«YAJNI ja kamigoʼik wa xyalawe jel gusto wa x-ajyiye wajel koltanel bʼa lugarik wa xkʼanxi precursorik, jel yaki gana oj kabʼ jastal yeʼnle», jach xcholo ja Sylviana, jun precursora bʼa junuk 25 sjabʼil. Cha yala: «Pe bʼa keʼn ja wajel koltanel bʼa jun lugar bʼa wa xkʼanxi koltanel mi oj lajxukuj».

¿Ay maʼ bʼa awabʼunej jun ekʼele jastal Sylviana? ¿Wan maʼ xa kʼana wajel bʼa jun lugar wa xkʼanxi koltanel, pe waxa jobʼo oj maʼ kʼot ja kʼakʼu oj lajxukawuj? Ta jachuk, ¡mok eluka gana! Ja Jyoba skoltunej jitsan mil jmoj-aljeltik bʼa kuchelyujile ja jas wa xtimjiye yaʼteltajel mas ja yeʼn. ¿Jastal skʼulunej? Bʼa oj kiltik jujuntik sjejel, la jbʼejtaytik ja Madagascar, ja xchanil isla mas niwani.

Ja bʼa tsaʼanikxta lajune jabʼil, mas ja 70 precursorik sok choluman bʼa 11 país * wajye bʼa territorio bʼa jel lek smaklaye ja bʼa África, bʼa ayni jitsan ixuk winik wa skisa ja Biblia. Chomajkil, jitsan cholumanik ja bʼa país jaw pwesto ajyele wajel kulan bʼa lugarik bʼa skoltajel spukjel ja lekil rason bʼa Biblia ja bʼa niwan territorio bʼa isla. ¿Wan maʼ xa kʼana oja naʼ sbʼaj jujuntik bʼa yeʼnle?

Ja Louis soka Perrine jun nupanum mas ja 30 sjabʼile. Ja yeʼnle ti ajyiye bʼa Francia sok wajye bʼa Madagascar. Bʼa jitsan jabʼil spensaraʼane wajel xcholjel bʼa pilan país, pe ja Perrine mi seguro ajyi. Ja yeʼn wa xyala: «Wala xiwyon yuja jas mi xnaʼa sbʼaji. Jel cham jkʼujol yajelkan ja jpamilya, kongregasyon, jnajtikon, ja jas sjoybʼunejotikon soka jas kʼajyelotikon skʼulajel. Ja smeranil, ja wokolik mas niwak bʼa tʼilan ka elkan jani ja xiwelik kiʼoj». Pe bʼa 2012, ja Perrine stsatsankʼujolan sbʼaj bʼa mi oj xiwuk, ja yuj ja Louis soka yeʼn wajye bʼa Madagascar. ¿Jastal wa xyabʼ ja wego? Ja yeʼn wa xyala: «Yajni wa xpensaraʼan ja jastal ekʼel kujtikoni, wa xbʼobʼ kal ja skʼuʼajel kiʼoj tsatsbʼita yajni kila ja skʼabʼ ja Jyoba ja bʼa jsakʼaniltikoni». Ja Louis cha yala: «Janekʼto chamyabʼjel ja lajune bʼa matik wa xkatikonyi estudio bʼa Biblia wajye ja sbʼajtanil Conmemoración wajtikon bʼa Madagascar».

¿Jastal staʼa yipe bʼa oj kanuke ja bʼa wane koltanel yajni stʼaspune wokolik bʼa tsats? Yaweyi orasyon ja  Jyoba sok skʼanaweyi aʼajuk yipe bʼa kuchelyujile (Filip. 4:13, Ja yajkʼachil sju‘unil ja dyosi [YD]). Ja Louis yala: «Kilatikon ja Jyoba sjakʼa ja korasyontikoni sok yakitikon lamanil. Anto kʼe jpensaraʼuktikon spetsanil ja jastik junuk lek ja bʼa xcholjeli. Cha, ja kamigotikon bʼa Francia sjekakitikon korreoʼik sok kartaʼik bʼa stsatsankʼujolanotikon bʼa mok el jganatikon» (Filip. 4:6, 7; 2 Cor. 4:7).

Ja Jyoba ya koʼyi slekilal ja Louis soka Perrine yuja kuchyujile. Ja Louis xcholo: «Ja bʼa octubre bʼa 2014 wajtikon ja bʼa Eskwela bʼa Biblia sbʼaja Nupaneli * bʼa Francia. Wajel ja bʼa eskwela jaw juni majtanal bʼa Jyoba bʼa mi oj chʼay jkʼujoltikon». Ja nupanum jaw jel gustoʼaxiye yuja cha ti jekjiye bʼa Madagascar yajni chʼak ja eskwela.

