Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Capítulo 28

«Nalichuwinanatit kimpalakata [...] kxlikalanka katiyatni»

«Nalichuwinanatit kimpalakata [...] kxlikalanka katiyatni»

Xtatayananin Jehová chuntiya tlawamakgo taskujut nema matsukikgolh kstalaninanin Cristo xalak pulana siglo

1. ¿Tuku lakxtum katlawa kstalaninanin Cristo xala uku chu xalak pulana siglo?

 XATAPAXUWAN lichuwinankgolh xalaktlan tamakatsinin. Xnakujkan tlawalh pi xmakgamakglhtinankgolh xtamakgtay chu xtapulalit espíritu santo. Taputsastalanit ni kamakilhkaksalh chu Dios lhuwa kasikulunatlawalh. Uma tuku lichuwinankan xpalakata xapulana kstalaninanin Cristo na tlan chuna wankan xpalakatakan xtatayananin Jehová xala uku.

2, 3. ¿Tuku xlakata libro xla Hechos lu lilakgatit?

2 Xlikana pi libro xla Hechos lu tlan tuku lichuwinan, chu uma max lu maʼakgpuwantinin chu matliwakglhli mintakanajla. ¿Tuku xlakata uma libro lu lilakgatit? Xlakata kajwatiya uma libro lichuwinan la lakatsukulh xapulana kstalaninanin Cristo akxni Jesús xtaspitnita kʼakgapun.

3 Libro xla Hechos kalichuwinan 95 latamanin, 32 países, 54 laklanka kachikinin chu 9 islas. Uma libro na lichuwinan xpalakata latamanin tiku ni lu xlakaskinka xlitaxtukgo, laktlankajwa xpulalinanin takanajla, políticos tiku la dioses xkaliʼakxilhkan chu putsastalananin. Pero tiku tlakg kalichuwinankan wa kinatalankan xalak pulana siglo. Chuna la akinin, xlakan na titaxtukgolh taʼakglhuwit chu taputsastalanit, pero chuntiya xatapaxuwan lichuwinankgolh xalaktlan tamakatsinin.

4. ¿Tuku tlawa pi namakgkatsiyaw pi Pablo, Tabita chu amakgapitsi xlakskujnin Dios xalak pulana siglo kinkatawilakgonku?

4 Maski kgalhiya 2,000 kata lata latamakgolh Pedro chu Pablo, Lucas, makuchina tiku lu xpaxkikan, Bernabé, tiku xalakgalhamana xwanit, Esteban, tiku ni xpekuan, Tabita, tiku xkamakgtaya amakgapitsin, Lidia, tiku tlan xkamakgamakglhtinan amakgapitsin, chu atanu kstalaninanin Cristo tiku ni makgxtakgnankgolh makgkatsiyaw pi kinkatawilakgonku. ¿Tuku xlakata chuna makgkatsiyaw? Xlakata, chuna la xlakan, akinin na kinkalakgayawakanitan nakamakgtayayaw latamanin kstalaninanin Cristo nawankgo (Mat. 28:19, 20). ¡Lu lanka talakgalhaman pi makgtlawamaw uma taskujut!

«Nalichuwinanatit kimpalakata [...] kxlikalanka katiyatni» (Hechos 1:8).

5. ¿La tsukukgolh lichuwinankgo xalaktlan tamakatsinin xapulana kstalaninanin Cristo?

5 Kalilakpuwaw tsinu taskujut nema kalakgayawalh Jesús kstalaninanin: «Namakglhtinanatit litliwakga akxni espíritu santo nakalakgminan, chu nalichuwinanatit kimpalakata kJerusalén, kputum Judea chu kSamaria, chu kxlikalanka katiyatni» (Hech. 1:8). Pulana, espíritu santo kamaxkilh litliwakga xlakata nalichuwinankgo xalaktlan tamakatsinin «kJerusalén» (Hech. 1:1–8:3). Alistalh, anta «kputum Judea chu kSamaria» (Hech. 8:4–13:3). Xaʼawatiya, kamakgtayalh xlakata tlan xmalakgatumikgolh xalaktlan tamakatsinin «kxlikalanka katiyatni» (Hech. 13:4–28:31).

6, 7. Akxni lichuwinanaw Dios, ¿tuku kgalhiyaw nema ni xkgalhikgo kinatalankan xalak pulana siglo?

