Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

CAPÍTULO 4

«Ni xkgalhtawakgakgonit chu ni xlakaskinka xlitaxtukgo»

«Ni xkgalhtawakgakgonit chu ni xlakaskinka xlitaxtukgo»

Apóstoles ni pekuankgo chu Jehová kasikulunatlawa

Takilhtinit kʼHechos 3:1–5:11

1, 2. ¿Tuku tlawakgolh Pedro chu Juan lakatsu kxmalakcha templo?

 UMA KILHTAMAKU lu chichinama. Tiku xlilatamakgo xtalismaninkan judíos chu xtamakgalhtawakgen Cristo ankgonit ktemplo. Atsinu tsankga «natlawakan oración» (Hech. 2:46; 3:1). a Pedro chu Juan titaxtumakgo niku wilakgo lhuwa latamanin kxmalakcha templo nema xwanikan xaStlan Malakcha. Lu takgaxmata la tlawankgo chu chuwinankgo latamanin, maski chuna, lu xtakgaxmata la kskima tumin chatum chixku tiku nila xtlawan lata lakachilh (Hech. 3:2; 4:22).

2 Akxni chatiy apóstoles talakatsuwinikgo uma chixku, chuntiya tasaskin tumin. Chu akxni xlakan tachokgokgo, lakpuwan pi namaxkikan tumin. Pero Pedro wani: «Plata chu oro ni kkgalhi, pero tuku kkgalhi wa tuku kmaxkiyan. ¡Kxtukuwani Jesucristo xalak Nazaret, katlawanti!». Tiku xwilakgo anta, kaks lilakawankgo akxni akxilhkgo pi Pedro makgachipa chu tlawa pi uma chixku tiku lata xlakachinit nila xtlawanit, tlan nataya (Hech. 3:6, 7). ¿Lilakpuwana la paxuwa uma chixku akxni akxilha pi tlan matsuwi xtantun chu tsuku tlawan? ¡Xtapaxuwan tlawa pi lu namalanki Dios!

3. ¿Tuku tamaskiwin kamaxkilh Pedro lhuwa latamanin chu chixku tiku mapaksalh?

3 Pedro chu Juan chinkgonit niku yakgolh talayaw xla Salomón, watiya unu niku Jesús na xkamasiyaninit latamanin. Latamanin lakapala kalakgankgo, chu Pedro tsukulh kawani la xmapaksanit uma chixku (Juan 10:23). Pedro kamaxki kachikin chu chixku akgtum tamaskiwin nema tlakg xtapalh nixawa oro, plata chu la mapaksanankan. Uma wamputun pi kamaxkika talakaskin nitlan nalimakgkatsikgo xtalakgalhinkan, nakatapatikan chu nalitaxtukgo kstalaninanin Cristo, tiku Jehová laksaknit xlakata namasta latamat (Hech. 3:15).

4. 1) ¿Tuku xʼama la xlakata tlawaka pi chatum chixku xtlawalh? 2) ¿Tuku naʼakxilhaw kʼuma capítulo?

4 ¡Lu tlan tuku lalh uma kilhtamaku! Chatum chixku tiku nila xtlawan tlan tlawan, chu lhuwa latamanin kamaxkikan talakaskin xlakata tlan natalalinkgo Dios chu nalatamakgo chuna la xla lakaskin (Col. 1:9, 10). Pero uma natlawa pi mapakgsinanin namachokgoputunkgo tuku kstalaninanin Cristo kalakgayawakanit (Hech. 1:8). Kʼuma capítulo, naʼakxilhaw tuku masiyakgolh Pedro chu Juan xlakata Tamapakgsin, chu na nakatsiniyaw tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtitkan umakgolh chatiy lakchixkuwin tiku mapakgsinanin xkaliʼakxilhkgo la tiku «ni xkgalhtawakgakgonit chu ni xlakaskinka xlitaxtukgo» (Hech. 4:13). b Chu ¿la tlan nakastalaniyaw xliʼakxilhtitkan akxni tayanikgolh taputsastalanit?

Ni wa «xlakata kilitliwakgakan» (Hechos 3:11-26)

5. ¿Tuku kinkamasiyaniyan chuna la Pedro katachuwinalh lhuwa latamanin?

