SJOBʼJELIK YIʼOJE JA KEREMTIK AKʼIXUK

¿Jastal oj kuchkuj ja tʼenwanel bʼa wayel sok ixuk winik?

STSANJEL BʼA

«Yajni wala wajyon ja bʼa eskuela ta ay maʼ wa xyala wayel sok ixuk winik, spetsanil ja kristyano wani skʼana junxta oj skʼuluk bʼa mi oj kanuk tsaʼan. Sok yuja it, ¿machunkiluk wa skʼana tuk oj iljuk?» (Elaine, bʼa 21 sjabʼil)

¿Ay maʼ bʼa jun ekʼele awabʼunej tʼenubʼala bʼa wayel sok ixuk winik, kechanta yuj ja tuki wa skʼulane?

¿Ay maʼ bʼa jun ekʼele stʼenuneja ja maʼ waxa kʼana bʼa oj wayansok?

Ta ay ekʼele waxa wabʼ tʼenubʼala yuja tuk ma yuja kʼankʼunel awiʼoji, ja artikulo it ojni skoltaya bʼa oj kuchukawuj ja tʼenwanel jaw sok bʼa oja tsaʼ lek ja jas oja kʼuluki.

Ja bʼa jastik mi meranuki sok ja bʼa merani

JA BʼA JASTIK MI MERANUKI: Spetsanil ja kristyano wa xwaye sok ixuk winik, kechan keʼn miyuk.

JA BʼA MERANI: Jastalni wa xyala jun censo, bʼa kada chabʼtike bʼa oxwane keremtik akʼixuk bʼa ayiʼoje 18 sjabʼile, yalawe ayxani staʼata sbʼaje sok jun ixuk ma winik. Pe ja jaw wa stojolan ke jitsan, bʼobʼta mas ja 30 %, mito skʼulunejuke. Ja yuj mi spetsaniluk ja kristyano wayta sok ixuk winik.

JA BʼA JASTIK MI MERANUKI: Ja wayelsok jun ixuk winik wa xya tsatsbʼuk ja jastal wa xyila sbʼaje.

JA BʼA MERANI: Jani jaw ja jasa wa xyalawe yabʼ ja smakbʼene jujuntik keremtik bʼa jachuk oj kʼokxuke bʼa oj wayukesok. Pe ja smeranili jitsan wa sjipawekan ja smakbʼene’i tsaʼan ja yajni wayetasoki, mas tsaʼan ja akʼixi jelni tajkel xkani sok wa xyabʼ lomta loʼlaji pes yujni wa spensaraʼan ajyi wa xkʼanji ma ayni jas meran wan ekʼel ja bʼa yeʼnle. a

JA BʼA JASTIK MI MERANUKI: Ja Biblia wa stima ja stajel sbʼaj jun ixuk sok winik.

JA BʼA MERANI: Ja Biblia lek wa staʼa tiʼal ja stajel sbʼaj jun ixuk sok winik, pe wa xyala kechantani wa xbʼobʼ skʼuluke ja matik nupanelexa (Génesis 1:28; 1 Corintios 7:3).

JA BʼA JASTIK MI MERANUKI: Ta jnocho ja jas wa xyala ja Biblia, mini oj bʼobʼ ajyukon gusto.

JA BʼA MERANI: Masni gusto oj ajyan ta wa majlay tito oj wayansok jun ixuk winik ja yajni la nupani, yujni jachuk mi oj ajyukawuj chamkʼujolik, mi oj syajbʼesa sok mi xiwelxta oj ajyan, bʼa jani jaw ja jas wa xyiʼajan ja skʼulajel bʼajtanto oj nupanan.

Xchʼakulabʼil: Mini ma’ yajbʼesnubʼal yuja tito wa staʼa sbʼaj sok jun ixuk winik ja yajni wa xnupani. Pe ja skʼulajel bʼajtanto ayniʼa.