Ja Didier soka Nadine, jun nupanum bʼa Francia, ayiʼoje mas ja 50 jabʼil yajni wajye kulan bʼa Madagascar ja bʼa 2010. Ja Didier xcholo: «Yajni untikotikonto ochtikon precursor, sok tsaʼan katikon kʼiʼuk oxe kuntikiltikon. Yajni kʼiye, jpensaraʼantikon wajel koltanel bʼa pilan país». Ja Nadine yala: «Stimawon ja spensarajel najat oj kakan ja kuntikili, pe ja yeʼnle yalawe: ‹Ta wajyex bʼa pilan país bʼa wajel koltanel ja bʼa xcholjeli, ¡jel gusto oj ajyukotikon yuj weʼnlex!›. Ja jasa yalawe jel stsatsankʼujolanotikon bʼa wajel. Anima jel najat aytikon, pe wa xyakitikon gusto yuja tikʼan wa xkʼumantikon».

Sbʼaja Didier soka Nadine mi pasiluk snebʼawe ja kʼumal malgache. «Mixa ay kiʼojtikon 20 jabʼil», jach tsenelxta wa xyala ja Nadine. ¿Jasa skʼulane bʼa bʼobʼyujile? Bʼajtan wajye bʼa jun kongregasyon bʼa kʼumal francés. Mas tsaʼan, yajni yabʼye chapanxa aye bʼa oj wajuke ja bʼa kʼumal ja bʼa país jaw, stukbʼes sbʼaje bʼa jun kongregasyon bʼa malgache. Ja Nadine wa xcholo: «Ja bʼa xcholjel jtaʼatikon ixuk winik bʼa jel sgustoʼe spaklajel ja Biblia sok yaʼawe kitikon tsʼakatal yuja ulatanel. Ja bʼajtani xkala ta wanon waychinel. Jel wa xkaʼ el slekilal ja aʼtel jastal precursor ja bʼa territorio it. Yajni wala kʼeyon ja bʼa saʼan sakbʼeli, wa xpensaran: ‹¡Jel lek, ja yan oj elkon xcholjel!›».

Ja Didier mi xkuchyuj ja mi oj tsetsunuki yajni wa xjulskʼujol ja tyempo ja yajni kʼe snebʼ ja kʼumal malgache. Ja yeʼn xcholo: «Bʼa jun ekʼele wanon yajel ekʼuk jun tsomjelal sok mi kabʼ stojol ja sjakʼjel yaweki ja jmoj-aljeltiki. Kechanta bʼobʼ kayile tsʼakatal. Anto, yajni jun jmoj-aljeltik ixuk yaʼa jun skomentario sok kayi tsʼakatal, ja jmoj-aljeltik matik kulane ja bʼa patikajel och sjeʼeki senya. Wa skʼanawe oj yalwekabʼ ja sjakʼjel yaʼa mi stojoliluk. Anto, tsaʼan kayi a-skʼul komentar jun jmoj-aljeltik winik soka yeʼn lekni sjakʼa, jach wa xkala ja keʼn».

Bʼa jun niwan tsomjelal ja bʼa 2005, ja Thierry soka  xcheʼum, Nadia, yilawe ja drama La kitik och jkʼel satik jumasaʼ bʼa wa stoyo ja Diʼosi, bʼa jani staʼa tiʼal sbʼaja sakʼanil ja Timoteo. Ja loʼil it elel bʼa Biblia kʼot man skʼujole sok kʼi ja kʼankʼunel bʼa wajel koltanel bʼa jun lugar bʼa wa xkʼanxi koltanel ja bʼa xcholjeli. Ja Thierry xcholo: «Yajni chʼak ja drama sok wanotikon spakʼtsujel ja jkʼabʼtikoni, kalayabʼ ja jcheʼumi: ‹¿Bʼa oj wajkotik ja keʼntiki?›. Ja yeʼn yalakabʼ cha jani jaw ja jasa wan spensarajeli». Bʼa tʼusan tyempo och aʼtijuke bʼa oj staʼe ja skʼelsate. Ja Nadia xcholo: «Takal takal, katikon tsʼujuk ja jastik junuk kiʼojtikoni. ¡Yajni chʼaktikon, chʼak och bʼa chane maleta!».