6 Kinatalankan xalak pulana siglo lichuwinankgolh Dios maski nitu xkgalhikgo xatakgatsin Biblia nipara likgalhtawakga nema anta xtakilhtiyakgonit. Xtatsokgni Mateo takgatsilh max kkata 41. Hechos tsokgwilika kkata 61, chu xʼanan kaj makgapitsi cartas nema Pablo xtsokgnit. Kstalaninanin Cristo tiku judíos xwankgonit, akxni xʼankgo ksinagoga xkgaxmatkgo la xlikgalhtawakgakan Tatsokgni xaHebreo (2 Cor. 3:14-16). Pero komo lhuwa xlakan ni xkgalhikgo maktum copia xla Tatsokgni xaHebreo, akxni xlichuwinankgo Dios kaj xlichuwinankgo tuku xlakapastakkgo.

7 Kkinkilhtamakujkan lu talakgpalinit. Atsinu ni putum akinin kgalhiyaw maktum Biblia, chu na kgalhiyaw lhuwa likgalhtawakga nema lichuwinan tuku kilhchanima. Chu lichuwinamaw xalaktlan tamakatsinin chu kamakgtayamaw latamanin kstalaninanin Cristo nalitaxtukgo kliwaka 240 países chu kʼakglhuwa ciento tachuwin.

Espíritu santo kinkamatliwakglhan

8, 9. 1) ¿Tuku tlan tlawakgolh kstalaninanin Jesús xlakata xtamakgtay espíritu santo? 2) ¿Tuku tlawa skujni xatalipaw xlakata xtamakgtay espíritu santo?

8 Akxni Jesús kalakgayawalh taskujut kstalaninanin, kamalaknunilh: «Namakglhtinanatit litliwakga akxni espíritu santo nakalakgminan». Chuna, xlakata xlimakgatliwakga Dios, tlan xlichuwinankgolh xalaktlan tamakatsinin nema xʼama talakgatumi kxlikalanka Katiyatni. Xlikana pi espíritu santo kamaxkilh talakaskin Pedro chu Pablo pi xkamapaksakgolh tiku xtatatlakgo, xtamakxtukgolh demonios, chu asta xkamalakastakwanikgolh tiku xnikgonita. Pero wi atanu tuku tlakg xlakaskinka makgantaxtipa espíritu santo: kamakgtayalh apóstoles chu amakgapitsi kstalaninanin Cristo xlakata tlan xlichuwinankgolh xaʼakchan tamakatsinin nema xkamakgtayalh latamanin xkgalhikgolh latamat nema ni kgalhi xlisputni (Juan 17:3).

9 Pentecostés xla kata 33, kstalaninanin Cristo «tsukukgolh chuwinankgo tanu tanu tachuwin, chuna la espíritu xkamaxki talakaskin nalichuwinankgo […] tuku kaks limalakawaninan Dios» (Hech. 2:1-4, 11). La uku akinin nila chuwinanaw tipalhuwa tachuwin. Pero, xlakata xtamakgtay espíritu santo, skujni xatalipaw tlawama likgalhtawakga nema takilhtinit kBiblia xpalakatakan latamanin tiku tanu tanu tachuwin chuwinankgo. Akgtum liʼakxilhtit, akgatunu papaʼ akglhuwa millón maʼakgpitsikan revista Makatsinina chu ¡Despertad!, chu kkisitiojkan xla internet jw.org kawilikanit likgalhtawakga chu videos nema takilhtinit kBiblia kliwaka 1,000 tachuwin. Xlakata uma, tlan nakalitachuwinanaw «tuku kaks limalakawaninan Dios» latamanin kputum laklanka kachikinin, laklanka familias chu tiku tanu tanu tachuwin chuwinankgo (Apoc. 7:9).

10. ¿La matitaxtikanit Biblia ktanu tanu tachuwin lata kkata 1989?

10 Lata kkata 1989, skujni xatalipaw chu xaskgalala tlakg xlakaskinka akxilhli namatitaxtikan Biblia ktanu tanu tachuwin. Xlakata uma, Traducción del Nuevo Mundo matitaxtikanita kliwaka 200 tachuwin chu imprimirlikanit liwaka 240 millones. Pero chuntiya nataliwakatilha la namakgpitsikan. Putum uma ni xkgantaxtulh komo ni wa Dios xkamakgtayalh chu xkamaxkilh xlitliwakga.

11. ¿Tuku tatlawanit xlakata namatitaxtikan kilikgalhtawakgakan ktanu tanu tachuwin?

