Manxiyon bʼa 1937, bʼa jun pinka mojan bʼa Tokmak (Kirguistán). Ja jpamilya rasaʼe kirguís, sok jaʼ jkʼumaltikon ja kirguís. Ja jnantati kampesinoʼe sok aʼtijiye bʼa jun pinka snajtil ja kʼakʼuʼiki. Ja aʼtijumiki kechanta wa xtupjiye ajyi sok swaʼele, pes junta ekʼele ja bʼa jabʼili wa xtupjiye sok takʼin. Ja jnan mini pasiluk stalnay ja kijtsʼin ixuki soka keʼn. Ja keʼn kechan joʼe jabʼil wajyon ja bʼa eskwela, yujni kʼe aʼtijukon bʼa pinka spetsanil ja kʼakʼu.

Ja bʼa lugar kulanotikoni jel ja pobreʼili, sok bʼa oj yakujtikon ja takʼini jel wala aʼtijitikon bʼa jel kʼumbʼel wala kantikon. Ja yuj, yajni keremonto mini wa xpensaraʼan sbʼaja stojolil ja jsakʼanili sok mini ja bʼa tyempo jakumto. Mini ekʼ bʼa kolom ta ja smeranil sbʼaja Jyoba soka jastik wa skʼana sbʼaja ixuk winiki jel oj stukbʼes ja jsakʼanili. Wa xkʼana oj jchol awabʼyex ja loʼil sbʼaja jastal jul ja smeranil ja bʼa Kirguistán soka jastal pukxi ja bʼa slujmali. Ti kʼejan bʼa norte ja bʼa lugar kʼiyoni.

Ja smeranil bʼa Jyoba kʼe yi yech ja bʼa Kirguistán ja bʼa jabʼilikjan 1950. Pe bʼa oj bʼobʼuk tʼilani kʼulxi luchar sok jun tikʼe pensar jel tsats. Ja bʼa tyempo jaw, ja Kirguistán tini ay bʼa sparte ja Unión Soviética sok ja taʼumantiʼik bʼa Jyoba mini xchʼika sbʼaje ja bʼa politika bʼa spetsanil ja bʼa país yamanyuj ja bʼa Unión (Juan 18:36). Ja yuj, aljiyabʼye skontraʼe ja gobyerno comunista sok iji spatike. Pe mini jun tikʼe pensar oj bʼobʼ stim ja Yabʼal ja Dyosi bʼa oj kʼot man bʼa skʼujole ja ixuk winik matik wa skʼanawe oj snebʼ-e. June ja bʼa jas jel chaʼanyabʼalil jnebʼunej ja bʼa jsakʼanili  jani ja Jyoba «huax bob yuj spetzanil» (Mar. 10:27).

Ja wokol yiʼaje bʼa iji spatike ja Taʼumantiʼik koltani bʼa jachuk ja lekil rason apukxuk ja bʼa Kirguistán. ¿Jas modo? Ja Siberia ti ajyi bʼa sparte ja Unión Soviética, sok ti wa xjekjiye tiw ja skontraʼe ja gobyerno comunista. Yajni wa x-aji eluke libre, jitsan ti wa xjakye bʼa Kirguistán. Jujuntik bʼa yeʼnle yiʼajejan ja smeranili, jastal ja Emil Yantzen, bʼa ti manxi bʼa Kirguistán bʼa 1919 sok jekji bʼa jun tsatsal aʼtel bʼa ti snaʼa sbʼaj ja Taʼumantiʼik. Ja Emil snebʼa ja smeranili sok kumxi ja bʼa 1956 ja bʼa Kirguistán sok ti ajyi kulan mojan ja bʼa Sokuluk, bʼa ajyiyon kulan ja keʼn. Ja bʼa 1958, kujlaji ja bʼajtan kongregasyon bʼa Sokuluk ja bʼa Kirguistán.

