Ja Biblia stukbʼes ja sakʼanile

¿Jasa mas chaʼanyabʼal yila jun empresario escocés ke yuja lekil yaʼteli? ¿Jastal bʼobʼyuj jun winik bʼa Brasil bʼa yajelkan jun kuxil sakʼanil sok skʼulajel ganar ja sbisio soka cocaína? ¿Jasa koltajiyuj jun kerem esloveno bʼa yaʼakan yujel? La kiltik jasa wa xyalawe.

«Lajansok jel lek wa xtax ja jsakʼanili» (JOHN RICKETTS)

JA JABʼIL POJKI: 1958

PAÍS BʼA POJKI: ESCOCIA (REINO UNIDO)

JA SAKʼANIL: JUN EMPRESARIO JEL LEK WAN WAJELYUJ

JA SAKʼANIL AJYI: Ti kʼiyon bʼa jun pamilya bʼa ay stakʼin. Ja jtati jun olomal bʼa soldado británico, ja yuj ja jpamilya tikʼanxta wa sjeltes sbʼaj lugar. Mi kechan ti ajyitikon bʼa Escocia, cha ajyitikon bʼa Inglaterra, Alemania, Kenia, Malasia, Irlanda sok Chipre. Yajni ay kiʼoj waxake jabʼil, kʼe wajkon bʼa tuktukil eskuela ja bʼa Escocia, sok ti jkʼulan jbʼaj graduar bʼa Universidad bʼa Cambridge.

Yajni tsʼikwikuj ja 20, kʼeyonsok jun kaʼtel bʼa albʼi waxake jabʼil ja bʼa negosyo bʼa petróleo. Bʼajtan ti aʼtijiyon bʼa América del Sur, cha wajyon bʼa África, sok tsaʼan bʼa Australia Occidental. Ja tiw ka kujlajuk jun kempresa sok mas tsaʼan jchono.

Stsʼakatal yuja janekʼ jkʼulan ganar ja bʼa benta jaw, bʼobʼni jkʼul jbʼaj jubilar yajni ay kiʼoj 40 jabʼil. ¿Jasa oj jkʼuluk yuja jelxa jaman ja jtyempo? Ka makunuk bʼa skʼulajel ekʼ biajar. Jbʼejta chabʼ ekʼele sok moto ja Australia sok wajyon paxyal bʼa yibʼanal ja luʼumi. Lajansok jel lek wa xtax ja jsakʼanili.

JA BIBLIA STUKBʼES JA JSAKʼANILI: Sok bʼajtanto oj jkʼul jbʼaj jubilar, wani xkʼana oj kayi tsʼakatal ja Dyos yuja lekil jsakʼanil kiʼoji. Ja yuj kʼe wajkon ja bʼa Iglesya Anglicana, bʼa ti wala wajyon ajyi yajni chʼinonto, pe ja tiw mini jel sjeʼawe sbʼaja Biblia. Tsaʼan ochyon soka mormonik, pe ya el jgana yuja mi jel xyaweyi stʼilanil ja Biblia.

Jun kʼakʼu, ja testigoʼik bʼa Jyoba skʼojtsine ja jpuerta. Wegoxta kaʼa jbʼaj kuenta ke ti wa xyawe-el bʼa Yabʼal Dyos ja jas wa skʼuʼaneʼi. June ja bʼa tekstoʼik sjeʼawekiʼi jani ja 1 Timoteo 2:​3, 4, bʼa wa xyala ke ja Dyos wani skʼana «ke tuktukil tikʼe kristyano a-staʼ skoltajele sok aʼajyukyujile meran snajelil sbʼaja smeranili». Jelni spayawon yajni kila ke ja Testigoʼik mi kechan wa xyaweyi stʼilanil ja snajel bʼa Biblia, cha jachuk ta kʼotel meran snajelil.

Yajni kʼe jkʼul estudiar soka yeʼnle, jtaʼa ja meran snajelil jaw. Jun sjejel, jelni gustoʼaxiyon yajni jnebʼa ke ja Dyos sok ja Jesús mi juneʼita kʼotele, ja yeʼnleʼi nake pilpile (Juan 14:28; 1 Corintios 11:3). Jelni kʼe kolom yuja lom jchʼayunej jitsan tyempo slejel modo bʼa yabʼjel stojol ja sjejel jaw mi meranuki. ¡Jelni pasil ay ja smeranili!

