«Kada jujune yeʼn kajan sbʼaj skʼulajel ja cholal yiʼoji»

«Kada jujune oj katikyi kuenta ja Dyos ja bʼa jas jkʼulantiki» (ROMANOS 14:12).

1. ¿Jasa yeʼn stsaʼawe skʼulajel ja oxwane hebreo?

 OXWANE keremtik hebreo teye bʼa Babilonia sok yeʼnani oj stsaʼe ta oj kanuke sakʼan ma oj chamuke. ¿Oj maʼ koʼuke sbʼaj mekʼan ja niwan chaʼanil imajeni, jastal wa xyala ja ley bʼa chonabʼi? ¿Ma mi oj koʼuke sbʼaj mekʼan, sok oj ajukyile ja kastigo bʼa oj jipjuke bʼa yoj kʼakʼ wan ajlel? Ja Sadrac, Mesac sok Abednego mini ayiʼoje tyempo bʼa ay maʼ oj sjobʼeyi, sok cha mini ay stʼilanil. Mini skʼulane dudar sjakʼjel: «Kala rey, tʼilani oja naʼ bʼa mi oj kaʼteltaytikon jawa dyosiki sok mi oj jtoytikon ja imajen wa kʼeʼuneji» (Daniel 3:1-18). Ja oxwane hebreo yeʼnani stsaʼawe jas skʼulajel.

2. ¿Machun stsaʼa ja jasa oj skʼuluk ja Pilato sbʼaja Jesukristo? ¿Libreni maʼ wa xkan ja mandaranum romano?

² Ekʼtani junuk wake siglo. Ja mandaranum yabʼta jasa smul wan lejelyi, yajni kʼelxita ja jas skʼuluneje, seguroni ay ke mini ay smul. Pe ja nole kristyano wani skʼana oj smile. Ama ja mandaranum mi skʼana oj skʼuluk, masan kʼokxi yuja tʼenwaneli. Jastal jun senya bʼa mi yeʼn oj skuch, sakʼa ja skʼabʼi sok yala: «Mi xmulin ja xchikʼel ja winik it». Anto skʼulan entregar bʼa oj stsʼapeyi sklaboʼil ja bʼa poste. Jaʼuktoma oj skʼuluk ja xcholi sok yeʼn oj yal jas oj kʼulaxuk soka Jesukristo, ja Poncio Pilato yaʼanikan ke tuk maʼ oj yal ja jas oj skʼuluki. Anima sakʼa ja skʼabʼi, ayni smul yuja mi stojoluk ja jas skʼulanyi ja Jesús (Mateo 27:11-26; Lucas 23:13-25).

3. ¿Jas yuj mok katikan pilan maʼ oj yal ja jas oj jkʼuluktiki?

³ ¿Jaxa weʼn? Yajni ay jas waxa tsaʼa skʼulajel, ¿jachuka maʼ jastal ja oxwane hebreo, ma waxa waʼakan ke pilan maʼ oj yal jas oja kʼuluk? Stsajel jastik lek skʼulajel mini pasiluk, pes wani skʼana ke oja jeʼ takʼanaxa. Yuja it, ja nantataliki tʼilani yeʼn wa xyalawe jasa oj skʼuluke ja yuntikil bʼa mito staʼa sjabʼile. Ja smeranili, masni jel wokol stsajel bʼa jun jasunuk mi chikanuk lek sok spensarajel lek jas oj kʼulaxuk. Pe ama jachuk, ja cholal bʼa stsajel jas skʼulajel mini jel wokoluk. Mini ay stʼilanil oj jchʼiktik ja bʼa ‹kargaʼil›, ma ja jastik wa xyaʼa wokol, bʼa wa xkʼanatik oj skoltayotike ja «matik takʼanexa» (Gálatas 6:1, 2). Pes keʼnani jkargatik bʼa «kada jujune oj katikyi kuenta ja Dyos ja bʼa jas jkʼulantiki» (Romanos 14:12). «Kada jujune yeʼn kajan sbʼaj skʼulajel ja cholal yiʼoji», jach wa xyala ja Biblia (Gálatas 6:5). Anto, ¿jastal oj bʼobʼ jnatik stsajel lek jas skʼulajel ja bʼa jsakʼaniltiki? Bʼajtan, tʼilani oj jnatik ke wa xkʼana jkoltajeltik sok tsaʼan snebʼjel jastal oj jtsatik.

