¿JASA wa xkʼulantik yajni wa xkʼanatik snajel jasxa ora? Bʼobʼta wani xkʼelatik jun reloj. Ta ay maʼ sjobʼo kitik jasxa ora, ¿jastal wa xkalatik yabʼ? Ayni tuktukil modo.

Jun sjejel, la jpensaraʼuktik ekʼelxa jun ora sok 45 minuto ja bʼa nalan kʼakʼu. Wani xbʼobʼ kaltik 1:45 bʼa och kʼakʼu ma skʼana 15 bʼa las 2:00. Ma ta teyotik bʼa jun lugar bʼa wa x-axi makunuk ja 24 oraʼik, bʼobʼta ojni kaltik las 13:45.

Yajni wa xkʼumantik ja Biblia, bʼobʼta ayni jobʼunej jbʼajtik: «¿Jastal wa spilawe ja tyempo ja ixuk winik ja bʼa tyempo jaw?». Jastalni keʼntik, ajyini yujile tuktukil modo bʼa spiljel. Ja bʼa Juʼunik tsʼijbʼunubʼal bʼa hebreo, wa staʼa tiʼal bʼa «saʼan sakbʼel», «nalan kʼakʼu», «och kʼakʼu» sok «och akwal» (Gén. 8:11; 19:27; 43:16; Juec. 19:9). Pe ayni ekʼele ja Biblia wa xya makunuk yaljelik bʼa jani mero wa xkʼot sbʼaj.

Ja bʼa tyempo najate, kʼajyel wa x-ajyi talnanumik, sok mastoni wa xkʼanxi ja bʼa akwali. Jabʼilik bʼajtanto oj manxuk ja Jesús, ja israʼelenyoʼik wa spilawe bʼa oxe xetʼanik, wa sbʼiʼilan «vigilias» (Sal. 63:6). Jun sjejel, ja Jueces 7:19 wa staʼa tiʼal ja bʼa «xchabʼil xetʼan ja akwali». Ja bʼa styempo ja Jesús, ja judíoʼik jaxa kʼeta yawe makunuk ja ora wa xyawe makunuk ja griego soka romanoʼik, bʼa wa spilawe ja akwal bʼa chane xetʼanik.

Ja xetʼanik bʼa akwal it wa staʼa tiʼal jitsan ekʼele ja bʼa Evangelioʼik. Jun sjejel, jani ja bʼa xchanil xetʼan ja bʼa akwal yajni ja Jesús bʼejyi ja bʼa sat jaʼ bʼa waj staʼ ja snebʼumanik teye bʼa barko (Mat. 14:25, TNM). Sok bʼa jun ekʼele, ja Jesús yala: «Cʼulanic tʼun pensar. Ja statalil ja yoj naitzi, ta huan cʼa snaa jas ora [ma jas xetʼanil bʼa akwal] oj jac ja lagroni, oj smacla. Mi oj yaa ja snaj ba oj ochuc ja lagroni» (Mat. 24:43).

Ja Jesús jani staʼa tiʼal sbʼaja chane xetʼanik bʼa akwal ja yajni yala yabʼ ja snebʼumanik: «Jachʼni ja we‘nlexi. ajyanik sakʼan yuj ja mi xana‘awex jas ora oj kumxuk jani ja swinkil ja na‘itzi. mi xana‘awex ta oj juluk ochta kʼakʼu. ma oj juluk nalan a‘kwal ma oj juluk okʼta mut ma sakbʼi kʼinal» (Mar. 13:35, Ja yajkʼachil sju‘unil ja dyosi). Ja bʼajtan xetʼan bʼa akwali jani ja bʼa och kʼakʼu sok wa syamakʼot man wa xmukxi ja Kʼaʼuji sok wa xkʼot tikʼan junuk las 9 bʼa och akwal. Ja xchabʼil xetʼani jani ja nalan akwal sok wa xkʼe junuk bʼa las 9 man las 12 bʼa nalan akwal. Ja yoxil xetʼan jani ja wa x-okʼ ja gallo ma bʼajtanto yuj oj sakbʼuk, wa xkʼe stulyi bʼa nalan akwal sok wa xkʼot tikʼan junuk las 3. Bʼobʼta jani ja bʼa xetʼan it bʼa akwal ja yajni okʼ jun gallo ja syamawe ja Jesús (Mar. 14:72). Jaxa xchanil xetʼani jani bʼa sajto lek bʼa saʼan sakbʼel sok wa xkʼe junuk bʼa las 3 man wa x-el ja Kʼaʼuji.

Jastalni wa xkilatik, ama ja bʼa tyempo najate meyuk reloj jastalni ja wego, ja ixuk winiki ayni yiʼoje modoʼalik bʼa spiljel ja tyempo.