Ja yal untiki wani xmakuniyujile atojuke sok aʼajukyile rason yuja matik ayxa skʼujole, pe ja maʼ mero yiʼoj ja cholal bʼa skʼulajel jani ja nantataliki. Chomajkil, tuk matik ayxa skʼujol jelni wa xbʼobʼ skoltaye ja yal untiki.

Bʼa jitsan país, ja keremtik akʼixuk mini jel xyawe ekʼ tyempo soka matik ayxa skʼujole. Pensaran ja jas ti nochani:

• Ja yal untiki tini mas wa x-ekʼyujile tyempo bʼa eskuela, bʼa wa x-ajyiye mas estudianteʼik ke yuj maestroʼik sok matik ayxa skʼujole.

• Yajni wa xkumxiye ja bʼa snajeʼi, mini machʼ ay yujni ja snantate wane aʼtel.

• Jun imporme xchiktes ke ja bʼa Estados Unidos, ja yal untik bʼa junuk 8 sok 12 sjabʼile wani xyawe ekʼ junuk wake ora ja bʼa kʼakʼu bʼa yajel makunuk aparatoʼik. *

Ja libro Aférrese a sus hijos (Hold On to Your Kids), wa xyala: «Ja keremtik akʼixuk mixani snochowe sok mixa skʼanaweyi rason ja snantate, ja smaestroʼe sok tuk matik ayxa skʼujole, ja wego jaxani wa skʼanaweyi [...] ja tuk keremtik akʼixuk bʼa lajan ja sjabʼile.

A ekʼ tyempo soka wa wuntikili

RASON BʼA BIBLIA: «Chapa ja keremi ja bʼa bʼej oj yiʼi, pes yajni xjul skʼujoli mini oj spil sbʼaj ja bʼa bʼej it» (Proverbios 22:6).

Ja yal untiki kʼajyelni wa sleʼawe ja stojelal ja snantateʼi. Asta jujuntik matik jel chapan wa xyalawe ke yajni wane solteroʼaxeli, ja yal untiki mastoni wa skisawe ja srasonik ja snantate ke yuja bʼa yamigoʼe. Ja maestro bʼa Psicología Laurence Steinberg, ja bʼa slibro Su hijo adolescente y usted (You and Your Adolescent), wa xyala: «Yajni ja untik wane solteroʼaxel sok wan julel ja skʼujole, jatoni mas wa xyiʼaje ja jas wa skʼulane sok ja bʼa smodoʼe ja snantateʼi». Ja maʼ sbʼaj ja libro wa xyala: «Yajni wan solteroʼaxel jawa keremi jelni chaʼanyabʼal xyila ja jas waxa pensaraʼani, ama mi tolabida wa skisa, wa smaklay ja jas waxa wala sok mi akuerdo ayuk bʼa yibʼanal».

Jawa wuntikilexi wani xyabʼye jel chaʼanwabʼalilex, ja yuj awik el slekilal. A ekʼ tyempo soka yeʼnle. Alayabʼ ja jas waxa pensaran ja bʼa jastiki, alayabʼ ja jas waxa kʼuʼani sok choloyabʼ ja experiensya wiʼoj.

Kʼana akoltajel bʼa matik ayxa skʼujole

RASON BʼA BIBLIA: «Ja maʼ wan bʼejyel soka bibo cha ojni kʼot bibo» (Proverbios 13:20).

¿Ay maʼ matik ayxa skʼujole bʼa oj bʼobʼ kʼotuke jun lekil sjejel sbʼaja wuntikil wane solteroʼaxeli? ¿Ay maʼ jas oj bʼobʼa kʼuluk bʼa jachuk jawa wuntikili oj yawe ekʼ mas tyempo soka yeʼnle? Meran ja weʼn tʼilani mi oja wakan ja cholal jastal tatal. Pe ja oj ajyukawuj ja skoltanel ja matik ayxa skʼujole bʼa wa xbʼobʼ jipjkʼujoltik, sok bʼa mi jas oj bʼobʼ skʼulukeyi jawa wuntikili, jelni oj bʼobʼ koltanuk ja bʼa chapjelal waxa wayi ja weʼni. Ja Biblia wa xyala ke jun kerem sbʼiʼil Timoteo jelni ya el slekilal smojtajel ja jekabʼanum Pablo man yajni jul ja skʼujoli, sok ja Pablo cha jelni ya el slekilal smojtajel ja Timoteo (Filipenses 2:20, 22).

Ja bʼa jtyempotik jitsan pamilyaʼik mixa lajan ayuke, yujni ja stataweloʼe, ja stiyoʼe sok tuk spamilyaʼe mixani teyukesok. Ta jach ay ja bʼa wa pamilya, leʼa modo skoltajel jawa wuntikil bʼa a-sleʼe ja skoltanel ja matik ayxa skʼujole bʼa oj ajyukyujile ja modoʼalik waxa kʼana oj ajyukyujile.