja aʼtel wantik skʼulajel bʼa Jyoba ja wego, mi oj chʼaykujtik ja gustoʼili. Ja Terry, bʼa jtaʼatiktakon tiʼali, wa xyala: «Jani waj jkʼujol bʼa jujune ja cholalik ajyikuji». Spensarajel ja bʼa sakʼanil ajyiyuj ja bʼa aʼtel bʼa tyempo tsʼikan, ja yeʼn yala: «Mi xnaʼa malaya. Kechanta ja wa xjuljkʼujol ja bʼa tsamali».

Masni gusto oj ajyukotik ta wa xpensarantik jas yuj jel chaʼanyabʼal ja tikʼe aʼtel ma ja cholalik: jani yuja ‹aʼtel it jakel bʼa Dyos› (1 Cor. 3:9). La katik jun sjejel. Ta tolabida wa xtalnaytik jun jasunuk jel tsamal bʼa jaʼ sbʼaja jpamilyatik, mi oj jomuk ama x-ekʼ ja tyempo. Junxta jastal jaw, ta wa xpensarantik janekʼto chaʼanyabʼalil ja yaʼteltajel ja Dyos, mi oj chʼaykujtik ja gustoʼil. Mok katik slaj ja jas wa xkʼulantik soka jas wa skʼulane ja tuk, cha mok jpensaraʼuktik ja jbʼajtiki mi chaʼanyabʼaliluk jastal bʼa tuk (Gál. 6:4).

Bʼobʼta ja Juan snaʼa mi jel oj albʼuk ja yaʼteli, pe bʼobʼta mi ekʼ bʼa spensar junta chʼaykʼujol oj chʼakuk (Juan 3:30). Ja bʼa jabʼil 30, lutji preso yuja ja mandaranum Herodes bʼa kechanto ekʼel wake ixaw ja ya yiʼ jaʼ ja Jesús. Ama jachuk, snochoyi xcholjel ja janekʼ bʼobʼyuji (Mar. 6:17-20). ¿Jasa koltaji bʼa gusto ajyi ama jel jitsan ja jastik ekʼ sbʼaji? Jani waj skʼujol yaʼteltajel ja Dyos.

Ja bʼa preso, ja Juan yabʼ ja yaʼtel wan skʼulajel ja Jesús (Mat. 11:2; Luc. 7:18). Ja Juan skʼuʼunej lek ja Mesías yeʼn ja Jesús, pe bʼobʼta sjobʼo sbʼaj ta oj chʼak kʼot yibʼanal ja jas kanel tsʼijbʼunubʼal ja jas oj skʼuluk ja Mesías. Jun sjejel, yuja yeʼn oj kʼot jun mandaranum, ¿wegoxta maʼ oj ya mandar? ¿Oj maʼ ajuk  eluk ja bʼa preso yuja yeʼn? Ja Juan wa skʼana oj snaʼ ja jas oj skʼuluk ja Jesús, ja yuj sjeka chawane ja snebʼuman bʼa waj sjobʼeyi: «We‘nxa ma ja ma‘ jakumi ma ojto jmajlatikon jun pilan» (Luc. 7:19, YD). Yajni kumxiye, ja Juan smakla lek ja jas aljiyabʼ sbʼaja milagroʼik wan skʼulajel ja Jesús sok ja rason jekjiyi: «Ja maʼ tupel ja sati huan xax yila qʼuinal, jaxa maʼ renco ayi, toj xa huax bejyiye, jaxa maʼ huan cʼael ja sbacteli, naca lec xa aye. Jachuc ja maʼ mix yab qʼuinali, huan xax yabye, soc ja maʼ cham ta ajyi, chʼac ni sac-huuquea. Ja maʼ mi jas yioji huan aljel yabye ja abal it jel tzamali» (Luc. 7:20-22).

Sen ja jas aljiyabʼ ja Juan aji tsatsankʼujolajuk. Snaʼa ja jas tsʼijbʼunubʼal sbʼaja Mesías wani kʼotel smeranil. Ama ja Jesús mi oj ya eluk ja bʼa preso, ja Juan snaʼa ja yaʼtel skʼulani mini lomuk. Ama jach wan ekʼel sbʼaj, ajyi gusto.

Ta wa xkʼulantik jastal skʼulan ja Juan sok jaʼ wa xwaj kʼujoltik yaʼteltajel ja Dyos, gustoxta oj kuchkujtik sok pasensya (Col. 1:9-11). Skʼumajel ja Biblia sok spensarajel oj skoltayotik bʼa oj kuchkujtik, pes mini lomuk ja jastal wantik yaʼteltajel ja Dyos (1 Cor. 15:58). Ja Sandra, bʼa jtaʼatikta tiʼali, wa xyala: «Skʼumajel jun kapitulo ja Biblia kada kʼakʼu wa skoltayon mojxel mas soka Jyoba sok wajel jkʼujol bʼa yeʼn, sok mi bʼa keʼna». Cha oj bʼobʼ jkʼeltik ja jastik lajxelyuj skʼulajel ja sGobyerno ja Dyos. Jachuk, mi jel oj waj jkʼujoltik ja jastal wala taxtiki sok jani oj waj jkʼujoltik ja jas wan lajxelyuj skʼulajel ja Jyoba. Ja Sandra, wa xcha yala: «Stsʼakatal ja JW Broadcasting^® bʼa wa x-el ixaw ixaw, masni tsoman aytik soka xchonabʼ ja Dyos sok mi oj chʼaykujtik ja gustoʼil ja bʼa wantik koltaneli».

Ja «jastal jel tzatz ecʼ ja Eliasi, jach oj huajuc» ja Juan Bautista bʼa mi jel albʼi ja yaʼteli. Ja Elías waj jun ‹kristyano› jastal keʼntik (Luc. 1:17; Sant. 5:17). Ta wa xkaʼatik tsʼakatal sok jaʼ wa xwaj jkʼujoltik yaʼteltajel ja Dyos jastal skʼulan ja Juan, gusto oj ajyukotik koltanel ja bʼa aʼtel bʼa sGobyerno ja Dyos, ama chikan jas x-ekʼi.