JA Doreen jeltoni cham yabʼ yajni ja statami, ja Wesley, bʼa kechanta ayiʼoj 54 jabʼil, kʼot najuk ayiʼoj jun tumor bʼa yolom bʼa jelxa ipaxel. * Ja loktorik yalawe yabʼ kechanxta sakʼan jujuntik ixaw. «Lajansok mini meranuk», xchi ja Doreen, «jel tuk ajyiyon jach jitsan semana. Wa xkabʼ mi keʼn wan ekʼel jbʼajtikon. Mi xnaʼa jas oj jkʼuluk».

Ja jastal ay xyabʼ ja ixuk it, jachni oj cha kabʼtik ja keʼntiki. Jun chamel jastal it wani syama ja jsakʼaniltik chikan jas ora. Jelni chaʼanyabʼal ja matik gusto lek wa skʼapa sbʼaje bʼa skoltajel jun spamilya soka tikʼe chamel jastal it. Pe wokol stalnajel june maʼ maloʼay. ¿Jas oj bʼobʼ skʼuluk ja pamilya bʼa stsatsankʼujolajel sok stalnajel jun spamilya bʼa ayiʼoj jun chamel mey yajnal? ¿Jas oj bʼobʼ skʼuluke ja talnanumik soka wokolik oj stʼaspune soka maʼ maloʼayi? Yajni ojxta chamuki, ¿jas oj bʼobʼ ekʼuk? Bʼajtan la kiltik jas yuj jel wokol stalnajel june maʼ ayiʼoj jun chamel mey yajnal ja bʼa jtyempotiki.

Ayxa jujuntik jabʼil, mini xlajxiyujile ajyi ja chonabʼik mas jel chapanik bʼa yajelkan sakʼan ja ixuk winiki. Wego wa xchamye yuj chamelik wa x-ipaxi ele ma yuj desgrasyaʼik. Tʼusan wa xlajxiyujile wajel man ospital, sok tuk jani wa xtalnajiye yuja spamilyaʼe, sok ti wa xchamye bʼa snaje.

Ja wego, ja aparatoʼik sok ja aʼanik mas ajkʼachik wan eleli wa xbʼobʼ yawe makunuk ja loktorik ja bʼa mas ay yipi bʼa mi wego oj chamuk ja maʼ maloʼayi. Ja ixuk winik bʼa wego wa xchamye ajyi yuj jun chamel, ja wego wanxa xbʼobʼ ajyuke sakʼan mas tyempo. Pe ja jaw mi wa stojolan tojbʼiyeta. Tʼusan mi spetsaniluk wa xkan yiʼe wokol yuja mixa xbʼobʼ skʼuluke jastik junuk jach stuchʼile. Ja yuj, skoltajele wokolniʼa sok wa xyaʼa yajtikil.

 Ja yuj, jitsan ti wa xchamye bʼa ospital sok mi tiʼuk bʼa snaje. Ja bʼa jtyempotiki, jitsan mi snaʼawe jas skʼulajel ja yajni ay maʼ ojxa chamyujile, sok tʼusan yiluneje ja yajni ay maʼ xchami. Ja xiwel yuja mi xnaxi jas skʼulajel wa xbʼobʼ sjom ja jpensartik ma yajel xiwuk june bʼa oj stalnay ja xchamumi. ¿Jas oj bʼobʼ skoltayotik?

Jastalni ilxi soka Doreen, jelni yaj x-abʼxi yajni wa x-aljiyabʼ june ja bʼa pamilya ayiʼoj jun chamel mey yajnal. ¿Jas oj bʼobʼ skoltaya bʼa snajel jas skʼulajel ama jel yaj, jel xchamakʼujol sok wala xiwi? Jun yaʼtijum toj bʼa Dyos yayi orasyon: «Jeʼakitikon jastal yajtabʼajel ja jkʼakʼujtikoni bʼa jachuk oj ajyukujtikon jun jkʼujoltikon bibo» (Salmo 90:12). Patayi skʼujol ja Dyos bʼa oj sjeʼawi «jastal yajtabʼajel» toj lek ja kʼakʼujik bʼa yajel makunuk lek ja tyempo ja sakʼan ay jawa chamumi.

Wani skʼana loʼilanel sok xchapjel lek. Ta jawa chamumi wanto xbʼobʼ loʼilanuk sok wa skʼana oj yal jasa oj kʼulaxuk, oj bʼobʼ jobʼxukyi maʼ oj kʼumanuk ja yajni mixa xbʼobʼyuji. Loʼilanel sbʼaja jas wa skʼana, ojni koltanuk bʼa mi oj ajyuk kʼumal sok mi oj naxuk malaya tsaʼan yuja jas oj skʼuluk ja pamilya. Jun sjejel, oj bʼobʼ loʼilananik ta wa skʼana oj axuk makunuk aparatoʼik bʼa oj ajyuk sakʼan mas tyempo, oj iʼxuk bʼa ospital ma oj ajukyi pilan aʼanik. Yaljel bʼajtanxa lek ja jas oj kʼulaxuk wa xkoltani bʼa jani oj waj skʼujol ja pamilya soka mas tʼilani ja yajni wan ipaxel ja chameli, pes ja Biblia wa xyala: «Mini x-elkʼot lek ja jas wa xchapxi yajni mi xjobʼxi» (Proverbios 15:22).