5 Uma chatiy apóstoles katachuwinankgo latamanin tiku anta xyakgo, maski xkatsikgo pi max na anta xyakgo tiku tasaskinkgolh pi kxtokgowakaka Jesús (Mar. 15:8-15; Hech. 3:13-15). ¡Pedro limasiyalh pi ni xpekuan akxni kawanilh latamanin pi chixku xpaksnit xlakata kskinikgonit xtamakgtay Dios kxtukuwani Jesús! Liwana kawanilh pi xlakan na xlinkgo kuenta xlakata makgnika Cristo. Pero xla ni chuna kawanilh xlakata xkasitsini, xkatsi pi “chuna xtlawakgonit xlakata ni xkatsikgo” (Hech. 3:17). Wa xlakata, akxni xla katachuwinalh kalimapakuwilh «natalan» chu kajwatiya kalitachuwinalh xalaktlan tamakatsinin xla Tamapakgsin. Komo xmakgxtakgkgolh xtalakgalhinkan chu xkanajlanikgolh Cristo, Jehová xʼama kamaxki «takaksni» (Hech. 3:19). Akinin nachuna kilitlawatkan, ni kilipekuanatkan akxni nakawaniyaw latamanin pi nialh makgas Dios nakalakputsanani. Pero ni xatasitsi chuna natlawayaw, ni nalakpuwanaw pi akinin kinkalakgchanan nakalakputsananiyaw latamanin. Wata kakalikatsiniw chuna la kinatalankan chu, chuna la tlawalh Pedro, kakalitachuwinaw xalaktlan tamakatsinin.

6. ¿La limasiyakgolh tataktujut Pedro chu Juan?

6 Tataktujut wa tuku xkalilakgapaskan apóstoles. Ni xlakaskinkgo xkalimalankika milagro nema xtlawakgonit. Wa xlakata Pedro wa: «¿Tuku xlakata lu kaks lilakawanatit uma? Chu ¿tuku xlakata kaks kilaʼakxilhaw chu lakpuwanatit pi akinin ktlawaw pi xtlawalh uma chixku xlakata kilitliwakgakan o xlakata kskujnaniyaw Dios?» (Hech. 3:12). Pedro chu amakgapitsi apóstoles xkatsikgo pi putum tuku xtlawakgonit chuna xtlawakgonit xlakata xlitliwakga Dios, chu ni xlitliwakgakan. Wankgolh pi wa Jehová chu Jesús xkalakgchan tamalankit.

7, 8. 1) ¿Tuku tlan tlawayaw xpalakatakan latamanin? 2) ¿La kgantaxtuma tamalaknun nema wan pi «natalakkaxwilipara putum tuku anan»?

7 La uku na kilimasiyatkan tataktujut akxni lichuwinanaw Dios. Xlikana pi la uku espíritu santo nialh kinkamaxkiyan litliwakga xlakata natlawayaw milagros. Pero wi tuku tlakg xlakaskinka nema tlan tlawayaw xpalakatakan latamanin: nakamakgtayayaw nakanajlanikgo Dios chu Cristo chu, chuna la Pedro, nakamakgtayayaw nakatapatikan xtalakgalhinkan chu nalipaxuwakgo takaksni nema masta Jehová. Kata kata lhuwa latamanin makgamakglhtinankgo xaxlikana chu tamunukgo chuna la kstalaninanin Cristo.

8 Lamaw kkilhtamaku niku “lakkaxwilimaparaka putum tuku anan” nema lichuwinalh Pedro. Uma tsukulh kkata 1914 akxni Dios lakkaxwililh xTamapakgsin kʼakgapun, chu chuna kgantaxtulh tuku xlichuwinankgonit «xasantos xpalakachuwinanin xalamakgasa» (Hech. 3:21; Sal. 110:1-3; Dan. 4:16, 17). Chu ni lhuwa kilhtamaku titaxtulh, Jesús tsukulh lakkaxwili putum tuku anan kKatiyatni. Lata uma kilhtamaku lhuwa kstalaninanin Cristo wilakgolh kparaíso xaʼespiritual chu tapakgsinikgo xTamapakgsin Dios. Lakgmakgankgonit chuna la xlikatsikgo chu tuku xtlawakgo makgasa chu lilhakganankgonit xasasti tayat nema «litlawaka xtalakaskin Dios» (Efe. 4:22-24). Uma taskujut chu milagro nema tlawaka xpalakata chixku tiku nila xtlawan, ni tatlawalh xlakata xlitliwakgakan latamanin, wata xlitliwakga espíritu santo. Tuku kilitlawatkan, chuna la Pedro, wa ni pekuanaw chu liwana nalimaklakaskinaw xTachuwin Dios. Akxni kamakgtayayaw latamanin kstalaninanin Cristo nalitaxtukgo, ni wa kilitliwakgakan maklakaskinaw, wata wa xla Jehová.