Tʼusan tsaʼan kʼe wajkon ja bʼa sreunione ja Testigoʼiki. Jelni cham kila ja jastal jel leke sok ja jastal toj ja smodoʼe. Bʼa keʼna, lajansok jelxa sake. Ja jastal meran wa syajtay sbʼajeʼi ya jkʼuʼuk ke jani yiʼoje ja relijyon smeranili (Juan 13:35).

JASTIK SLEKILAL KILUNEJ: Yajni kiʼaj jaʼi, jnaʼa sbʼaj jun tsamal ixuk sbʼiʼil Diane. Ja yeʼn kʼiʼel jastal testigo bʼa Jyoba, sok jelni spayawon ja lekil smodo yiʼoji. Sok yajni ekʼ ja tyempo, nupanitikon. Jelni xkayi tsʼakatal ja Jyoba yuja jel skʼanawon ja jcheʼumi sok jel skoltayon.

Jelni xkʼanatikon wajel bʼa wa xkʼanxi mas koltanumik ja bʼa xcholjel ja lekil rason bʼa Biblia. Ja yuj, ja bʼa jabʼil 2010 wajtikon bʼa Belice, bʼa ti wa xkan bʼa Centroamérica. Ja il wa xcholotikon yabʼ kristyanoʼik bʼa wa syajtaye ja Dyosi sok jel skʼanawe snebʼjel mas sbʼaja yeʼn.

Yuja jnaʼata ja smeranil sbʼaja Dyos sok sbʼaja Biblia, jel xlikiki xkabʼi. Sok yuja wanon aʼtel bʼa tyempo tsʼikan, ajyelkuj ja cholal bʼa skoltajel jitsan bʼa oj snaʼe sbʼaj ja Yabʼal ja Dyosi. Mini jas mas wa xyaki gustoʼil yiljel ke ja rason bʼa Biblia wa stukbʼes ja sakʼanil ja kristyano jastal stukbʼeski ja jbʼaji. Masan jtaʼa ja modo mas lek bʼa yajelyi tsʼakatal ja Jyoba yuja jsakʼanili.

«Jel lek sjeʼaweki ja smodoʼe» (MAURÍCIO ARAÚJO)

JA JABʼIL POJKI: 1967

PAÍS BʼA POJKI: BRASIL

JA SAKʼANIL: AYIʼOJ JUN KUXIL SAKʼANIL

JA SAKʼANIL AJYI: Ti kʼiyon bʼa Avaré, jun yal chʼin chonabʼ ja bʼa estado bʼa São Paulo. Tʼusan mi yibʼanaluk ja swinkili jelni pobreʼe.

Ja jtati chami bʼajtanto oj ajyukon. Yajni chʼinonto, wani xlapa ja skʼu ja jnani yajni mi teyuki. Ja keʼn kʼe jeʼ jun jmodo jastal bʼa ixuke, sok ja kristyano kʼe spensaraʼuke ke wa xkʼulan gusto ja jmoj winiki. Yajni ekʼ ja tyempo, kʼe jtaʼ jbʼajsok tuk keremtik sok matik ayxa skʼujole.

Yajni ay kiʼoj junuk 20 jabʼil, wa xleʼa ekʼ winike sok ixuke bʼa oj waykonsoke. Wala wajyon bʼa clubik bʼa akwal, bʼa barik sok asta bʼa iglesyaʼik. Yajni wa x-eljul ja styempoʼil ja taʼankʼoyi (ma carnaval), wa xkʼutes jbʼaj jastal ixuk sok wala chaniyon ja yajni wa x-elye ekʼ nol ja bʼa eskuelaʼik bʼa samba. Jelni kʼot najuk jbʼaj.

Ayni kamigoʼik matik wa xyiʼaj smoj winikil, ixuke wa xchono sbʼaje sok matik wa xyabʼane droga. Jujuntik smonowone bʼa oj kabʼ crack (cocaína), sok wegoxta ochkuj. Ayni ekʼele snajtil akwal wa xkabʼantikon; sok tuk ekʼele jtuchʼil wa xkabʼ snajtil kʼakʼu. Jelxani yokelon juntiro sok ja kristyano wa xyalawe ke ay kiʼoj sida.

JA BIBLIA STUKBʼES JA JSAKʼANILI: Jani tyempo jaw jnaʼa sbʼaje ja testigoʼik bʼa Jyoba. Ja yeʼnleʼi jel lek sjeʼaweki ja smodoʼe. Skʼumaneki ja Romanos 10:​13, bʼa wa xyala ke «spetsanil ja maʼ wa spatayi skʼujol ja Jyoba bʼa sbʼiʼil ojni staʼ skoltajel». Jach kabʼ stojol ke jel tʼilan yajel makunuk ja sbʼiʼil ja Dyosi. Jitsan ekʼele, yajni snajtil ja akwal kabʼanta crack, wa xjama ja jbentana bʼa skʼeljel ja satkʼinali sok wala okʼyon spatjelyi skʼujol ja Jyoba bʼa a-skoltayon.

