•   ¿Tuk maʼ xa wabʼ jawa xyalawe yaljelik bʼa mi lekuk ja tuki?

  •  Miyuk, mini xkaʼa jbʼaj kuenta; kʼajyelni wa xkabʼi.

  •  Tukni tʼun xkabʼi, pe mini jas xbʼobʼ jkʼuluk.

  •  Jelni tuk xkabʼi; mixa xkuchkuj.

•   ¿Wan maʼ xa wala yaljelik bʼa mi lekuk?

  •  Miyuk.

  •  Ekʼeleʼik.

  •  Wan.

•   ¿Jel maʼ malo?

  •  Miyuk, aytoni jas mas peor.

  •  Jel, jelni malo.

 ¿Wan maʼ xa kʼuʼan jelni malo ja yaljelik bʼa mi lekuki? Bʼobʼta oja pensaraʼuk «miyuk, aytoni jas mas peor. Ja smeranili, spetsanil ja kristyano wa xyalawe». Pe, ¿meran maʼ ja jaw?

 Ama lajansok mi meranuk, jujuntik wani skʼujolane bʼa mi oj yal-e yaljelik bʼa mi lekuk. Sok wani snaʼawe jujuntik jastik bʼa mi snaʼawe ja tuki. Jun sjejel:

•  Ja yaljelik bʼa mi lekuki mini kechanta yaljelik. Ja jastal wala kʼumani wani xchiktes ja jas tey ja bʼa wa kʼujoli. Ja jastal mi lek wala kʼumani wani sjeʼa mixa kisa ja jastal wa xyabʼye ja tuki. Pensaran: ¿yujni maʼ meran jach kʼotela?

   Ja Biblia wa xyala: «Jaxa jastik wa x-el ja bʼa tiʼali tini wa x-el bʼa kʼujolal» (Mateo 15:18).

•  Ja oja wal yaljelik bʼa mi lekuk wani sjomo ja jastala. Jun libro bʼa wa staʼa tiʼal jastal yajelkan ja yaljelik bʼa mi lekuki wa xyala: «Ja jastal oj kʼumanani ojni sjeʼ matik oj kʼotuk jawa wamigoʼik, janekʼto oj skisa jawa pamilyaʼik, jawa mojik aʼteli, ja jastal oj kʼotuk ja jastal waxa wila bʼajsok ja tuk, ja jas oja wijanyi ja tuk, ta oja taʼ juna waʼtel ma lajxelawuj jun jasunuk sok jastal oj kʼot yil-a ja tuk kristyanoʼik mi snaʼa abʼaji». Ja libro it cha wa xyaʼa ja rason it: «Jobʼo abʼaj ta oj tojbʼuk mas ja jastal waxa wila bʼajsok ja tuk ta awakan ja yaljelik bʼa mi lekuki».

   Ja Biblia wa xyala: Awik eluk ja jelxelxa […] yajel kʼeʼuk jawa nukʼexi sok yaljelik bʼa wa xyajbʼesni (Efesios 4:31).

•  Moka pensaraʼuk la kechta weʼna soka yaljelik bʼa mi lekuk waxa wala. Ja bʼa slibro ¡Qué maleducado!, ja loktor Alex Packer wa xyala ke ja kristyanoʼik wani x-axwiye smaklajel jawa xyalawe yaljelik b’a mi lekuk ja kristyano, sok cha ja yaljelik b’a mi lekuki mini xyaʼakan bʼa oj kʼumanan «lek, biboʼil ma yabʼjel stojol». Sok cha yala: «Ta tolabida jun junxta ja yaljelik b’a mi lekuk waxa wala, mini oj ya kʼotan jun lekil kristyano».

   Ja Biblia wa xyala: «Mok eluk ja bʼa wa tiʼex kistal yaljelik» (Efesios 4:29).

•  Aʼajyuk juna kʼelsat. Leʼa modo mi oja wal yaljelik b’a mi lekuk bʼa jun ixaw. Tsaʼan tsʼijbʼan bʼa jun juʼun ma bʼa jun kalendario ta lajxiwuj. Anto, bʼa oja taʼ jawa kʼelsat wa’unej ajyuki, tʼilani oja kʼul pilan jasunuk. Jun sjejel:

•  Mok wa ekʼ gustoʼil bʼa wa x-alji yaljelik b’a mi lekuk. Ja Biblia wa xyala: «Ja matik mi lek smojtajeleʼi wa sjomo ja lekil jmodotiki» (1 Corintios 15:33). Ja bʼa bersikulo it, ja yaljel smojtajeleʼi mini jaʼukta kʼotel ja kristyanoʼiki, cha tini chʼikan ja pelikulaʼik, ja bideojuego’ik sok ja kʼinik waxa tsaʼa. Ja Kenneth, bʼa 17 jabʼil, wa xyala: «Ay ekʼele wa xkʼe tsʼeb’anan sok jun kʼin waxa wiʼaj gusto pe mini xa wa’abʼaj kuenta ta mi lekuk ja yaljelik wa xyala. Kechantani waxa wakan ayi’a och ja stsamalil wa xyayi ja kʼini».

•  Jeʼa ke takʼanaxa. Jujuntik wa xyalawe yaljelik b’a mi lekuk bʼa wa sjeʼawe ke takʼanexa. Pe ja matik takʼanexa wani xbʼobʼ yil-e «ja stukil ja bʼa jas lek soka bʼa mi lekuki» (Hebreos 5:14). Mini xyalawe yaljelik bʼa mi lekuk bʼa kechanta oj kisjuke yuja tuki.

 Ja smeranili, jastalni ja bʼa jastik junuk wa sjomo ja ikʼi, ja yaljelik mi lekuki wani xya pensaraʼuk jastik bʼa kux. Sok jelxani jitsan ja maʼ jach ayi. Ja libro jtaʼatikta tiʼal ja bʼajtani, wa xyala: «Moka noch ja jaw. Kʼujolan bʼa oja wal yaljelik b’a lek. Ta waxa kʼulan lekni oja wabʼ oj ajyan, jaxa tuk ojni gustoʼaxuke amok».