«Nila nialh naklichuwinanaw» (Hechos 4:1-22)

9-11. 1) ¿La makgkatsikgolh chu tuku tlawakgolh xpulalinanin judíos akxni kgaxmatkgolh tuku Pedro chu Juan xlichuwinamakgo? 2) ¿Tuku tlawakgolh apóstoles?

9 Latamanin xlitaʼakglhuwimakgolh xtaʼakgchuwin Pedro, chu xlakata chixku tiku kskiwayan xpaxuwama chu pixlanka xmalankima Dios. Wa xlakata, chixku tiku xkuentajtlawa templo lakapala taxtulh chu alh akxilha tuku xlama. Na kataʼankgolh xanapuxkun sacerdotes tiku xkatatapakgsikgo saduceos, uma sacerdotes tlakg kgalhikgo limapakgsin kkachikin chu xtatayakgo xtamapakgsin Roma, xlakan xlakgmakgankgo limapakgsin nema fariseos lu xlakaskinka xʼakxilhkgo, nachuna ni xkanajlanikgo talakastakwanat. c Wa xlakata lu lisitsikgolh akxni Pedro chu Juan xlichuwinamakgolh ktemplo pi Jesús xlakastakwananit.

10 Xlakata lu ksitsimakgolh katamaknukgolh kpulachin Pedro chu Juan, chu lichali xafuerza kalinka kxlakatinkan jueces tiku xkalakputsananikgo judíos. Umakgolh pulalinanin tiku lu xlakaskinka xkaʼakxilhkan, xlakpuwankgo pi apóstoles «ni xkgalhtawakgakgonit chu ni xlakaskinka xlitaxtukgo». Xlakpuwankgo pi ni xkalakgchan namasiyakgo ktemplo, xlakata ni xkgalhtawakgakgonit klaklanka pukgalhtawakga xla takanajla. Maski chuna, jueces lu kaks xlilakawankgo pi liwana xchuwinankgo chu lu tlan makgalhtawakgenanin xwankgonit. ¿Tuku xlakata lu tlan xmasiyakgo? Xlakata xtalatapulikgonit Jesús (Hech. 4:13). Jesús xkamasiyaninit chuna la tiku xkgalhi limapakgsin chu nichuna la lakgtsokgkinanin (Mat. 7:28, 29).

11 Jueces kalimapakgsikgolh apóstoles pi nialh xlichuwinankgolh Jesús. Ama kilhtamaku, tuku jueces xlimapakgsinankgo xlitatlawat xwanit. Chu kalakapastakwi pi makgapitsi semanas nema xtitaxtunit, jueces wankgolh xpalakata Jesús: «Xlilat namakgnikan» (Mat. 26:59-66). Maski chuna, Pedro chu Juan ni pekuankgolh. Kxlakatinkan uma lakchixkuwin tiku lu xkgalhikgo tumin, xkgalhtawakgakgonit chu lu xlakaskinka xlitaxtukgo kkachikin, xlakan limasiyakgolh kakni akxni wankgolh: «Komo Dios tlan akxilha pi wata wixin nakkakgalhakgaxmatniyan chu ni wa Dios, wixin kalakputsananitit. Pero akinin, nila nialh naklichuwinanaw tuku kakxilhnitaw chu kkgaxmatnitaw» (Hech. 4:19, 20).

12. ¿Tuku nakinkamakgtayayan ni napekuanaw akxni nakatachuwinanaw amakgapitsin?

12 Chu wix, ¿limasiyaya pi ni pekuana chuna la xlakan? Akgtum liʼakxilhtit, ¿la makgkatsiyaw akxni kalitachuwinanaw Dios latamanin tiku kgalhikgo tumin, lu kgalhtawakgakgonit o lu xlakaskinka litaxtukgo kkachikin? ¿O pekuanaw akxni kinkalikgalhkgamanankgoyan kintalilakgapasnikan, kincompañeroskan xalak escuela o tiku kataskujaw? Komo chuna, ¿tuku tlan natlawayaw xlakata ni napekuanaw? Akxni Jesús xlama kKatiyatni kamasiyanilh xʼapóstoles pi ni xpekuankgolh akxni xlichuwinankgolh xtakanajlakan chu xlimasiyakgolh kakni (Mat. 10:11-18). Chu akxni xlakastakwananita, kamalaknunilh xtamakgalhtawakgen pi xʼama katatawila «chali chali asta kxlisputni kakilhtamaku» (Mat. 28:20). La uku, Cristo kapulalima «skujni xatalipaw chu xaskgalala» xlakata nakinkamasiyaniyan la nakgalhmakgtayayaw kintakanajlakan (Mat. 24:45-47; 1 Ped. 3:15). Chu limaklakaskima tamakxtumit Xlatamat chu xtaskujut kstalanina Cristo chu amakgapitsi likgalhtawakga nema takilhtinit kBiblia, chu artículos nema wilakgo ksección «Takgalhskinin xlakata Biblia» kjw.org. Liwana kilimaklakaskinatkan umakgolh tamakgtay. Chuna lu natatliwakglha kintakanajlakan chu xatapaxuwan nalichuwinanaw Dios. Chuna la apóstoles, ni kamastaw talakaskin pi wi tuku nakinkamalaktlawiyan nialh nalichuwinanaw tuku xaxlikana kgaxmatnitaw chu akxilhnitaw.