Jun jasunuk wa xkʼanxi bʼa jel tʼilan

4. ¿Jasa wa sjeʼakitik ja jastal skʼokowe abʼal ja bʼajtan jnantatik sbʼaja jas wa stsaʼatik skʼulajel?

⁴ Ja bʼa skʼeʼulabʼil ja kristyano, ja bʼajtan jnantatiki stsaʼawe jun jasunuk skʼulajel bʼa yiʼajan tsatsal wokolik: sloʼowe ja sat tekʼul bʼa snajel ja bʼa lek soka bʼa mi lekuki (Génesis 2:16, 17). ¿Jas yuj jach stsaʼawe skʼulajel? Ja Biblia wa xcholo: «Ja ixuki yila ja teʼi jelni tsamala sok jel lek bʼa yabʼjel sok okʼ skʼujol, jaʼi, ja teʼi jel xkʼankʼuni yiljel. Ja yuj syama ja tekʼuli sok sloʼo. Tsaʼan yayi ja statami yajni ti ajyisoki, sok ja yeʼn cha sloʼoniʼa» (Génesis 3:6). Ja Eva jachni skʼulan yuj kechan spensaraʼan bʼa yeʼna, sok ja jaw iji ja Adán bʼa jach cha skʼulan. Sok yuja mi lek skʼulaneʼi, ja mulal soka chamelal «spuku sbʼaj [...] bʼa yibʼanal ja kristyanoʼi» (Romanos 5:12). Ja jastal skʼokowe abʼal ja Adán soka Eva wani sjeʼakitik sbʼaja ayta stikʼanil ja winiki: ta mi xnochotik ja stojelal ja Dyosi, wani xbʼobʼ jtsatik skʼulajel bʼa jastik mi stojoluk.

5. ¿Jas tojelal yaʼunejkitik ja Jyoba, sok jasa tʼilan oj jkʼuluktik bʼa oj kiltik slekilal?

⁵ ¡Janekʼto gustoʼil yuja Jyoba Dyos wanto stojowotik! Ja Biblia wa xyala: «Sok yujkʼa ti wajya bʼa stojol ma bʼa surda, ja bʼa wa patiki ojni awabʼ soka wa chikin ja yaljelik it: ‹Ja it ja bʼej. Bʼejyan tiw›» (Isaías 30:21). Ja Jyoba wa xya makunuk ja Yabʼali, ja Biblia, bʼa oj skʼumkotik; ja yuj jelni tʼilan oj jpaklaytik sok snajel sbʼaj lek. Ta wa xkʼana oj tsatik lek jun jasunuk, tʼilani oj kabʼtik «ja mero waʼelali [bʼa] jani sbʼaja matik tsatsxa ja skʼuʼajeleʼi». Cha wani xnebʼatik spensarajel bʼa yiljel ja stukil ja bʼa jas lek soka bʼa mi lekuki, wa xkʼan alxuk, yajel makunuk ja jas wa xnebʼatik ja bʼa Yabʼal ja Dyosi (Hebreos 5:14).

6. ¿Jasa wa xmakuni bʼa oj aʼtijuk lek ja jconcienciatiki?

⁶ Jun jasunuk jel xmakuni bʼa stsajel lek jun jasunuk jani ja jconcienciatiki. Ja it wa skoltayotik bʼa skʼulajel jusgar ja jas wa xkʼulantik, sok wa ‹syajbʼesotik ma wa xyaʼawotik perdon› (Romanos 2:14, 15). Pe bʼa oj aʼtijuk lek, jelni tʼilan oj jtojtik soka meran snajelil ja bʼa Yabʼal ja Dyosi sok masni oj kʼumbʼuk ta katik makunuk ja Yabʼali. Jun conciencia bʼa mi tojubʼaluk lek jani wa xyiʼaj ja kostumbreʼik sok ja jas wa xkʼulaxi ja bʼa lugari. Ja jastik wa sjoybʼanotik sok ja jastal wa spensarane ja tuk wani xbʼobʼ yiʼotik och ja bʼa bʼej mi lekuki. ¿Jasa wa x-ekʼ sbʼaj ja conciencia yajni mi xmaklaytik ja jas wa xyalakabʼtiki sok wa xkʼokotik ja smandarik ja Dyosi? Yajni wa x-ekʼ ja tyempo mixani xyabʼ syajal. Ja it jach jastal ja marka wa x-axiyi jun chante sok «jun takʼin» bʼa chakxta (1 Timoteo 4:2). Pe jun conciencia bʼa jani chapubʼal soka Yabʼal ja Dyos juni lekil tojelal.