Tʼusan mi jun jabʼil tsaʼan, ja Victor Vinter waj bʼa Sokuluk. Ja jmoj-aljeltik it bʼa toj ajyi stʼaspun jitsan wokol. Yuja toj ajyi, lutji preso chabʼ ekʼele bʼa oxe jabʼil, mas tsaʼan lutji lajune jabʼil, sok iji joʼe jabʼil bʼa pilan país. Anima iji spatike, mini jas bʼobʼ stim bʼa oj pukxuk ja relijyon smeranili.

Bʼa 1963, ajyi junuk 160 Taʼumantiʼik ja bʼa Kirguistán. Jitsan ti sbʼaje bʼa Alemania, Ucrania sok Rusia. June bʼa yeʼnle tey ja Eduard Warter, june maʼ jekji bʼa pilan país bʼa ti yiʼaj jaʼ bʼa Alemania bʼa 1924. Ja bʼa jabʼilik 1940, ja nazi jumasaʼ sjekawe bʼa jun tsatsal aʼtel, sok tʼusan jabʼil tsaʼan ja comunistaʼik bʼa Unión Soviética sjekawe bʼa pilan país. Ja bʼa 1961, ja jmoj-aljeltik it bʼa toj ajyi waj bʼa lugar Kant, mojan ja bʼa chonabʼ kulanoni.

Ja bʼa Kant cha ti ajyi kulan jun Taʼumantiʼ bʼa toj ajyi sbʼiʼil Elizabeth Fot, ja yaʼteli stsʼisulanum. Yuja jel snaʼa, ja bʼa matik manjiyiʼi ajyi loktorik, maestroʼik sok tuk matik jel chapan. June bʼa yeʼnle sbʼiʼilan Aksamai Sultanalieva, xcheʼum june maʼ wa x-aʼtiji soka gobyerno bʼa chaʼan xchol. Bʼa jun ekʼele ja Aksamai waj yulatay ja Elizabeth, ja Elizabeth jel ajiyi jitsan sjobʼjel sbʼaja stojolil ja sakʼanili sok bʼa wa xtaxye ja chamwiniki. Ja Elizabeth yaʼa sjakʼjelik soka Biblia. Soka tyempo, ja Aksamai kʼot jun lekil choluman.

Ja Nikolai Chimpoesh, bʼa Moldavia, aji och biajante ja bʼa tyempo jaw sok tʼusan mi tsʼikwi ja 30 jabʼili. Ja Nikolai mini kechanta wa xyulatay ja kongregasyonik, cha yeʼn kajan sbʼaj bʼa aʼeluk kopya ja juʼuniki sok bʼa apukxuk. Yuja matik ay xchol kʼot snaʼe ja jasa wa skʼulan, ja Eduard Warter yayi ja rason it: «Yajni x-aji wiʼ sjobʼjelik, kechanta ala ti wa xjekjikitikon ja juʼunik bʼa opisinaʼik bʼa Brooklyn. Kʼelayi ja sat ja policía ja bʼa KGB. Mini jas oj bʼobʼ xiwan yuj» (Mat. 10:19).

Tʼusan tsaʼan ja bʼa loʼil jaw, ja Nikolai aljiyabʼ oj wa sjeʼ sbʼaj ja bʼa s-opisinaʼik ja bʼa KGB bʼa Kant. Ja yeʼn wa xjulskʼujol: «Ja policía sjobʼoki jastal wa xtaʼatikon ja juʼuntiki. Soka keʼn kalayabʼ ti wa xjekjikitikon man Brooklyn. Ja yeʼn mini snaʼa jas oj yal. Yaʼawonekan awajkon sok mixatoni aljikabʼ oj kumxukon». Ja Taʼumantiʼiki snaʼawe jastal oj xchol-e sok mini yaʼawekan spukjel ja lekil rason sbʼaja sGobyerno ja Dyos ja bʼa mojan kulan ajyiyoni ja bʼa norte bʼa Kirguistán. Ja bʼa jabʼilik 1980, ja jpamilya kʼot snaʼe ja smeranili. Ja jcheʼumi, ja Mairambubu, yeʼn ja maʼ bʼajtan yabʼi.