Niti xlitlawat pi nialh nalichuwinanaw xalaktlan tamakatsinin nema katsininitaw.

«Lakxtum pixlanka tlawanikgolh oración Dios» (Hechos 4:23-31)

13, 14. Komo nakinkalakatakikanan, ¿tuku kilitlawatkan, chu tuku xlakata?

13 Akxni Pedro chu Juan katamakxtuka kpulachin, katatamakxtumikgolh natalan chu «lakxtum pixlanka tlawanikgolh oración Dios», skinikgolh pi chuntiya ni xatapekua xlichuwinankgolh xtachuwin (Hech. 4:24). Pedro xkatsi pi nila tlawakan xtalakaskin Dios komo kaj kiʼakstukan nakinkalipawankanan. Semanas nema xtitaxtunit Pedro xlimasiyanit pi xʼakstu lipawanka akxni wanilh Jesús: «Maski amakgapitsin nakamaʼakgchakgxnikan mimpalakata, ¡akit nikxni kintimaʼakgchakgxnika!». Pero Pedro pekualh, lakgmakgalh xʼamigo chu xmakgalhtawakgena, chuna la xlichuwinanit Cristo. Lu tlan pi katsilh pi nitlan tuku xtlawanit (Mat. 26:33, 34, 69-75).

14 Wa xlakata, ni kajwatiya talakaskin nawanaw pi ni makgxtakgaw Cristo. Komo kintalamakgasitsinkan namaxlajwaniputunkgo kintakanajlakan chu nialh namastakgo talakaskin nalichuwinanaw Dios, katlawaw tuku tlawakgolh Pedro chu Juan. Kiliskinitkan litliwakga Jehová, kiliputsatkan tamakgtay kcongregación chu kiliwanitkan lakgkgolotsin chu amakgapitsi natalan tiku tliwakga wi xtakanajlakan tuku tuwa titaxtuyaw. Kalakapastakwi pi xʼoracioneskan nema tlawakgo kimpalakatakan lu nakinkamakgtayakgoyan (Efes. 6:18; Sant. 5:16).

15. ¿Tuku xlakata ni militaxlajwanit komo milh kilhtamaku nialh xlichuwinana Dios?

15 Ni kataxlajwani komo milh kilhtamaku pekuanti chu nialh lichuwinanti Dios. Asta apóstoles nialh lichuwinankgolh Dios akxni xmakgnikanita Jesús, pero alistalh tsukuparakgolh lichuwinankgo (Mat. 26:56; 28:10, 16-20). Ni kamasta talakaskin pi tuku nitlan tlawa makgasa namaxlajwaniyan, wata kalistaktaya chu kakalimakgtaya amakgapitsin tuku titaxtunita.

16, 17. ¿Tuku kinkamasiyaniyan oración nema tlawakgolh xtamakgalhtawakgen Cristo kJerusalén?

16 ¿Tuku kiliskinitkan Dios komo mapakgsinanin nakinkaputsastalanikgoyan? Apóstoles ni tasaskinikgolh Dios pi nichuna xtitaxtukgolh. Umakgolh tamakgalhtawakgen tiku ni xmakgxtakgnankgo xkatsikgo pi Jesús xlichuwinanit: «Komo xlakan kimputsastalanikgonit, na nakaputsastalanikgoyan» (Juan 15:20). Wata tasaskinikgolh Jehová: «Kakgaxpatti tuku kinkalimakgapekuamputunkgoyan» (Hech. 4:29). Ni kajwatiya xlilakgaputsakgo tuku xtitaxtumakgo, wata xʼakgatekgskgo pi xkgantaxtuma tuku xlichuwinankanit. Xkatsikgo pi maski mapakgsinanin xkaputsastalanikgolh, xtalakaskin Dios xʼama kgantaxtu kKatiyatni, chuna la Jesús xwanit kxʼoración (Mat. 6:9, 10).