Kʼotye bʼa Madagascar bʼa 2006 sok man sbʼajtanil yabʼye stsamalil ja xcholjeli. Ja Nadia wa xyala: «Ja modo wa xyilawe ja ixuk winik ja rason bʼa Biblia wa xya gustoʼaxukotikon».

Pe wake jabʼil tsaʼan, ja nupanum it jak sbʼaje jun wokol bʼa jel tsats. Ja snan ja Nadia, ja Marie-Madeleine, bʼa ti kulan bʼa Francia, mokʼi, smakʼa ja s-olomi sok kʼok jun skʼabʼ. Tsaʼan yajni ochye loʼil soka sloktor ja Marie-Madeleine, ja Thierry soka Nadia sjobʼoweyi ta wa skʼana oj jakuk man Madagascar. Anima axa yiʼoj 80 jabʼil, gusto yabʼ ja lokjelal ajiyi. ¿Jastal wa xyila ja tikʼe sakʼanil ja bʼa pilan país? Ja Marie-Madeleine wa xyala: «Wokolni kabʼ kʼajyel bʼa jujuntik jasunuk, pe anima yuja jastik mixa jel xbʼobʼkuji, wa xkabʼ wani la makuniyon ja bʼa kongregasyon. Soka mas wa xyaki gusto, jani yuja kakʼix soka statami wane xcholjel bʼa jun lugar jel smaklaye».

Ja Riana jun jmoj-aljeltik winik bʼa 22 ja sjabʼili. Ti kʼi bʼa Alaotra Mangoro, jun lugar jel xbʼaʼalani wa xkan bʼa este bʼa Madagascar. Yuja jel lek wa xya eluk ja scalificacion, wa skʼana oj skʼul estudiar ajyi bʼa stajel jun xchol. Pe tsaʼan yajni spaklay ja Biblia, tukbʼi ja jasa wa spensarani. Ja yeʼn wa xyala: «Jkʼujolan bʼa xchʼakjel ja secundaria sok jkʼapayi ja Jyoba: ‹Ta ekʼyon ja exameni, oj ochkon precursor›». Tsaʼan yajni skʼulan sbʼaj graduari, ja Riana ya kʼotuk ja jas skʼapa. Waj sok jun precursor, sleʼa jun yaʼtel bʼa jujuntik kʼakʼu sok kʼe stulyi ja aʼtel bʼa precursor. Ja yeʼn yala: «Jani ja mas lek jtsaʼunej ja bʼa jsakʼanili».

Pe ja spamilya mi yabʼye stojol jas yuj ja yeʼn mixa skʼana oj wajuk bʼa eskwela. Ja yeʼn wa xyala: «Ja jtati, ja jtiyo soka smoj-alijel ja jmexepi wa skʼanawe oj wajkon bʼa universidad. Pe mi oj kakan ja aʼtel bʼa precursor yuj chikan jasa». Tʼusan tsaʼan, ja Riana yala oj wajuk bʼa jun lugar wa xkʼanxi jmoj-aljeltik bʼa oj xchol-e ja lekil rasoni. ¿Jasa nikjiyuj? Ja yeʼn wa xcholo: «Jujuntik elkʼanumik ochye bʼa jnaj sok yelkʼane jitsan jasunuk. Ja jaw ya jpensaraʼuk sbʼaja rason yaʼa ja Jesús bʼa ‹stsomjel rikesaʼil ja bʼa satkʼinali›. Ja yuj jkʼujolan bʼa stajel rikesaʼil bʼa Dyos» (Mat. 6:19, 20, YD). Ja Riana waj bʼa lado sur ja bʼa país jaw, ja bʼa takin luʼum ja bʼay ja kʼole antandroy. Ja lugar it wa xkan junuk 1,300 kilometro ja bʼa ajyi kulan. ¿Jas yuj spensaran oj wajuk ja bʼa lugar it jel najat?

Jun ixaw bʼajtanto oj elkʼajuk ja jastik sbʼaji, ja Riana kʼe yayi estudio bʼa Biblia chabʼ winik ja bʼa kʼole antandroy. Snebʼa jujuntik yaljel ja bʼa skʼumale sok spensaraʼan bʼa yibʼanal ja ixuk winik ja bʼa rasa jaw bʼa mitoni yabʼunejuke ja lekil rason sbʼaja sGobyerno ja Dyosi. Ja yeʼn wa xcholo: «Jkʼanayi ja Jyoba a-skoltayon oj wajkon ja bʼa lugar wa xkʼumaniye tandroy».

