1, 2. ¿Jasunuk jel chaʼanyabʼal oj ekʼuk ja bʼa jabʼil 2018 bʼa oj stsom ja ixuk winiki, sok jas yuj jel chaʼanyabʼal? (Kʼela ja poto bʼa skʼeʼulabʼil ja artikulo).

JA 31 BʼA MARZO BʼA 2018, yajni wan mukxel ja Kʼaʼuji, miyonik yaʼtijumik Dyos sok tuk matik wa skʼanawe snebʼjel bʼa Biblia oj stsom sbʼaje bʼa skʼulajel ja Cena ja Kajwaltiki. Ja bʼa yajel julel jkʼujoltik ja xchamelal ja Kristo, bʼa kechan jun ekʼele wa x-ekʼ ja jabʼili, wa stsomo ja ixuk winiki bʼa jun modo jel chaʼanyabʼalil, mas yuj tuk jun jas junuk wa x-ekʼ ja bʼa luʼumkʼinali.

² Ja Jyoba soka Jesús oj gustoʼaxuke yajni xyilawe ja miyonik ixuk winik xwajye ja bʼa tsomjelal it jel chaʼanyabʼalil bʼa yibʼanal ja Luʼumi. Ja Biblia yala «jitzan» lek ja ixuk winik bʼa mi maʼ xbʼobʼ yajtabʼan «jakele‘ ja bʼa spetzanil ja chonabʼ jumasa‘i. ja bʼa spetzanil yintil jumasa‘i. ja bʼa spetzanil kʼumal jumasa‘i. [...] tzatz lek a‘waniye‘. wa skoltayotike‘ ja jdyostiki kulan ekʼe ja bʼa skujlayubʼi cha jachʼni ja yal cheji» (Ja swayichi [Apocalipsis] 7:9, 10, Ja yajkʼachil sjuʼunil ja dyosi [YD]). Jelni tsamal yuja jitsan ixuk winik wa stoyowe ja Jyoba soka Jesús jabʼil jabʼil ja bʼa Conmemoración.

3. ¿Jastik sjobʼjel oj katikyi sjakʼjel ja bʼa artikulo it?

 ³ Ja bʼa artikulo it, oj katikyi sjakʼjel chane sjobʼjel. 1) ¿Jastal oj bʼobʼ chap jbʼaj ja bʼa Conmemoración sok yajel el slekilal? 2) ¿Jas yuj wa xkoltani ja Conmemoración bʼa oj ajyukotik tsoman jastal yaʼtijumotik Dyos? 3) ¿Jastal oj bʼobʼ koltanukon bʼa ajyel tsoman? Sok 4) ¿oj maʼ kʼot jun kʼakʼu bʼa kechanxta jun ekʼele oj jkʼuluktik ja Conmemoración? Ta jachuk, ¿jas tyempo?

4. ¿Jas yuj jel tʼilan oj jkʼuluktik ja janekʼ wa xbʼobʼi bʼa wajel ja bʼa Conmemoración?

⁴ ¿Jas yuj jel ay stʼilanil wajel ja bʼa Conmemoración? La ka juljkʼujoltik ja tsomjeliki ti chʼikan ja bʼa stoyjel wa xkatikyi ja Dyosi. Wani maʼ xyawe och juʼun ja Jyoba soka Jesús ja maʼ wa skʼujolan wajel ja bʼa tsomjelal mas tʼilan ja bʼa jabʼili. Wa xkʼanatik ayil-e ti oj ajyukotik tiw, kechanta mi oj bʼobʼ wajkotik ta stimawotik jun jasunuk jel tʼilan jastal tsatsal chamel ma tuk jastik. Yajni wa xjeʼatik soka jastik wa xkʼulantik ja mas tʼilan bʼa keʼntik ja tsomjelaliki, mas wa xjeʼatikyi ja Jyoba wa xkʼanatik aya ajyuk ja jbʼiʼiltik ja bʼa «[s]libro bʼa oj julkʼujolal». Ja libro it, wa xcha sbʼiʼilan ‹ja libro bʼa sakʼanil›, bʼa ti yiʼoj ja sbʼiʼile ja matik wa skʼana ja Jyoba oj yayi ja sakʼanil bʼa tolabida (Mal. 3:16; Apoc. 20:15).