7. ¿Jasunuk wa xkʼanxi bʼa stsajel lek ja jastik junuki?

⁷ Jastalni wa xkilatik, jun jasunuk wa xkʼanxi bʼa stsajel lek ja jastik junuki, sok jachuk oj ajyuk kajan jbʼajtik ja jcholtiki, jani ajyelkujtik meran snajel ja bʼa Biblia sok snajel yajel makunuk. Jaʼuktoma wegoxta ay jas oj jtsatik skʼulajel, tʼilani la jpaklaytik jaʼankʼujol ja rasonik bʼa Biblia sok spensarajel sbʼaja jaw. Ta ay kiʼojtik meran snajel ja bʼa Yabʼal ja Dyos sok jun jconcienciatik tojubʼalyuj, chapani lek oj ajyukotik ama mixa ay tyempo bʼa spaklajel, jastalni skʼulane ja Sadrac, Mesac sok ja Abednego. Ja wego oj paklaytik chabʼ jasunuk ja bʼa jsakʼaniltiki bʼa yiljel jastal ja snochumanik Kristo bʼa takʼan aye masni pasil oj snaʼe stsajel.

¿Machtik kʼotel ja kamigotiki?

8, 9. a) ¿Jastik rason wa sjeʼa ja stʼilanil bʼa mi oj mojtaytik ja matik mi lek smojtajele? b) ¿Kechan maʼ mi lek smojtajele ja matik ayiʼoje jun kuxil sakʼanile? Cholo jas yuj jach waxa jakʼa.

⁸ Ja jekabʼanum Pablo stsʼijbʼan: «Moka waʼabʼajex loʼlajel. Ja matik mi lek smojtajeleʼi wa sjomo ja lekil jmodotiki» (1 Corintios 15:33). Jaxa Jesukristo yala yabʼ ja snebʼumaniki: «Mi sbʼajukex ja luʼumkʼinali» (Juan 15:19). Yajni wa xkʼumantik ja rasonik it, wego wa xkilatik ja stʼilanil bʼa mi oj jmojtaytik ja matik wa xkoye mulal sok ixuk winik, ja matik wa xchʼaykʼujolane ja nupaneli, wa x-elkʼaniye, wa xyakbʼiye sok tuk jasunuk (1 Corintios 6:9, 10). Pe yajni wa xnaʼatik sbʼaj mas ja smeranil bʼa Biblia, wani xkaʼa jbʼajtik kuenta ke cha mi lekuk ja yajel ekʼ tyempo sok kristyanoʼik bʼa tuk modoʼik: jastal bʼa cine, bʼa telebisyon ma ja computadora, ma skʼumajel sbʼaja yeʼnle. Cha jachni wa xbʼobʼ alxuk ja ochel loʼil bʼa Internet bʼa wa «snakʼa ja jastal mero kʼotele» (Salmo 26:4).

⁹ Pe ¿lek maʼ oj bʼobʼ jmojtaytik ja matik bʼobʼta mey yiʼoje jun kuxil sakʼanile pe mi skʼuʼane ja bʼa Dyos smeranili? Ja Biblia wa xyalakabʼtik ke «yibʼanal ja luʼumkʼinali tey bʼa skʼabʼ ja Maʼ jel malo» (1 Juan 5:19). Bʼa pilan yaljel, ja matik mi lek smojtajele mi kechanuk ja matik ayiʼoje jun kuxil sakʼanile ma mi xyaweyi stʼilanil. Ja yuj, masni lek kechan yamigoʼajel ja matik wa syajtaye ja Jyoba.

10. ¿Jasa oj skoltayotik stsajel lek ja janekʼto oj jmojtaytik ja kristyano?