Kaʼa jbʼaj kuenta ke jelni xcham skʼujol ja jnani yajni wa xyila jastal wanon sjomjel el ja jsakʼanili, ja yuj kala oj kakan ja yabʼjel droga. Tʼusan tsaʼan kʼe jkʼul estudiar soka Testigoʼiki. Ja yeʼnleʼi yalawe kabʼ ke ja estudio ojni skoltayon bʼa oj ka eluk ja bisio jaw, sok jachni waji.

Yajni mas wanon snebʼjel sbʼaja smeranilik bʼa Biblia, kabʼ stojol ke tʼilan oj jtukbʼes juntiro ja jsakʼanili. Jelni wokol kabʼ juntiro yajelkan ja yijel jmoj winikili, pes yujni jach ajyel ja jsakʼanil man yal jkeremil. Ja jas jel skoltayoni jani stukbʼesel ja matik wa xmojtayi sok yajelkan wajel ja bʼa barik sok ja bʼa clubik bʼa akwal.

Ama mini pasiluk waj bʼa keʼna, wani xyaki kulan jkʼujol spensarajel ke ja Jyoba wa xcham skʼujol bʼa keʼna sok chaʼanyabʼal wa xyila ja janekʼ wa xkʼujolani (1 Juan 3:​19, 20). Ja bʼa jabʼil 2002 kaʼatakan ja modoʼal bʼa yijel jmoj winikil sok ja yuj bʼobʼxa kiʼ jaʼ jastal testigo bʼa Jyoba.

JASTIK SLEKILAL KILUNEJ: Jelni cham yila ja jnani yuja jastal jtukbʼes jbʼaji sok ja yuj cha kʼe skʼul estudiar. Tristeni yabʼjel, ja yeʼn ajiyi jun ataque ja bʼa yolomi. Ama jachuk, wantoni yajel niwanbʼuk ja syajal skʼujol yiʼoj soka Jyoba sok ja Yabʼali.

Ayxa waxake jabʼil bʼa jelni xpila tyempo bʼa sjejelyi ja tuk ja smeranilik bʼa Biblia. Wani xkala jaman lek ke ay ekʼele wantoni xkʼulan luchar soka kʼankʼunelik bʼa mi lekuki, pe wani xyaki kulan jkʼujol snajel ke ta mi wanukon skʼulajel, ja Jyoba gustoni ay jmok.

Mojxel soka Dyos sok yijel ja jsakʼanil jastal wa skʼana ja yeʼn masxani jel lek wa xkabʼ ayon. Ja wego wani xbʼobʼ kal ke jel gusto ayon.

«Mixa xmalxikuj ajyi ja yujeli» (LUKA ŠUC)

JA JABʼIL POJKI: 1975

PAÍS BʼA POJKI: ESLOVENIA

JA SAKʼANIL: JELXELXA WA XYUʼAJ TRAGO

JA SAKʼANIL AJYI: Ti pojkiyon bʼa Liubliana, ja skapital ja Eslovenia. Ja yajni chʼinonto jelni lek ajyiyonjan, sok ti tukbʼi ja yajni ay kiʼoj chane jabʼil yuja smila sbʼaj ja jtati. Yuja desgrasya jawi, jelni kongana aʼtiji ja jnani bʼa oj smakʼlayon ja keʼn soka jbʼankili.

Yajni ay kiʼoj 15 jabʼil, tixani wajyon kulan soka jmexepi. Jelni xkʼulan gusto ajyel ja bʼa snaji yujni jitsan ja bʼa kamigoʼik sbesino sbʼaje sok masni libre ayon ke yuja teyon soka jnani. Sok ja yajni ayxa kiʼoj 16, och kamigoʼuke jun nole kristyano bʼa wa xwajye yujel ja bʼa xchʼakulabʼil ja semana. Ka kʼiʼuk ja stsoʼotsil kolomi, kʼe jkʼutes jbʼaj bʼa jun modo jel piero, sok mas tsaʼan kʼe kabʼ may.

Jkʼulan probar tuktukil tikʼe droga, pe ja mas wa staʼa jkʼujoli jani ja yujeli. Mi ekʼ mas tyempo, mixani kechan wa xkuʼaj jujuntik copa, wanxani xchʼaka jun litro jtuchʼil. Jelni xnaʼa jastal sjejel ke mi yakbʼelukon. Pe ay ekʼele, ja yikʼili wa xchikteson, ama jachuk, mini maʼ wa snaʼa janekʼ litro vino ma cerveza kukʼunej sokan sok vodka.