5. Bʼajtanto oj eljul ja skʼakʼujil ja Conmemoración, ¿jastal oj bʼobʼ jkʼul jbʼajtik probar ta ay kiʼojtik skʼuʼajel?

⁵ Bʼajtanto oj eljul ja skʼakʼujil ja Conmemoración, oj bʼobʼ jpiltik tyempo bʼa skʼulajel orasyon sok spaklajel lek ja jastal wa xkila jbʼajtik soka Jyoba (kʼuman ja 2 Corintios 13:5). ¿Jastal oj bʼobʼ jkʼuluktik? Ja Pablo yala tʼilan oj jkʼul jbʼajtik probar bʼa oj kiltik ta ay kiʼojtik skʼuʼajel. Ja yuj, lekni oj jobʼ jbʼajtik: «¿Meran maʼ wa xkʼuʼan teyon ja bʼa xchonabʼil wa xya makunuk ja Jyoba bʼa skʼulajel ja jas wa skʼana? ¿Wan maʼ xkʼulan ja janekʼ wa xbʼobʼkuj bʼa xcholjel sok sjejel ja lekil yaljelik bʼa sGobyerno? ¿Wan maʼ xjeʼa ja jastik wa xkʼulan meran wa xkʼuʼan tixa aytik ja bʼa tsaʼanikxta kʼakʼu sok ja xchʼakelal ja smandaranel ja Satanás jelxa mojan ay? ¿Wanto maʼ xjipa jkʼujol ja Jyoba soka Jesús jastal jkʼulan ja yajni kayi ja jsakʼanili?» (Mat. 24:14; 2 Tim. 3:1; Heb. 3:14). Spensarajel ja bʼa sjakʼjel ja sjobʼjelik it oj skoltayotik bʼa oj jkʼuljbʼajtik «probar» sbʼaja jastalotiki.

6. a) ¿Jas ita modo skʼulajel bʼa oj jtatik ja sakʼanil bʼa tolabida? b) ¿Jastal wa xchapa sbʼaj jun ansyano bʼa jabʼil jabʼil ja bʼa Conmemoración? c) ¿Jastal oj jbʼobʼ jnochtik ja sjejel ja bʼa jmoj-aljeltik jaw?

⁶ Jun modo bʼa oj jchap jbʼajtik ja bʼa Conmemoración jani skʼumajel tuktukil juʼunik elel bʼa Biblia bʼa wa xcholo ja stʼilanil yiʼoj ja bʼa ekʼele jaw sok spensarajel lek (kʼuman ja Juan 3:16; 17:3). Jun modo bʼa oj jtatik ja sakʼanil bʼa tolabida ja snajel sbʼaja Jyoba sok ajyel skʼuʼajel ja bʼa Jesús ja kechanta Yunin. Bʼa oj jchap jbʼajtik ja bʼa Conmemoración, oj bʼobʼ jpaklaytik ja bʼa kestudiotik sbʼaja loʼilik oj skoltayotik mojxel mas soka yeʼnleʼi. La kiltik jas wa skʼulan jun ansyano bʼa takʼanxa. Jitsanxa jabʼil, wan stsomjeljan artikuloʼik ja bʼa Juʼun Cholumani bʼa wa staʼa tiʼal ja Conmemoración soka yajal kʼujolal sjeʼuneje ja Jyoba soka Jesús. Ja jabʼil jabʼil, ja bʼa semanaʼik bʼajtanto yuja Conmemoración, wa skʼuman yajkʼachil ekʼele ja artikuloʼik sok wa spensaraʼan janekʼto stʼilanil yiʼoj ja kʼakʼu jaw. Najtik ekʼele wa xchʼika ja bʼa tuk nolanxayuji june ma chabʼ artikulo. Yilunej ja kostumbre yiʼoj skʼumajel yajkʼachil ekʼele ja artikuloʼiki, skʼumajel ja Biblia sbʼaja Conmemoración sok spensarajel sbʼaja jas wa skʼumani wa snebʼa jastik yajkʼachil ekʼele jabʼil jabʼil. Pe ja mas tʼilani wa xyabʼ wa syajtay mas ja Jyoba sok ja Jesús. Ja tikʼe spaklajel jaw wa skoltayotik bʼa oj jyajtaytike sok oj kiltike mas chaʼanyabʼalil, jachuk mas wa xbʼobʼ katik el slekilal ja Conmemoración.