17 Xlakata tamakgalhtawakgen xtlawaputunkgo xtalakaskin Dios, tasaskinikgolh: «Kamasta talakaskin pi milakskujnin chuntiya ni xatapekua nalichuwinankgo mintachuwin». Lakapala kakgalhtika tuku skinkgolh: «Anta niku xtamakxtumikgonit tachikilh tiyat, chu xputumkan litatsamakgolh espíritu santo, chu ni xpekuankgo akxni xlichuwinankgo xtachuwin Dios» (Hech. 4:29-31). Chuna la akxilhwi, ni anan tuku natlawa pi ni nakgantaxtu xtalakaskin Jehová (Is. 55:11). Maski kintalamakgasitsinkan natasiyakgo pi tlakg lakgtliwakgan, komo natasaskiniyaw xtamakgtay kiMalakatsukinakan, xla nakinkamaxkiyan litliwakga xlakata chuntiya liwana nalichuwinanaw xTachuwin.

«Ni wa lakchixkuwin tiku kaʼakgskgawiputunita, wata wa Dios» (Hechos 4:32–5:11)

18. ¿La xlamakgtayakgo kstalaninanin Cristo xalak Jerusalén?

18 Ni makgas kilhtamaku titaxtulh, congregación nema aku xtalakkaxtawilanit kJerusalén xtastokgkgo liwaka 5,000 latamanin. d Maski ktipalhuwa kachikin xminkgonitancha, «akgtuma naku chu talakpuwan xkgalhikgo». Xlikana, lakxtum tuku xlakpuwankgo chu xmakgkatsikgo (Hech. 4:32; 1 Cor. 1:10). Ni kajwatiya kskinikgo Jehová pi xkasikulunatlawalh, wata xlamatliwakglhnikgo xtakanajlakan, chu komo xtalakaskin, xlalimakgtayakgo tuku xkgalhikgo (1 Juan 3:16-18). Wa uma tuku tlawalh José, tiku alistalh apóstoles limapakuwikgolh Bernabé. Xla stalh xpukuxtu chu mastalh putum tumin xlakata nakamakgtaya natalan tiku xminkgonit kJerusalén. Chu chuna tlakg makgas xtamakgxtakgkgolh xlakata tlakg xmatliwakglhkgolh xtakanajlakan.

19. ¿Tuku xlakata Jehová kamalakgaxokgelh Ananías chu Safira?

19 Ananías chu Safira na stakgolh xpukuxtukan. Pero xkaʼakgskgawiputunkgo apóstoles pi xmastamakgo putum xatumin nema xkaxokgonikanit. Ananías «ni putum mastalh xatumin chu akxtum talikatsilh xpuskat» (Hech. 5:2). Jehová kamakgnilh. Pero ni xlakata ni lhuwa tumin mastakgolh, wata xlakata akgsaninankgolh chu ni tlan tapuwan xkgalhikgo. “Ni wa lakchixkuwin tiku kaʼakgskgawikgolh, wata wa Dios” (Hech. 5:4). Chuna la lakgaputiyunanin nema Jesús kalichuwinalh, Ananías chu Safira tlakg xlakaskinka xʼakxilhkgo pi latamanin tlan xkalichuwinankgolh chu nixawa Dios (Mat. 6:1-3).

20. ¿Tuku katsiniyaw xlakata tuku maxkiyaw Jehová?

20 La uku, lhuwa xtatayananin Jehová, xatapaxuwan lichuwinanaw xalaktlan tamakatsinin kxlikalanka katiyatni chuna la tlawakgolh xtamakgalhtawakgen Jesús xalak Jerusalén. Xatapaxuwan mastayaw kinkilhtamakujkan chu kintuminkan akxni lichuwinanaw Dios, xlakata Jehová ni lakaskin pi wi tuku kaj xafuerza namaxkiyaw (2 Cor. 9:7). Wata lakgati akxni xatapaxuwan wi tuku mastayaw (Mar. 12:41-44). Ni katlawaw chuna la Ananías chu Safira, ni kaskujnaniw Dios kaj xlakata amakgapitsin nakinkaʼakxilhkgoyan. Wata kalikatsiw chuna la Pedro, Juan chu Bernabé, chu putum katlawaw kaj xlakata paxkiyaw Dios chu latamanin (Mat. 22:37-40).

a Akxni xtlawakan tamakamastan tsisa chu kakgotanun na akxni xtlawakan oración ktemplo. Xaʼawatiya tamakamastan max «kamakgtutu hora kakgotanun» xtlawakan.

d Max kkata 33, kJerusalén xʼanan 6,000 fariseos chu ni lhuwa saduceos. Max wa uma xlakata xpekuanikgo xtamasiy Jesús.