Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

CAPÍTULO 10

«Xtachuwin Jehová chuntiya talhuwitilhalh»

«Xtachuwin Jehová chuntiya talhuwitilhalh»

Pedro tamakxtukan kpulachin, chu chuntiya lichuwinankan xalaktlan tamakatsin maski anan taputsastalanit

Takilhtinit kʼHechos 12:1-25

1-4. ¿Tuku tuwa titaxtu Pedro, chu wix tuku xtlawa komo chuna xtitaxtu?

 PEDRO kgaxmata la talakchuwa xmalakcha pulachin. ¿Tuku lama? Chatiy soldados lichilinkgo cadenas, anta akglhuwa horas, akglhuwa kilhtamaku natanu chu ni katsi tuku natlawanikan. Ni lhuwa tuku naʼakxilha kajwatiya patsaps, likan, cadenas chu soldados tiku kuentajtlawanankgo.

2 Liminikan lu nitlan tamakatsin. Mapakgsina Herodes Agripa I lakpuwanit namakgni. a Lakpuwanit nalin kxlakatin kachikin akxni titaxtunita nawan Pascua chu nakamakatsini pi ama makgni. Pedro katsi pi namakgantaxti tuku lakpuwanit, xlakata mamakgninanita Santiago, tiku akxtum xtalichuwinan Dios.

3 Katsisni, kilhtamaku akxni klhkawilikanit namakgnikan, ¿tuku xlakapastakma Pedro kpulachin? ¿Lakpuwan pi komo tamaknukanit kpulachin kgantaxtuma tuku wanilh Cristo chu pi talakatsuwima kilhtamaku akxni namakgnikan? (Juan 21:18, 19).

4 Komo nachuna xtitaxtuw, ¿la xmakgkatsiw? Lhuwa tiku lu xlakgaputsakgolh chu xlakpuwankgolh pi nialh anan tuku tlan xtlawaka. Pero xaxlikana kstalaninanin Cristo ni lakpuwanaw pi ni anan tuku natlawayaw. Kaʼakxilhwi tuku tlan nakatsiniyaw xlakata Pedro chu xnatalan tiku kaputsastalanika.

“Congregación lu lhuwa xtlawamakgolh oración” (Hechos 12:1-5)

5, 6. 1) ¿Tuku xlakata mapakgsina Herodes Agripa I tsukulh putsastalani congregación, chu la tlawalh? 2) ¿Tuku xlakata akxni nilh Santiago lu tuwa makgkatsikgolh natalan?

5 Chuna la akxilhwi kcapítulo nema titaxtulh, Cornelio chu xfamilia kstalaninanin Cristo litaxtukgolh, uma tuku lalh lu xlakaskinka litaxtulh xpalakata congregación. Pero judíos tiku ni xkanajlanikgo Cristo max lu kaks lilakawankgolh akxni kgaxmatkgolh pi tiku ni judíos akxtum xkatakakninanimakgo Dios kstalaninanin Cristo.

6 Mapakgsina Herodes, tiku liwana xlakkaxwili tuku natlawa, akxilhli pi uma kilhtamaku lu tlan xwanit xlakata judíos tlan xʼakxilhkgolh. Wa xlakata tsukulh kaputsastalani kstalaninanin Cristo. Asta «limakgnilh espada Santiago, xtala Juan» max xlakata xkatsi pi chatum xtamakgalhtawakgen Jesús xwanit tiku tlakg tlan xtalalin (Hech. 12:2). ¡Lu nitlan tuku titaxtulh congregación! Santiago, tiku ni xmakgxtakga Dios, xʼakxilhnit akxni Jesús talakgpalilh la xtasiya chu tlawalh makgapitsi milagros (Mat. 17:1, 2; Mar. 5:37-42). Jesús kalimapakuwilh Santiago chu xtala «xlakgkgawasan jilina» xlakata tuku xlakpuwankgo xlakaskinkgo pi lakapala xkgantaxtulh (Mar. 3:17). Akxni Santiago makgnika, natalan makgatsankgakgolh chatum apóstol tiku lu xpaxkikgo, ni xpekuan chu ni xmakgatsankganani Dios.