Ja Mairambubu ti sbʼaj bʼa Naryn, jun lugar bʼa Kirguistán. Ja bʼa agosto bʼa 1974, jnaʼa jbʼajtikon bʼa snaj ja jmoj-alijel ixuk. Man sbʼajtanil ekʼele kila jbʼajtikon jel jkʼana jbʼajtikon soka bʼa kʼakʼu jaw nupanitikon.

Jun kʼakʼu bʼa enero bʼa 1981, yajni ja Mairambubu kumxum ja bʼa merkado sok autobús, yabʼ ja loʼil jcholo bʼajtanto. Ja jcheʼum skʼanani snajel mas, ja yuj sjobʼoyi ja sbʼiʼil ja ixuki soka sdireksyoni. Ja yeʼn yala sbʼiʼil Apun, pe yuja bʼa jabʼilik jaw timubʼal ja yaʼtele ja Taʼumantiʼiki wani skʼana oj stalnay lek sbʼaje. Ja Apun mi yaʼa ja sdiresyoni, ja skʼana ja jbʼajtikoni. Ja jcheʼum jelni gusto kʼot ja bʼa jnajtikoni.

Ja Mairambubu yalakabʼ: «Kabʼ jun jasunuk jel tsamal. Jun ixuk yalakabʼ ja bʼi ja ixuk winiki mixa oj chamuke. Jaxa kʼakʼal chanteʼiki oj paxuke manso». Ja keʼn kabʼ jastal lom kwento sok kalayabʼ: «Wa xmajlaytik oj jakuk sok oj xchol kabʼtik mas».

Ekʼto oxe ixaw tito yulatayotikon ja Apun. Tsaʼan yulatayotikon jujuntik ja bʼajtanik Taʼumantiʼik bʼa rasa kirguís. Ja jmoj-aljeltik ixuke it sjeʼakitikon ja smeranil bʼa jel chamyabʼjel sbʼaja Jyoba sok sbʼaja jas wa skʼana oj skʼuluk sbʼaja ixuk winiki. Ja bʼa tyempo jaw, jaʼ wa x-aji makunuk ja libro De paraíso perdido a paraíso recobrado. * Yuja bʼa Tokmak kechanta ay jun libro, tʼilani jkʼulantikon kopyar sok jkʼabʼtikon.

June ja bʼa jas bʼajtan jejikitikoni ja jas alubʼalxakan oj ekʼuk ja bʼa Génesis 3:15, bʼa yeʼnani ja Jesús oj kʼotuk ja Mandaranum stsaʼunej ja Dyosi. Jun jasunuk bʼa smeranil jel tʼilan oj yabʼye spetsanile. ¡Jani jaw ja jas snikawotikon bʼa wajel xcholjel! (Mat. 24:14). Bʼa tʼusan tyempo, ja jas jnebʼatikon bʼa Biblia kʼe stukbʼes ja jsakʼaniltikon.

Yajni jun Taʼumantiʼ bʼa Tokmak slokowotikon bʼa jun nupanel, ja jcheʼum soka keʼn wego kilatikon ja Taʼumantiʼik mini oj slaj-e ja tuki. Ja bʼa kʼini mi ajyi yujel trago sok tojubʼal lek. Mini oj slaj ja bʼa tuk nupanel wajelotikoni, pes ja ixuk winiki wa xyakbʼiye, mi lek wa sjeʼa ja smodoʼe sok wa xyalawe jastik jel kistal.