7. a) ¿Jasa skʼana ja Jesús bʼa orasyon ja akwal ja bʼa bʼajtan Cena ja Kajwaltiki? b) ¿Jastal wa xnaʼatik ja Jyoba sjakʼunej ja yorasyon ja Jesús?

⁷ Ja akwal ja bʼa bʼajtan Cena ja Kajwaltik, ja Jesús skʼana bʼa orasyon bʼa ayabʼye stsamalil ja snebʼumaniki ja ajyel tsoman jastalni ja yeʼn soka sTat (kʼuman ja Juan 17:20, 21). Wani xkʼuʼantik ja Jyoba sjakʼunej ja orasyon jel chaʼanyabʼalil skʼulunej ja Yunin. Ja Conmemoración mastoni wa sjeʼa jaman lek tsoman ayotik yuja tuk tsomjeliki. Ja kʼakʼu jaw, miyonik ixuk winik bʼa tuktukil país sok rasa wa stsomo sbʼaje bʼa yibʼanal ja luʼumkʼinali sok wa sjeʼawe wa skʼuʼane ja Jyoba sjekakon ja Yunini. Bʼa jujuntik lugar, ja tsomjelik it bʼa ay ixuk winik bʼa tuktukil rasa mi jel skʼulane ja tuk relijyonik ma mini tʼun lek xyila sbʼaje. Pe ja Jyoba soka Jesús jel tsamal xyilawe ja ajyel tsoman jastal it.

8. ¿Jas rason ajiyi ja Ezequiel yuja Jyoba sbʼaja ajyel tsoman?

⁸ Ja yaʼtijumotik ja Jyoba mi cham xkilatik ja yabʼjel stsamalil ja ajyel tsoman. Ja Jyoba yala xa bʼajtan sbʼaja ajyel tsoman bʼa jun rason yaʼ ekʼyi ja aluman Ezequiel. Ja rasoni wa xyala bʼa chabʼ teʼ, ja teʼ «sbʼaja Judá» sok «sbʼaja José», oj staʼ sbʼaj sok oj kʼot bʼa june ita (kʼuman ja Ezequiel 37:15-17). Ja xetʼan «Sjobʼjelik yiʼoj ja matik wa skʼumani», ja Juʼun Cholumani bʼa julio bʼa 2016 yala: «Ja Jyoba ya makunuk ja Ezequiel bʼa yalaxakan jasa oj ekʼuk soka yaʼtijumiki, oj cha kumxuke ja bʼa Luʼum Kʼapubʼali sok oj ajyuke jun ita chonabʼ bʼa tsoman. Cha yala ja jas oj ekʼuk ja bʼa tsaʼanikxta kʼakʼu ja yaʼtijum ja Dyos oj ajyuke jun ita chonabʼ bʼa tsoman».

9. ¿Jastal wa xchiknaji wan kʼotel smeranil jabʼil jabʼil ja bʼa Conmemoración sbʼaja jas yalakan ja Ezequiel?