¹⁰ Mini xbʼobʼ pil jbʼajtik juntiro ja bʼa luʼumkʼinal sok cha mini ay stʼilanil skʼulajel (Juan 17:15). Ja smeranili wani la eltik ja bʼa xcholjeli, wala wajtik ja bʼa eskuela ma wala aʼtijitik, sok bʼa skʼulajel ja jastik it tʼilani wa xkilatik ja kristyanoʼiki. Chomajkil, ja matik nupanele sok mi kʼuʼumanuk Dyos bʼobʼta masni wa smojtaye kristyanoʼik ja bʼa luʼumkʼinal yuja tuk. Pe ta jchapunejtik lek ja jpensartiki, ojni jnatik ke ayni stukil ja skʼumajel ja kristyano yuj nesesida ke yuja jelxa oj mojtaytike (Santiago 4:4). Jachuk, oj jnatik stsajel lek ta oj wajkotik ja bʼa jastik wa xkʼulaxi ja bʼa eskuela, jastal chanel ma tajnel, ma ta oj wajkotik bʼa kʼin sok bʼa waʼelal wa xchapjiyile ja aʼtijumiki.

Ja stsajel ja aʼteli

11. ¿Jasa bʼajtan oj kʼulaxuk yajni oj jletik jun kaʼteltik?

¹¹ Ta wa xkatik makunuk lek ja rasonik bʼa Biblia, ojni jnatik stsajel lek sbʼaja jas ti chʼikan ja bʼa kaʼteltiki, bʼa wa xkoltani bʼa oj jkʼuluktik ja cholal bʼa ‹smakʼlajel ja matik tey bʼa jnajtiki› (1 Timoteo 5:8). Ja jas bʼajtan oj kʼulaxuki jani yiljel jas tikʼe aʼtel oj jkʼuluktik. Ja aʼtelik wa x-ikʼwani bʼa ay jas skʼulajel bʼa mi lekuk wa xyala ja Biblia mini stojoluk. Ja yuj ja meran snochumanik Kristo mini xkʼulantik jun aʼtel bʼa ti chʼikan soka yaʼteltajel kʼulubʼal dyos, ja elkʼaneli, ja yajel makunuk ja chikʼ ma tuk jastik bʼa mi jach wa xyala ja Biblia. Cha mini wa xleʼatik abʼal ma wala loʼlanitik anima ja kajwaltik wa xyala kabʼtik oj jkʼuluktik (Hechos 15:29; Apocalipsis 21:8).

12, 13. Yajni stsaʼatik sbʼaja aʼteli, ¿jastik junuk ti chʼikan bʼa mi kechanukta ja mero aʼtel oj jkʼuluktiki?

¹² ¿Jaxa ta ja aʼtel mini wa skʼoko jun mandar bʼa Dyos? Pes yajni wantik snebʼjel mas ja meran snajeli sok wan chapxel mas ja jpensartiki, wani xkabʼtik stojol ke ay tuk jastik chʼikan bʼa oj kaʼ tʼabʼan jkʼujoltik. Jun sjejel, ¿ti maʼ chʼikan ja bʼa aʼtel jaw jastik wa xkʼulaxi bʼa wa skʼoko ja rasonik bʼa Biblia, jastal aʼtel bʼa jun caseta bʼa telepono bʼa wa xtajniye sok takʼin? Cha tʼilani oj jpensaraʼuktik bʼa wa x-el ja jtsʼakoltiki sok bʼa lugar wala aʼtijitik. Lekbʼi jun yaʼtijum Dyos yeʼn sbʼaj ja yaʼteli, ¿oj maʼ bʼobʼ waj skʼul pintar jun iglesya, bʼa jani wan skoltajel ja relijyon mi meranuki? (2 Corintios 6:14-16).

¹³ Ja wego la katik jun sjejel: ja kajwaltiki wa xyaʼa jun strato bʼa skʼulajel pintar jun naʼits bʼa wa xmakuni bʼa stoyjel kʼulubʼal dyos. Ja bʼa ekʼele jaw, ja yaʼtijum Dyos tʼilani oj spensaraʼuk bʼa oj yal ta mi oj bʼobʼ wajuk sok janekʼto chʼikan oj ajyuk ja bʼa aʼteli. ¿Jaxa aʼtelik bʼa mi skʼoko ja jas wa xyala ja Biblia, jastal spiljel correo bʼa jun lugar, bʼa ti chʼikan ja lugarik bʼa wa xkʼulaxi jastik mi lekuk? ¿Mi maʼ wanuk kʼokxel ja rason wa xtax ja bʼa Mateo 5:45? Cha tʼilani oj kaʼ tʼabʼan jkʼujoltik jastal oj ajyuk ja jconcienciatik ta wa xkʼulantik jun tikʼe aʼtel bʼa kada kʼakʼu (Hebreos 13:18). Seguroni aytik bʼa oj jnatik stsajel lek sbʼaja aʼteli, tʼilani oj jchaptik lek ja jpensartiki sok ja jconcienciatik yaʼunejkitik ja Dyosi.