 Cha wajtikon jujuntik ja bʼa tsomjelal bʼa kongregasyon bʼa Tokmak. Bʼa ti kʼulaxi bʼa yoj tajaltik, ta mi jomeluk ja tyempo. Ja jmoj-aljeltiki wa snaʼawe ja policiaʼiki wantani skʼelawotikon, ja yuj tolabida wa xyawekan ay maʼ oj talnanuk. Ja bʼa styempoʼil cheʼej ti wa xtsomo jbʼajtikon bʼa jun naʼits sok ja policiaʼiki kʼotye jujuntik ekʼele bʼa oj yil-e ja jas wa xkʼulantikoni. Ja jcheʼum soka keʼn kiʼajtikon jaʼ ja bʼa yok jaʼ sbʼiʼil Chu bʼa julio bʼa 1982, pe tʼilani bibo ajyitikon (Mat. 10:16). Tsome tsomeʼik kʼotikon ja bʼa yoj tajaltiki, jtsʼebʼantaytikon tsʼebʼojik bʼa stoyjel ja Dyos sok jmaklaytikon ja loʼil bʼa yijel jaʼ.

Ja bʼa 1987, jun jmoj-aljeltik yalakabʼ la kulatay june maʼ wa skʼana oj snebʼ ja smeranili sok ti bʼi kulan bʼa Balykchy. Bʼa oj kʼotkotikon ja tiw, tʼilani chane ora wajel soka tren. Tsaʼan yajni wajtikon xcholjel jitsan ekʼele, kilatikon jitsan ja matik wa skʼana oj snebʼ-e ja smeranili. Ja jaw yaʼakan bʼa oj bʼobʼ katikon kʼiʼuk ja xcholjeli.

Ja Mairambubu soka keʼn jel la wajtikon ja bʼa Balykchy. Tʼusan mi ti wala ajyitikon spetsanil ja bʼa xchʼakulabʼil ja semana, wala eltikon xcholjel sok wa xkʼulantikon tsomjelik. Takal takal wa xkʼanatikon mas juʼunik sok wa xkiʼajtikon bʼa jun koxtal sbʼiʼil mishok, jun koxtal bʼa skuchjel kamotiyo. Mini xyaʼakujtikon ja chabʼ mishok, ja yuj wani skʼana oj kitikon mas. Sok jcholotikon ja bʼa yoj tren ja yajni wala wajtikon soka wala kumxitikoni.

Ja bʼa 1995, kujlaji jun kongregasyon ja bʼa Balykchy, ekʼ waxake jabʼil ja yajni kulataytikon sbʼajtanil ekʼele ja chonabʼ jaw. Spetsanil ja jabʼilik jaw wajtikon bʼa xcholjeli yiʼajni kujtikon jitsan gastoʼik. Pe ¿jasa wa xkʼulantikon yuja mey kiʼojtikon takʼini? Jun jmoj-aljeltik skoltayotikon soka jgastotikon. Yuja Jyoba wa snaʼa wa xkʼanatikon oj katikon kʼiʼuk ja bʼa xcholjeli, sjamakitikon ja «spwertaʼil ja satkʼinali» (Mal. 3:10). Ja Jyoba wa xbʼobʼyuj spetsanil ja jastik junuki.

Ja bʼa 1992, aji ochkon ansyano bʼa kongregasyon. Keʼnani wajyon ja bʼajtan ansyano ja bʼa rasa kirguís ja bʼa paisi. Ja bʼa jkongregasyontikon ja bʼa Tokmak ajyikujtikon modoʼik bʼa oj kaʼteltaytikon mas ja Jyoba. Jun sjejel, bʼobʼ jkʼultikon estudiar ja Biblia sok jitsan keremtik ja bʼa rasa kirguís bʼa jujuntik eskwela ja bʼa lugari. June ja bʼa keremtik jaw ja wego kʼotel june ja bʼa Olomalik bʼa Naʼits Betel sok chawane precursor especial. Cha wani xkʼujolantikon bʼa oj jkoltaytikon tuk ja bʼa tsomjeliki. Bʼa skʼeʼulabʼil ja jabʼilik 1990, kechantani ajyi juʼun bʼa ruso sok kechanta wa xkʼulaxi ja tsomjelik bʼa kʼumal jaw. Pe takal takal och jitsanbʼuk ja jmoj-aljeltik ja bʼa kʼumal kirguís, ja yuj jkʼapa jbʼaj bʼa oj sut ja loʼilik wa x-ekʼi. Ja jaw koltajiye bʼa oj yabʼye mas stojolil ja smeranili.

