Jitsanxa jabʼil, ja taʼumantiʼik bʼa Jyoba jel wa x-alji sbʼaje yuja mi xyiʼaje chikʼi. Mi wa xyiʼaje yujni ja wa snochowe ja rason wa xyaʼa ja Biblia sbʼaja mi oj kitik chikʼi (Hechos 15:29). Ay ekʼele, ja mi wa xyiʼaje chikʼi mini lek wa xyilawe ja loktor jumasaʼ, pes wa spensarane ta yiʼaje aʼanik jach mey yiʼoj chikʼi jelni xiwela sbʼaj.

Pe masni wan jitsanbʼel ja matik jel chapane sbʼaja aʼaniki sok wa xyalawe ja slekilal wa x-ilxi sbʼaja jastal wa sleʼawe tuktukil tikʼe modoʼik jach mi wa xyawe makunuk chikʼ.

Ja rebista bʼa primavera bʼa 2013 Stanford Medicine Magazine, yaʼunej eluk ja Escuela de Medicina de la Universidad de Stanford (Estados Unidos), ayiʼojan jun inporme jel tʼilan sbʼaja chikʼi. June ja bʼa xetʼanik yiʼojani wa xyala jachuk ja yolomajeli “Against the Flow—What’s Behind the Decline in Blood Transfusions” (Mi skʼulane ja jasa wa skʼulane ja tuki. Jas yuj jitsan ekʼele mixa x-axi chikʼ). Ja maʼ stsʼijbʼan ja artikulo it, Sarah C. P. Williams, yala: «Ja tsaʼanxta lajune jabʼili, jitsan ja spaklajel axeli ilxel bʼa jitsan ospitalik bʼa yibʼanal ja luʼumi tikʼanxta wa xyawe makunuk jitsan chikʼ, anima mixa jel tʼilanuk sbʼaja maʼ maloʼayi».

Ja artikulo wa staʼa tiʼal ja loktora Patricia Ford, ja maʼ ya kujlajuk sok direktora ja bʼa Centro de Medicina y Cirugía sin Sangre del Hospital de Pensilvania (Estados Unidos). Ja yeʼn yala: «Ay jun spensarajel bʼa skʼuʼuneje lek ja matik wa xyaʼawe aʼani ta ja maʼ maloʼayi mixa tsʼikanuk lek ja xchikʼeli ojni chamuk, pes ja chikʼi jaxtani bʼi oj skoltayotik bʼa mi oj chamkotik. [...] Sok anima ay ekʼele merani ja it, pe mi naka yibʼanaluk». a

Ja loktora Ford, ja maʼ wa skʼela junuk 700 taʼumantiʼik bʼa Jyoba ja bʼa jabʼili, ja yeʼn yala: «Jitsan ja loktorik maʼ jtaʼawe loʼili [...] skʼuʼuneje ajyi ja skʼuʼajel it mi meranuk sbʼaja matik maloʼay ta mi yiʼaje chikʼi, jitsan bʼa yeʼnle ojni chamuk. Jachni wa xcha jkʼuʼan ajyi ja keʼni. Pe tsaʼan jnebʼa wani xbʼobʼ koltaxuk ja matik maloʼayi yajel makunuk jujuntik modoʼik bʼa mi wokoluk».

Bʼa agosto bʼa 2012, ja rebista Archives of Internal Medicine spuku ja jasa ilxi ja bʼa 28 jabʼil yaʼaweyi spaklajel bʼa jun ospital bʼa wa xkʼulji operar ja yaltsil jitsan ixuk winik. Ja Taʼumantiʼik matik maloʼayi mas wego tojbʼiye ja yeʼnleʼi yuja matik yiʼaje chikʼi. Chomajkil, masni mi yiʼaje wokol ja janekʼ tyempo ajyiye bʼa ospitali. Sok tsaʼan ja yajni kʼuljiye operari, masni tʼusan chamye ja matik mi yiʼaje chikʼi. Sok 20 jabʼil tsaʼan junxtani wa xtaxye ja matik yiʼaje chikʼi soka matik mi yiʼajeʼi.

Ja rebista The Wall Street Journal bʼa 8 bʼa abril bʼa 2013 yala: «Ja operasyon bʼa mi x-axi makunuk chikʼi —ja chikʼ kʼulubʼal donari— yaʼunej el slekilal jitsan ixuk winik ja matik mi xyiʼaje chikʼ yuja relijyon yiʼoje. Pe ja tikʼe operasyon it maxani wane skʼulajel ja bʼa ospitaliki. [...] Ja loktorik matik lek xyilawe ja tikʼe operasyonik it wa xyalawe wa xtʼusanbʼi ja gastoʼik bʼa smanjel ja chikʼi, snoljel, skʼeljel ta lek ay ja chikʼi, sok yijel chikʼi, chomajkil wa xkoltani bʼa mi oj och jbʼajtik ja chamelik wa xyiʼajan ja yijel chikʼi, mas mi xkoʼ chamel sok mas wego wa x-el ja bʼa ospitali».

Ja Robert Lorenz, direktor sok loktor sbʼaja Ospital bʼa Cleveland (Estados Unidos), yala: «Meraniʼa, yajni wa xkatikonyi chikʼ jun ixuk winik maʼ maloʼay, wa xpensaraʼantikon wantikon skoltajel [...]. Pe ja spaklajel axeli ilxel yajni wa x-ekʼ ja tyempo masni wa xmaloʼaxiye».