7, 8. ¿Tuku tlawalh congregación akxni katsilh pi Pedro xtanuma kpulachin?

7 Chuna la xlakpuwanit Herodes, judíos lu paxuwakgolh akxni makgnika Santiago. Xlakata uma lu tlan kitaxtunilh, tsukulh putsastalani Pedro chu, chuna la likgalhtawakgaw xapulana, matamaknuninalh kpulachin. Nachuna, kcapítulo 5 akxilhwi pi Dios tlawalh akgtum milagro xlakata apóstoles tlan xtaxtukgolh kpulachin. Wa xlakata lakkaxwililh pi chatiy soldados xchikgolh Pedro xlakata ni xtsalalh, chu kgalhkuchaxan soldados xkuentajtlawakgolh tantaku chu tantaskaka. Komo xmakgatsalakgolh, wa xpatikgolh tuku xlakgchan tachin. Xlakata uma tuku tuwa xtitaxtuma, ¿tuku xʼamakgo tlawakgo amakgapitsi apóstoles?

8 Hechos 12:5 wan: «Pedro xtamaknukanit kpulachin», chu «congregación lu lhuwa xtlawanimakgolh oración Dios xpalakata». Maski xmakgnikanit Santiago, uma ni xtlawanit pi xtaxlajwanikgolh chu xlakpuwankgolh pi oración nitu litaxtu. Chuna la xlakan, kalakapastakwi pi Jehová lu xtapalh akxilha akxni tlawaniyaw oración, komo uma tatalakxtumi xtalakaskin, xla ankgalhin nakinkakgalhtiyan (Heb. 13:18, 19; Sant. 5:16).

9. ¿Tuku kinkamasiyaniyan oración nema tlawakgolh natalan xpalakata Pedro?

9 ¿Lakgapasaw chatum tala tiku titaxtuma tuku tuwa, chuna la taputsastalanit o titaxtulh tuku masputunan? Komo chuna, katlawaw oración xpalakata. Na tlan nakapalakaskinaw kkioracionkan tiku kgalhikgo taʼakglhuwit kxfamiliajkan, taxlajwanikgonit o putsananimaka xlakata xtakanajla. Komo nalilakpuwanaw tsinu, max nakalakapastakaw natalan chu tlan nakamapakuwiyaw akxni natachuwinanaw Jehová, «Tiku kgaxmata oración» (Sal. 65:2). ¿Ni xlikana pi akinin na xlakgatiw pi amakgapitsin xtlawakgolh oración kimpalakatakan komo xtitaxtuw tuku tuwa?

Kaskiniw kʼoración Dios pi kamatliwakglhli xtakanajla kinatalankan tiku tanumakgolh kpulachin.

«Kakistalani» (Hechos 12:6-11)

10, 11. Kalichuwinanti la Jehová lakgmaxtulh Pedro.

10 ¿Xpekuama Pedro xlakata tuku xʼama titaxtu? Ni katsiyaw, pero tuku katsiyaw wa pi xaʼawatiya katsisni nema xwi kpulachin lu klhtatama xlakʼitatkan chatiy soldados tiku xkuentajtlawamakgolh. Xlakata xla lu xkanajlani Dios, liwana xkatsi pi maski xlalh tuku xlalh, Jehová xkuentajtlawama (Rom. 14:7, 8). Maski chuna, nila xlilakpuwan tuku xʼama titaxtu. Kaj xalan, akgtum xkgakganat maxkgakgenalh pulachin, soldados ni akxilhkgolh, tayachi chatum ángel nema mastakwanilh apóstol chu tlawalh pi cadenas nema xlimakachikanit xtamacha kkatiyatni.

«Chankgolh kmalakcha xla likan nema linan kkachikin, chu uma xʼakstu talakkilh» (Hechos 12:10).