Ja Mairambubu soka keʼn cha jelni latsan ajyitikon bʼa yajel kʼiʼuk ja kuntikiltikoni. Kiʼajtikon ja bʼa xcholjeli soka bʼa tsomjeli. Yajni ja kakʼixtikon  Gulsayra ayiʼoj 12 sjabʼil, jel skʼulan gusto loʼilanel sbʼaja Biblia soka ixuk winik yajni wajume bʼa calle. Spetsanil ja kuntikiltikoni jelni skʼulane gusto snebʼjel tekstoʼik bʼa Biblia. Ja kuntikiltikoni sok tsaʼan ja kijtikoni, tolabida jel latsan aye soka aʼtelik bʼa kongregasyoni. Ja bʼa 9 kuntikiltikon soka 11 kijtikon bʼa sakʼaneto, 16 bʼa yeʼnle wa xyaʼteltaye ja Jyoba ma wa xwajye ja bʼa tsomjeliki soka snantate.

Ja kala moj-aljeltik bʼa kʼeye xcholjel ja bʼa lugar it ja bʼa jabʼilik 1950, jelni cham oj yabʼye lek xyilawe spetsanil ja jastik tukbʼeli. Jun sjejel, man bʼa 1990, masxani libre aytikon bʼa xcholjel sok bʼa stsomjel jbʼajtikon jach niwak kʼole.

Ja bʼa 1991, ja jcheʼum soka keʼn wajtikon bʼa sbʼajtanil ekʼele bʼa jun niwan tsomjel bʼa Kazajistán, ja bʼa chonabʼ Alma-Atá (ja bʼa jtyempotik Almaty). Sok jaxa bʼa 1993, ajyi ja sbʼajtanil ekʼele jun niwan tsomjel ja bʼa Kirguistán ja bʼa Estadio Spartak ja bʼa chonabʼ Biskek. Jun semana bʼajtanto, ja cholumaniki och sakʼ-e ja estadio bʼa oj ajyuk ja niwan tsomjeli. Ja maʼ kajan sbʼaj wa skʼela ja estadio jel chamyila sok yala oj katikon makunuk jach kʼebʼubʼal.

Ja bʼa 1994, cha ekʼ jun jasunuk bʼa chamyabʼjel yujni kʼulxi imprimir ja bʼajtan juʼun bʼa kirguís. Ja bʼa jtyempotiki, ja naʼits Betel bʼa Biskek wa sutu ja juʼunik bʼa kirguís. Chomajkil, man bʼa 1998, ja Taʼumantiʼik bʼa Kirguistán ajixayile permiso bʼa oj bʼobʼ aʼtijuke. Aytikonxa mas ja 5,000 cholumanik, sok ayxa 83 kongregasyonik sok 25 kʼole bʼa tuktukil kʼumalik jastal ja chino, inglés, kirguís, ruso sok lenguaje de señas ruso, turco, uigur sok uzbeko. Ja jmoj-aljeltiki tuktukil ja bʼa jakele, pe tsomani wa xyaʼteltaye ja Jyoba. Yeʼnani ja Jyoba skʼulan ja jastik jel niwan tukbʼeli.

Ja Jyoba stukbʼes ja jsakʼanili. Kʼiyon bʼa jun pamilya pobre bʼa kampesinoʼe sok kechanta wajyon joʼe jabʼil ja bʼa eskwela. Anima, ja Jyoba yaki ja cholal bʼa oj aʼtijukon ansyano bʼa kongregasyon sok sjejel ja jastik jel chaʼanyabʼalil bʼa smeranil ja Biblia ja ixuk winik bʼa yiʼaje mas xchapjele yuja keʼn. Ja Jyoba wani xya kʼotuk smeranil ja jastik junuk mi x-ekʼ bʼa jpensartik. Spetsanil ja jastik ekʼel jbʼaji wa snikawon bʼa oj jchol sbʼaja Jyoba, jun Dyos «oj ni bob yuj spetzanila» (Mat. 19:26).