11 Na kalilakpuwaw la matitaxtimaka kilikgalhtawakgakan ktanu tanu tachuwin. Wilakgolh akglhuwa mil xtatayananin Jehová tiku xatapaxuwan tlawamakgolh uma taskujut kliwaka 150 países. Ni kaks kinkamalakawaniyan putum tuku lama xlakata kaj akinin kinkapulaliman espíritu santo nema kinkamakgtayayan “liwana nalichuwinaw” xlakata Jehová, xMapakgsina chu xTamapakgsin nema talakkaxtawilanitancha kʼakgapun (Hech. 28:23).

12. ¿Tuku kamakgtayalh Pablo chu amakgapitsi kstalaninanin Cristo namakgantaxtikgo taskujut nema xkalakgayawakanit?

12 Kalilakpuwaw Pablo. ¿Tuku lu xlakaskinka xtlawa akxni xwi kʼAntioquía xla Pisidia? Xkalitachuwinan xlakata Dios judíos chu tiku ni judíos xwankgonit; chu tuku kitaxtulh wa pi «tiku kxnakujkan xmakgamakglhtinamputunkgo xaxlikana tuku masta latamat nema ni kgalhi xlisputni, xlakan kanajlakgolh» (Hech. 13:48). Chu makgapitsi kata alistalh, akxni Lucas masputu libro xla Hechos, ¿tuku chuntiya xtlawama apóstol? Xla chuntiya «xkalitachuwinan xTamapakgsin Dios, chu ni xkilhpekuan» (Hech. 28:31). ¿Niku xtatekgsa uma kilhtamaku? Xla xtatekgsa kʼakgtum xlakaskinka kachikin: Roma. Liwana tasiya pi Pablo chu amakgapitsi kstalaninanin Cristo xalak pulana siglo liwana lichuwinankgolh Dios xlakata xtamakgtay chu xtapulalit espíritu santo.

Tayaniyaw maski anan taputsastalanit

13. ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka natlawayaw oración akxni kinkaputsastalanikanan?

13 Akxni xapulana kstalaninanin Cristo tsukuka kaputsastalanikan, tasaskinikgolh Jehová pi xkamaxkilh litliwakga. ¿La kamakgtayalh? Litatsamakgolh chu litatliwakglhkgolh espíritu santo xlakata tlan xlichuwinankgolh xTachuwin Dios chu ni xpekuankgolh (Hech. 4:18-31). Akinin na namaklakaskinaw liskgalala chu litliwakga xlakata chuntiya nalichuwinanaw xalaktlan tamakatsinin maski nakinkaputsastalanikanan (Sant. 1:2-8). Xlakata Jehová kinkasikulunatlawaman chu xlakata xtamakgtay espíritu santo chuntiya skujnanimaw Jehová. Liwana katsiyaw pi maski nakinkalakatitayakanan o lu nakinkaputsastalanikanan uma ni katimalakgachokgolh la lichuwinamaw kxlikalanka katiyatni xalaktlan tamakatsinin. Pero xlakata natayaniyaw, kiliskinitkan Jehová pi kakinkamaxkin espíritu santo chu kakinkamakgtayan xlakata nakatsiyaw tuku natlawayaw chu ni napekuanaw (Luc. 11:13).

14, 15. 1) ¿Tuku lalh akxni makgnika Esteban chu «tsukuka kamakgapatinankan tamakgalhtawakgen»? 2) Kkinkilhtamakujkan, ¿la lakgapaskgolh xaxlikana xalak Biblia latamanin xalak Siberia?

14 Esteban ni pekualh la lichuwinalh Dios maski kalipekua wililh xlatamat (Hech. 6:5; 7:54-60). Akxni xla nilh, lhuwa tsukuka kaputsastalanikan congregación chu uma tlawalh pi kstalaninanin Cristo xtalakgatumikgolh kJudea chu kSamaria chu kajwatiya apóstoles tamakgxtakgkgolh kJerusalén. Pero uma ni malakgachokgolh la xlichuwinamaka xalaktlan tamakatsinin. Felipe alh niku xwilakgolh samaritanos chu «tsukulh kalitachuwinan xpalakata Cristo» chu kamakgtayalh amakgapitsin xlakata na kstalaninanin Cristo xlitaxtukgolh (Hech. 8:1-8, 14, 15, 25). Chu kʼamakgapitsi kachikinin nachuna lalh: «Akxni makgnika Esteban na tsukuka kamakgapatinankan tamakgalhtawakgen chu ama tiku kamakgawanika ankgolh asta kFenicia, kChipre, chu kʼAntioquía, pero kajwatiya xkalitachuwinankgo xatlan tamakatsinin tiku judíos xwankgonit. Pero, makgapitsi lakchixkuwin tiku xalak Chipre chu xalak Cirene minkgolh kʼAntioquía chu tsukukgolh katachuwinankgo tiku xchuwinankgo griego, xkalitachuwinamakgolh xatlan tamakatsinin xlakata Malana Jesús» (Hech. 11:19, 20). Chuna la akxilhaw, uma taputsastalanit makgtayanalh xlakata tlakg xtalakgatumilh xalaktlan tamakatsinin.