Ja mero yaʼtel ja talnanumi jani yajel kulan skʼujol ja chamumi. Ja yeʼn wani skʼana oj ajuk snaʼ wa xkʼanji sok mi stuchʼil ayuk. ¿Jastal skoltajel? Skʼumajelyi juʼunik sok stsʼebʼantajelyi tsʼebʼojik bʼa wa skʼulan gusto sok bʼa wa stsatsankʼujolaji. Jitsan lekni xyabʼye yajni wa xyamjiyi ja skʼabʼ yuj jun spamilya sok tsamalxta oj kʼumajuk.

Cha jelni xmakuni ayal ja sbʼiʼil ja maʼ wa x-ulatani. Jun imporme wa xcholo: «Wa x-alxi ja jas tsaʼanxta wa xjom ja bʼa jkwerpotiki jani ja yabʼjel kʼinali. Sok anima lajansok wan wayel, pe wanto xyabʼ kʼinal. Ja yuj, mok jas awal bʼa mixa kʼana oj yabʼ».

Ta wa xbʼobʼi, awikyi orasyon lajan. Ja Biblia wa xcholo bʼa jun ekʼele, ja jekabʼanum Pablo sok ja  smojiki wan ekʼel sbʼaje jun tsatsal wokol sok xiwela sbʼaj oj chamuke. ¿Jasa skʼulane? Ja Pablo yalayabʼ ja yamigoʼiki: ‹Kʼumanik ja Dyos yuja keʼntikon› (2 Corintios 1:8-11). Yajni ay jas jel xchamakʼujol sok aya wiʼoj jun chamel mey yajnal, sjamjelyi jawa kʼujol ja Dyos bʼa orasyon, jelni xkoltani.

Jelni xyaʼa chamkʼujolil ja yajni wa xnaxi june bʼa pamilya oj chamuk. Mini chamyabʼjeluka, pes mi kʼulubʼalotik bʼa oj chamkotik (Romanos 5:12). Ja yabʼal ja Dyos wa xyala ja chamelchʼakeli juni ‹jkontratik› (1 Corintios 15:26, TNM). Ja yuj jel tuk xkabʼtik ja yajni ay maʼ wa xchamkujtik bʼa jel xkʼanatik.

Pe spensarajel ja jas oj ekʼuk ojni koltanuk bʼa mi jel xiwelxta oj ajyuk ja pamilya sok jaʼ wajel skʼujole bʼa jastal skoltajel. Ja jas oj bʼobʼ ekʼ sbʼaj ja maʼ maloʼayi ti wa xcholo bʼa rekwagro «Ja tsaʼanikxta semana sakʼani». Mi spetsanil chamumik jach mero wa x-ekʼ sbʼaje ja jastal wa xcholo ja rekwagro. Pe ama jachuk, tʼusan mi spetsanil wani x-ekʼ sbʼaje jujuntik ja jastik jaw.

Jelni lek loʼilanel sok jun mero kamigotik bʼa skʼapunej sbʼaj koltanel yajni ay maʼ chamtakujtiki. Ja matik talnaniye sok yibʼanal ja pamilya bʼobʼta wa skʼanawe oj ajuk kulan skʼujole sok oj aljukyabʼye bʼa ekʼta ja mas wokoli sok ja wego mixa wan yijel wokol ja maʼ chamta. Ja jKʼulumantiki tsamalxta wa xyalakabʼtik ja «matik chamelexa mixato jas snaʼawe» (Eclesiastés 9:5).

Jelni tʼilan oj jip jkʼujoltik tolabida bʼa Dyos, sok mi kechan ja yajni june ja bʼa pamilya ayiʼoj jun chamel mey yajnal, cha jelni tʼilan ja yajni chamta. Ja Dyos ojni bʼobʼ ya kulan akʼujol soka yaljelik oj yawe makunuk sok ja jastik lek wa skʼulane ja tuki. «Jnebʼa skʼanjel oj koltajukon», xchi ja Doreen, «mini wanukotikon smajlajel ajyi jel oj koltajukotikon. Ja keʼn sok ja jtatami jnaʼatikon yeʼnani ja Jyoba ja maʼ wan yaljel kabʼtikon: ‹It bʼayon amokex bʼa oj koltayex soka jas wan ekʼelabʼajexi›. Mini oj jchʼay jkʼujoltikon».

Jachukniʼa, ja Jyoba yeʼnani ja maʼ jel snaʼa talnaneli. Yuja yeʼn skʼulanotiki, wani xyabʼ lek stojol ja syajalil wa xkabʼtiki. Wani xbʼobʼyuj sok wani skʼana oj skoltayotik bʼa oj stsatsankʼujolanotik bʼa mi oj el jganatik. Pe ja mas leki, ja yeʼn skʼapunej oj xchʼaysnajel bʼa tolabida ja chamelchʼakeli sok yajel sakʼwuk jitsan miyon ixuk winik tey ja bʼa spensari (Juan 5:28, 29; Apocalipsis 21:3, 4). Yajni xkʼot ja jaw, oj kʼot smeranil ja jas yala ja Pablo: «Mi xa oj to cabtic ja syajal ja chamel chʼaqueli porque jcʼulantic ta ni ganar» (1 Corintios 15:55).