Akuchukawuj ja tʼenwanel bʼa oja taʼabʼajsok jun ixuk winik

Naʼa lek ja jas lek soka jas mi lekuki. Ja Biblia wa xyala ke ja kristyanoʼik bʼa takʼanexa «wa xyawe makunuk ja yip ja spensare bʼa stsajel ja bʼa lek soka bʼa mi lekuki» (Hebreos 5:14, TNM). Yuja wa snaʼawe lek jasunkiluk ja bʼa lek soka mi lekuki, masni mi pasiluk oj koʼuke ja bʼa stʼenwanel ja tuki.

«Wa xkʼulan ja janekʼ wa xbʼobʼkuj bʼa skʼulajel lek ja jastik junuki sok bʼa mi oj ka kuxbʼuk ja jastal wala iljiyoni. Ja yuj mini xkʼana ay jas oj jkʼuluk bʼa oj sjome» (Alicia, bʼa 16 sjabʼil).

Pensaran ja it: ¿Jastal waxa kʼana oj yila ja tuki? ¿Puesto maʼ aya bʼa xchʼayjel ja jastal lek wala ilji kechanta bʼa ay maʼ oj wa gustoʼaxuk?
Pensaraʼan sbʼaja swokolil oj yijani. Ja Biblia wa xyala ke «chikan jas stsʼunu jun kristyano jani oj yil sat» (Gálatas 6:7, TNM). Pensaran jastal oj bʼobʼ jomuk ja wa sakʼanilex ja bʼa tyempo ti jakum ta koʼya ja bʼa tʼenwanel bʼa stajel abʼaj sok ixuk winik. b

«Ja stajel sbʼaj jun ixuk sok winik bʼajtanto oj nupanuke, bʼa jitsan ekʼele wa xyabʼye jel mulal aye, snajel malaya sok asta wa xyabʼye mi xkʼanjiye meran. Ja bʼa jaw mini ti chʼikanuk ja bʼobʼta oj kanuk june embarazada ma oj staʼ jun chamel» (Sienna, bʼa 16 sjabʼil).

Pensaran ja it: Ja libro Sex Smart (Sexo inteligente) wa sjobʼo: «Ta ja wa wamigoʼik wa stʼenawa bʼa oja kʼuluk jastik junuk bʼa oj sjom-a, ¿wan maʼ xa kʼuʼan jani tikʼe amigoʼal lek oja mojtay? ¿Sbʼej maʼ oja maklay ja rason wa xyaʼawe sbʼaja jastik tʼilan ja bʼa sakʼanili?».
Mok jelxan sbʼaja jastal waxa pensaraʼan sbʼaja stajel sbʼaj jun ixuk sok winik. Ja smeranili ja stajel sbʼaj jun ixuk sok winik mini maloʼuk. Pes ja Biblia wa xyala ke ja matik nupanelexa wa xbʼobʼ yabʼye stsamalil ja jaw ja bʼa snupaneleʼi (Proverbios 5:18, 19).

«Ja stajel sbʼaj jun ixuk sok winik juni jasunuk tsamal bʼa yeʼn ya kujlajuk ja Dyosi. Ja yeʼn wa skʼana oj kabʼtik stsamalil, pe kechani ja wa xbʼobʼ skʼuluk ja matik nupanelexa. Ja yuj ya kujlajuk ja nupaneli» (Jeremy, bʼa 17 sjabʼil).

Pensaran ja it: Ta kʼot jun skʼakʼujil bʼa oj nupanan, ojxani bʼobʼ ataʼa bʼaj soka wa nupi. Ojni bʼobʼa wabʼ stsamalil pe mixani oj wabʼ ja wokolik jtaʼatikon tiʼal ja bʼajtani.

a Ja smeranili, mini tolabida yeʼnle ja keremtik ja maʼ wa xtʼenwaniye bʼa wayel. Bʼa jitsan ekʼele yeʼnleni ja akʼixuk ja ma wa skʼulani.

b June ja bʼa swokolil wa xyiʼajan jani kanel embarazada ama mi skʼana june. Chomajkil ojni bʼobʼ ajyuk wokol soka matik ay xchol ja ta mito ay sjabʼil ja ma wan wayelsoki.