15 Kkinkilhtamakujkan nachuna lalh kʼUnión Soviética. Lata kkata 1950 asta 1960, lhuwa miles xtatayananin Jehová katamakxtuka kxkachikinkan chu kamalakgachaka kSiberia. Xlakata kamakgawanika, malakgatumikgolh xalaktlan tamakatsinin kʼuma lanka kachikin. Komo nichuna xlalh, max lhuwa natalan nipara xkgalhikgolh tumin xlakata xʼankgolh asta anta, lakgachunin kalinka liwaka 10,000 kilómetros xlimakgat. Chuna la wa chatum tala, mapakgsinanin lu makgtayanankgolh xlakata lhuwa mil latamanin xalak Siberia xlakgapaskgolh xaxlikana.

Jehová lu kinkasikulunatlawayan

16, 17. ¿La limasiya libro xla Hechos pi Jehová kasikulunatlawalh tiku lichuwinankgolh xalaktlan tamakatsinin?

16 Xlikana pi Jehová xkasikulunatlawama xapulana kstalaninanin Cristo. Pablo chu amakgapitsi natalan “xchananankgonit” chu “xmunuwilikgonit” xlakata amakgapitsin kstalaninanin Cristo xlitaxtukgolh, «pero Dios tlawatilhalh pi chuntiya kstakli» (1 Cor. 3:5, 6). Libro xla Hechos liwana lichuwinan pi tlakg lhuwa latamanin tsukukgolh skujnanikgo Jehová xlakata xla ksikulunatlawama la xlichuwinamaka xalaktlan tamakatsinin. Likgalhtawakgaw pi «xtachuwin Dios chuntiya talakgatumilh, chu tlakg xtalhuwitilhamakgo tamakgalhtawakgen kJerusalén» (Hech. 6:7). Nachuna wan «pi congregación lata kxlilakgatum Judea chu kʼGalilea chu kSamaria kgalhilh takaksni ama kilhtamaku, xkamatliwakglhnimaka xtakanajlakan; chu xlakata xpekuanikgo Jehová chu xlakata espíritu santo tlan kamamakgkatsinilh, chuntiya tlakg xtalhuwima» (Hech. 9:31).

17 Nachuna, lhuwa latamanin xalak Antioquía xla Siria, tiku xchuwinankgo hebreo chu tiku xchuwinankgo griego, kgaxmatkgolh tuku xaxlikana xlakata kalitachuwinankgolh tiku ni xpekuankgo chu tiku «xkgalhikgo xtamakgtay Jehová». Chu xlakata uma, «lhuwa latamanin kanajlakgolh chu stalanikgolh Malana» (Hech. 11:21). ¿Tuku lalh alistalh kʼuma kachikin? «Xtachuwin Jehová chuntiya talakgatumilh chu tlakg lhuwa latamanin kanajlakgolh» (Hech. 12:24). Chuna, xlakata Pablo chu amakgapitsin natalan nitu kamalakgachokgolh la lichuwinankgolh xalaktlan tamakatsinin, «xtachuwin [Jehová] chuntiya talhuwitilhalh chu nila tuku makgatlajalh» (Hech. 19:20).

18, 19. 1) ¿La katsiyaw pi kgalhiyaw «xtamakgtay Jehová»? 2) ¿Tuku liʼakxilhtit kinkamasiyaniyan pi Jehová makgtaya xkachikin?

18 Akinin na liwana katsiyaw kgalhiyaw «xtamakgtay Jehová». Wa xlakata lhuwa tiku makgamakglhtinankgo xaxlikana tamasiy, tamakamastanikgo Dios chu alistalh tamunukgo. Chuna la Pablo chu amakgapitsin kstalaninanin Cristo xalak pulana siglo, na kinkalakatitayakanan chu min kilhtamaku lu kinkaputsastalanikanan. Komo ni xkgalhiw xtamakgtay Dios nila chuntiya xlichuwinaw xalaktlan tamakatsinin (Hech. 14:19-21). Jehová ankgalhin kinkatawilan chu kinkalimakgtayayan «xmakxpan nema putum kilhtamaku wi» (Deut. 33:27). Nachuna, ankgalhin kalakapastakwi pi «xlakata xalanka xtukuwani, Jehová ni katimakgxtakgli xkachikin» (1 Sam. 12:22; Sal. 94:14).