«B’a spetsanil jawa bʼeji aʼatʼabʼan wa kʼujol»

14. ¿Jasa tʼilan oj kiltik yajni wa stsaʼatik jas oj jkʼuluktik?

¹⁴ ¿Jaxa bʼa tuk jas tʼilan oj jtsatiki, jastal ja tikʼe chapjelal oj kitik sok ta oj kitik jun tikʼe an ma miyuk? Yajni ay jas stsaʼatik skʼulajel, tʼilani oj kiltik jastik rason bʼa Biblia ti chʼikan sok yajel makunuk ja jpensartiki. Ja bibo rey Salomón ja bʼa Israel yaʼa ja rason it: «Jipa spetsanil jawa kʼujol b’a Jyoba, moka jipa kʼujol ja b’a jas waxa naʼa. Bʼa spetsanil jawa bʼeji aʼatʼabʼan wa kʼujol, jaxa yeʼn ojni stoj jawa bʼeja» (Proverbios 3:5, 6).

15. ¿Jasa wa xnebʼatik sbʼaja nebʼumanik bʼa bʼajtan siglo ja jas tʼilan oj jkʼuluktik yajni ay jas stsaʼatik skʼulajel?

¹⁵ Ja jas wa stsaʼatik skʼulajeli ayni ti chʼikane ja tuki, sok ja jaw jelni tʼilan tolabida oj kaʼ tʼabʼan jkʼujoltik. Jun sjejel, ja nebʼumanik bʼa bʼajtan siglo mixani yajnaluk oj skʼuʼuke jitsan jastik ja bʼa Ley bʼa Moisés sbʼaja waʼelali. Pes yujni wanxa xbʼobʼ yabʼye jastik junuk timubʼal ajyi yuja Leyi. Pe ja jekabʼanum Pablo stsʼijbʼan sbʼaja sbʼakʼtel jun chante bʼa akʼubʼal makunuk bʼa jun templo bʼa wa x-axiyi ja kʼulubʼal dyosiki: «Ta ja waʼelal wa xya slok yok ja kermano, mixa nunka oj kabʼ bʼakʼet, bʼa jachuk mi oj ka slok yok ja kermano» (1 Corintios 8:11-13). Ja bʼajtan nebʼumanik tsatsankʼujolajiye bʼa oj spensaraʼuke sbʼaja sconcienciaʼe ja tuki bʼa mi maʼ oj ya slok-e yok. Junxtani ja keʼntiki, ja jas wa stsaʼatik skʼulajeli mokni ajuk «slok yok» ja tuki (1 Corintios 10:29, 32).

La jletik ja sbiboʼil ja Dyos

16. ¿Jastal wa skoltayotik ja orasyon ja yajni ay jas wa stsaʼatik skʼulajel?

¹⁶ Jun jasunuk jel oj skoltayotik jani ja orasyon. Ja nebʼuman Santiago wa xyala: «Ta jujuntik ja bʼa weʼnlexi ayto skʼanayuj biboʼil, a-skʼanyi tikʼanxta ja Dyosi, sok ojni ajukyi, yujni ja yeʼn wa xyayi yibʼanale sok spetsanil skʼujol sok mi sjata» (Santiago 1:5). Ojni bʼobʼ jkʼantikyi jaman lek ja Jyoba bʼa ayakitik ja biboʼil wa xmakuni bʼa oj jnatik lek stsajel jas skʼulajel. Yajni wa xkaltik yabʼ ja Dyos smeranil ja jas wa xcham jkʼujoltik sok wa xleʼatik ja stojelali, ja yipi oj bʼobʼ skoltayotik yabʼjel lek stojol ja tekstoʼik wantik spaklajeli sok oj ya juljkʼujoltik ja jas mi jkʼulantiki.

17. ¿Jastal oj bʼobʼ skoltayotike ja tuk bʼa oj jnatik stsajel jas skʼulajel?