Yajni waj ja bʼa lugar jaw, ekʼ sbʼaj jun wokol: mi staʼa yaʼtel. Jun winik aljiyabʼ yuj: «¿Jas yuj jakya? Ja swinkil ja lugar it ti wa xwajye bʼa wa lugar bʼa stajel jun yaʼtele». Chabʼ semana tsaʼan, ja Riana waj ja bʼa niwan tsomjelal bʼa oxe kʼakʼu. Yuja mixa ay mas stakʼini, sjobʼo sbʼaj jas oj skʼuluk. Ja bʼa tsaʼanxta kʼakʼu ja bʼa niwan tsomjelali, ja Riana chʼikjiyi takʼin ja bʼa sbolsa yuj jun jmoj-aljeltik. Ja takʼini yaʼa bʼa oj kumxuk ja bʼa lugar aye ja antandroy sok bʼa yajel kʼe jun yal snegosyo bʼa xchonjel yogur. Ja yeʼn wa xyala: «Kabʼ jastal ja Jyoba skoltayon ja bʼa mero styempoʼili. Ja wego wa xbʼobʼ jkoltay ja ixuk winik bʼa mito snaʼawe sbʼaja Jyoba». Cha jelni ja aʼtel ja bʼa kongregasyoni. Cha wa xyala: «Bʼa chatike semana, wa xyaweki oj ka ekʼ jun loʼil bʼa spetsanil ixuk winik. Ja Jyoba wa xya makunuk ja xchonabʼi bʼa oj xchap-on». Ja bʼa jtyempotik, ja Riana wanto sjejelyi ja  smeranil sbʼaja sGobyerno ja Dyos ja matik wa xkʼumaniye tandroy sok wa skʼanawe snebʼjel sbʼaja Jyoba».

Ja Jyoba wa skʼapa oj ya koʼyi slekilal ja matik wa skʼujolan bʼa yaʼteltajel (Is. 65:16). Yajni wa xkʼujolantik bʼa kuchelkujtik ja wokoliki sok yajel kʼiʼuk ja kaʼteltik bʼa xcholjel, wa xkilatik slekilalik. Jun sjejel, ja Sylviana, jtaʼatik tiʼali, bʼa yeʼna ja wajel koltanel bʼa jun lugar wa xkʼanxi cholumanik mi oj lajxukyuj. ¿Jas yuj jach yabʼ ajyi? Ja yeʼn wa xcholo: «Yuja spakaxil kok mas kom jun bʼalune centímetro yuja bʼa stojolil, wala renkinajiyon sok wego wala kʼumbʼiyon».

Anima yuja jaw, ja bʼa 2014, ja Sylviana spensaraʼan oj wajuk soka Sylvie Ann, pilan precursora akʼixto ja bʼa skongregasyon, bʼa jun yal chʼin chonabʼ wa xkan junuk 85 kilometro ja bʼa snaji. Anima wa x-ekʼ sbʼaj wokol, ja Sylviana kʼot staʼ ja skʼelsati. Chomajkil, yila jun tsamal slekilal. Ja yeʼn wa xyala: «Kechanta jun jabʼil tsaʼan yajni wajyon ja bʼa lugar tiw, ja Doratine, jun nanal bʼa mito ay skʼujol bʼa kayi estudio bʼa Biblia, yiʼaj jaʼ bʼa jun tsomjelal bʼa jun kʼakʼu».

Ja jas wa xyalawe ja jmoj-aljeltik bʼa ajyele toj wa sjeʼakitik ta wa xkʼujolantik bʼa kuchelkujtik chikan jas wokol bʼa yaʼteltajel mas ja Dyos ja bʼa xcholjel, oj kiltik lek janekʼto smeranil ja yaljelik it bʼa Jyoba: «Keʼn ja maʼ oj jtsatsankʼujolana, jaʼi, keʼn oj jkoltaya» (Is. 41:10). Ja it oj skoltayotik bʼa yajel tsatsbʼuk ja jastal wa xkila jbʼajtik soka Jyoba. Cha skʼapjel jbʼajtik gusto lek bʼa wajel koltanel, bʼa jpaistik ma pilan país, wa xchapawotik bʼa skʼulajel jastik junuk bʼa Dyos ja bʼa yajkʼachil luʼumkʼinali. Jastalni wa xyala ja Didier, jtaʼatikta tiʼal bʼajtani, «wajel koltanel bʼa jun lugar wa xkʼanxi koltanel, jani jun modo bʼa xchapjel jbʼajtik ja bʼa tyempo jakumi». Wa xkʼanatik jitsan jmoj-aljeltik mok yawe ekʼ tyempo bʼa skʼapjel sbʼaje gusto lek bʼa yijel ja chapjelal it.