11 Ángel liwana wanilh Pedro tuku xlitlawat xwanit: «¡Tunkun kataki!». Alistalh wanilh: «Kalhakgananti chu kawili mintatunu». Na wanipa: «Kawili xlimaktiy milhakgat». Xla lakapala kgalhakgaxmatnalh, chuna tlawapa akxni wanika: «Kakistalani». Taxtukgolh kpulachin, titaxtukgolh kxlakatin xkuentajtlawananin pulachin chu chankgolh asta niku xwi lanka malakcha. ¿Tiku xʼama malakgachokgo? Komo uma tamakgalhtawakgen tiku ni xmakgxtakga Dios xpekuama, ni lhuwa kilhtamaku chuna makgkatsilh, akxni xtalakatsuwima kxalikan malakcha, uma «xʼakstu talakkilh». Lakapala titaxtukgolh niku laktanukan chu chankgolh ktiji, niku ángel nialh tasiyalh. Akxni xʼakstu tamakgxtakgli, Pedro akgatekgsli pi tuku aku xlanit ni kaj xmaʼakxilhnikanit. ¡Nialh tachin xwi! (Hech. 12:7-11).

12. ¿Tuku xlakata kinkamatliwakglhan akxni lilakpuwanaw la lakgmaxtuka Pedro?

12 ¡Lu kinkamatliwakglhan akxni lilakpuwanaw liʼakxilhtit la umakgolh! Kinkamalakapastakayan pi Dios, tlan namaklakaskin xlitliwakga xlakata nakalakgmaxtu xlakskujnin. Herodes, tiku xkgalhi xtamakgtay lanka tamapakgsin xala ama kilhtamaku, nila malakgachokgolh pi Pedro ni xtaxtulh kpulachin. Xlikana pi Jehová ni ankgalhin katitlawalh milagro xlakata nakalakgmaxtu kpulachin xlakskujnin. Ni lakgmaxtulh Santiago chu na ni lakgmaxtulh Pedro, xlakata chuna xkgantaxtulh tuku xlichuwinanit Jesús. La uku, kstalaninanin Cristo ni kgalhkgalhiyaw nala akgtum milagro. Pero katsiyaw pi Jehová ni talakgpali (Mal. 3:6). Nialh makgas namaklakaskin xKgawasa xlakata nakalakgmaxtu millones latamanin tiku tachin kawilinit linin (Juan 5:28, 29). Umakgolh tamalaknun kinkamaxkiyan litliwakga xlakata natayaniyaw kintaʼakglhuwitkan.

«Akxilhkgolh, chu kaks lilakawankgolh» (Hechos 12:12-17)

13-15. 1) Akxni Pedro chalh kxchik María, ¿tuku tlawakgolh natalan tiku xtamakxtumikgonit anta? 2) ¿Tuku tlakg lichuwinan libro xla Hechos? 3) ¿La chuntiya kamakgtayalh Pedro xnatalan?

13 Akxni Pedro xʼama ktiji, lakpuwa tiku tlan xlakgalh. Lakpuwa nalakgan chatum tala tiku lakatsu xwi. Lakgalh María, chatum puskat tiku xninita xchixku chu xkgalhi tumin, xkgalhi akgtum lanka chiki niku xtamakxtumikgo putum congregación. Nachuna, wa xtse xwanit Juan Marcos, tiku asta la uku ni xlichuwinankanit klibro xla Hechos chu Pedro la xkgawasa xʼama liʼakxilha (1 Ped. 5:13). Maski lu xtsiswanita, lhuwa xlakskujnin Dios chuntiya xwilakgo kxchik María, xtlawamakgo oración. Max xtasaskinimakgo Dios pi xtamakxtuka Pedro kpulachin, pero ni xkgalhkgalhikgo pi Jehová xkakgalhtilh chuna la tlawalh.

