Ja skʼeljel ixuk winik bʼasan jelxani pukan ja bʼa luʼumkʼinali. * Wani sjeʼa bʼa telebisyon, bʼa moda, bʼa kʼin sok bʼa Internet (jastal ja sitioʼik bʼa wa xkʼe potoʼik); bʼa anunsyoʼik, pelikulaʼik, juʼunik, bideojuegoʼik, celularik sok bʼa tuk aparatoʼik. Lajansok mixani ay smaloʼil ja bʼa jtyempotiki. Jitsan kristyano mastoni wa skʼelawe ixuk winik bʼasane ke yuja ajyi (kʼela rekuadro « Xcholjel sbʼaja skʼeljel ixuk winik bʼasan»).

Cha wani tukbʼel ja jastal wa spensaraʼan ja kristyano sbʼaja skʼeljel ixuk winike bʼasan. Ja maestra Gail Dines stsʼijbʼan: «Ja potoʼik bʼa wa sjeʼa ixuk winik bʼasan bʼa jelxa jelxel ajyi, ja wego mixani jelxeluk wa x-ilxi».

¿Jas waxa pensaran ja weʼn? ¿Mi maʼ xjomwani ma kʼotel jun beneno? Ja Jesús yala: «Jun lekil teʼ wani xyaʼa lekil sat, pe jun kʼaʼel teʼ mini xyaʼa lekil sat» (Mateo 7:17). ¿Jas «sat» wa xyiʼajan ja skʼeljel ixuk winik bʼasan? Bʼa oj jnatik, la kiltik bʼa oxe modo.

JA JAS WA XYALAWE JA MATIK CHAPANI: Ja skʼeljel ixuk winik bʼasan juni jasunuk jel xkʼankʼuniyuj june, asta jujuntik paklanumik sok koltanumik yaʼuneje slaj jastal ja crack (jun tikʼe cocaína).

Ja Brian, * bʼa jel xkʼankʼuniyuj skʼeljel ajyi ixuk winik bʼasan bʼa Internet, wa xcholo: «Mini jas wa xbʼobʼ stim-on. Lajansok kabʼunej droga. Jelni mulal ayon xkabʼi, asta wala kʼitkʼuniyon sok wa xyajbʼi ja kolomi. Jleʼa lek modo bʼa yajelkani, pe yiʼajkuj jitsan jabʼil».

Ja matik jelxa kʼajyel wa skʼela ixuk winik bʼasan wani snakʼawe. Jel spila sbʼaje sok wa snakʼawe ja jastal kʼotele. Ja yuj mini cham yabʼjeluk ke jitsan bʼa yeʼnle mixa xmojtaniye sok wa xkʼixwiye, chamkʼujol aye, triste aye sok tajkele. Asta jujuntik bʼa yeʼnle wa spensarane oj smil sbʼaje. Ja Sergio, bʼa wa xya koʼuk tʼusan mi kada kʼakʼu ixuk winik bʼasan ja bʼa celulari, wa xyala: «Jpila jbʼaj juntiro soka tuk sok mixa xnaʼa jas oj jkʼuluk. Wa xkabʼ mixa la makuniyon, mulal ayon, jtuchʼil sok mi xbʼobʼ kakan. Jelni la kʼixwiyon juntiro sok jel la xiwyon bʼa oj jleʼ jkoltajel».

Asta yiljel jutsʼin ita ma junta chʼaykʼujol x-eljul jun ixuk winik bʼasan wani xbʼobʼ yijan swokolil tsaʼan. Ja loktora Judith Reisman bʼa jel naʼubʼal sbʼaj yuja wa spaklay ja matik wa skʼelawe ixuk winik bʼasani, yala ja it bʼa stiʼ sat ja tsome Senado bʼa Estados Unidos: «Ja jas wa xyila ja jsatik bʼa ay ixuk winik bʼasan wani xkan bʼa kolomtik sok wa sjomo ja jchijnakʼtik, bʼa kadaxta jutsʼin wa xjak ja bʼa jpensartik, ama mi xkʼanatik, pe mini x-eli, [...] sok wokolni ma mini xbʼobʼ chʼayuk». Ja Susan, jun akʼix bʼa 19 jabʼil bʼa yila ixuk winik bʼasan jach mi sganaʼuk ja bʼa Internet sok tsaʼan mixa xyaʼakan skʼeljel, wa xcholo: «Ja jas kiluneji tini kanel bʼa jpensar. Ayni junta chʼaykʼujol wa xjak ja bʼa jpensari. Lajansok mini tʼun oj bʼobʼ ka eluk».

