«Ja lame kristyano it bʼa ayxa yiʼoje aparatoʼik, científicoʼik sok jastik bʼa mey stikʼanil [...]. Pe bʼobʼta jani ja bʼajtan lame kristyanoʼik it, bʼa oj yiʼe och ja luʼumkʼinal bʼa oj xchʼaysnajel». (Informe Global de Riesgos 2018 del Foro Económico Mundial).

¿JAS YUJ JITSAN KRISTYANO BʼA CHAPANE LEK, CHAMKʼUJOL AYE YUJA JAS OJ EKʼUK JA BʼA TYEMPO JAKUM, SOK JA BʼA LUʼUMI? LA JPAKLAYTIK JUJUNTIK JA WOKOLIK WA XTʼASPUNTIK.

• JA JASTAL MIXA SEGUROʼUK JA INTERNET. «Ja Internet jani wan kʼotel ja lugar bʼa jelxa xiwela sbʼaj. Jani jun tsamal lugar sbʼaja matik wa xyixtalane yal untik, wa xyixtalane ja tuk, wa sjekawe mensajeʼik bʼa wa xya kʼe kʼumal sok wa xyelkʼane datoʼik», jachni wa xyala ja periódico The Australian. «Ja yelkʼajel datoʼik jani june ja bʼa mulalik masxani ipaxita bʼa sutanal ja luʼumi [...]. Ja Internet wani xyaʼakan ke oj xchiktes ja kristyano ja jastal jelxa jomeleʼi, ja jastal mixa tʼun stojoluk ayuke soka jelxa maloʼe».

• JA MI JUNUKXTA KIʼOJTIK JA TAKʼINI. Jastalni yala jun imporme bʼa ajkʼachto el ja bʼa Oxfam International, ja waxake kristyano mas riko ja bʼa sutanal ja luʼumi, ayni yiʼoje yibʼanal ja takʼin bʼa ayiʼoje ja 3,600 miyon kristyano mas pobreʼik ja bʼa Luʼumi. Ja imporme wa xyala ke ja «jastal wala taxtik soka takʼini mini stojoluk, yujni ja tʼusan kristyano bʼa jel rikoʼeʼi wanexta rikoʼaxel soka matik pobre wanexta pobreʼaxel, tʼusan mi yibʼanaluk ja bʼa yeʼnle kʼotele ixuke». Jujuntik kristyano wa xiwye, yuja mi junuk lajan ay kiʼojtiki wani xbʼobʼ ya ajyuk kʼumalik.

• JA GUERRA SOKA IJEL JPATIKTIK. Jun imporme el ja bʼa jabʼil 2018 ja bʼa Agencia de las Naciones Unidas sbʼaja Refugiadoʼik wa xyala: «Ja bʼa jtyempotik wani ilxel janekʼto wan jitsanbʼel ja matik wane spakjel ajnel». Mas ja 68 miyon kristyanoʼik tʼilani wane spakjel ajnel yuja smul ja guerra soka ijel patikal. Ja imporme wa xcha yala: «Kada chatike segundo jun kristyano tʼilani wa xyabʼ oj spak ajnel».

• JA JASTIK XIWELA SBʼAJ AY OJ CHAYUK JA BʼA LUʼUMI. Ja Informe Global de Riesgos 2018 wa xyala ke «ja jastik ay ja bʼa luʼumi jelni wego wan chʼayel [...] sok ja yajel kuxbʼuk ja ikʼ soka mari cha kʼotelni jun jasunuk bʼa xiwelani sbʼaj yaʼoj ajyuk ja sakʼanil ja kristyano». Pe chomajkil, tʼusan mi yibʼanaluk ja yal chanik bʼa wa xchuʼane ja yal nichimiki jelni tsʼujel juntiro bʼa jujuntik paisik. Pes ta mey yal chanik bʼa wa skʼulan polinizar, ja cientifikoʼik wa xyalawe ke ojni bʼobʼ chʼaysnajel ja jastik wa xnichini. Jun xchajnul ja mari, arrecifes de coral cha xiwelani sbʼaj ay, ja cientifikoʼik wa xyalawe ke ja bʼa tsaʼanxta 30 jabʼil ekʼel jani, chamele tʼusan mi snalanuk ja xchajnul it ja bʼa mari bʼa sutanal ja luʼumi.

¿Ay maʼ jas oj bʼobʼ jkʼuluktik bʼa oj tojbʼuk ja luʼumkʼinal? Jujuntik wa spensarane ke ja jas oj kʼulaxuk tini ay bʼa chapjelal. Pe ta jachuk, ¿jas tikʼe chapjelal? Ja bʼa artikulo ti nochan oj yakitik sjakʼjel ja bʼa sjobʼjel it.