14 Pedro lakgatlakgli malakcha, malakkinilh chatum skitiwina tiku wanikan Rode (tukuwani xagriego nema lu lakgapaskan chu kilhchanima «Rosa»). Nila xkanajla tuku xkgaxmatma: ¡Pedro wa tiku xchuwinama! Xlakata lu xpaxuwama, ni malakkinilh, anta makgxtakgli chu alh kawani xnatalan, xlakan ni kanajlanikgolh, wata wanikgolh pi xʼakgwitima. Xlakata uma puskat chuntiya xkilhwama pi uma xlikana, makgapitsi wankgolh pi max chatum ángel tiku xminit (Hech. 12:12-15). Pedro lakgatlakgpa malakcha chu xlakan taxtukgolh.

15 «Akxni malakkikgolh malakcha, akxilhkgolh, chu kaks lilakawankgolh» (Hech. 12:16). Xlakata lu xpaxuwamakgo talakaskilh pi Pedro xkamakaksalh chu chuna xkalitachuwinalh tuku akgspulalh chu tlan xkawanilh pi xkamakatsinikgolh Santiago chu natalan. Alh niku ksoldados Herodes nila xtekgskgolh chu anta chuntiya lichuwinalh Dios. Lata uma kilhtamaku, libro xla Hechos anta kcapítulo 15 kajwatiya amakgtum lichuwinan Pedro, niku makglakkaxtlawalh taʼakglhuwit xlakata kaʼakstilichukunikan kxuwa xlichixkukan. Na lichuwinan la Pablo alh lichuwinantapuli Dios ktanu tanu kachikinin. Liwana katsiyaw pi kaxanikawa niku alh Pedro, kamatliwakglhli natalan. Naliwana katsiyaw pi natalan tiku xtamakgxtumikgonit kxchik María, ankgalhin lakapastakgkgolh tuku lalh ama katsisni.

16. ¿Tuku xlakata katsiyaw pi kilhtamaku nema aku namin nakgalhiyaw lhuwa tapaxuwan?

16 Min kilhtamaku, Dios tlakg lhuwa tuku kamaxki xlakskujnin nixawa tuku xlakan lakpuwankgo chu kaks kamalakawani. Chuna makgkatsikgolh xnatalan Pedro ama katsisni, chu akinin nachuna makgkatsiyaw akxni makglhtinanaw lhuwa xtasikulunalin Dios (Prov. 10:22). Nachuna, kkilhtamaku nema aku mima, naʼakxilhaw la Jehová namakgantaxti kxlikalanka katiyatni tuku lu tlan malaknunit. Uma nalakatsala tuku akinin lakpuwanaw. Wa xlakata, komo ni namakgxtakgaw Dios, lhuwa tapaxuwan nakgalhiyaw kkilhtamaku nema aku mima.

«Xʼángel Jehová masipanilh» (Hechos 12:18-25)

17, 18. ¿Tuku tlawalh pi lhuwa latamanin xmalankikgolh Herodes?

17 Pero wi atanu tiku kaks lilakawa akxni Pedro lakgmaxtuka: Herodes Agripa. Xatasitsi limapakgsinalh pi xlaputsananika tuku xlanit, kamakgalhapalilh kuentajtlawananin chu wa pi xkamalakgaxokgeka, max limapakgsinalh pi xkamakgnika (Hech. 12:19). Uma mapakgsina ni xlakgalhamanan chu nitlan xlikatsi. ¿Malakgaxokgeka xlakata la xlikatsi?

18 Herodes makgkatsilh pi xtamamaxaninit xlakata ni makgnilh Pedro. Pero lakapala tekgspa la tlan natlankajwanan akxni makgapitsi mapakgsinanin lakgminkgolh chu skinikgolh pi tlan xtalalinkgolh, uma kilhtamaku tsukulh masta akgtum taʼakgchuwin kxlakatinkan lhuwa latamanin. Lucas wan pi «Herodes wililh klhakgat nema xwilikgo mapakgsinanin», chuna la wan Josefo, uma lhakgat xlitatlawanit plata nema xlakgskgo kkachichini chu xlimasiya pi la chatum dios. Uma tlankajwa mapakgsina matsukilh xtaʼakgchuwin chu lhuwa latamanin pixlanka tsukukgolh wankgo: «¡Xtachuwin chatum dios chu ni xla chatum chixku!» (Hech. 12:20-22).