JA JAS WA XNEBʼATIK: Ja skʼeljel ixuk winik bʼasan wa xya och mosoʼil june sok jel xyajbʼesni (2 Pedro 2:19).

JA JAS WA XYALAWE JA MATIK CHAPANI: «Ja skʼeljel ixuk winik bʼasan wa sjomo ja nupaneli sok ja pamilyaʼik» (The Porn Trap [Ja trampaʼik bʼa skʼeljel ixuk winik bʼasan], bʼa Wendy sok Larry Maltz).

Ja skʼeljel ixuk winik bʼasan wa syajbʼes ja matik nupaneli sok ja pamilyaʼik...

• ... bʼa mi oj sjip skʼujol sbʼaje, ja jastal jel kʼubʼan xyila sbʼaje sok ja jastal wa syajtay sbʼaje (Proverbios 2:12-17).

• ... bʼa kechanxta yeʼn wa xwaj skʼujol sbʼaj, mixa skʼana oj smojtay sok mixa gusto ayuk soka snupi (Efesios 5:28, 29).

• ... bʼa wa xwaj skʼujol sok wa xkʼankʼuniyuj jastik mi lekuk (2 Pedro 2:14).

• ... bʼa wa skʼanayi ja snup bʼa stajel sbʼaje bʼa jun modo mi stojoluk (Efesios 5:3, 4).

• ... bʼa oj bʼobʼ xchʼaykʼujoluk ja nupanel, sea bʼa spensar ma soka skuerpo (Mateo 5:28).

Ja Biblia wa xyala ke ja matik nupanelxa mok xchʼaykʼujoluk sbʼaje (Malaquías 2:16). Pes ja chʼaykʼujolanel wani syajbʼes ja nupaneli sok wa x-ijiye och bʼa oj spil sbʼaje sok skʼutsjel ja snupanele, jaxa it, wa xyiʼajan wokolik sbʼaja yuntikile.

Ja skʼeljel ixuk winik bʼasan masni jel wa x-ixtalajiye ja yal untiki. Ja Brian wa snochoyi yaljel: «Yajni ay kiʼoj 10 jabʼil, jtaʼa ja juʼunik yiʼoj ja jtat bʼa wa sjeʼa ixuk winik bʼasan ja yajni wanon tajnel bʼa snakʼjel jbʼaji. Ochni jkʼel nakʼul, ama mi xnaʼa jas yuj jel spayawon skʼeljel ja potoʼik jaw. Jach kʼeyon soka mal kostumbre jaw man kʼiyon». Jitsan estudioʼik wa sjeʼa ke ja skʼeljel ixuk winik bʼasan wa x-ijiye och ja matik wan solteroʼaxel bʼa oj staʼ sbʼaje ja yajni mito xjul skʼujole, bʼa tuktukilxta maʼ wa staʼa sbʼajsok sok wani xyajbʼesniye ja yajni wa staʼa sbʼaje. Chomajkil, mini kulan wa x-ajyi ja spensare sok ja jastal wa xyabʼ aye.

JA JAS WA XNEBʼATIK: Ja skʼeljel ixuk winik bʼasan kʼotel jun beneno bʼa wa sjomo ja jastal wa syajtay sbʼaje sok wa xyijan syajal sok wokol (Proverbios 6:27).

JA JAS WA XYALA JA BIBLIA: «Chʼayawik-el snajel ja parteʼik bʼa wa kuerpoʼex tey bʼa luʼum ja bʼa jastik ti chʼikan soka koʼel mulal sok ixuk winik, ja jastik bʼa jel kux, ja jelxelxa kʼankʼunel koʼel mulal sok ixuk winik, ja kʼankʼunelik bʼa mi lekuk sok ja okʼel kʼujolal, bʼa kʼotelni stoyjel kʼulubʼal dyosik» (Colosenses 3:5).

