«Mi sparteʼuke ja luʼumkʼinali»

«Pe ilkʼujolajele yuja luʼumkʼinali yujni mi sparteʼuke ja luʼumkʼinali» (JUAN 17:14).

¿Jas kʼan yal ja Jesús? Ja yeʼn mini sparteʼuk ja luʼumkʼinali yujni mi xchʼika sbʼaj b’a tiroʼanelik sok ja b’a politikaʼik ja b’a styempo. Yala, «Lekbʼi sparteʼuk ja luʼumkʼinal it ja jGobyerno, ja jkoltanumiki tiroʼaniyetaniʼa bʼa mi oj ajukon bʼa skʼabʼe ja judíoʼiki. Pe ja smeranili, ja jGobyerno mini sbʼajuk ili» (Juan 18:3). Cha sjeʼayi ja snebʼumanik bʼa yajelkan ja modoʼalik, tikʼe kʼumalik sok jastik skʼulajel bʼa mi lekuk wa xyala ja Biblia (Mateo 20:25-27).

Ja sjejel yaʼawe ja bʼajtan snochumane Kristo. Ja tsʼijbʼanum bʼa relijyon Jonathan Dymond, wa xyala ke ja bʼajtan snochumane Kristo «mini skʼanawe wajel [bʼa guerra] anima chikan jas x-ekʼ sbʼaje, ama x-aji yiʼe kʼixwel, x-aji ochuke bʼa preso ma xmiljiye». Puestoni ajyiye yijel wokol bʼa mi oj xchʼik sbʼaje. Cha jun jasunuk bʼa tuke lek jani ja tikʼe sakʼanil yiʼoje. Ja yuj yala yabʼye: «Ja yeʼnleʼi jel cham xyilawe yuja mixa xa mojtayex mas ja bʼa kistal sakʼanil yiʼojeʼi, sok ja yuj mini tʼun lek wa staʼawex tiʼal» (1 Pedro 4:4). Ja tsʼijbʼanum Will Durant yala, «chamkʼujol aye ja [snochumane Kristo] yuja jastal mi lekuk wa xtax ja luʼumkʼinali».

¿Matik junxta wa skʼulane ja bʼa jtyempotik? Sbʼaja jastal mi sparteʼuke ja luʼumkʼinal ja snochumane Kristo, ja New Catholic Encyclopedia wa xyala ke «ja skisjel ja jas wa xyala ja conciencia mini maʼ xbʼobʼ stime». Jun artikulo ja bʼa Reformierte Presse elel bʼa jun imporme ja bʼa organización sbʼaja sderecho ja kristyanoʼik ja bʼa African Rights, wa xchiktes ke spetsanil ja relijyonik tini ajyiye ja bʼa guerra ajyi bʼa Ruanda ja bʼa 1994, pe kechantani ja «testigoʼik bʼa Jyoba ja miyuki».

Jun maestro bʼa secundaria jelni yaj xyabʼi snajtil ja bʼa Guerraʼaneli yuja «mini jun kʼole ja bʼa lugarik yaluneje sbʼaja jastik mi lek skʼuluneje jastal ja abʼalik sok ja skʼulajelyi bʼa mi lekuk ja tuki». Tsaʼan yajni sleʼa skoltajel soka Museo Conmemorativo del Holocausto de Estados Unidos, stsʼijbʼan: «Ja wego wa xnaʼa mi jach waji». Kʼot snaʼ anima soka jastik mini lek kʼulajiyile ja testigoʼik bʼa Jyoba mini yawekan ja jastik wa skʼuʼane.

Sok sbʼaja jastal yijel ja sakʼanili, ¿matik wa snochowe ja sjejel yaʼawe ja bʼajtan snochumane Kristo? Jastalni wa xyala ja rebista católica estadounidense: «Tʼusan mi yibʼanaluk ja keremtik akʼixuk catolicoʼik mini akuerdo ayuke soka jastik wa sjeʼawe ja bʼa iglesya sbʼaja ja tema’ik jastal ajyel lajan jach mi nupaneluka sok ja koʼel mulal sok ixuk winik». Stsa’an ja b’a rebista, jun diácono wa xyala: «Mas ja 50% ja kristyanoʼik lajanxani aye bʼajtanto yuj oj nupanuke». Jastalni wa xyala ja The New Encyclopædia Britannica, ja testigoʼik bʼa Jyoba «wani skʼujolane sjejel jun smodoʼe bʼa lek».