19, 20. 1) ¿Tuku xlakata Jehová malakgaxokgelh Herodes? 2) ¿La kinkamakgoxamixiyan tuku akgspulalh Herodes?

19 Xmaxkimaka talankit nema kajwatiya Dios lakgchan, tiku lata kʼakgapun xʼakxilhma tuku xlama. Herodes tlan xlaktlawalh uma tuku lalh, max tlan xkakilhnilh latamanin o xlimasiyalh pi ni xlakgati. Pero nichuna tlawalh, wata limasiyalh tuku wan proverbio: «Tiku tlankajwa nitlan kitaxtuni» (Prov. 16:18). «Tunkun, xʼángel Jehová masipanilh» uma chixku tiku xlakgati xmalankikan, «laktsu luwa wakgolh, chu nilh» (Hech. 12:23). ¡Lu nitlan la nilh! Josefo na lichuwinan pi Herodes kaj xalan chipalh akgtum tajatat chu Herodes na katsilh pi xlakgaxokgoma xlakata lakgatilh la kachikin malankikgolh. Na wan pi akgkitsis kilhtamaku chuna patilh chu nilh. b

20 La uku tasiya pi tiku nitlan likatsikgo ni kamalakgaxokgekan. Max uma lu nitlan limakgkatsiyaw, pero ni kaks lilakawanaw xlakata «putum kakilhtamaku wi kxmakan Akgskgawini» (1 Juan 5:19). Maski chuna, ¡lu kinkamakgoxomixiyan tuku lichuwinan Biblia chuna la tuku lichuwinaw! Kinkamasiyaniyan pi Jehová wa tiku pulalima taskujut chu kinkamalakapastakayan pi xla paxki tuku xaʼakgstitum (Sal. 33:5). Chu nialh makgas natlawa tuku xaʼakgstitum.

21. ¿Tuku tlakg xlakaskinka kinkamasiyaniyan capítulo 12 xla Hechos, chu tuku xlakata lu kinkamakgpuwantiniyan?

21 Uma tuku lisputa tuku lalh: «Xtachuwin Jehová chuntiya talakgatumilh chu tlakg lhuwa latamanin kanajlakgolh» (Hech. 12:24). Uma tuku lichuwinankan xlakata la talakgatumitilhalh la lichuwinankan Dios wi tuku xlakaskinka kinkamasiyaniyan: nila tiku malakgachokgo taskujut xlakata wa Dios tiku pulalima. Liwana tasiya pi capítulo 12 xla Hechos ni kajwatiya lichuwinan la makgnika chatum apóstol chu la lakgmaxtuka achatum. Wata wa tlakg lichuwinan la Jehová laktlawa tuku Satanás lakpuwan natlawani congregación chu la natalan lichuwinankgo Dios. Putum tuku Satanás lakkaxwilinit nitlan kitaxtuninit chu chuntiya nitlan katikitaxtunilh (Is. 54:17). Wa xlakata, akxni ni makgxtakgaw Jehová chu Jesucristo makgtayanamaw kʼakgtum taskujut nema nikxni katimachokgoka. ¿Ni xlikana pi uma lu kinkamakgpuwantiniyan? ¡Akgtum lanka talakgalhaman xlakata makglichuwinamaw «xtachuwin Jehová»!

a Kaʼakxilhti recuadro « Herodes Agripa I».

b Chatum makuchina tsokgwililh pi tuku lichuwinalh Josefo chu Lucas masiya pi tuku akgspulalh Herodes wa xlakata laktsu luwa lakgalhilh xpaluwa, uma laktsu luwa taxtu kpatlanat o akxni niy chatum lataman. Chu chuna la wan atanu tatsokgni, xlakata Lucas makuchina xwanit makgtayalh nakatsi tuku makgnilh Herodes.