¹⁷ ¿Oj maʼ bʼobʼ skoltayotike ja tuk bʼa oj jnatik stsajel jas skʼulajel? Ojniʼa. Ja Jyoba yaʼunej hermanoʼik bʼa takʼanexa ja bʼa kongregasyoniki (Efesios 4:11, 12). Ojni bʼobʼ jobʼtikyile ja yeʼnle, pe mas ja yajni ay ja jas jel tʼilan oj jtsatik skʼulajel. Yuja jelxa yiʼoje snajel ja bʼa Biblia sok experiencia ja bʼa sakʼanileʼi, wani xbʼobʼ ya juljkʼujoltik pilan rasonik sok oj skoltayotik bʼa oj jnatik lek «jastik junuk ja mas tʼilani» (Filipenses 1:9, 10). Ama jachuk, ay jun jasunuk jel tʼilan la kaʼ tʼabʼan jkʼujoltik: mok la katikan ke pilan maʼ oj yal jasa oj jkʼuluktiki, pes keʼnani kajan jbʼajtik ja cholal jaw.

¿Tolabida maʼ lek wa x-elkʼote?

18. ¿Jasa wa xbʼobʼ kaltik ja jastal wa xbʼobʼ elkʼot jun jasunuk lek jtsaʼunejtik?

¹⁸ ¿Tolabida maʼ lek wa x-elkʼot ja jastik wa stsaʼatik lek skʼulajel bʼa wa xkatik makunuk ja rasonik bʼa Biblia? Jachukniʼa, anima ja bʼajtanto lajansok mi lekuk ja jas jtsaʼatiki. Ja Sadrac, Mesac sok ja Abednego wani snaʼawe ke ojni bʼobʼ chamuke ta stsaʼawe mi oj stoye ja niwan imajeni (Daniel 3:​16-19). Cha jachni ekʼ sbʼaje ja jekabʼanumiki, yajni yalawe yabʼ ja Sanedrín yiʼoje ja judíoʼik ke tʼilani jaʼ oj skʼuʼukeyi ja Dyos jastal mandaranum ke yuja winikeʼi, makʼjiye bʼajtanto oj sijpajuke (Hechos 5:27-29, 40). Chomajkil, «ja tyempo soka jas mi xmajlaxi oj ekʼuki» ayni wa xbʼobʼ sjom ja jas lek jtsaʼunejtik skʼulajeli (Eclesiastés 9:11). Pe ta jtsaʼunejtik lek ja jas oj jkʼuluktik sok ama jachuk wa xkiʼajtik wokol, ojni bʼobʼ jkʼuʼuktik lek ke ja Jyoba oj skoltayotik bʼa oj kuchkujtik sok oj ya koʼ jlekilaltik tsaʼan (2 Corintios 4:7).

19. ¿Jasa oj jkʼuluktik bʼa mi oj xiwkotik ajyel kajan jbʼajtik ja cholal kiʼojtik bʼa stsajel ja jas oj jkʼuluktiki?

¹⁹ Jastalni kilunejtik, yajni ay jas wa stsaʼatik skʼulajel tʼilani la jletik ja rasonik bʼa Biblia, la jpensaraʼuktik sok la katik makunuk. ¡Janekʼto wa xkaʼatik tsʼakatal yuja wa skoltayotik ja Jyoba soka yipi sok ja hermanoʼik matik takʼanexa! La katik makunuk lek ja tojelal it sok ja tuk yamkʼabʼalik kiʼojtiki, sok mok la xiwkotik bʼa oj ajyuk kajan jbʼajtik ja cholal kiʼojtik bʼa stsajel lek ja jas oj jkʼuluktiki.

¿Jasa anebʼa?

• ¿Jasunuk wa xkʼanxi bʼa stsajel lek ja jastik junuki?

• ¿Jastal wa xkoltani bʼa stsajel maʼ oj jmojtaytik yajni wantik takʼanbʼeli?

• ¿Jastik junuk tʼilan oj kaʼ tʼabʼan jkʼujoltik yajni oj jletik jun kaʼteltik?

• ¿Jastik koltanel kiʼojtik bʼa oj jnatik stsajel jas oj jkʼuluktik?

[Sjobʼjelik bʼa spaklajel]

[Dibujo]

Ja jastal skʼokowe abʼal ja Adán sok ja Eva wa sjeʼakitik jun jasunuk jel tʼilan

[Dibujo]

Bʼajtanto ay jas oj jtsatik skʼulajel bʼa jel tʼilan, la jletik ja rasonik bʼa Biblia