⁹ Man bʼa jabʼil 1919, ja Jyoba bʼajtan cha kʼe schape sok kʼe stsom takal takal ja matik oj wajuk ja bʼa satkʼinali, bʼa kʼotele jastal ja teʼ «sbʼaja Judá». Tsaʼan, kʼe jitsanbʼuk ja ixuk winik maʼ oj ajyuke sakʼan tolabida ja bʼa Luʼumi sok kʼe ajyuke tsoman lajan soka matik oj wajuke bʼa satkʼinali. Ja matik oj ajyuke sakʼan bʼa Luʼumi yeʼnle jastal ja teʼ «sbʼaja José». Ja Jyoba skʼapa oj ya staʼ sbʼaj ja chabʼ teʼ it sok oj ya kʼot «jun ita yal teʼ» ja bʼa skʼabʼi (Ezeq. 37:19). Ja yeʼn skʼulan ja matik oj wajuk bʼa satkʼinali soka «pilan chejik» akʼotuke «jun‘ita kʼole» (Juan 10:16, YD; Zac. 8:23). Ja bʼa jtyempotiki, xchabʼil kʼole lajan wane aʼtel bʼa yibʼ skʼabʼ ja kechanta smandaranume, ja Jesukristo maʼ akʼubʼalyi xcholi. Sok ja Dyos ya sbʼiʼiluk «ja kaʼtijum David» ja bʼa jas tsʼijbʼaxikan ja bʼa Ezequiel (Ezeq. 37:24, 25). Jabʼil jabʼil, ja ajyel tsoman bʼa yalakan ja Ezequiel wa xchiknaji jaman lek yajni ja matik oj wajuke bʼa satkʼinal soka pilan chejiki wa stsomo sbʼaje bʼa yajel julskʼujole ja xchamelal ja Kristo. Ja wego, ¿jasa oj jbʼobʼ jkʼuluktik jujuneʼotik bʼa stalnajel sok koltanel bʼa ajyel tsoman?

10. ¿Jastal oj bʼobʼ koltanukotik bʼa ajyel tsoman ja bʼa xchonabʼil ja Dyosi?

¹⁰ Jun modo oj koltanukotik bʼa ajyel tsoman ja bʼa xchonabʼil ja Dyos jani yajel jbʼajtik chʼin. Yajni ja Jesús ti ajyi bʼa Luʼum, yalayabʼ ja snebʼumanik bʼa aya sbʼaje chʼinil (Mat. 23:12). Ja ixuk winiki tikʼanxta wa spensarane mas tʼilane ja yeʼnle yuja tuki. Pe ja keʼntiki, ta chʼin wa xkaʼa jbʼajtik oj jkistike ja jmoj-aljeltik matik wa stojowe ja kongregasyon. Ta mi xkʼanatik oj jomuk ja jastal tsoman ayi, jel tʼilan kʼuʼabʼal oj ajyukotik. Pe ja mas tʼilani jani lek ayil ja Jyoba ja jastal chʼin wa xkaʼa jbʼajtik yujni ja yeʼn jel «coraja huax yila ja maʼ jel nihuan huax yaa sbaji, pero ja maʼ chʼin huax yaa sbaji, huanbi sea yi ja syajal scʼujoli» (1 Ped. 5:5).

11. ¿Jas yuj wa skoltayotik ajyel tsoman ja spensarajel jas wa stojolan ja pan sok ja vino ja bʼa Conmemoración?

¹¹ Ja xchabʼil modo bʼa koltanel ajyel tsoman  jani spensarajel lek jas wa stojolan ja pan soka vino ja bʼa Conmemoración. Tʼilani oj jkʼuluktik bʼajtanto yuja bʼa akwal jaw pe mastoni ja bʼa mero yakwalili (1 Cor. 11:23-25). Ja pan mey yajnali ja wa stojolan ja skwerpo ja Jesús bʼa mey yiʼoj mulal bʼa yaʼa jastal majtanal, sok ja vino ja wa stojolan ja xchikʼel spekʼa. Pe mi malanukta oj jnatik jas wa stojolan ja senyaʼik jaw. La ka juljkʼujoltik ja sakʼanil yaʼa ja Jesús sjeʼa ja chabʼ niwan yajalkʼujolal: ja yajal kʼujolal sjeʼa ja Jyoba yajni yaʼa ja Yunin bʼa oj jtaʼ jkoltajeltik sok ja syajal skʼujol sjeʼa ja Jesús yajni yaʼa ja sakʼanil yuj keʼntik. Spensarajel lek ja syajal skʼujol sjeʼawekitiki ojni snikotik bʼa oj yajtaytike ja yeʼnleʼi. Soka yajalkʼujolal kiʼojtik sbʼaja Jyoba sok ja jmoj-aljeltiki jach jastal jun laso bʼa wa stsomowotik sok wa xya ajyukotik tsoman.