Bʼa tʼusanta yaljel, ja Jyoba * wani xyijnay ja skʼeljel ixuk winik bʼasan. Pe mi yuj kontra ayuk ja bʼa stajel sbʼaj sok jun ixuk winik. Ja yeʼn skʼulan ja ixuk winik bʼa oj staʼ sbʼaje sok wani skʼana ke ja matik nupanel aya ekʼuke ja kʼankʼunel jaw, mas kʼubʼan oj ajyuke sok aʼajyukyujile ja gustoʼil bʼa ajyel yuntikile (Santiago 1:17).

Anto, ¿jas yuj wa xkalatik ke ja Jyoba wa xyijnay ja skʼeljel ixuk winik bʼasan? La kiltik jujuntik rason.

• Ja Jyoba wa snaʼa ke ja skʼeljel ixuk winik bʼasan wa xbʼobʼ sjom ja sakʼanil ja kristyano (Efesios 4:17-19).

• Ja yeʼn wa syajtayotik sok mi skʼana oj kitik wokol (Isaías 48:17, 18).

• Wa skʼana oj stalnay ja matik nupanelexa sok ja pamilyaʼik (Mateo 19:4-6).

• Wa skʼana oj ajyuk asyado ja jsakʼaniltiki sok skisjel ja sderechoʼe ja tuki (1 Tesalonicenses 4:3-6).

• Wa skʼana a-skise ja jastal wa staʼa sbʼaje june sok bʼa jun modo toj (Hebreos 13:4).

• Ja yeʼn wa snaʼa ke ja skʼeljel ixuk winik bʼasan wa sjomo ja jpensartik bʼa jastal stajel sbʼaj sok june, yeʼnta wa xwaj skʼujol sbʼaj sok wa sjeʼa ja spensar ja Satanás (Génesis 6:2; Judas 6, 7).

JA JAS WA XNEBʼATIK: Ja skʼeljel ixuk winik bʼasan wa sjomo ja jastal wala taxtik soka Dyosi (Romanos 1:24).

Pe ja Jyoba wa snaʼa syajulal ja matik wa skʼana oj yaʼekan ja vicio jaw. Ja Biblia wa xyala: «Ja Jyoba ay syajulal skʼujol sok wa snaʼa syajal, ay spasensya sok jel ja syajal skʼujol mey stikʼanil. Pes wani snaʼa lek jastal bʼobʼelotik, sok wa snaʼa tsʼubʼil luʼumotik» (Salmo 103:8, 14). Ja Dyos wa sloko ja matik chʼin wa xyaʼa sbʼaj bʼa oj skʼaneyi skoltajel bʼa jachuk ‹oj jejukyile yajulal kʼujol sok lekil kʼujolal mi xbʼajixi ja bʼa mero styempoʼil wa skʼana skoltajele› (Hebreos 4:16; kʼela ja rekuadro « Ja jastal yajelkan skʼeljel ixuk winik bʼasan»).

Jitsan lek kristyano sleʼuneje ja skoltanel ja Dyosi. ¿Koltajele maʼ? La kiltik jasa wa xyala ja Biblia bʼa jujuntik matik bʼobʼ yaʼekan ja jastik mi lek wa skʼulaneʼi: «Ja weʼnlexi [...] ajita asyadoʼaxanik, ajita sakbʼanik, aljita kʼotelex toj bʼa sbʼiʼil ja Kajwaltik Jesukristo sok bʼa yip ja jDyostiki» (1 Corintios 6:11). Ja kristyanoʼik jaw jachni wa xyalawe jastal yala ja jekabʼanum Pablo: «Ayni kip sbʼa yibʼanal stsʼakatal ja maʼ wa xyaki ja kipi» (Filipenses 4:13).

Ja Susan, bʼa lajxiyuj yajelkan ja vicio bʼa skʼeljel ixuk winik bʼasan, wa xyala: «Ja Jyoba kechani yeʼn wa xbʼobʼ skoltayotik bʼa yajelkan ja vicio jaw. Ta wa xkʼanatikyi ja skoltanel sok ja stojelal, asyadoni oj ajyuk ja jsakʼaniltik sok jel lek oj taxkotik soka yeʼn. Ja Dyosi nunka oj ya kokotik kʼixwel».