«Yajni kechanto kiʼoj 15 jabʼil, lekni xkabʼ ja ay ordenik ja bʼa naʼitsi, pe ja wego ja ayxa kiʼoj 19 tʼilanxa oj yaʼonej mas libre» (Sylvia).

 ¿Jach maʼ waxa wabʼ jastal ja Sylvia? Ta jachuk, ja artikulo it oj skoltaya jastal oj ochan loʼil sok wa nanatat sbʼaja it jumasaʼ.

•  Ja jas tʼilan oja naʼ

•  Ja jas oj bʼobʼa kʼuluki

•  Ja jas wa spensarane ja tuk keremtik akʼixuk

 Bʼajtanto yuj oj ochan loʼil soka wa nantati tʼilan oja wa tʼabʼan akʼujol ja it:

•  Ta mey jun orden ja bʼa jsakʼaniltiki jelni jomel oj ajyuk. Pensaraʼan bʼa jun calle jel x-ekʼ karro. ¿Jas oj ekʼuk ta mey senyaʼik bʼa wa xyala janekʼ oj wa ajnuk jawa karro? Pes junxta soka it, lekni wala ajyitik ja yajni ay jun orden ja bʼa jnajtiki.

•  Yuja wa skʼanawa jawa nanatat ja yuj ay jun orden. Ta jawa nanatat mi xya ajyuk jun orden ja bʼa naʼitsi, ja jaw bʼobʼta wa xkʼan yal mi xcham skʼujole ja jas oj ekabʼaj. ¿Jas tikʼe nantatal kʼotele ta jach wa skʼulane?

 ¿WAXA NAʼA AJYI JA IT? Ja nantatalik cha tʼilan oj skʼuʼuke ja ordenik wa xyaʼawe ja bʼa naʼitsi. Ta mi apensaraʼunej ja it, kʼela ja jas wa xyala ja Génesis 2:24, Deuteronomio 6:6, 7, Efesios 6:4 sok 1 Timoteo 5:8.

 Ama jachuk, ¿jas oj bʼobʼa kʼuluk ta waxa wabʼ jawa nantat wanexa jelxel soka ordenik wa xyaʼawe?

 Pensaraʼan bʼajtanto yuj kʼumanan. ¿Wan maʼ xbʼobʼ alxuk kʼuʼabʼala soka ordenik wa xyaʼawe jawa nantati? Ta miyuk, bʼobʼta mini jaʼuk ja mero ora bʼa oja kʼan oj ajukawi mas permiso. Bʼobʼta oj skoltaya skʼumajel ja artikuloʼik «¿Qué puedo hacer para ganarme la confianza de mis padres?».

 Pe ta ajeʼunejxa waxa kʼuʼan ja ordenik, pensaraʼan lek ja jas oja walyabʼ jawa nantati. ¿Jas mixa tsʼijbʼan bʼajtan ja jas waxa kʼana oja walyabʼi? Ja it oj skoltaya yiljel ta ay sbʼej ja jas wana skʼanjeli. Tsaʼan, jobʼoyi jawa nantat jas mero ora lek xyilawe ja yeʼnle bʼa oj ochansok loʼil jach laman. Yajni la ochsok loʼili, ajuluka kʼujol:

 Kisa jawa nantat. Ja Biblia wa xyala: «Jun laman sjakʼjel wa xya jitsuk ja tajkelal, pe jun yaljel bʼa wa xyajbʼesni wa snika ja tajkelal» (Proverbios 15:1). Ja yuj mok chʼayuka kʼujol ja it: Ta kʼeya kʼumal soka wa nantat ma xa walayabʼ wane jelxel amok, mi oj elkʼot lek jawa loʼilexi.

 «Yajni mas wa xkisa ja jnantati, mas wa skisawone ja yeʼnle. Ta wa skisa jbʼajtik, masni pasil ochel akwerdo» (Bianca, bʼa 19 jabʼil).

 Maklay. Ja Biblia wa xyala kabʼtik «que sbej huax maclatic, pero mi sbejuc que oj cʼumanucotic huego huego» (Santiago 1:19). Ajuluka kʼujol wana loʼil soka wa nantat sok mi jun discursoʼuk.

 «Yajni wantik kʼiʼel, bʼobʼta oj jpensaraʼuktik mas wa xnaʼatik yuja jnantatiki, pe mi tʼun meranuk ja jaw. Mas lek oj wajkujtik ta wa xmaklaytik ja srasoniki» (Devan, bʼa 20 jabʼil).

 Abʼan stojole. Abʼan stojol jas yuj jachuke jawa nantati. Ja Biblia wa xyaʼa ja rason bʼa mi kechanta oj jpensaraʼuktik ja jas wa xkʼana keʼntiki, chomajkil ja bʼa tuki (Filipenses 2:4).

 «Wa xpensaraʼan kontraʼaye jmok ajyi ja jnantati sok mi xyabʼyone stojol. Pe ja wego wa xkila kechanta wane slejel modo oj stalnayone sok ja keʼn tʼilan oj jnebʼ oj yijbʼukon. Spetsanil ja jas wa skʼulane yujni wa skʼanawone sok wa xcham skʼujole jmok» (Joshua, bʼa 21 jabʼil).

 Kʼapa jas skʼulajel. La jpensaraʼuktik jawa nantat mi skʼanawe oja yam karro jun ora bʼa wajel bʼa jun kʼin. Abʼan stojol jasa mero wa x-aji cham skʼujole yuja mi skʼanawe, ¿ja maʼ yuja snajtili, ma ja yuja kʼini?

•   Ta wa xcham skʼujole ja snajtili, ¿oj maʼ yaʼewi permiso ta wala yabʼ oj wajan sok june maʼ wa snaʼa lek syamjel karro?

•   Ta wa xcham skʼujole yuja kʼini, ¿mas maʼ gusto oj kanuke ta kala yabʼye matik oj ajyuke ja bʼa kʼini sok maʼ oj skʼel?

 Mok chʼayuka kʼujol skisjel sok pasensya ja yajni wane kʼumal jawa nantati. Soka wa modo soka jas waxa wala, jeʼa waxa yajtay «ja hua nan atat[...]» (Efesios 6:2, 3). ¿Oj maʼ bʼobʼuk bʼa oj ajukawi permiso? Bʼobʼta wan ma miyuk. Chikan jastal x-elkʼote, mok chʼayuka kʼujol ja it:

 Kʼuʼan gusto lek ja jas wa stsaʼawe skʼulajel jawa nantat. Jitsan keremtik akʼixuk mi xyaʼa sbʼaje kwenta skʼulajel ja it jel tʼilan bʼa oj ajukyile permiso ja bʼa tyempo jakumi. Ta mi xbʼobʼ ja jas waxa kʼana sok wegoxta kʼeya tiro soka wa nantat, bʼobʼta bʼa pilan ekʼele yajni xa kʼana jun pilan jasunuk mas wokolxa. Pe ta gusto lek waxa kʼuʼan yile, bʼobʼta soka tyempo mas oj ajukawi permiso.