Jitsan ekʼele keʼnani wa xkoltay ja kamigoʼik bʼa mi oj mokʼuke yajni ekʼtakujtikon snajtil akwal ja bʼa discoteca, anima mas kukʼunej ja keʼn yuja yeʼnleʼi. Jun kʼakʼu, june ja bʼa kamigoʼik kabʼ wan yaljel yabʼ pilan ke ja keʼn jachukon jastal jun tambo bʼa mi xbʼutʼi. Ja yaljel jaw jelni yaj kabʼi, pes jachni wa x-aji sbʼiʼiluke ja bʼa Eslovenia ja matik jel xyuʼaje juntiro sok jelni piero yabʼjel.

Yuja ja jaw, ja keʼn och jpensaraʼuk ja jas wanon skʼulajel soka jsakʼanili. Jak bʼa jpensar ke mi la makuniyon. Sok kabʼ ke ja jas wanon skʼulajeli mini ay stojolil.

JA BIBLIA STUKBʼES JA JSAKʼANILI: Ja bʼa tyempo jaw, kaʼa jbʼaj kuenta ke june ja bʼa jmojik eskuela stukbʼesta ja smodo, masxani jel laman. Ja keʼn jkʼana oj naʼe, ja yuj jloko yujel kajpe. Ja yeʼn xcholokabʼ kʼe wanxa ajelyi estudio yuja testigoʼik bʼa Jyoba. Cha yalakabʼ jujuntik jasunuk ja jas wan snebʼjeli. Yuja mini jas wa xnaʼa sbʼaja relijyon, yibʼanal ja jas yalakabʼi mitoni bʼa kabʼuneja. Kʼe wajkon ja bʼa sreunione ja Testigoʼiki sok kʼe yaweki estudio.

Jachuk jnebʼa jastik junuk meran bʼa jel snikawon. Jun sjejel, kʼot jnaʼ ke tixa ayotik «ja bʼa tsaʼanikxta kʼakʼu» wa staʼa tiʼal ja Biblia sok ja Dyos ojxta xchʼaysnajel ja kristyanoʼik matik wa skʼulane bʼa mi lekuk ja bʼa Luʼumi, pe ja matik leki oj ya ajyuk sakʼan tolabida bʼa jun tsamal lugar (2 Timoteo 3:​1-5; Salmo 37:29). Anto jkʼana oj ka asyadoʼaxuk ja jsakʼanil bʼa oj ochkon kuenta soka kristyanoʼik matik leki.

Yajni kalayabʼ ja kamigoʼik ja jas wanon snebʼjeli, jitsan bʼa yeʼnle skʼulanone burlar. Ama tuk yabʼjel, pe ja jaw skoltayon, pes ya kaʼ jbʼaj kuenta ke mi kʼoteluke lekil amigoʼik. Chomajkil, kabʼ stojol ja rason yuja jel xkuʼaji jani yuja wa xmojtay ja kristyanoʼik bʼa mi lek smojtajeleʼi. Kechani wane smajlajel oj eljul ja chʼakum semana bʼa oj yakbʼuke.

Jipawekan smojtajele sok och jleʼ kamigoʼik bʼa kʼotele testigoʼik bʼa Jyoba. Ja yeʼnleʼi mi kechan wa stsatsankʼujolanone, cha wani syajtaye ja Dyos sok spetsanil skʼujole sok wa skʼujolane yijel ja sakʼanile jastalni yaʼunej kulan. Jelni skoltayon yuja wa xmojtaye, sok yajni ekʼ ja tyempo, elkuj ja yujeli.

JASTIK SLEKILAL KILUNEJ: Wani xkayi tsʼakatal ja Jyoba yuja mixa tʼilan oj kʼu trago bʼa gusto oj ajyukon. Minabʼen jastal oj elkonkʼot ajyi mokxta kakan ja tikʼe sakʼanil kiʼoj ajyi. Pe seguroni ayon ke masxani lek ja jsakʼanil ja wego.

Ayxani juke jabʼil kiʼoj ja cholal bʼa wanon aʼtel bʼa naʼits Betel bʼa testigoʼik bʼa Jyoba ja bʼa Eslovenia. Wani xkʼuʼan lek, snajel sbʼaj ja Jyoba sok yaʼteltajel yaʼunej staʼ stojolil ja jsakʼanili.