19 Akgtum liʼakxilhtit nema limasiya pi Jehová makgtaya xkachikin wa tuku akgspulalh tala Harald Abt tiku tamaknuka kcampo xla concentración xalak Sachsenhausen akxni xlama xliʼAkgtiy Guerra kxLikalanka Katiyatni. Mayo kata 1942, Gestapo alh kxchik uma tala, linka xtsumat chu xpuskat, Elsa, tamaknuka kpulachin. Alistalh tanu tanu kpulachin manuka. Elsa wa: «Putum kata nema ktitaxtulh campos xla concentración xalak Alemania wi tuku lu xlakaskinka kimasiyanikgolh: espíritu santo lu kamaxki litliwakga tiku skujnanikgo Jehová maski lu tuwa tuku titaxtumakgo. Akxni nina xkinchipakan, klikgalhtawakgalh maktum carta xla chatum tala niku xwan pi akxni titaxtuyaw tuku tuwa, xʼespíritu Jehová kinkamaxkiyan takaksni. Klakpuwa pi xmalakatsalima. Pero akxni ktitaxtulh uma taʼakglhuwit, kakxilhli pi xlikana tuku xwan. Chuna lalh la xwanit. Lu tuwa nakanajlaya komo nina titaxtuya uma. Pero wa uma tuku akit kiʼakgspulalh».

¡Chuntiya liwana kalichuwinaw xTamapakgsin Dios!

20. ¿Tuku tlawalh Pablo akxni tachin xwi kʼakgtum chiki, chu la kamakgpuwantini xliʼakxilhtit natalan?

20 Tuku lisputa libro xla Hechos limasiya pi Pablo «xkalitachuwinan xTamapakgsin Dios» tiku xkgaxmatnimakgo (Hech. 28:31). Maski tachin xwi kʼakgtum chiki chu nila xlichuwinan xlakata Dios kʼakgatunu chiki kRoma, tlan xkalitachuwinan tiku xʼankgo lakgapaxialhnankgo. La uku, lhuwa kinatalankan nachuna nila taxtukgo xlakata tatatlakgo o xlakata wilakgolh niku kakuentajtlawakan tiku linkgoya kata; maski chuna, tapaxkit nema kgalhinikgo Jehová ni sputa chu chuntiya lichuwinamputunkgo xalaktlan tamakatsinin. Lu skiniyaw kinTlatkan xalak akgapun xlakata nakamakgtaya tlan nakatachuwinankgo tiku xlikana lakgapasputunkgo Jehová chu katsiputunkgo tuku lu tlan ama tlawa.

21. ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka kilitlawatkan uma taskujut?

21 Lhuwa akinin tlan lichuwinanaw Dios kʼakgatunu chiki chu tlan tipalhuwa la namastayaw tamakatsinin. Wa xlakata, lu kiliskujatkan xlakata tlakg tlan nalichuwinanaw xTamapakgsin Dios chu natlawayaw tuku matlaniyaw xlakata tlan namakgtayananaw natalichuwinan uma xalaktlan tamakatsinin «kxlikalanka katiyatni». Lu talakaskin chuna natlawayaw, xlakata chali chali tlakg tasiya pi wilaw kxaʼawatiya kilhtamaku (Mat. 24:3-14). Ni kamakgatsankgaw kilhtamaku. “Lhuwa tuku kilitlawatkan kxtaskujut Malana” (1 Cor. 15:58).

22. ¿Tuku kilitlawatkan xlakata nina chin xkilhtamaku Jehová?

22 Nialh lhuwa tsankga xlakata nachin «xkilhtamaku Jehová, xalanka chu xamakgapekuana» (Joel 2:31). Xlakata nina chin, chuntiya kalichuwinaw xalaktlan tamakatsinin. Wilakgolhku tiku likatsikgo chuna la latamanin xalak Berea, tiku tunkun «xatapaxuwan makglhtinankgolh tachuwin» (Hech. 17:10, 11). Wa xlakata chuntiya kalichuwinaw xalaktlan tamakatsinin asta akxni «nakgaxmataw» umakgolh tachuwin: «¡Lu kimakgapaxuwaya, xatlan skujni chu xatalipaw!» (Mat. 25:23). Komo natlawayaw tuku kinkalakgchanan chu nikxni namakgxtakgaw Jehová, nalipaxuwayaw xliputum kilhtamaku xlakata «liwana lichuwinaw» xTamapakgsin Dios.