12. Ja sjejel bʼa ajwalal soka smosoʼiki, ¿jastal ya chiknajuk lek ja Jesús ja Jyoba wa smajlay oj katik perdon ja jmoj-aljeltiki?

¹² Ja yoxil modo bʼa koltanel ajyel tsoman jani yajel perdon gusto lek ja tuki. Yajni wa xkaʼatik perdon ja maʼ wa syajbʼesotiki, wa xjeʼatik wa xkatikyi tsʼakatal ja Jyoba yuja wa xbʼobʼ ya perdon ja jmultik stsʼakatal ja sakʼanil yaʼa ja Jesús. La jpensaraʼuktik ja bʼa sjejel yaʼa ja Jesús wa xtax ja bʼa Mateo 18:23-34. La jobʼ jbʼajtik: «¿Wan ma snikawon ja sjejel it bʼa skʼulajel ja jas sjeʼa ja Jesús? ¿Ay maʼ jpasensya sok wa xkabʼ stojol ja jmoj-aljel jumasaʼ? ¿Pwesto maʼ ayon bʼa yajel perdon ja maʼ wa syajbʼesoni?». Ayni mulalik mas chaʼan yuja tuki. Chomajkil, ja ixuk winik mulanumotiki jel wokol xkabʼtik yajel perdon ja maʼ wa syajbʼesotik. Pe ja jas yala ja Jesús wa sjeʼa ja jasa wa smajlay ja Jyoba oj jkʼuluktik (kʼuman ja Mateo 18:35). Ja Jesús ya chiknajuk lek ja Jyoba mi oj yaʼotik perdon ta mi xkaʼatik perdon ja jmoj-aljeltik yajni ay stojolil oj jkʼuluktik. Juni jasunuk bʼa tʼilan spensarajel lek. Yajni wa xkʼuʼantik ja Jesús sok wa xkaʼatik perdon ja tuki, wa xtalnaytik sok wala koltanitik bʼa tsoman oj ajyukotik.

13. ¿Jastal wala koltanitik ajyel tsoman yajni wa xkatik ajyuk ja slamanil soka jmoj-aljeltiki?

¹³ Yajni wa xkaʼatik perdon ja jmoj-aljeltiki,  laman wala ajyitik soka yeʼnleʼi. La katik juljkʼujoltik ja jas yala ja jekabʼanum Pablo, ja yeʼn yala la jkʼujoluktik sok spetsanil jkʼujoltik bʼa slejel «modo jastal laman» oj ajyukotik (Efes. 4:3). Ja tyempo it bʼa Conmemoración sok mas ja bʼa akwal oj kʼulaxuki, la jpensaraʼuktik lek jastal wa xjeʼatikyi ja jmodotik ja tuki. La jobʼ jbʼajtik: «¿Wan maʼ xka chiknajuk soka jastik wa xkʼulani mi xnolo jtajkel? ¿Wan maʼ xyilawe ja tuki wa xkʼulan ja janekʼ wa xbʼobʼkuj bʼa koltanel ajyel laman sok tsoman?». Ja bʼa styempoʼil ja bʼa jabʼil it, la jpensaraʼuktik ja sjobʼjelik jaw jel tʼilani.

14. ¿Jastal oj bʼobʼ jetik wa xkʼulan jbʼajtik «ahuantar» sok syajtajel jbʼajtik?

¹⁴ Ja xchanil modo bʼa koltanel ajyel tsoman jani sjejel yajalkʼujolal jastal wa skʼulan ja Jyoba, ja Dyos jel syajal skʼujoli (1 Juan 4:8). Mok kaltik jastik junuk jastal it: «Wa xnaʼa tʼilan oj yajtay ja jmoj-aljeliki, pe mey stʼilanil lek oj kil jbʼajesoke». Spensarajel jachuk mini slaja sbʼaj sok ja rason yala ja Pablo bʼa ‹skʼuljel ahuantar sok syajtajel jbʼajtik› (Efes. 4:2). Wa xkilatik mi kechanuk tʼilan oj jkʼul jbʼajtik «ahuantar», pes tʼilani oj jkʼuluktik ‹sok yajalkʼujol›. ¿Anke meran chabʼ jasunuk bʼa mi junukxta? Ja Jyoba spayunej tuktukil tikʼe ixuk winik ja bʼa kongregasyoniki (Juan 6:44). Ja yeʼn wa xyila ayiʼoj lekil rason bʼa syajtajele. Anto, ¿jastal oj bʼobʼ kaltik jun jmoj-aljeltik mi wa sbʼajin oj yajtaytik? Ja yuj, mi oj bʼobʼ kaltik mi oj yajtaytik yajni yeʼn ja Jyoba wa xyaʼa mandar oj jkʼuluktik (1 Juan 4:20, 21).

15. ¿Jas yuj wa xnaʼatik oj ajyuk jun Conmemoración bʼa jaxta tsaʼan ekʼele oj kʼulaxuk?

¹⁵ Oj kʼotuk ja tyempo oj kʼulaxuk ja tsaʼanxta Conmemoración. ¿Jas yuj wa xnaʼatik? Ja bʼa sbʼajtanil karta stsʼijbʼanyi ja Pablo ja swinkil Corinto, yala jabʼil jabʼil yajni ja nochumanik wa xyawe julskʼujole ja xchamelal ja Jesús wane «yaljel jastal cham ja Cajualtiqui [...] masan to huax jac otro vuelta» (1 Cor. 11:26). Ja bʼa jas yalakan sbʼaja tsaʼanikxta kʼakʼu, ja Jesús cha yala ja yajni xjak ja yeʼn. Yala sbʼaja niwan wokol jelxa mojani: «Ti oj iljuk jun nihuan seña ja bʼa satqʼuinali. Ja seña jahui, yuj ni huanon xa coel janá. Jaxa cristiano jumasa ja ba luumi, tuctuquil ja yabalei naca xta oj stʼuxpuc ja scʼabei. Oj yil huanon coel jan ja ba asoni soc huanon xa mandar. oj lijpucon lec. Oj cal yab ja cangel jumasa que tzatz lec oj ya ocʼ ja corneta, ti oj stzom sbaje spetzanil jamaʼ tzaubal cuji. Oj stzomtalauc sbaje jaba xchanil xchiquin ja satqʼinali» (Mat. 24:29-31). Ja Jesús oj stsom ja matik «tzaajiye» yajni xyiʼajkʼe bʼa satkʼinal ja matik tito aye bʼa Luʼum. Ja it oj ekʼuk tsaʼan yajni xkʼe ja niwan wokoli, pe bʼajtanto yuj oj kʼeʼuk ja Armagedón. Ja bʼa kʼakʼanel jaw, ja Jesús sok ja 144,000 oj xchʼay snajel ja mandaranumik bʼa Luʼumi (Apoc. 17:12-14). Ja Conmemoración oj kʼulaxuk bʼajtanto yajni ja Jesús xjak yikʼe ja matik tsaʼubʼal oj wajuke bʼa satkʼinali jaxtani ekʼele jaw oj kʼulaxuk.

16. ¿Jas yuj ja weʼn mixa kʼana oja chʼay ja Conmemoración ja jabʼil it?

¹⁶ La jkʼuluktik ja janekʼ oj bʼobʼkujtik bʼa mok jchʼaytik ja Conmemoración ja bʼa 31 bʼa marzo bʼa 2018. Sok la jkʼantikyi ja Jyoba bʼa a-skoltayotik bʼa mok katikan koltanel ajyel tsoman ja bʼa xchonabʼi (kʼuman ja Salmo 133:1). Mok chʼay jkʼujoltik, oj kʼotuk ja kʼakʼu oj wajkotik ja bʼa tsaʼanxta Conmemoración. Malan xkʼot ja tyempo jaw, la jetik jel wa xkilatik chaʼanyabʼalil ja jastal tsamal wala ajyitik tsoman ja bʼa Conmemoración.